S p ecial - VOS/ABB

JAARGANG 10 | NUMMER 5 | SEPTEMBER 2008
Muffe lokalen: noodkreet naar Tweede Kamer
Westeraam Elst: ‘Schaf vmbo-examen af’
Special
10
jaar VOS/ABB
Feestelijk jubileumcongres met Ontmoetingstour

De complete hulp bij arbobeleid in het primair onderwijs
Arbo
www.arbomeester.nl
Hét erkende branche-instrument
voor de uitvoering van een RI&E
in het primair onderwijs.
6606ARC/2008
Investeren in talenten is
bouwen aan stevig onderwijs

Inhoud
7
Ahmed Marcouch: zin in jubileumcongres
Ahmed Marcouch en Pieter Winsemius zijn de speciale gasten op VOS/ABB’s
jubileumcongres. Thema is: ‘Openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs in
2015’. Vanuit vijf plaatsen rijden op 2 oktober schoolbussen met tussenstops
naar Laren: de Openbaar Onderwijs Ontmoetingstour.
8
Noodkreet over muffe lokalen
Nederlandse schoollokalen zijn bedompt en ongezond. Dat blijkt uit de vele
reacties die VOS/ABB binnenkreeg op de actie voor een beter binnenmilieu in
scholen. Met schrijnende verhalen van besturen die het wel willen maar niet
kúnnen verbeteren. Er is dringend geld nodig om de scholen op te frissen.
17
‘Schaf vmbo-examen af’
Directeur Jaap Slob van vmbo-school Het Westeraam in Elst wil af van het
vmbo-eindexamen. Hij ziet meer in een direct doorlopende leerweg vmbombo.
‘Afschaffing van het vmbo-examen levert tijdwinst op en de overlap verdwijnt’,
vindt hij. Zijn visie is niet onomstreden.
32
De gelukkigste klas
De winnaars van VOS/ABB’s zoektocht naar de gelukkigste klas hebben inmiddels
een professionele film mogen maken. “Een geweldig pr-instrument’,
vinden de directies van hun scholen. Voor de kinderen was het een mooie
ervaring om zo’n filmdag mee te maken. De films worden vertoond op het
jubileumcongres.
En verder
0
4 In het kort
05 Commentaar
10 Loten mag: Gymnasium Haarlem
12 Het Gebouw: Purmerend
15 Snel succes met nieuwe naam
19 Mpv biedt kansen
20 De vijf vragen: Waddinxveen
23 Voordelige laptops
24 Openbaar onderwijs in Limburg
26 In de praktijk: Maassluis
29 International School Eindhoven
31 Gelijk en ongelijk
35 In het kort
37 Special: 10 jaar VOS/ABB
39 LKC: klachten veranderd
40 Helpdesk: 40.000 vragen
42 Juristen: spannende zaken
44 Tien jaar Over Onderwijs
over onderwijs

In het kort
Ambtenaren stappen over naar Haags onderwijs
Vijftig rijksambtenaren stappen dit schooljaar over
naar het Haagse onderwijs. Dat wordt mogelijk
gemaakt door het convenant ‘Tussen Rijk en
Onderwijs’. De eerste ambtenaren zijn inmiddels al
begonnen aan scholen in Den Haag en
Leidschendam-Voorburg.
‘Tussen Rijk en Onderwijs’ is een pilotproject, dat wordt gefinancierd
door het ministerie van Binnenlandse Zaken, omdat
het past in de gewenste vernieuwing van de rijksdienst.
Initiatiefnemer is het A+O fonds Rijk, dat samenwerkt met
De Rode Loper, een project van 41 vo-scholen in Den Haag
en omgeving, die kampen met toenemende lerarentekorten.
De Rode Loper wil het aantal Haagse studenten aan de lerarenopleidingen
vergroten, maar ook op andere manieren de
instroom vanuit andere beroepen stimuleren. Daarin past het
project ‘Tussen Rijk en Onderwijs’.
Rijksambtenaren met minimaal een hbo-opleiding kunnen
op vrijwillige basis meedoen aan de pilot. Na een oriëntatiefase
van drie maanden kunnen ze zich omscholen tot leraar,
terwijl ze intussen al werken op een school in de regio Den
Haag. Tijdens de oriëntatiefase betaalt het ministerie hun
salaris, daarna krijgen ze een tijdelijke aanstelling bij de
school en moeten ze hun onderwijsbevoegdheid gaan halen.
De eerste ambtenaar die op deze manier overstapt naar het
onderwijs, is Marko Borst (40). Hij gaat maatschappijleer
en biologie geven aan het Hofstad College in Den Haag.
Staatssecretaris Van Bijsterveldt overhandigde hem zijn ‘rode
pen’. Dat gebeurde tijdens de officiële ondertekening van
het convenant ‘Tussen Rijk en Onderwijs’.
Haagse scholen met belangstelling voor dit project, kunnen
hun vacatures melden via het e-mailadres ontdekhetonderwijs@manpower.nl.
Meer informatie op www.derodeloper.nu.
Een rode pen voor Marko Borst bij de
start van zijn nieuwe carrière.
Brochure over nieuwe planning
Conferentie over vroeg Engels
VOS/ABB heeft een handige brochure opgesteld
over de nieuwe planningsregels in het voortgezet
onderwijs. Het betreft de wettelijke vereenvoudiging
van de voorzieningenplanning per 1 augustus
2008.
Het Plan van Scholen is vervangen door een eenvoudiger
procedure. Ook de artikel 75-procedure is vervallen en daarvoor
in de plaats is het regionaal plan onderwijsvoorzieningen
(RPO) gekomen. Dat geeft scholen de mogelijkheid om
in onderling overleg afspraken te maken over het onderwijs
in de eigen regio.
Hoe de nieuwe wet precies in elkaar zit, staat in de brochure
die VOS/ABB’s deskundige op dit vlak, Klaas te Bos, heeft
geschreven. Hij geeft onder meer een praktische toelichting
op de vrije keuze voor schoolbesturen, de procedure voor
de stichting van een nieuwe school en de procedure voor de
opstelling van een RPO (vorming, deelnemers en de overgang
van een regionaal arrangement naar een RPO).
De brochure ‘Naar een vereenvoudigde planning vo’ is alleen
voor leden van VOS/ABB te downloaden van de website
www.vosabb.nl (dossier planning).
Expertisecentrum Earlybird houdt op 5 november
een conferentie over vroeg Engels in de basisschool.
Het onderwerp is actueel, nu de Onderwijsraad
heeft geadviseerd al in groep 1 of groep 5 met
Engels te beginnen. Steeds meer scholen pakken het
op.
Op de conferentie ‘Engels en digi-taal’ wordt aandacht
besteed aan de praktijk van vroeg Engels en de digitale
ondersteuning, de opleiding van leraren, maar ook aan de
effecten van vroeg vreemde taalonderwijs. Daarnaast is er
een onderwijsmarkt met leer- en hulpmiddelen.
Het programma is gericht op het management in het basisonderwijs,
besturen, beleidsmakers en leraren. De conferentie
wordt gehouden in de Hogeschool Rotterdam aan de
Kralingse Zoom (bij het gelijknamige metrostation). Kosten:
200 euro. Nadere informatie en inschrijven:
www.earlybirdie.nl.
Over Onderwijs besteedde in nummer 4 al aandacht aan
vroeg Engels. Dit artikel kunt u teruglezen op www.vosabb.nl
(rubriek publicaties).
over onderwijs

Arie Boomsma, één van de sterren.
Sterren
voor de
klas
Als opmaat
voor de verkiezing
Leraar van het Jaar zendt Teleac een driedelige
serie televisieprogramma’s uit waarin bekende
Nederlanders optreden als docent. De sterren gaan
de uitdaging aan om binnen één week in de rol van
leraar te groeien. Op 21 september om 19.15 uur is
de eerste uitzending op Nederland 2.
Elke aflevering van ‘Sterren voor de Klas’ begint met een
terugblik op het schoolleven van twee BN’ers. Dan gaan ze
zelf voor de klas staan en via verborgen camera’s is te zien
hoe ze het er vanaf brengen. Op hun tweede werkdag krijgen
de sterren via een ‘oortje’ tips van de echte docent ingefluisterd.
Op de laatste dag moeten ze het weer helemaal
alleen doen.
En dan de slotvraag: viel het de BN’ers mee of tegen?
De sterren die meedoen, zijn Catherine Keijl, Dolf Jansen,
Arie Boomsma, Lucia Rijker, Yolanthe Cabau van Kasbergen
en Sebastiaan Labrie.
Op 12 oktober, aan het einde van de nationale onderwijsweek,
worden de winnaars van de verkiezing Leraar van het
Jaar voor het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en het
mbo bekend gemaakt.
Informatie: www.teleac.nl/sterrenvoordeklas.
Vrouwen in besturen
maken het verschil
Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat de aanwezigheid van
minimaal drie vrouwen in een raad van bestuur een wezenlijk
verschil maakt en de corporate governance ten goede komt.
Vrouwen hebben vaak een bredere maatschappelijke kijk op
de zaken, houden meer rekening met verschillende belangengroepen
en gaan moeilijke vraagstukken niet uit de weg,
aldus de onderzoekers. Daarom komen ze tot de conclusie
dat organisaties er wel bij varen als ze vrouwen in hun raad
van bestuur halen. Eén vrouw is niet genoeg, omdat er dan
onvoldoende naar haar geluisterd wordt, ze is dan meer een
‘excuustruus’. Met twee vrouwen gaat het al beter, maar het
wordt pas echt interessant als er drie of meer vrouwen tot
het bestuur toetreden. Hun inbreng wordt dan pas serieus
genomen en niet langer afgedaan als ‘the female approach’.
De onderzoekers kwamen tot deze conclusies na gesprekken
met 50 vrouwelijke directeuren, 12 ceo’s en 7 bestuursleden
van grote ondernemingen. De studie werd uitgevoerd door
Wellesley Centers for Women in Boston en de universiteit van
West-Ontario in Canada.
Spijkenisse:
125 jaar openbaar onderwijs
De Prokind scholengroep viert deze maand dat
Spijkenisse 125 jaar openbaar onderwijs heeft.
In 1883 ging in Spijkenisse de eerste openbare
lagere school van start. De zelfstandige stichting
Prokind scholengroep, die sinds 1 januari 2007
bestaat, viert het 125-jarig jubileum in de week
van 22 tot en met 26 september.
Er worden allerlei activiteiten georganiseerd. Zo besteden de
openbare scholen in Spijkenisse aandacht aan de verschillen
tussen het onderwijs van vroeger en dat van nu. Er zijn open
dagen voor ouders, grootouders en andere belangstellenden.
Ook wordt er een sponsorloop gehouden voor Unicef en is er
een grote feestavond voor het personeel, waarbij ook oudpersoneelsleden
welkom zijn. In het raadhuis van Spijkenisse
is tot 30 september een expositie over openbaar onderwijs.
De Prokind Scholengroep, die tien basisscholen bestuurt, is
lid van VOS/ABB. Zie ook www.prokind-scholengroep.nl.
Commentaar
Een mijlpaal!
Tien jaar VOS/ABB!
Een mijlpaal om even bij stil te
staan. Dat doen we met een feestelijk
jubileumcongres op 2 oktober,
maar ook met dit extra dikke
nummer van Over Onderwijs, ons
eigen blad, dat nu ook tien jaar
bestaat. In de special is te lezen
hoe VOS/ABB zich heeft ontwikkeld
in het afgelopen decennium.
Hoe de juridische afdeling is
gegroeid, en hoe vaak VOS/ABB
aan de wieg heeft gestaan van
belangrijke jurisprudentie voor het
onderwijs. We hebben ook gekeken
hoe onze Helpdesk zich heeft ontwikkeld in die tien jaar en
wat de Landelijke Klachten Commissie heeft bereikt.
We blikken echter niet alleen terug, maar vooral vooruit. De
wereld verandert en de onderwijswereld zeker. De komende jaren
zullen wij er minder zijn voor de minister, maar des te meer voor
de scholen. Schoolbesturen worden steeds professioneler en zoeken
daar dito partners bij. Wij zijn er klaar voor. U kunt op ons
rekenen!
Maar allereerst wens ik u veel leesplezier met dit speciale nummer
van Over Onderwijs. Het is niet alleen feestelijk, maar ook
- als altijd - actueel. Kijkt u maar op pagina 8 naar de resultaten
van onze actie voor een beter binnenmilieu. De petitie is inmiddels
met heel veel handtekeningen aangeboden aan de Tweede
Kamer. Het kan niet anders of de Kamerleden moeten hiervan
onder de indruk zijn. Ze zullen deze noodkreet uit de onderwijswereld
nu toch echt serieus moeten nemen.
Theo Hooghiemstra
over onderwijs

niet
a-p-a-r-t
maar
samen
dat geldt voor
kinderen
én
voor VOS/ABB/VOO
de kómende 10 jaar!
Van harte
gefeliciteerd!
Feliciteert
VOS/ABB
Met haar
10-jarig
jubileum!
Lekker leeg hoofd
gekregen deze zomer?
Dan zorgt VOS/ABB Consulting
voor nieuwe inzichten en inspiratie
Volg een cursus op het gebied van:
• Strategie, bestuur en beleid
• Financieel management en beleid
• Leiderschap en teamontwikkeling
• HRM en personeel
• Marketing en communicatie
• Coaching
Onze toppers:
‘Aan de slag met communicatie’
‘Onderwijshuisvesting en de gemeente’
‘ Hoera, in conflict. Waarom teams
conflicten nodig hebben’
‘5 daagse leergang P&O’
10%
k o r t i n g
Kijk voor ons complete aanbod op:
www.vosabbconsulting.nl
of bel met Ankie Knijnenburg, coördinator
workshops en trainingen (06) 12 92 85 76.
Polanerbaan 15 | Postbus 162 | 3440 AD Woerden

