S p ecial - VOS/ABB

onderwijs’
In 2003 werd Derkx algemeen directeur van de stichting
Akkoord! po, die het bevoegd gezag is van negen basisscholen
in Venlo en zes omliggende plaatsen. Vergeleken met het
aantal rooms-katholieke basisscholen, die van oudsher in dit
gebied langs de Maas dominant zijn, vormen die van Akkoord!
po een minderheid.
“Dat is zo, maar wij hebben als openbaar onderwijs een slag
gemaakt”, zegt Derkx. “Al onze scholen zijn vernieuwingsscholen,
we onderscheiden ons. Wij hebben bevlogen directeuren
en jong personeel, zijn gecertificeerd als investors in people
en vormen een financieel meer
dan gezonde organisatie. Aan
’Met de
wet in de
hand
buitenspel
gezet’
onze kwaliteit wordt niet getwijfeld,
maar acceptatie zal nog lang
op zich laten wachten. Sommige
dingen zijn hier absoluut niet
bespreekbaar, bijvoorbeeld dat
ouders ook in deze regio behoefte
hebben aan openbaar onderwijs.
Wij tonen aan dat dat zo is, maar
uiteindelijk kunnen wij door de
lokale politiek buitenspel worden
gezet, met de wet in de hand!”
Een-tweetje
Derkx doelt hiermee op een inmiddels berucht een-tweetje
tussen de gemeente Horst aan de Maas en de stichting
Dynamiek. De kwestie werd in de lokale en regionale media
breed uitgemeten en was voor D66-fractieleider Alexander
Pechtold aanleiding om er Kamervragen over te stellen aan
staatssecretaris Sharon Dijksma van OCW. Zij antwoordde dat
de wet niet was overtreden en dat er daarom voor haar geen
aanleiding was om in te grijpen.
“Daar had zij strikt genomen gelijk in”, aldus Derkx, “maar
het is natuurlijk wel triest dat de manier waarop het in Horst
is gegaan, aantoont dat de plaatselijke politiek het openbaar
onderwijs niet serieus hoeft te nemen. Wíj hadden met een
peiling aangetoond dat er in Horst behoefte was aan een
tweede openbare school, maar het college van B&W ging er
vervolgens mee akkoord dat de stichting Dynamiek, die zich
omvormde tot samenwerkingsbestuur, van een katholieke
school met een dalend leerlingenaantal een openbare school
maakte. Op die manier werden wij door de politiek buitenspel
gezet en is de vreemde situatie ontstaan dat er in één en
dezelfde gemeente twee openbare scholen zijn die onder verschillende
besturen vallen. En dat nota bene met goedkeuring
van dezelfde gemeenteraad van Horst die ons als openbare
stichting in het leven heeft geroepen. Dit toont aan dat je met
de wet in de hand over een openbare stichting politiek kunt
onderhandelen.”
Politieke wind
Derkx pleit ervoor om de invloed van de lokale politiek uit de
Wet op het Primair Onderwijs (WPO) te halen. “Begrijp mij niet
verkeerd: ik vind het goed dat wij ons bij de gemeenten moeten
verantwoorden. We werken tenslotte met belastinggeld
en dan heeft iedereen er vanzelfsprekend recht op te zien
dat wij met publieke middelen geen gekke dingen doen. De
gemeenten moeten in die zin dus hun controlerende taak
behouden. Maar het is niet goed
‘Wij zijn
afhankelijk
van
politieke
wind’
dat wij als zelfstandige stichting
voor openbaar onderwijs afhankelijk
zijn van de politieke wind,
die hier altijd uit de katholieke
CDA-hoek waait. Het is goed dat
er regels zijn, maar als die worden
toegepast als bevel aan onze
stichting, is er sprake van machtsmisbruik.”
“Zo worden we telkens in de
positie gezet om de regels uitgevoerd
te krijgen via de rechter of andere beroepscommissie.
Bijvoorbeeld in Sevenum, waar het college van B&W weigert
een notariële akte uit te voeren. Er moeten daarom gelijke
rechten komen voor openbare en bijzondere stichtingen.
Volgens mij is daar in de Tweede Kamer wel een meerderheid
voor te vinden.” Voor de zomervakantie heeft Derkx
over deze kwestie een gesprek gehad met PvdA-Kamerlid
Margot Kraneveldt.
Utopie
Beleidsmedewerker Klaas te Bos van het Expertisecentrum
Openbaar Onderwijs (ECOO) van VOS/ABB is het niet met
Joep Derkx eens om de invloed van de lokale politiek uit
de Wet op het primair onderwijs te halen. “De gemeenteraad
komt op basis van vrije verkiezingen tot stand en is
per definitie een politiek bestuursorgaan. Afgezien van het
feit dat er veel gemeenteraden zijn die vanuit een politieke
visie impulsen aan het openbaar onderwijs geven, is het
een utopie om de raad van zijn politiek karakter te ontmantelen
als het over het openbaar onderwijs gaat”, aldus
Te Bos.
De oplossing ligt volgens hem meer in het mobiliseren van
gezonde tegenkrachten. “Een eerste stap is dat een stichting
openbaar onderwijs in het primair onderwijs – net als
in het voortgezet onderwijs – het initiatiefrecht krijgt om
een openbare school te stichten. Het pleidooi hiervoor dat
VOS/ABB en andere organisaties de afgelopen jaren hebben
gehouden, zal naar verwachting door het kabinet in
daden worden omgezet”.
Het ministerie van OCW heeft toegezegd samen met de
PO-Raad en besturenorganisaties een onderzoek in te stellen
naar het stelsel van stichten van basisscholen.
over onderwijs 25