Speciale gast op jubileumcongres van VOS/ABB
Ahmed Marcouch:
ideeën voor openbaar onderwijs
Ahmed Marcouch, stadsdeelvoorzitter in
Amsterdam-Slotervaart, kijkt al uit naar
het jubileumcongres van VOS/ABB, waarvoor
hij als één van de speciale gasten
is uitgenodigd. “Ik heb er veel zin in.
Juist voor het openbaar onderwijs heb ik
ideeën, die ik daar graag wil bespreken”,
aldus Marcouch.
De laatste tijd trekt Marcouch de aandacht met pittige uitspraken
over het openbaar onderwijs. Van verschillende kanten
kreeg hij de kritiek dat hij uit zou zijn op ‘islamisering’
van het Nederlandse onderwijs. Maar desgevraagd ontkent
hij dat. “Ik ben een enorme voorstander van openbaar
onderwijs, zoals dat hier is georganiseerd”, zegt hij.
Veel van zijn uitspraken kwamen voort uit zijn onvrede over
de weekendscholen waar moslimkinderen les krijgen over
de islam. “Daar wordt vaak les gegeven door mensen die
niet zijn opgeleid voor het onderwijs”, legt hij uit. “Het gaat
daar niet altijd goed, maar ouders sturen hun kinderen er
toch massaal heen, en dat komt omdat er een kloof is ontstaan
tussen de openbare school en religie. Er is behoefte
aan godsdienstles over de islam, op dezelfde manier als de al
bestaande godsdienstlessen. Die worden verzorgd door mensen
vanuit de kerken, die meestal academisch gevormd zijn.
Dat zou ik ook willen voor de moslimkinderen, dan hoeven
ze niet naar die weekendscholen.”
Hij vult aan: “Bij moslimouders leeft ook nog vaak een soort
angst dat hun geloof niet wordt geaccepteerd op de openbare
school. Dat heeft te maken met vertrouwen. Daar kunnen
de scholen meer in investeren.”
Iets rechtzetten
Marcouch heeft dus een boodschap die hij graag wil toelichten
op het congres van VOS/ABB. Maar eerst wil hij nog iets
rechtzetten. “Dat verhaal over die boerka op school. Ik heb
gezegd dat alles bespreekbaar moet zijn op de openbare
school, zelfs de boerka, maar ik bedoel het zo: als een meisje
in het voortgezet onderwijs met een boerka aankomt, moet
de school haar serieus nemen en samen met haar naar een
oplossing zoeken. Bijvoorbeeld afspreken dat die boerka binnen
uit gaat. Want met een boerka in de klas zitten, dat gaat
mij ook te ver”.
Feestelijke happening
Het jubileumcongres van VOS/ABB op 2 oktober, ter gelegenheid
van haar 10-jarig bestaan, wordt een feestelijke
happening in Singer, Laren. In de theaterzaal ontvangt
Edwin Rutten de bezoekers, en onder zijn leiding zal het
programma inhoud krijgen, maar toch luchtig blijven.
Thema van de dag: ‘Openbaar en algemeen toegankelijk
onderwijs in 2015: herkenbaar, aansprekend en vol betekenis’.
Behalve Ahmed Marcouch komt ook oud-minister Pieter
Winsemius naar Laren, evenals Wouter de Vries, hoogleraar
aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Winsemius,
een goed spreker, doet voor de Wetenschappelijke Raad
voor het Regeringsbeleid onderzoek naar schooluitval.
De Vries heeft 16 boeken op het gebied van marketing en
management geschreven, en is daarom de aangewezen
persoon om over de marketing van het openbaar onderwijs
te praten.
Het congres begint om 13 uur met een lunch, en het eindigt
rond 20 uur, na een gezamenlijk diner. Aanmelden
kan via www.vosabb.nl.
Ahmed Marcouch: ‘Boerka in de klas gaat mij ook te ver’
Met de Ontmoetingsbus naar het congres
VOS/ABB laat op 2 oktober vijf bussen vanuit verschillende
plaatsen naar het congres in Laren rijden. Deze Openbaar
Onderwijs Ontmoetingstour vertrekt al vroeg, omdat
onderweg twee stops worden gemaakt bij scholen die werk
maken van hun openbare identiteit. In de bussen wordt
ontbijt geserveerd en natuurlijk zijn ze op tijd voor de lunch
in Laren. Meerijden? U kunt opstappen in Alkmaar, Assen,
Apeldoorn, Den Haag of Eindhoven. Geef u snel op via
www.vosabb.nl, want voor de vijf bussen geldt: vol is vol.
over onderwijs

tekst: Lucy Beker • foto: Bastiaan van Dam, obs De Paperclip
Actie om muffe lokalen fris te maken
Een greep uit de reacties
‘Het klimaat op onze school is ver beneden de norm, zo bleek bij
een CO2-meting. Reactie van de gemeente: ‘Er zijn te veel scholen
met een te hoog CO2-gehalte. Wij hebben niet de financiële middelen
om dit probleem aan te kunnen pakken’. En de gemeente
wil geen precedent scheppen door het op één school wel te doen’.
F. van der Zee, De 9 Wieken, Winsum
‘Vroeger draaiden we regelmatig tropenroosters bij hitte.
Tegenwoordig kan dat niet meer, omdat ouders dan geen opvang
hebben. Er moet echt iets gebeuren. Stel middelen beschikbaar
aan schoolbesturen via een resultaatverplichting!’ Anja Nijboer,
senior beleidsadviseur openbaar onderwijs, Tynaarlo
‘Namens mijn kinderen in het openbaar onderwijs verzoek ik u
iets aan de omstandigheden te doen! Een bezorgde ouder’.
C.A. Heiden-Hermse, via obs De Botter, Ridderkerk
‘Er moet gewoon meer geld besteed kunnen worden bij de nieuwbouw
van scholen. Starre regelgeving bemoeilijkt ook experimenten
op het gebied van frisse scholen.’
Ad Kok, obs ’t Tweespan, Heemskerk
‘Ik merk iedere dag in de onderwijspraktijk hoe groot dit probleem
is. De minister mag hier de ogen niet voor sluiten. Met
gezondheid mag je niet sollen’. Hans Heijltjes, Hevo b.v.,
’s Hertogenbosch
‘De meestal elektrische ventilatie vraagt niet alleen om investeringsgelden,
maar ook om exploitatiegelden. Zeker bij almaar
stijgende energiekosten. Inlopen van de achterstand van jarenlang
nagelaten indexering van materiële bekostiging is wel het minste’.
J.A.M. van Esch, Onderwijsgroep Zuid-Hollandse eilanden en
Waarden, Barendrecht
‘Op een van onze scholen was het ziekteverzuim erg hoog, en
onderzoek door de GGD wees uit dat het binnenklimaat ziekmakend
was. Nu hebben wij voor 280.000 euro aanpassingen laten
maken, met positief resultaat. De financiële vertaling naar onze
andere scholen loopt in de miljoenen. Ergo: niet op te brengen!’
A.J. van der Velde, Openbaar Primair Onderwijs Lelystad
‘Wij starten in november met nieuwbouw en verbouw, willen
extra aandacht besteden aan het binnenklimaat, maar de financiële
middelen zijn hiervoor niet toereikend’. H. Piessens, SSG De
Rede, Terneuzen
‘Er is een verbouwing nodig om dit te verbeteren, maar daar
heeft het schoolbestuur geen geld voor. Het is nu aan de minister
om hier iets aan te doen!’ Jeanne van de Wouw, Nutsschool De
Nieuwe Link, Oss
‘Laat het kabinet de proef op de som nemen en op een zomerse
dag of op een natte herfstdag eens twee uur met elkaar in een
schoollokaal vergaderen. Dan pas weten de ministers hoe nodig
het is’. Marian Segers, Purmerendse Scholengroep, Purmerend
‘Bij meting in onze gebouwen is gebleken dat het niveau van
luchtbehandeling op 25 procent zit van de huidige normen voor
nieuwbouw. Kosten om op 50 procent te komen: ruim 1,5 miljoen
euro. Op 100 procent: 3,5 miljoen euro’. Peter Overgaauw,
Stichting Purmerendse Scholengemeenschap, Purmerend
‘Investeren in kenniseconomie? Uit onderzoek blijkt dat goed
geventileerde lokalen direct zorgen voor verbetering van de resultaten’.
P. van Aanholt, Bestuur Openbaar Onderwijs Goirle
‘Kinderen en docenten zouden in eenzelfde binnenmilieu moeten
kunnen werken als de meeste ambtenaren in die prachtig geconditioneerde
overheidsgebouwen’. Jeroen Engering, ouder, Almere
Noodkreet moet
Bedompt en ongezond is het in de Nederlandse
schoollokalen. Dat blijkt overduidelijk
uit de vele honderden ondertekende
petities die bij VOS/ABB binnen zijn gekomen,
met vaak schrijnende verhalen. Bij
elkaar vormen ze één grote noodkreet die
de Tweede Kamer moet wakker schudden.
Er is dringend geld nodig om de scholen op
te frissen. Want goede ventilatiesystemen
zijn duur.
“Het gaat inderdaad om giga-bedragen’, zegt Peter
van Loon, algemeen directeur van de Stichting
Openbaar Primair Onderwijs in Capelle en Krimpen aan
den IJssel (OPOCK). Hij rekent het voor: “Ons bestuur
heeft nu op eigen kosten in twee lokalen van één
school grote luchtverfrissingsapparaten laten installeren.
Deze apparaten kosten 6000 euro per stuk.
Eigenlijk zijn ze in al onze klaslokalen nodig. Dat zijn
er 160, verdeeld over de 14 openbare scholen die wij
besturen. Dan hebben we het dus over bijna een miljoen
euro. Dat bedrag zit niet in de budgetten van het
schoolbestuur, en het zit ook niet in het huisvestingsbudget
dat de gemeenten ontvangen voor schoolgebouwen.
Wij kunnen dit dus niet realiseren. Met als
gevolg dat heel veel kinderen nog steeds in muffe
lokalen zitten, waarin ze aantoonbaar minder goed
presteren”.
Het probleem is echter niet beperkt tot Krimpen en
Capelle aan den IJssel. Uit het hele land komen steunbetuigingen
voor de actie, die VOS/ABB is begonnen
nadat Van Loon een brandbrief stuurde aan de Tweede
Kamer. In die brief sprak hij zijn teleurstelling uit over
het kabinetsstandpunt dat op 15 februari 2008 werd
ingenomen over dit onderwerp.
“De regering gaat er nog steeds van uit dat een CO2-
concentratie van 1200 ppm toelaatbaar is. Maar die
norm komt uit een uitspraak van de gezondheidsraad
van 1984. De GGD Rotterdam Rijnmond en vele andere
deskundigen gaan inmiddels uit van een optimale
waarde van 800 ppm, en een maximaal toelaatbare
waarde van 1000 ppm. Waarom baseert het kabinet
zich op een achterhaalde norm?”, schreef Van Loon.
Onderzoek door GGD’s
Een terechte vraag, vond ook VOS/ABB, die een petitie
op de website plaatste om na te gaan hoe de situatie
elders in het land is. Meer dan 600 keer werd de petitie
ondertekend, door schoolleiders, docenten, ouders
over onderwijs

Tweede Kamer wakker schudden
en bestuurders. Bij elkaar vertegenwoordigen
de scholen en besturen
die steun betuigden zo’n 400.000
leerlingen.
Van Loon is blij met de steun, maar
niet verbaasd over de vele reacties.
“Overal hebben GGD’s onderzoek
gedaan naar het binnenklimaat in
scholen, en overal is de uitkomst
hetzelfde: de CO2-waarden in schoollokalen
zijn veel te hoog. Zowel kinderen als leraren
worden er ziek van. Ga maar na: wij hebben op obs De
Paperclip in Krimpen aan den IJssel waarden gemeten van
2500 tot 3000 ppm! Die luchtverversingsapparaten houden
twee lokalen in De Paperclip nu met moeite tegen
de 1200 ppm. Stukken beter, maar nog steeds te hoog
dus! Het ergste is dat dit gebouw geen uitzondering is. In
Nederland is jarenlang bij scholenbouw geen aandacht
besteed aan ventilatie. De lucht in klaslokalen, waar 25
tot 30 mensen ademen, kan vaak alleen worden ververst
door een of twee kleine raampjes open te zetten. Dat is
echt onvoldoende, maar in het Bouwbesluit staan nauwelijks
criteria voor ventilatie. Dan krijg je dit.”
Handtekeningen
400.000
leerlingen
‘Niet te harden’
Het afgelopen jaar is het in verschillende plaatsen voorgekomen
dat de gemeente na handhavingscontroles op de
gebruiksvergunning schoolgebouwen per direct heeft moeten
sluiten. Vooral noodlokalen worden nogal eens ‘onbewoonbaar’
verklaard.
“Dat is hier ook gebeurd, en dan worden wel direct noodmaatregelen
genomen”, zegt Van Loon. “Maar niet alleen
in noodlokalen, ook in onze nieuwste school is het heel erg
mis. Daar is zoveel bezuinigd op de dakconstructie, dat het
gebouw er wel fraai
uitziet, maar het binnen
niet te harden is.
Ook dat is weer terug
te voeren op geldgebrek.”
Van Loon constateert
wel dat er hier en daar
wat beweging komt.
“Bij de gemeenteraden
van Capelle en Krimpen
‘Noodlokalen
soms
onbewoonbaar
verklaard’
aan den IJssel begint het besef nu wel door te dringen.
Alleen kunnen zij weinig doen, want zij hebben ook geen
geld. Hier moet echt het rijk in actie komen.”
“Maar het gekke is”, besluit Van Loon, “op die brandbrief
die ik op 4 april heb verstuurd, heb ik geen enkele reactie
gekregen. Alleen een ontvangstbevestiging. Hij is dus aangekomen,
maar of hij gelezen is? Ik hoop echt dat deze petitie,
deze noodkreet, Den Haag nu eindelijk de ogen opent”.
‘Wij gaan voor frisse lucht!’ is de slogan van deze kinderen van obs De Paperclip in Krimpen aan den
IJssel. Met mondkapjes en petjes vragen zij aandacht voor de petitie voor een beter binnenmilieu.

tekst: Inge Klijn • foto: Ella Tilgenkamp
Stedelijk gymnasium mag leerlingen uitloten
‘Er moet in Haarlem gewoon een
Rector Joop Olgers van het Stedelijk Gymnasium Haarlem is een tevreden man. De strijd met de
ouders van negen uitgelote leerlingen is begin juni in het voordeel van de school beslecht. Loten
mag en de school hoeft geen voorrang te geven aan kinderen met de hoogste Cito-score. Toch
kijkt Olgers met gemengde gevoelens terug. “Het blijft vervelend om leerlingen te moeten
afwijzen.” Zijn oplossing: een tweede gymnasium in Haarlem.
“Als je ziet dat het aantal leerlingen dat naar het gymnasium
wil, structureel toeneemt, moet je daar iets aan doen”, zegt
Olgers. “In Haarlem is plaats voor een tweede zelfstandig
gymnasium en ik vind dat dat er moet komen.”
Kinderen die zo gemotiveerd zijn dat ze naar een zelfstandig
gymnasium willen, moeten die mogelijkheid krijgen, vindt de
rector. Uitbreiding van zijn school in het historische centrum
van Haarlem is onmogelijk, het gebouw is niet groot genoeg.
Bovendien wil de school klein en overzichtelijk blijven.
Daarin zit immers nou net de aantrekkingskracht. Want dat
ouders hun kind graag op het Stedelijk Gymnasium hebben,
werd afgelopen schooljaar wel duidelijk.
Cito niet zaligmakend
In maart 2008 meldden zich 166 leerlingen voor 140 plaatsen.
Een hele klas te veel dus. Allemaal kinderen met een VWOadvies
van de basisschool en een
Cito-score van 545 of hoger. Loting
bepaalde wie er af moest vallen. “De
eerlijkste methode”, vindt de school.
Maar de ouders van negen uitgelote
leerlingen dachten daar anders over
en spanden een rechtszaak aan.
Zij wilden voorrang voor hun superslimme
kinderen, die allemaal de
Rechter:
‘Leerlingen
weigeren
mocht’
Joop Olgers bij het Stedelijk Gymnasium Haarlem, dat vol is.
10 over onderwijs

gymnasium bij’
hoogst mogelijke Cito-score hadden: 550. Ze spanden een
kort geding aan. Het gymnasium, dat in die zaak werd bijgestaan
door advocaat Jack Heussen van VOS/ABB, kreeg
echter gelijk. De rechter baseerde zich op het toelatingsreglement
van de school en daarin wordt geen onderscheid
gemaakt tussen een Cito-score van 545 of 550. Olgers legt
uit waarom: ”Je moet natuurlijk een goede leerling zijn
om op een gymnasium mee te kunnen komen, maar de
Citotoets is niet zaligmakend. Motivatie, doorzettingsvermogen
en creativiteit zijn minstens zo belangrijk. Of een kind
met een Cito-score van 550 het beter doet dan een kind met
545 is van tevoren niet te zeggen.”
Een ander argument van de procederende
ouders was dat een openbare school geen
leerlingen mag weigeren: openbaar onderwijs
moet voor iedereen toegankelijk zijn,
voerden ze aan. Ook hier ging de rechter niet
in mee. Een kind heeft wel recht op onderwijs
op gymnasiumniveau, maar dat hoeft
niet per se op een categoraal gymnasium. De
gymnasiumklas van een scholengemeenschap
voldoet ook, redeneerde de rechter. In dit
geval konden uitgelote leerlingen terecht in de gymnasiumklassen
van de openbare scholengemeenschap in Haarlem,
het Coornhert Lyceum. Daar was plaats genoeg.
Leergierige sfeer
De Haarlemse rechtszaak was uniek, maar bevestigt wel
een al langer zichtbare trend. Overal in Nederland hebben
ouders van slimme kinderen massaal voorkeur voor een categoraal
gymnasium; de grote scholengemeenschap laten ze
liever links liggen.
Een van de uitgelote leerlingen in Haarlem treint nu elke
dag naar het Stedelijk Gymnasium Leiden, waar nog wel
plaats voor hem was. Is dat allemaal niet wat overdreven?
Olgers vindt van niet. Hij begrijpt de teleurstelling van de
afgewezen leerlingen en hun ouders.
“Het niveau van de lessen is hoger op een zelfstandig gymnasium
en er hangt een leergierige sfeer”, zegt hij. “Dat zie
je terug in de eindexamenresultaten, die zijn beter. En dan is
er nog de kleine schaal en de geborgenheid die ouders aantrekkelijk
vinden. Die vind je niet op de gymnasiumafdeling
van een scholengemeenschap.”
Rector Marten Elkerbout van het Barlaeus gymnasium in
Amsterdam zei eerder in dagblad NRC dat uitgeloot worden
geen ramp is voor een kind: ‘Het kan ook een leerzame
ervaring zijn. Je herneemt jezelf en vindt weer je weg.’ Maar
Joop Olgers denkt dat een afwijzing hard aankomt voor
een leerling. “Kinderen zijn lang bezig met de schoolkeuze.
Ze komen hier binnen, zien onze leerlingen en denken
‘hier hoor ik thuis’. Als het dan niet doorgaat is dat erg. Je
moet niet vergeten dat er kinderen bij zitten die zich kapot
verveelden op de basisschool en nu eindelijk een beetje op
niveau les hopen te krijgen. Tussen gelijken.”
Toelatingsbeleid
gaf
de doorslag
Toelatingsreglement
Doorslaggevend in het kort geding was het duidelijke toelatingsbeleid
van de school. Daar baseerde de rechter zijn oordeel
op. Het Stedelijk Gymnasium Haarlem werkt samen met
zes andere gymnasia, waaronder het Vossius en het Barlaeus
in Amsterdam. Deze scholen hadden al veel eerder met een
grote toeloop van leerlingen te maken.
Het toelatingsreglement van het Haarlemse gymnasium lag
al jaren klaar, maar zolang er niet te veel aanmeldingen
waren, liet de school het bewust op de plank liggen. Rector
Olgers: “We vonden het vervelend om ons te presenteren als
een school waar je moeilijk binnenkomt, dus
we hielden de onsympathieke regeling zolang
achter.” Toen zich in 2007 te veel leerlingen
aanmeldden, was het reglement nog niet in
werking en moest iedereen gewoon toegelaten
worden. Dat was wel aanleiding om het
reglement te activeren. Zo werd 2008 het eerste
jaar dat er geloot werd.
Achteraf vindt Olgers dat de voorlichting op
de basisscholen beter had gekund. “Ouders
hadden, onbedoeld, de indruk gekregen dat
alle kinderen met een VWO-advies en een bijbehorende Citoscore
van minimaal 545, wel een plek bij ons zouden krijgen.
Dat was uiteindelijk niet zo, want er meldden zich veel meer
kinderen dan we gedacht hadden.”
Ook was het verwarrend dat middelbare scholen in Haarlem
verschillende regels en selectiecriteria hanteerden. Dat wordt
volgend schooljaar anders: alle Haarlemse scholen hanteren
dan dezelfde toelatingseisen.
Lijntjes naar de pers
De procederende ouders hadden stevige posities in de maatschappij:
een advocaat, een directeur, een medisch specialist,
twee hoogleraren. Invloedrijke ouders met goede lijntjes
naar de pers. Olgers werd dan ook bijna dagelijks gebeld
door de media. “Ik had al eens een mediatraining gevolgd
dus ik wist wat me te wachten stond. En ik had van te voren
goed nagedacht over de essentie van mijn verhaal.” Hij
vertelde dus keer op keer dat het heel spijtig was dat er
geen plaats was, dat hij iedereen een plek gunt. En dat er in
Haarlem een structurele oplossing voor het probleem moet
komen.
Een gymnasium erbij dus in Haarlem. Daarvoor is medewerking
van de gemeente nodig, want die gaat over de gebouwen.
Een werkgroep van de gemeente onderzoekt nu eerst
of de stijging van het aantal gymnasiumleerlingen blijvend
is en daarna of er een tweede gymnasium opgezet kan worden.
Joop Olgers ziet het al helemaal voor zich. Het nieuwe
gymnasium zou onder de vleugels van het ‘Stedelijk’ kunnen
groeien. Eerst nog met twee of drie extra brugklassen bij het
Stedelijk en dan, vanaf het tweede jaar, in een dependance
ergens anders in de stad.
over onderwijs 11

tekst: Lucy Beker • foto’s: Martine Sprangers
Het gebouw: obs De Koempoelan in Purmerend
Jubilerend gebouw oogt nog
De Koempoelan: een aantrekkelijk, kleurrijk
schoolgebouw met opvallende ronde ramen.
De Pondok: het naastgelegen ‘logeerhuis’ waar acht groepen
zitten, is eigenlijk ontworpen voor bedrijfshuisvesting.
Op de openbare basisschool De Koempoelan in Purmerend is het dezer dagen feest.
De school bestaat 10 jaar – net als VOS/ABB. Ook het gebouw is tien jaar oud en het
oogt nog prachtig. Maar uiterlijk is niet altijd alles, zo blijkt. In het dagelijkse gebruik
is dit fraaie schoolgebouw op veel punten achterhaald, onpraktisch en bovendien
te klein. Met een aantal aanpassingen in het lessysteem en een aanbouw gaat de
schoolleiding de problemen te lijf.
12
over onderwijs

prachtig
De Koempoelan staat in de Purmerendse nieuwbouwwijk Weidevenne,
in de Aziëbuurt, waar alle straten Aziatische namen hebben. Ook
de naam van deze school aan de Gangeslaan is daarop geïnspireerd:
koempoelan is Maleis voor ‘plaats van samenkomst’. De school begon
in 1998 met 150 leerlingen en telt nu 574 leerlingen, verdeeld over 22
groepen. Daarom staat er nu ook een bijgebouw met de toepasselijke
naam Pondok (logeerhuis). Het zit vol met acht groepen. Toch is er
nog steeds ruimtenood in het hoofdgebouw, waar nu ook al klassen in
de bibliotheek en in het speellokaal zitten. “We hebben gelukkig een
eigen gymzaal”, zegt Nanda Mantel, sinds 1,5 jaar directeur van De
Koempoelan. “Maar nu onze zeven kleutergroepen elke dag naar die
gymzaal gaan, moeten de achtstegroepers elders gymmen”. Het is duidelijk:
deze school barst uit haar voegen.
Onbruikbare gang
“Juist omdat het hier zo vol is, is het jammer dat de gang niet bruikbaar
is”, zegt Mantel. Ze wijst op de royale entree met een brede gang, waar
echter geen enkel lokaal op uitkomt. “Dit is zo ouderwets: allemaal loze
vierkante meters, waar we niks aan hebben”.
Aan de achterkant, waar het schoolplein
ligt, is een grote gele luifel aangebracht
boven het gebouw. “Wel mooi, maar
onpraktisch, want die luifel weerkaatst het
geluid, waardoor de klassen die aan deze
kant zitten, last hebben van de herrie op
het schoolplein”. Daar komt bij dat het
plein bijna de hele dag in gebruik was, door
het continurooster waar deze school in alle
tien jaar van haar bestaan mee werkte. De
school is zo groot dat de leerlingen in drie
‘Een mooi,
maar
vreemd
gebouw’
ploegen moesten overblijven. Allemaal hadden ze drie kwartier pauze,
dat betekent dat er uren achter elkaar kinderen op het plein speelden,
waar de andere klassen dan weer geluidsoverlast van hadden.
“Dit schooljaar zijn we gestopt met het continurooster”, zegt Nanda
Mantel resoluut. “De ouders waren er niet zo blij mee, maar het is beter
voor de leerlingen én voor onze leerkrachten, die eindelijk eens allemaal
met elkaar kunnen lunchen en wat meer rust krijgen. Natuurlijk
hebben we nu nog overblijvers, maar dat zijn er hooguit 200, geen 574.
Bovendien neemt de plaatselijke stichting voor tussenschoolse opvang
dat over”.
Urinoirs
“Het is misschien even wennen, maar het is niet zo gek om een school
na tien jaar wat aan te passen. Winkels gaan ook regelmatig op de
schop”, zegt Mantel. Ze heeft inmiddels ook een aparte werkruimte
gerealiseerd voor de administratieve kracht van de school. Daarvoor
moest wel een stuk van de aula worden afgetimmerd. Ideaal is het ook
nog niet, want dit mini-kantoortje ligt direct aan het schoolplein, met
alle geluidsoverlast van dien. Ook de directiekamer is aan die rumoerige
kant gesitueerd, waardoor er bovendien geen zicht is op de voordeur.
“Het blijft een mooi, maar vreemd gebouw”, zegt Mantel, als ze rondloopt.
“Neem de toiletten: heel modern, met urinoirs voor de jongens.
Maar ja, het werkt niet. De kinderen kennen dat systeem niet, ze poepen
er ook in en dan is de hele boel weer verstopt”.
De uitbreiding, die volgend jaar wordt gerealiseerd, zal een aantal problemen
oplossen. Er komt dan meer ruimte en, in combinatie met het
nieuwe rooster, ook meer rust in het gebouw.
De ronde ramen en kleurige kozijnen zitten goed in de verf.
De gele luifel oogt fraai, maar weerkaatst het geluid enorm.
Dit piepkleine kantoortje is geen rustige werkplek.
De aula met de bibliotheek erin. De lichtbalk hangt er 13
nog, maar het podium is verwijderd wegens ruimtegebrek.

Taakbeleid is nog nooit zó simpel geweest!
Cupella heeft een mooi en eenvoudig programma voor taakbeleid:
• Het programma berekent automatisch hoeveel taakuren iemand nog heeft
• Taken kunnen zeer eenvoudig aan medewerkers worden toegekend
• Het scherm toont altijd een actueel overzicht van uren en taken
• U kunt duidelijke overzichten afdrukken; ook om aan uw medewerkers uit te delen
• Het programma staat op internet:
• Het maakt niet uit achter welke PC u zit: u kunt het overal gebruiken
• Wilt u thuis nog even verder? Geen probleem. U hoeft geen bestanden mee te nemen
• Het programma en uw gegevens zijn beveiligd met een wachtwoord
Kijk voor een korte diapresentatie op www.taakbeleid.nl
Prijs
• Jaarlijkse licentiekosten: € 85,-
• Eenmalige opstartkosten: € 65,-
Wilt u ons programma gratis proberen? Ga dan naar www.taakbeleid.nl!
Cupella Onderwijs B.V.
Xenonweg 13 m
3812 SZ Amersfoort
Tel: 033 - 47.66.211
30 dagen gratis proberen!

Stevige aanpak redt Kampense school
tekst: Inge Klijn • foto: Ruben Schipper
Snel succes met nieuwe naam en
nieuw profiel
Een nieuwe naam, een nieuw onderwijsconcept,
en extra leerkrachten. Het waren forse
maatregelen die de openbare Avercampschool
in Kampen erboven op moesten helpen. Maar
deze aanpak werkte wel en snel ook. De
school, die nu Het Scala heet, is weer in trek.
Toen directeur Albert Veerman anderhalf jaar geleden op
de Avercampschool aantrad, schrok hij van de opeenstapeling
van problemen. In twee jaar tijd was eenderde van de
leerlingen vertrokken. “Vooral de witte kinderen verlieten
de school. Ouders hadden
het vertrouwen in de
leerkracht van groep 8
opgezegd en maar liefst
drie leerkrachten waren
langdurig ziek of net ziek
geweest.”
Veerman kwam aan niks
anders toe dan ‘brandjes
blussen’. Hij pleitte voor
structurele veranderingen
bij het bestuur, dat besloot
‘In een
noodsituatie
moet je
tempo
maken’
extra geld voor de school uit te trekken. Er kwamen twee
ervaren parttimers, bovenop de gewone formatie, een onderwijscoördinator
en een kunst- en cultuurdocent.
Saamhorigheid
Tegelijkertijd kreeg de school een nieuwe naam: Het Scala.
Ook werd gekozen voor het Jenaplanconcept. Dat paste
prima bij het Scala, omdat de school zo klein is dat er maar
vier klassen zijn. Op een Jenaplanschool zitten kinderen uit
verschillende leerjaren met elkaar in een klas. Dat kwam dus
goed uit.
“Toch was dat niet de reden om voor dit onderwijssysteem te
kiezen”, zegt bovenschools manager Rudi Meulenbroek. “We
wilden de school een helder profiel geven waardoor zij zich
onderscheidt, en een Jenaplanschool was er in Kampen nog
niet.”
Kenmerk van het Jenaplanonderwijs is dat kinderen leren
samenwerken en omgaan met verschillen. Albert Veerman:
“Als openbare school willen we een ontmoetingsplek in
de wijk zijn, vanuit de gedachte dat je het met elkaar
moet rooien, ook al kom je uit een andere cultuur. Het
Jenaplansysteem sluit daar goed bij aan.”
Grote stappen
Augustus 2007 was het omslagpunt. Alle veranderingen werden
tegelijkertijd ingevoerd. Dat is in een noodsituatie zoals
deze de beste strategie, zegt Rudi Meulenbroek.“Je moet
grote stappen maken zodat ouders en bewoners zien dat er
echt iets verandert. Tijd om het even aan te kijken, is er niet
omdat de leerlingen al weglopen. We moesten dus tempo
maken.”
De weerstand tegen al die snelle veranderingen viel mee.
Meulenbroek: “Iedereen was er van doordrongen dat er iets
moest gebeuren. Bovendien konden leerkrachten die niet
mee wilden in het nieuwe systeem, weg. Voor hen werd een
baan gezocht op een andere openbare school in Kampen.
Voor de zomervakantie werden de plannen aan de ouders
gepresenteerd zodat die wisten wat hen te wachten stond.”
Niet iedereen gaf de school het voordeel van de twijfel.
Zeventien leerlingen verlieten de school. Met de 40 kinderen
die overbleven werd een nieuwe start gemaakt.
Betere ‘buurtpraat’
Nu, een jaar later, gaat het goed
met Het Scala, de ouders zijn
blij met de nieuwe school en
ook de ‘buurtpraat’ is positief.
De kunst- en cultuuractiviteiten
vallen goed. Het plein is
vernieuwd, het interieur stevig
aangepakt. Meulenbroek en
Veerman hebben voor het volgend
schooljaar al weer nieuwe
plannen: een peuterspeelzaal en
naschoolse activiteiten voor alle
kinderen in de wijk. Dit alles om
meer mensen over de drempel
van de school te krijgen, want
alleen dan kun je laten zien hoe
goed het gaat.
Albert Veerman en Rudi Meulenbroek bij Het Scala in Kampen:
‘Ook de ‘buurtpraat’ is weer positief’.
over onderwijs 15

Stevige aanpak redt Kampense school
tekst: Inge Klijn • foto: Ruben Schipper
Snel succes met nieuwe naam en
nieuw profiel
Een nieuwe naam, een nieuw onderwijsconcept,
en extra leerkrachten. Het waren forse
maatregelen die de openbare Avercampschool
in Kampen erboven op moesten helpen. Maar
deze aanpak werkte wel en snel ook. De
school, die nu Het Scala heet, is weer in trek.
Toen directeur Albert Veerman anderhalf jaar geleden op
de Avercampschool aantrad, schrok hij van de opeenstapeling
van problemen. In twee jaar tijd was eenderde van de
leerlingen vertrokken. “Vooral de witte kinderen verlieten
de school. Ouders hadden
het vertrouwen in de
leerkracht van groep 8
opgezegd en maar liefst
drie leerkrachten waren
langdurig ziek of net ziek
geweest.”
Veerman kwam aan niks
anders toe dan ‘brandjes
blussen’. Hij pleitte voor
structurele veranderingen
bij het bestuur, dat besloot
‘In een
noodsituatie
moet je
tempo
maken’
extra geld voor de school uit te trekken. Er kwamen twee
ervaren parttimers, bovenop de gewone formatie, een onderwijscoördinator
en een kunst- en cultuurdocent.
Saamhorigheid
Tegelijkertijd kreeg de school een nieuwe naam: Het Scala.
Ook werd gekozen voor het Jenaplanconcept. Dat paste
prima bij het Scala, omdat de school zo klein is dat er maar
vier klassen zijn. Op een Jenaplanschool zitten kinderen uit
verschillende leerjaren met elkaar in een klas. Dat kwam dus
goed uit.
“Toch was dat niet de reden om voor dit onderwijssysteem te
kiezen”, zegt bovenschools manager Rudi Meulenbroek. “We
wilden de school een helder profiel geven waardoor zij zich
onderscheidt, en een Jenaplanschool was er in Kampen nog
niet.”
Kenmerk van het Jenaplanonderwijs is dat kinderen leren
samenwerken en omgaan met verschillen. Albert Veerman:
“Als openbare school willen we een ontmoetingsplek in
de wijk zijn, vanuit de gedachte dat je het met elkaar
moet rooien, ook al kom je uit een andere cultuur. Het
Jenaplansysteem sluit daar goed bij aan.”
Grote stappen
Augustus 2007 was het omslagpunt. Alle veranderingen werden
tegelijkertijd ingevoerd. Dat is in een noodsituatie zoals
deze de beste strategie, zegt Rudi Meulenbroek.“Je moet
grote stappen maken zodat ouders en bewoners zien dat er
echt iets verandert. Tijd om het even aan te kijken, is er niet
omdat de leerlingen al weglopen. We moesten dus tempo
maken.”
De weerstand tegen al die snelle veranderingen viel mee.
Meulenbroek: “Iedereen was er van doordrongen dat er iets
moest gebeuren. Bovendien konden leerkrachten die niet
mee wilden in het nieuwe systeem, weg. Voor hen werd een
baan gezocht op een andere openbare school in Kampen.
Voor de zomervakantie werden de plannen aan de ouders
gepresenteerd zodat die wisten wat hen te wachten stond.”
Niet iedereen gaf de school het voordeel van de twijfel.
Zeventien leerlingen verlieten de school. Met de 40 kinderen
die overbleven werd een nieuwe start gemaakt.
Betere ‘buurtpraat’
Nu, een jaar later, gaat het goed
met Het Scala, de ouders zijn
blij met de nieuwe school en
ook de ‘buurtpraat’ is positief.
De kunst- en cultuuractiviteiten
vallen goed. Het plein is
vernieuwd, het interieur stevig
aangepakt. Meulenbroek en
Veerman hebben voor het volgend
schooljaar al weer nieuwe
plannen: een peuterspeelzaal en
naschoolse activiteiten voor alle
kinderen in de wijk. Dit alles om
meer mensen over de drempel
van de school te krijgen, want
alleen dan kun je laten zien hoe
goed het gaat.
Albert Veerman en Rudi Meulenbroek bij Het Scala in Kampen:
‘Ook de ‘buurtpraat’ is weer positief’.
over onderwijs 15

Jaap Slob van Het Westeraam pleit voor snellere doorstroming
‘Schaf eindexamen vmbo maar af’
tekst: Jurgen van Dijk en Lucy Beker • foto: Joost Grol
In de strijd tegen de schooluitval zijn al veel ideeën geopperd, maar weinig mensen gaan zo ver
als Jaap Slob, directeur vmbo van Het Westeraam in Elst. Hij pleit ervoor het vmbo-eindexamen
af te schaffen, op alle niveaus. Hij vindt het overbodig geworden, nu vmbo geen eindonderwijs
meer is. Volgens hem wordt de route vmbo-mbo pas een vanzelfsprekende, doorlopende leerweg
als het vmbo-eindexamen er tussenuit is.
Slob weet waar hij het over heeft, want zijn
school heeft de afgelopen jaren met het project
Leerdorp Elst al een verregaande samenwerking
met de plaatselijke mbo-opleiding
gerealiseerd. Het ROC Rijn IJssel in Elst geeft
een aantal lessen al in het gebouw van Het
Westeraam, en andersom.
“Er is tijdwinst te behalen in het vierde leerjaar
vmbo en het eerste leerjaar mbo”, aldus
Slob. “Maar in vmbo-4 slokt het eindexamen
veel tijd op. Examentraining, stress, en uiteindelijk
zijn de leerlingen in mei al vrij. Als je
dat examen overslaat,
kun je die leerlingen
‘Eindexamen
slokt
zoveel
tijd op’
in het vierde leerjaar
alvast mbo-lesstof
geven. Dat motiveert ze
waarschijnlijk ook meer
om na het vmbo door
te blijven leren. Want
juist op dat moment
van overgang zit veel
uitval”.
Daar komt bij dat het vmbo-diploma niet meer wordt gezien
als een startkwalificatie. “Deze leerlingen moeten nog minimaal
twee jaar doorleren. Ze zijn nu ook tot hun 18e leerplichtig.
Daarom zou ik dat tijdrovende examengebeuren
er tussen uit willen halen. Op dit moment mag dat niet, het
examen is wettelijk verplicht. Maar ik wil het graag ter discussie
stellen”, aldus Slob.
Publieke opinie
Hij heeft intussen gemerkt dat veel collega’s van andere
scholen dezelfde conclusie trekken als hij, maar de meesten
hechten nog erg aan het diploma. Dat blijkt ook uit
een belrondje langs verschillende vmbo-scholen. Directeur
Otto Dooijes van SG De Overlaat in Waalwijk vindt het ‘een
logische gedachte’, en het Minkema College in Woerden
ziet zeker winst in samenwerking met het mbo, maar beide
scholen willen het examen nog niet kwijt. Peter Valk van
het Schoonhovens College wijst erop dat de meeste van zijn
leerlingen verder leren in een andere stad. Dat is makkelijker
met een diploma. Dat laatste erkent Slob, maar hij denkt
ook dat hierover wel afspraken zijn te maken met ROC’s.
“Het is lastiger om ouders te overtuigen, voor hen betekent
dat diploma nog veel”, weet hij. Het zal dus nog wel even
Jaap Slob bij Het Westeraam: ‘Ik wil dat examengebeuren ter discussie stellen’.
duren voor Slob de publieke opinie meekrijgt.
Toch zit het ministerie van Onderwijs al een beetje op zijn
lijn. Het experiment vmbo-mbo, dat op 1 augustus van start
is gegaan, geeft de toegelaten scholen de mogelijkheid om
leerlingen in de basisberoepsgerichte leerweg zonder examen
door te laten gaan naar het mbo. Het project is bedoeld
om te experimenteren met een doorlopende leerweg vmbombo.
Achttien scholen of besturen mogen meedoen aan dit
experiment. Het Westeraam in Elst is daar niet bij. Tot verbazing
van Jaap Slob, die zich uiteraard had gemeld.
“Het past natuurlijk helemaal in ons straatje. Alleen hebben
wij aangegeven dat álle deelnemende leerlingen bij ons het
examen zullen overslaan, en volgens de criteria moet dat een
keuze kunnen zijn. Misschien is dat de reden dat wij niet zijn
toegelaten. Overigens vind ik dit experiment nog te smal.
Wat mij betreft gaat het niet alleen om de basisberoepsgerichte
leerweg, maar ook om de kadergerichte en theoretische
leerweg”.
Experiment of niet, Slob gaat gewoon door met zijn verregaande
samenwerking met ROC Rijn IJssel om de doorstroming
te verbeteren. De eerste leerlingen die aan Leerdorp
Elst hebben deelgenomen, hebben nu eindexamen gedaan.
Binnenkort wordt duidelijk hoe de doorstroming naar het
mbo is verlopen. Jaap Slob heeft er alle vertrouwen in.
over onderwijs 17

Advertenties 2008:Over Onderwijs 18-02-2008 17:26 Pagina 1
Mobiliteitspool
Een tijdelijk onderwijsmanager
hoeft niet duur te zijn!
Via de Mobiliteitspool zijn ervaren schoolleiders op tijdelijke basis beschikbaar
om de continuïteit van het management in uw school te waarborgen.
De kosten vallen enorm mee, zeker in vergelijking met die van een ervaren
interim-manager.
De Mobiliteitspool is bij uitstek geschikt:
■
■
■
bij langdurige afwezigheid van een van
de leidinggevenden;
bij plotseling vertrek van een leidinggevende
zodat u ruim de tijd heeft voor
een zorgvuldige sollicitatieprocedure;
als er behoefte is aan een tijdelijke
versterking van het management.
Over de Mobiliteitspool is een Nieuwsbrief
PO beschikbaar met daarin ervaringen van
opdrachtgevers en tijdelijk leidinggevenden.
Van deze nieuwsbrief kunt u een elektronische
of gedrukte versie aanvragen bij
Corgwell Onderwijs,
Milou Jansen, telefoon 070 - 363 00 16,
e-mail mi.jansen@corgwell.nl.
Informatie over de Mobiliteitspool vindt u op www.corgwell.nl
■ Interim-management: hoogwaardige
capaciteit bij crisis- en veranderopdrachten.
■ Mobiliteitspool: ervaren schoolleiders bij
tijdelijke afwezigheid van de leiding,
overbruggingscapaciteit en het
waarborgen van de continuïteit van het
management.
■ Herplaatsing: intensieve begeleiding
naar een beter passende functie elders.
■ Werving en selectie van schoolleiders.
■ Coaching: coaching on the job en
co-management.
Wilt u meer weten over onze activiteiten
op het gebied van onderwijs? Dan kunt u
contact opnemen met een van de verantwoordelijke
partners:
Peter Kesteloo, 06 55 82 55 20,
p.kesteloo@corgwell.nl
Koos van den IJssel, 06 51 16 21 92,
k.vandenijssel@corgwell.nl
Corgwell Onderwijs
Dagelijkse Groenmarkt 4
2513 AL DEN HAAG
Tel: 070 - 363 00 16
Fax: 070 - 360 03 53 1
Wij zijN er
voor U !

Aan de slag met publieke verantwoording
tekst: Lucy Beker • foto: Martin Droog
‘Goede mpv biedt kansen’
Een simpele handleiding bestaat er niet voor,
maar toch moeten alle schoolbesturen werk
gaan maken van meervoudig publieke verantwoording
(mpv). Dat is opgenomen in het
wetsvoorstel governance. Twee adviseurs van
VOS/ABB hebben zich er vast in verdiept. Het
zijn Janine Eshuis en Sicco Baas, die wel degelijk
voordelen en kansen zien in een goed
opgezette mpv. “Feedback op je beleid levert
altijd wat op”.
winkel meer contact houdt met de school. Ondertussen geeft
de school in de les aandacht aan het snoepgedrag en de politie
houdt wat vaker een oogje in het zeil. Probleem opgelost,
en alle partijen tevreden. Ook dit soort contacten valt onder
meervoudig publieke verantwoording en heeft een positieve
uitstraling in de buurt”.
Gebruik het jaarverslag
Het uitgangspunt van mpv is uiteraard dat het schoolbestuur
verantwoordt hoe het zijn geld besteedt. Dat moet voor
iedereen helder zijn, omdat het gaat om gemeenschapsgeld.
Volgens de nieuwste richtlijnen moet het bestuur in zijn
jaarverslag aangeven hoe het vormgeeft aan meervoudig
publieke verantwoording.
“Dat jaarverslag is een verplichting, maar de school kan het
tegelijk goed gebruiken om in gesprek te komen met haar
“Het gaat hier om horizontale verantwoording
als onderdeel van goed
onderwijsbestuur”,legt Baas uit. “Het
is geen externe controle; de school
legt zelf verantwoordelijkheid af
aan alle partijen die bij de school
zijn betrokken. Dat zijn natuurlijk
de ouders van de leerlingen, maar
ook instellingen als jeugdzorg of de
gemeente, samenwerkingspartners
zoals de kinderopvang, en omwonenden”.
Elk schoolbestuur bepaalt zelf aan
welke partijen verantwoording
wordt afgelegd. “Je hoeft echt niet
met iedereen je beleid te bespreken,
maar je moet er wel voor zorgen dat
het een cyclisch proces wordt”, zegt
Baas. “Zo nieuw is dat eigenlijk niet.
Als je met andere partijen samenwerkt,
is het logisch om van tijd tot
tijd die samenwerking te evalueren.
Veel scholen doen dat dus al”.
Janine Eshuis en Sicco Baas: ‘Mpv goed voor imago’.
Imagoverbetering
Het grote voordeel van regelmatige gesprekken met die
zogenoemde ‘stakeholders’, is dat er meer betrokkenheid
ontstaat bij de partijen. “Als je regelmatig met mensen uit
de omgeving praat, krijgt de school vanzelf meer bekendheid.
Dat heeft altijd een positieve invloed op het imago. Ik
weet zeker dat een school door een goede aanpak van mpv
haar imago kan verbeteren en meer betrokkenheid en draagvlak
in de buurt kan creëren”, aldus Baas.
Eshuis komt met een aansprekend voorbeeld.“Een school
ziet veel leerlingen met snoep lopen, gekocht bij een nabijgelegen
supermarkt. Een belletje naar die supermarkt leert
vervolgens dat al dat snoep ook niet altijd even netjes wordt
afgerekend. De school arrangeert een gesprek met mensen
van de supermarkt en de politie. Afgesproken wordt dat de
omgeving”, zegt Eshuis. Sicco Baas noemt het Zeeuwse openbare
schoolbestuur Archipel Scholen als voorbeeld: “Die presenteert
het jaarverslag in een volle schouwburg en bouwt er
een programma omheen”.
Voor de aanpak van mpv is geen blauwdruk te leveren. Elke
school staat in een andere omgeving en heeft andere contacten.
“Het is in elk geval niet iets wat je er even bij doet, het
is geen trucje”, zegt Eshuis. “Je moet het echt inbedden in je
organisatie, alleen dan heb je er profijt van”.
Eshuis en Baas kunnen schoolbesturen helpen bij de opzet
van een goede vorm van mpv. Vraag een gratis informatiegesprek
bij hen aan: Janine Eshuis, jeshuis@vosabb.nl of
06-22939657; Sicco Baas, shbaas@vosabb.nl, 06-51914694.
over onderwijs 19

De vijf vragen
‘Dringend
20

tekst: Lucy Beker • foto: Martin Droog
meer geld nodig’
Wat is op dit moment de belangrijkste ontwikkeling
in het onderwijs?
“Wat mij betreft is dat het Actieplan LeerKracht van
Nederland. Dat moet de aanzet worden om het onderwijs
aantrekkelijker te maken voor docenten. Het heeft echt
prioriteit want zonder goede docenten is er geen goed
onderwijs. Op dit moment zien we mensen uit het onderwijs
vertrekken als ze hier hun plafond hebben bereikt. Die
constructie moet anders, we moeten goeie mensen binnenhouden
en bovendien nieuwe mensen aantrekken. De
gemiddelde leeftijd van het personeel op onze school is al
50 jaar; er is verjonging nodig. Al met al lijkt die 1,1 miljard
uit het Actieplan LeerKracht me nog aan de lage kant, want
er moet nu echt iets substantieel veranderen.”
Wat is volgens u het grootste probleem in het
onderwijs?
“Het grootste probleem zit in de bekostiging. Het onderwijs
krijgt steeds meer verantwoordelijkheden. We moeten
onderwijskundige vernieuwingen vormgeven, gratis schoolboeken
organiseren, een leeftijdsbewust personeelsbeleid
voeren, noem maar op. Als we dat allemaal goed willen
doen, is er wel voldoende budget nodig. We komen echter
aan alle kanten tekort. Neem het bapoverlof. Op onze
school is veel ouder personeel dat recht heeft op bapoverlof,
maar de vervanging van die leraren kost een lieve duit en
dat moet de school zelf ophoesten. De leeftijdscorrectie voor
het bapo-verlof is afgeschaft, dus we krijgen er niet meer
budget voor dan een school met overwegend jong personeel.
Daarmee hebben we echt een probleem.”
Wat wilt u kwijt aan de staatssecretaris?
“In mijn antwoord op vraag 2 zit natuurlijk al een boodschap
besloten. Wat ik er nog aan wil toevoegen, is het
budget voor huisvesting. Scholen moeten zelf hun onderwijskundige
vernieuwingen vormgeven, maar dat is lastig in
een oud gebouw met gedateerde, kleine lokalen. Voor het
inrichten van een moderne leeromgeving is geld nodig. Van
de gemeenten Boskoop en Waddinxveen kunnen wij weinig
verwachten; die zitten zelf ook slecht bij kas. Dus, staatssecretaris:
hoe moeten we dit oplossen?”
Wat wilt u kwijt aan VOS/ABB?
“Voor VOS/ABB zie ik een belangrijke taak weggelegd in
de samenwerking met de VO-raad. Binnen die VO-raad zijn
grote besturen heel machtig; als eenpitter heb je daar niet
Het Coenecoop College in Waddinxveen en Boskoop
zit in de lift. “We hebben ons wat meer geprofileerd en
nieuw aanbod gecreëerd”, zegt Hans van Tuyl, sinds
een klein jaar algemeen directeur. “En dat werkte! Er
kwamen direct meer aanmeldingen voor onze brugklassen”.
Het nieuwe aanbod bestond uit sportklassen, mavo
in plaats van vmbo-tl en vwo-plus. “Dat zijn dingen
die positief worden ontvangen door ouders”, aldus
Van Tuyl. Voor het openbare Coenecoop College is
het belangrijk dat de school na wat mindere jaren nu
weer in beeld is. “Als eenpitter ben je best kwetsbaar”,
vindt Van Tuijl. Het bestuur is nu dan ook op zoek naar
bestuurlijke samenwerking binnen de regio.
veel in te brengen. VOS/ABB zou voor de kleine schoolbesturen
een vuist kunnen maken door voor hun belangen op te
komen.”
Waarom wilt u op deze plek gefotografeerd
worden?
“Ik heb onze conciërges gevraagd om samen met mij bij de
entree van onze school te poseren. Die halfronde uitbouw is
onze receptie, die altijd bemand is. Deze plek is voor iedereen
het eerste aanspreekpunt. Hier zien we ook onze leerlingen
als verlegen brugklassertjes voor het eerst binnenkomen,
en na een aantal jaren rennen ze er zelfverzekerd met een
diploma weer uit. In die jaren daartussen is dit voor hen ook
een belangrijke plek, waar ze met allerlei vragen terecht
kunnen. Onze conciërges kennen alle leerlingen en dat geeft
ze een veilig gevoel. In de leerlingenenquête gaf 95 procent
zelfs aan zich ‘zeer veilig’ te voelen op onze school! Daar ben
ik trots op en dat komt voor een groot deel door onze conciërges.
Vandaar dat ik hen nu graag op een voetstuk zet.”
over onderwijs 21

tekst: Lucy Beker • foto: Martin Droog
meer geld nodig’
Wat is op dit moment de belangrijkste ontwikkeling
in het onderwijs?
“Wat mij betreft is dat het Actieplan LeerKracht van
Nederland. Dat moet de aanzet worden om het onderwijs
aantrekkelijker te maken voor docenten. Het heeft echt
prioriteit want zonder goede docenten is er geen goed
onderwijs. Op dit moment zien we mensen uit het onderwijs
vertrekken als ze hier hun plafond hebben bereikt. Die
constructie moet anders, we moeten goeie mensen binnenhouden
en bovendien nieuwe mensen aantrekken. De
gemiddelde leeftijd van het personeel op onze school is al
50 jaar; er is verjonging nodig. Al met al lijkt die 1,1 miljard
uit het Actieplan LeerKracht me nog aan de lage kant, want
er moet nu echt iets substantieel veranderen.”
Wat is volgens u het grootste probleem in het
onderwijs?
“Het grootste probleem zit in de bekostiging. Het onderwijs
krijgt steeds meer verantwoordelijkheden. We moeten
onderwijskundige vernieuwingen vormgeven, gratis schoolboeken
organiseren, een leeftijdsbewust personeelsbeleid
voeren, noem maar op. Als we dat allemaal goed willen
doen, is er wel voldoende budget nodig. We komen echter
aan alle kanten tekort. Neem het bapoverlof. Op onze
school is veel ouder personeel dat recht heeft op bapoverlof,
maar de vervanging van die leraren kost een lieve duit en
dat moet de school zelf ophoesten. De leeftijdscorrectie voor
het bapo-verlof is afgeschaft, dus we krijgen er niet meer
budget voor dan een school met overwegend jong personeel.
Daarmee hebben we echt een probleem.”
Wat wilt u kwijt aan de staatssecretaris?
“In mijn antwoord op vraag 2 zit natuurlijk al een boodschap
besloten. Wat ik er nog aan wil toevoegen, is het
budget voor huisvesting. Scholen moeten zelf hun onderwijskundige
vernieuwingen vormgeven, maar dat is lastig in
een oud gebouw met gedateerde, kleine lokalen. Voor het
inrichten van een moderne leeromgeving is geld nodig. Van
de gemeenten Boskoop en Waddinxveen kunnen wij weinig
verwachten; die zitten zelf ook slecht bij kas. Dus, staatssecretaris:
hoe moeten we dit oplossen?”
Wat wilt u kwijt aan VOS/ABB?
“Voor VOS/ABB zie ik een belangrijke taak weggelegd in
de samenwerking met de VO-raad. Binnen die VO-raad zijn
grote besturen heel machtig; als eenpitter heb je daar niet
Het Coenecoop College in Waddinxveen en Boskoop
zit in de lift. “We hebben ons wat meer geprofileerd en
nieuw aanbod gecreëerd”, zegt Hans van Tuyl, sinds
een klein jaar algemeen directeur. “En dat werkte! Er
kwamen direct meer aanmeldingen voor onze brugklassen”.
Het nieuwe aanbod bestond uit sportklassen, mavo
in plaats van vmbo-tl en vwo-plus. “Dat zijn dingen
die positief worden ontvangen door ouders”, aldus
Van Tuyl. Voor het openbare Coenecoop College is
het belangrijk dat de school na wat mindere jaren nu
weer in beeld is. “Als eenpitter ben je best kwetsbaar”,
vindt Van Tuijl. Het bestuur is nu dan ook op zoek naar
bestuurlijke samenwerking binnen de regio.
veel in te brengen. VOS/ABB zou voor de kleine schoolbesturen
een vuist kunnen maken door voor hun belangen op te
komen.”
Waarom wilt u op deze plek gefotografeerd
worden?
“Ik heb onze conciërges gevraagd om samen met mij bij de
entree van onze school te poseren. Die halfronde uitbouw is
onze receptie, die altijd bemand is. Deze plek is voor iedereen
het eerste aanspreekpunt. Hier zien we ook onze leerlingen
als verlegen brugklassertjes voor het eerst binnenkomen,
en na een aantal jaren rennen ze er zelfverzekerd met een
diploma weer uit. In die jaren daartussen is dit voor hen ook
een belangrijke plek, waar ze met allerlei vragen terecht
kunnen. Onze conciërges kennen alle leerlingen en dat geeft
ze een veilig gevoel. In de leerlingenenquête gaf 95 procent
zelfs aan zich ‘zeer veilig’ te voelen op onze school! Daar ben
ik trots op en dat komt voor een groot deel door onze conciërges.
Vandaar dat ik hen nu graag op een voetstuk zet.”
over onderwijs 21

Leerlingen profiteren mee van ledenvoordeel
tekst: Lucy Beker • foto: Erik van der Burgt
Voordelige laptop goed
voor profilering
Een supervoordelige laptop via school! Dat zal veel leerlingen en hun ouders aanspreken,
want welke tiener wil tegenwoordig geen mooie laptop? Dankzij een unieke samenwerking
tussen VOS/ABB en it-leverancier Purchase-IT kunnen de aangesloten scholen hun leerlingen
dit nu aanbieden. Het kost de school niets, de administratieve last is minimaal én de school
kan zich er goed mee profileren.
VOS/ABB heeft het laptopproject deze maand gelanceerd,
nadat met Purchase-IT een uniek contract is
gesloten. Het bedrijf uit Gorinchem levert de Acerlaptop
voor een speciale prijs alleen aan leerlingen
en docenten van de bij VOS/ABB aangesloten scholen.
Geïnteresseerde leerlingen printen zelf een bestelformulier
uit, dat ze door hun ouders laten ondertekenen.
Dat formulier moeten ze op school inleveren. De
school bundelt de formulieren en zendt die – kosteloos
– naar een antwoordnummer
van Purchase-IT. Het bedrijf
Exclusief
voor
VOS/ABBscholen
neemt alleen bestellingen in
behandeling die via de scholen
binnenkomen, zodat dit aanbod
exclusief blijft voor leerlingen
van VOS/ABB-scholen.
Dat laatste is van belang, omdat
de scholen dit aanbod kunnen
inzetten in hun pr-beleid. Een
school waar je een goedkope laptop kunt kopen, is
natuurlijk aantrekkelijk voor de jeugd van deze tijd.
Het aanbod geldt voor zowel het primair als het voortgezet
onderwijs en ook leraren kunnen er gebruik van maken.
Kwaliteit
Uiteraard heeft VOS/ABB gezorgd voor een kwalitatief
hoogstaand product. Na onderzoek is de keuze gevallen op
de Acer 5220- 301G08Mi, die geleverd wordt voor 306 euro
exclusief btw (364 euro inclusief).
De laptop heeft een harde schijf van 80 Gb en is voorzien van
internetkaart, dvd-speler en het besturingssysteem Windows
Vista Home Basic. Het aanbod biedt daarnaast een aantal
extra’s die - naar keuze - eveneens tegen gereduceerd tarief
kunnen worden aangeschaft: een all-in-one printer van
Canon, een extra garantiepakket voor de laptop (3 jaar in
plaats van de standaardgarantie van 1 jaar), een internetabonnement
van Concepts-ICT en het Vise-softwarepakket
Parental Control, waarmee ouders de laptop zelf kunnen
beveiligen.
Thuisbezorging
Tegelijk is met Purchase-IT afgesproken dat de last voor de
scholen zo minimaal mogelijk blijft. Het bedrijf richt een speciale
internetpagina in met alle informatie over het project
en het product, compleet met informatie-telefoonnummer.
De leerlingen betalen rechtstreeks aan Purchase-IT (eventueel
via gespreide betaling), en de laptop wordt direct bij de
leerlingen thuisbezorgd. Het enige wat de school moet doen,
is het inzamelen en doorsturen van de bestelformulieren. Dit
om te voorkomen dat ook niet-leerlingen gebruik maken van
het VOS/ABB-project.
VOS/ABB is trots op dit aanbod, dat een nieuwe aanvulling
is op het toch al uitgebreide pakket ledenvoordeel. Eerder
zijn al contracten gesloten voor collectieve inkoop van energie,
energiebesparing en collectieve inkoop van schoolboeken;
een verzekeringspakket; een voordelig verzuimpakket;
ondersteuning bij fondsenwerving en voordeel bij onderwijshuisvesting
en onderhoud. Kijk voor meer informatie hierover
op www.vosabb.nl (rubriek ledenservice>ledenvoordeel).
Meer weten over het laptopproject?
Op www.purchase-it.nl/scholierenlaptop staat nadere
informatie voor de scholieren. Daar staat ook het
aanmeldformulier. U kunt ook contact opnemen met
Pasqualle Verwoerdt van Purchase-IT, 030-7115702,
p.verwoerdt@purchase-it.nl.
over onderwijs
23

tekst en foto: Martin van den Bogaerdt
Joep Derkx van stichting Akkoord! po
’WPO maakt muis van openbaar
”De wet moet worden aangepast omdat lokale politici nu te veel invloed kunnen uitoefenen
op zelfstandige stichtingen voor openbaar onderwijs.” Dat zegt algemeen directeur
Joep Derkx van de stichting Akkoord! po in Noord-Limburg. Hij heeft zijn openbare
scholen de afgelopen jaren stevig op de kaart gezet en ervaart dat niet iedereen dat
daar waardeert.
Geboren en getogen in een
omgeving waar school altijd
centraal stond – zijn vader en
moeder werkten als Limburgers
overzee beiden in het onderwijs
op Curaçao - begon Derkx 34 jaar
geleden als leraar op een roomskatholieke
basisschool in Mook.
“Ik was jong, vond het hartstikke
leuk om voor de klas te staan en
had volop vertrouwen in de drive
van kinderen om zich te ontwikkelen.
Ik heb nooit geloofd in
didactische dogma’s, dus pikte
ik de beste dingen eruit en probeerde
een zo goed mogelijk
pedagogisch klimaat te creëren.
Dat lukte heel aardig, al zeg ik het
zelf. Maar wat ik toen deed, bleek
not done. Bestuursleden vonden
het vreemd en gingen zich ermee
bemoeien. Dat was funest. Wat ik
toen heb geleerd, is dat bestuurders
op afstand moeten staan.
Leerkrachten, kinderen, ouders en
directeuren zijn verantwoordelijk
voor de kwaliteit van het onderwijs,
het bestuur voor de strategische
koers.”
Derkx zag niet alleen dat het
bestuur zich bemoeide met wat
er in de klas gebeurde, maar ook
dat er binnen het bestuur weinig
transparantie was. “Het ging
vooral over eigen meningen en
niet om het algemeen belang.
Wat mij zo aantrekt in het openbaar
onderwijs, zijn de maatschappelijke
legitimering en de
openbaarheid van bestuur. Maar
het allerbelangrijkste vind ik toch
wel, dat openbare scholen niet de
keuze hebben om leerlingen uit te
sluiten.”
24 over onderwijs
Joep Derkx: ‘Al onze scholen zijn vernieuwingsscholen.’

onderwijs’
In 2003 werd Derkx algemeen directeur van de stichting
Akkoord! po, die het bevoegd gezag is van negen basisscholen
in Venlo en zes omliggende plaatsen. Vergeleken met het
aantal rooms-katholieke basisscholen, die van oudsher in dit
gebied langs de Maas dominant zijn, vormen die van Akkoord!
po een minderheid.
“Dat is zo, maar wij hebben als openbaar onderwijs een slag
gemaakt”, zegt Derkx. “Al onze scholen zijn vernieuwingsscholen,
we onderscheiden ons. Wij hebben bevlogen directeuren
en jong personeel, zijn gecertificeerd als investors in people
en vormen een financieel meer
dan gezonde organisatie. Aan
’Met de
wet in de
hand
buitenspel
gezet’
onze kwaliteit wordt niet getwijfeld,
maar acceptatie zal nog lang
op zich laten wachten. Sommige
dingen zijn hier absoluut niet
bespreekbaar, bijvoorbeeld dat
ouders ook in deze regio behoefte
hebben aan openbaar onderwijs.
Wij tonen aan dat dat zo is, maar
uiteindelijk kunnen wij door de
lokale politiek buitenspel worden
gezet, met de wet in de hand!”
Een-tweetje
Derkx doelt hiermee op een inmiddels berucht een-tweetje
tussen de gemeente Horst aan de Maas en de stichting
Dynamiek. De kwestie werd in de lokale en regionale media
breed uitgemeten en was voor D66-fractieleider Alexander
Pechtold aanleiding om er Kamervragen over te stellen aan
staatssecretaris Sharon Dijksma van OCW. Zij antwoordde dat
de wet niet was overtreden en dat er daarom voor haar geen
aanleiding was om in te grijpen.
“Daar had zij strikt genomen gelijk in”, aldus Derkx, “maar
het is natuurlijk wel triest dat de manier waarop het in Horst
is gegaan, aantoont dat de plaatselijke politiek het openbaar
onderwijs niet serieus hoeft te nemen. Wíj hadden met een
peiling aangetoond dat er in Horst behoefte was aan een
tweede openbare school, maar het college van B&W ging er
vervolgens mee akkoord dat de stichting Dynamiek, die zich
omvormde tot samenwerkingsbestuur, van een katholieke
school met een dalend leerlingenaantal een openbare school
maakte. Op die manier werden wij door de politiek buitenspel
gezet en is de vreemde situatie ontstaan dat er in één en
dezelfde gemeente twee openbare scholen zijn die onder verschillende
besturen vallen. En dat nota bene met goedkeuring
van dezelfde gemeenteraad van Horst die ons als openbare
stichting in het leven heeft geroepen. Dit toont aan dat je met
de wet in de hand over een openbare stichting politiek kunt
onderhandelen.”
Politieke wind
Derkx pleit ervoor om de invloed van de lokale politiek uit de
Wet op het Primair Onderwijs (WPO) te halen. “Begrijp mij niet
verkeerd: ik vind het goed dat wij ons bij de gemeenten moeten
verantwoorden. We werken tenslotte met belastinggeld
en dan heeft iedereen er vanzelfsprekend recht op te zien
dat wij met publieke middelen geen gekke dingen doen. De
gemeenten moeten in die zin dus hun controlerende taak
behouden. Maar het is niet goed
‘Wij zijn
afhankelijk
van
politieke
wind’
dat wij als zelfstandige stichting
voor openbaar onderwijs afhankelijk
zijn van de politieke wind,
die hier altijd uit de katholieke
CDA-hoek waait. Het is goed dat
er regels zijn, maar als die worden
toegepast als bevel aan onze
stichting, is er sprake van machtsmisbruik.”
“Zo worden we telkens in de
positie gezet om de regels uitgevoerd
te krijgen via de rechter of andere beroepscommissie.
Bijvoorbeeld in Sevenum, waar het college van B&W weigert
een notariële akte uit te voeren. Er moeten daarom gelijke
rechten komen voor openbare en bijzondere stichtingen.
Volgens mij is daar in de Tweede Kamer wel een meerderheid
voor te vinden.” Voor de zomervakantie heeft Derkx
over deze kwestie een gesprek gehad met PvdA-Kamerlid
Margot Kraneveldt.
Utopie
Beleidsmedewerker Klaas te Bos van het Expertisecentrum
Openbaar Onderwijs (ECOO) van VOS/ABB is het niet met
Joep Derkx eens om de invloed van de lokale politiek uit
de Wet op het primair onderwijs te halen. “De gemeenteraad
komt op basis van vrije verkiezingen tot stand en is
per definitie een politiek bestuursorgaan. Afgezien van het
feit dat er veel gemeenteraden zijn die vanuit een politieke
visie impulsen aan het openbaar onderwijs geven, is het
een utopie om de raad van zijn politiek karakter te ontmantelen
als het over het openbaar onderwijs gaat”, aldus
Te Bos.
De oplossing ligt volgens hem meer in het mobiliseren van
gezonde tegenkrachten. “Een eerste stap is dat een stichting
openbaar onderwijs in het primair onderwijs – net als
in het voortgezet onderwijs – het initiatiefrecht krijgt om
een openbare school te stichten. Het pleidooi hiervoor dat
VOS/ABB en andere organisaties de afgelopen jaren hebben
gehouden, zal naar verwachting door het kabinet in
daden worden omgezet”.
Het ministerie van OCW heeft toegezegd samen met de
PO-Raad en besturenorganisaties een onderzoek in te stellen
naar het stelsel van stichten van basisscholen.
over onderwijs 25

tekst en foto: Martin van den Bogaerdt
Duidelijk profiel voor obs De Westhoek in Maassluis
Brede school die past bij wensen van
In de praktijk
Openbare basisschool De Westhoek in Maassluis betrekt volgend schooljaar een multifunctioneel
gebouw in een gloednieuwe wijk. Dat is een mooie kans om ook onderwijsinhoudelijk
te vernieuwen en ouders meer voor de school te interesseren. Directeur
André Storm wordt hierbij begeleid door consultant Hans Teegelbeckers van VOS/ABB.
Obs De Westhoek heeft nu nog twee
vestigingen, vertelt directeur Storm.
“De locatie Spechtstraat ligt in een
jaren ’70-wijk met een hoofdzakelijk
autochtone bevolking, terwijl de
leerlingenpopulatie voor 90 procent
allochtoon is. We hebben hier veel
Marokkaanse kinderen. De autochtone
leerlingen gaan vooral naar de protestants-christelijke
school om de hoek.
Onze locatie Steenen Dijck ligt ook in
Maassluis-West, maar dan meer in de
buurt waar ons nieuwe gebouw komt.
De Steenen Dijck is minder kleurrijk.”
Het aantal ouders dat voor De
Westhoek kiest, laat al een aantal jaren
een daling zien. Dat heeft volgens
Storm te maken met het hoge aantal
allochtone leerlingen op met name de
locatie Spechtstraat en het imagoprobleem
waar het openbaar onderwijs
ook in andere plaatsen mee te kampen
heeft. “Hierbij speelt de wijdverspreide
gedachte mee dat protestants-christelijke
en rooms-katholieke scholen
meer aan normen en waarden zouden
doen.”
26
over onderwijs
André Storm bouwt in alle opzichten aan een
nieuwe school.
Veranderingsproces
Het bestuur van de school, de Stichting
Wijzer in Vlaardingen, wil met de realisatie
van het nieuwe gebouw, waarin
de twee locaties zullen samengaan,
de kans grijpen om weer te groeien.
Consultant Hans Teegelbeckers van
VOS/ABB is gevraagd om directeur
Storm te begeleiden bij het veranderingsproces.
Aanleiding voor de
stichting Wijzer om voor VOS/ABB te
kiezen, was een succesvol begeleidingsstraject
dat Teegelbeckers uitvoerde bij
obs De Tweemaster in Pijnacker. Een
artikel over dit traject stond vorig jaar
in Over Onderwijs.
“Het is de kunst om de bestaande
leerlingen te behouden én om een
nieuw potentieel aan te boren”, zo vat

wijkbewoners
‘Kies een
profiel dat
nieuwe
doelgroep
aanspreekt’
Teegelbeckers de opdracht samen waar Storm voor staat.
“Het is natuurlijk een voorrecht dat De Westhoek op de
nieuwe locatie een brede school kan worden. Dat is een kans
die je moet benutten, maar dat is niet genoeg. De school
moet keuzes maken voor een profiel
dat een nieuwe doelgroep aanspreekt
en huidige klanten niet van
zich vervreemdt.”
De nieuwe doelgroep bestaat uit
ouders uit de nieuwbouwwijk rond
de brede school in aanbouw. “Dat
zijn veel tweeverdieners met een
vrij hoog inkomen. Dan kan buitenschoolse
opvang een aantrekkelijk
aanbod zijn”, aldus Teegelbeckers.
Het team en het management hebben
nagedacht over de vraag welke
keuzes nog meer belangrijk kunnen zijn.
Vroeg Engels
Storm: “Het mooie was dat we afzonderlijk tot dezelfde
keuzes kwamen. We gaan uit van vier aspecten. Zo kiezen
we ervoor om met Early Bird in de groepen 1 tot en met 8
Engels aan te bieden,
met native speakers.
Dat is niet alleen interessant
voor kansrijke
leerlingen, maar ook
voor kinderen met een
Nederlandse taalachterstand.
Binnen de
stichting hebben we
daar al goede ervaring
mee opgedaan
op een basisschool in
Vlaardingen.”
‘Opvang is
aantrekkelijk
aanbod
voor
tweeverdieners’
“Ook stellen we competentiegericht leren en kennisoverdracht
centraal. Niet alleen voor de leerlingen, maar ook
voor de leerkrachten. Collega’s gaan in elkaars klassen lesgeven.
Zo kunnen we hun kennis en vaardigheden beter
benutten. Ten derde kiezen we voor cultuureducatie. Onder
schooltijd besteden we daar structureel aandacht aan, en
dat koppelen we aan de buitenschoolse opvang. En ten
slotte vinden we sociale vaardigheden van leerlingen en
betrokken ouders heel belangrijk. Dat laatste moet nadrukkelijk
van twee kanten komen, dus ook van het team. We
moeten niet meer alles bij ons houden, maar meer open
staan, uitstralen dat de ouders bij ons welkom zijn. Dus niet
meer als het regent de ouders buiten laten wachten op hun
kinderen, maar de deur opendoen en ze binnenlaten. Tot nu
toe waren we veel te gesloten, en stond die deur dus niet
open!”
Sturen, begeleiden, afstemmen
Teegelbeckers constateerde dat er in het verleden al veel
goede ideeën op papier waren gezet, maar dat die in een la
onder het stof waren geraakt. “Een voorbeeld is het maatjesproject,
dat past bij de pijler van het competentiegericht,
samenwerkend leren. Een goed uitgangspunt, alleen zag ik
er niets van terug in de klas. Hang borden op, waarop je laat
zien wie maatjes van elkaar zijn en voor hoe lang. Laat de
leerlingen in de klas niet los achter elkaar, maar bij elkaar zitten.
Inmiddels is dit weer opgepakt. De vier aspecten die nu
het profiel van de school vormen, moeten net als het maatjesproject
goed bij de kop worden gepakt. De directie voert
daarbij de regie. Die moet sturen, begeleiden en afstemmen.”
Storm erkent dat hij hier een sterkere rol in moet spelen.
“Het is heel positief dat ik me nu realiseer dat ik als directeur
meer leiding en controle moet hebben. Hans heeft me als
buitenstaander een spiegel voorgehouden. Dat dwingt je te
kijken naar de dingen die je doet, en naar hóe je die doet.
Dat was wel eens confronterend, en de begeleiding is soms
ook heel intensief, maar het werkt heel goed! We hebben
ons profiel nu zwart op wit, en gaan laten zien dat onze
organisatie gesmeerd loopt. Ik heb er heel veel vertrouwen
in dat dit ons gaat lukken!”
Check op de wijk
Directeur André Storm van obs De Westhoek heeft met
ondersteuning van consultant Hans Teegelbeckers van VOS/
ABB via het plaatselijk huis-aan-huisblad De Schakel een
enquête uitgevoerd in de wijk. In die enquête werd ouders
en andere mensen die belang hebben bij de nieuwe brede
school, gevraagd wat zij van De Westhoek verwachten.
De vragen hadden betrekking op verschillende aspecten,
waaronder bso en kinderopvang, buurtactiviteiten en
de brede school als ontmoetingsplaats. Op verzoek van
Teegelbeckers voerde het team Communicatie & Marketing
(C&M) van VOS/ABB de eindredactie over de enquête. Ook
schreef C&M een redactioneel stuk voor De Schakel om de
enquête extra onder de aandacht van de lezers te brengen.
“Het is heel goed dat VOS/ABB dit communicatietraject
voor ons heeft opgepakt”, zegt Storm, “want het maken
van een adequate enquête en het schrijven van een goed
leesbaar artikel voor de krant is een vak apart.” Uit de ruim
180 reacties op de enquête blijkt dat de buurt positief is
over de komst van de brede school. Vooral de samenwerking
op het gebied van kinderopvang wordt als een positief
punt gezien. Uit de reacties op de enquête blijkt ook
dat veel bewoners samenwerking met het consultatiebureau
waarderen, evenals het plan om in de school de plaatselijke
bibliotheek te huisvesten. De overgrote meerderheid
van de respondenten wil graag op de hoogte gehouden
worden van de ontwikkelingen rond de brede school.
over onderwijs
27

Vormgeven vanuit
Visie
onderwijs
welzijn
cultuur
sport
mfa’s en brede scholen
ONDERSCHEIDEND VERMOGEN:
28 over onderwijs

tekst: Martin van den Bogaerdt • foto: Marla Smith Stevels
Goed onderwijs essentieel voor aantrekkelijkheid brainport
Kwaliteitskeurmerk voor
internationale school Eindhoven
De International Secondary School Eindhoven (ISSE) heeft sinds juni het kwaliteitskeurmerk van
de Council of International Schools (CIS) en de New England Association of Schools and Colleges
(NEASC). Waarnemend directeur Marcella Watts legt uit wat de voordelen van deze certificaten
zijn, niet alleen voor de school zelf maar ook voor brainport Eindhoven.
De Eindhovense burgemeester Rob van Gijzel was op 20
juni aanwezig bij de officiële uitreiking van de internationale
kwaliteitskeurmerken. ISSE is de enige school in Zuid-
Nederland die de keurmerken heeft. Elders in het land hebben
internationale scholen in Amsterdam, Rotterdam, Den
Haag, Hilversum en Ommen de certificaten ook. Over de hele
wereld zijn 242 internationale scholen door CIS gecertificeerd.
Over landsgrenzen heen
“Het is heel goed dat wij de certificaten nu hebben”, vertelt
de van oorsprong Schotse waarnemend directeur Marcella
Watts. “We werken met een internationaal curriculum, en
dus niet met gestandaardiseerde methodes en door de overheid
vastgestelde kwaliteitsnormen. Het is voor ouders en
leerlingen belangrijk dat wij als internationale school niet
alleen zelf laten zien wat onze kwaliteit is, maar dat die ook
door twee toonaangevende externe instanties positief is
beoordeeld. Dat is goed voor onze concurrentiepositie.”
“Niet dat wij in Eindhoven en directe omgeving concurrenten
hebben, maar wel in een groter gebied. Ouders met een
internationale carrière kijken heel gemakkelijk over landsgrenzen
heen. Ze willen het liefst wonen bij de beste school
voor hun kinderen. Dan kunnen ze bijvoorbeeld ook naar
Marcella Watts bij de nieuw behaalde
keurmerken.’Goed voor Eindhoven’.
Antwerpen, Brussel
of Düsseldorf.
Beslissingen over carrièrekansen
worden
vaak aan de keukentafel
genomen en de
belangen van de kinderen
wegen zwaar
mee.”
Het kwaliteitskeurmerk
voor ISSE kan
er volgens Watts
op die manier
toe bijdragen dat
Eindhoven als aantrekkelijke
vestigingsplaats
op de
kaart wordt gezet.
Dat is essentieel voor
de economische kansen
van de stad.
Van staf tot kantine
De certificaten worden pas toegekend, vertelt Watts, als de
school op alle onderdelen positief scoort. “Echt alles moet
in orde zijn, het curriculum, de staf, maar bijvoorbeeld ook
de kantine. Het heeft ons bijna twee jaar gekost om de certificates
te krijgen. Beoordelaars van andere internationale
scholen voerden visitaties uit. Ook wij doen dat bij collegascholen
in het buitenland. Zo houden we elkaar scherp.
Zelfevaluatie is ook heel belangrijk.”
Voorwaarde is dat de school na toekenning van de keurmerken
niet achterover gaat leunen. “Elke vijf jaar wordt
bekeken of we de certificates mogen behouden. Het is een
continu proces, we moeten ons blijven ontwikkelen.”
Meer informatie over CIS en NEASC staat op www.cois.org
en www.neasc.org.
International Secondary
School Eindhoven
ISSE is onderdeel van het bij VOS/ABB aangesloten Stedelijk
College Eindhoven. De internationale school biedt voortgezet
onderwijs op alle niveaus. Het curriculum leidt in
de hoogste klassen op tot het International Baccalaureate
Diploma Programme, dat door bijna alle universiteiten in
de wereld wordt erkend.
De school telt ongeveer 275 leerlingen van 40 nationaliteiten,
maar de meeste leerlingen hebben een Nederlands
paspoort. De voertaal is Engels. Leerlingen die deze taal
onvoldoende machtig zijn, volgen het speciale programma
voor English Language Learners.
Veel ouders van leerlingen van ISSE werken voor internationale
bedrijven, zoals de halfgeleidersproducent ASML
in Veldhoven en elektronicaconcern Philips. Ook kinderen
van Amerikaanse ouders op vliegbasis Volkel gaan naar
ISSE. In 2011 moet in Eindhoven een internationale campus
zijn gerealiseerd, waar ISSE zal samengaan met de
Regional International School voor primair onderwijs. De
Eindhovense burgemeester Rob van Gijzel zit in de taskforce
voor deze internationale campus.
Meer informatie over ISSE staat op www.isse-school.nl.
over onderwijs
29

het arboservicecentrum voor het voortgezet onderwijs
Over Arbo-VO | Kennis en advies | Instrumenten | Praktijkverhalen | Nieuws | Agenda
Als u meer wilt weten over
Werkdruk in het voortgezet onderwijs
www.arbo-vo.nl helpt u verder
www.arbo-vo.nl
Pelmolenlaan 13
3447 GW Woerden
Postbus 20
3440 AA Woerden
T: (0348) 43 16 06
F: (0348) 43 15 24
Dejo Schoonmaakorganisatie met
letterlijk een uitstekende naam als
het gaat om schoonmaken
en schoon houden
Milieubewust en ISO 9001
gecertificeerd
Een specialistisch vakgebied dat
DEJO inmiddels ruim een kwart
eeuw beheerst
De sleutel woorden zijn;
Kwaliteit en continuïteit
E: info@dejo-schoonmaak.nl
I: www.dejo-schoonmaak.nl

foto: Martin Droog
Gelijk en ongelijk
Naar een andere school wegens
‘giftige paaltjes’
De Rechtbank in ’s-Hertogenbosch
deed dit voorjaar uitspraak in een
wat eigenaardige kwestie. De affaire
draaide om twee kinderen die door
hun ouders vanwege vermeende ‘giftige
paaltjes’ tijdelijk op een andere
school werden ondergebracht. Maar
‘tijdelijk’ bleek een rekbaar begrip en
daardoor kreeg de school problemen
met de bekostiging.
Het geschil
Een bijzondere (evangelische) basisschool
kreeg een klacht van een ouderpaar over de
paaltjes die het schoolplein afbakenden. De
ouders werden bij hun klacht ondersteund
door een actiegroep tegen geïmpregneerd
hout en genetisch gemanipuleerde gewassen.
De klacht was dat de houten paaltjes op het schoolplein
waren geïmpregneerd met giftige stoffen. De gezondheid
van de spelende kinderen zou daardoor in gevaar zijn. De
bewuste ouders hielden vanaf dat moment hun twee kinderen
thuis.
De school kwam met de ouders overeen dat de GGD onderzoek
zou doen naar die giftige stoffen. Intussen bleven de
kinderen, ondanks druk van de leerplichtambtenaar, thuis.
Uiteindelijk werd met de openbare basisschool in de buurt
afgesproken, dat de kinderen voor de duur van het onderzoek
daar onderwijs zouden volgen. Aldus geschiedde. Maar
toen de GGD het onderzoek had afgerond en vast stond dat
er van gevaar geen enkele sprake was, bleven de ouders weigeren
hun kinderen naar de evangelische basisschool terug
te laten keren. Ze dreigden met procedures tegen die school.
De openbare school kreeg ondertussen geen bekostiging
voor het onderwijs aan deze twee leerlingen. De ouders
weigerden om de kinderen op de openbare basisschool in te
schrijven en bij de evangelische basisschool uit te schrijven,
waarschijnlijk omdat ze bang waren dat ze dan niet meer
tegen de evangelische basisschool konden procederen. Zo
leek een tijdelijke noodoplossing met het verstrijken van de
tijd steeds meer een permanente situatie te worden. Ook de
Inspectie begon zich ermee te bemoeien. Wie was nu voor
het onderwijs aan deze kinderen verantwoordelijk?
Na een half jaar, en na vele vergeefse gesprekken met de
ouders, besloot de openbare basisschool de kinderen niet
langer toe te laten. Het bestuur deelde dat aan de ouders
mede, eerst mondeling en vervolgens per brief. De ouders
dienden daarop een bezwaarschrift in. Het bezwaar werd
door het openbare schoolbestuur niet ontvankelijk verklaard,
omdat er naar zijn oordeel geen sprake was van een besluit
in de zin van de Algemene Wet Bestuursrecht. De brief had
geen rechtsgevolg, zo stelde het schoolbestuur. Immers:
de school had de kinderen nooit ingeschreven, en ook het
onderwijsdossier was niet van de evangelische basisschool
aan de openbare basisschool overgedragen. De kinderen
waren nooit formeel toegelaten, en konden daarom evenmin
formeel worden verwijderd. De brief bevatte slechts een
ordemaatregel.
De uitspraak
De ouders dienden vervolgens beroep in bij de rechtbank
’s-Hertogenbosch. Die oordeelde in een versnelde procedure
dat het openbare schoolbestuur zich terecht op het
standpunt had gesteld dat in dit geval geen sprake was van
een besluit waartegen bezwaar kon worden gemaakt. De
openbare basisschool had de ouders diverse malen gevraagd
om de kinderen formeel in te schrijven, maar dat hadden de
ouders telkens geweigerd. Het openbare schoolbestuur had
vervolgens slechts met de brief de feitelijke situatie in overeenstemming
gebracht met de juridische situatie, aldus de
rechtbank. Het beroep werd daarom afgewezen.
De ouders zijn daarna tegen de uitspraak in hoger beroep
gegaan bij de Raad van State. Daarop is nog niet beslist. De
kinderen zijn ondertussen toch op de openbare basisschool
ingeschreven.
Mr. Jan Schutter,
Advocaat bij VOS/ABB
over onderwijs 31

tekst: Karin van Breugel • foto: Sjtadsjool, Sittard.
VOS/ABB beloont gelukkigste klassen met filmproject
‘Professionele film geweldig pr-instrument’
De gelukkigste klas van Nederland, groep 8 van de
Sjtadssjool in Sittard, hier in actie op de filmset.
Gezocht: de gelukkigste klas van Nederland. Onder dat motto schreef VOS/ABB afgelopen
schooljaar een prijsvraag uit. Klassen in het primair en voortgezet onderwijs konden een
filmpje inzenden, waarin ze duidelijk maakten waarom zij de gelukkigste klas zijn. De toepasselijke
hoofdprijs: een professionele film maken, onder leiding van filmproducent Rol & Co.
“Die korte film is voor ons een geweldig pr-instrument”, zegt een van de prijswinnaars.
“Ik krijg ontzettend veel informatie en verzoeken op mijn
bureau. Als er iets voorbijkomt waar pr-aspecten aan kleven,
kijk ik eigenlijk áltijd of ik er binnen de school iets mee
kan”, zegt Louis Cordewener, directeur van de Sjtadssjool,
een openbare basisschool in Sittard, een van de prijswinnaars.
Juist in het overwegend katholieke zuiden van Limburg
hebben openbare scholen het niet makkelijk. “Het is in
deze regio niet vanzelfsprekend dat mensen voor openbaar
onderwijs kiezen. Integendeel. Daarom moet je voortdurend
duidelijk maken waarin jouw school uniek is”, vervolgt
Cordewener. “Bij ons is dat onder meer het pedagogische
klimaat. Wij pretenderen dat we een pestvrije school hebben
en merken dat dat een steeds groter wordende groep ouders
aanspreekt. Wij zijn omringd door zes katholieke scholen. Zij
zien allemaal hun leerlingenaantal teruglopen; één school
moet zelfs haar deuren sluiten. Wij groeien echter. We trekken
niet alleen veel vierjarigen aan, maar er stappen ook
regelmatig kinderen van andere scholen naar ons over.
Gewoon omdat er bij ons een fijn en veilig klimaat is.”
32 over onderwijs

‘Ik dacht
meteen aan
groep 8
van meester
André’
Waardevolle bagage
“Toen VOS/ABB deze prijsvraag om
de gelukkigste klas onder de aandacht
bracht, dacht ik direct aan onze groep
8 van meester André. Zijn klas straalt
ontzettend veel plezier, rust en harmonie
uit. Dat is echt geweldig”, zegt Louis
Cordewener.
“Dit is inderdaad een heel fijne klas”, beaamt ‘meester’André
Nijboer. “Iedereen is gelijkwaardig, er is geen afgunst en
geruzie – ook niet bij het buitenspelen. Niemand voelt zich
beter dan een ander, er is veel onderling respect. De leerlingen
kunnen ook goed samenwerken; als iemand iets niet
snapt, biedt vrijwel altijd een klasgenootje aan om even te
helpen. Het is natuurlijk prachtig als kinderen zo goed met
anderen kunnen omgaan en samenwerken. Daar hebben ze
hun hele leven wat aan.”
Prachtige ervaring
Het filmpje, waarmee de klas heeft meegedongen naar
de VOS/ABB-prijs, is echt uit de koker van de leerlingen
gekomen. Ze hebben zelf het idee bedacht en het scenario
geschreven. “De vader van een van mijn leerlingen werkt als
cameraman bij de lokale omroep en hij heeft alle opnames
gemaakt. Het eindresultaat
was daardoor
behoorlijk professioneel”,
zegt André
Nijboer.
Dat vond de jury ook;
niet voor niets won de
school de eerste prijs
in de categorie primair
‘De hoofdprijs!
Wat een
opsteker’
onderwijs. Zo kregen de kinderen de kans om nóg een filmpje
te maken, ditmaal onder leiding van een professioneel
productiebedrijf: Rol & Co.
“Ook voor dit tweede filmpje schreven de leerlingen zelf het
scenario, met enige hulp en advies van Rol & Co. De uiteindelijke
opnamen duurden één dag. Voor de kinderen was
het een prachtige ervaring om van dichtbij mee te maken
wat er allemaal komt kijken bij het bedenken en produceren
van een film. De leerlingen kregen trouwens na afloop nog
een groot compliment van de producenten, omdat ze zo
serieus en geconcentreerd hadden gewerkt.”
“Deze professionele film gaat absoluut een rol spelen in
onze pr”, zegt Louis Cordewener. “Natuurlijk komt het op
onze site, maar we zullen het ook laten zien aan de ouders.
Het zal hen aanspreken dat wij de gelukkigste klas van
Nederland hebben; hopelijk zorgt dat weer voor de nodige
mond-tot-mond-reclame. Uiteraard ga ik het filmpje ook
laten zien aan ouders die overwegen hun kind bij ons aan
te melden, met wie ik een oriënterend gesprek heb. De film
kan mijn verhaal over ons pedagogische klimaat perfect
ondersteunen!”
‘Dit gebeurt niet elke dag!’
Margot en Julia zijn leerlingen van de Sjtadssjool. Wat
vonden zij ervan dat hun klas is uitgeroepen tot ‘De gelukkigste
klas van Nederland’ en een professionele film mocht
maken?
“Het is natuurlijk superleuk om met de klas zo’n film te
maken. Zo’n kans krijg je echt niet iedere dag. Ik vind het
leuk om te acteren; in onze eindejaarsmusical heb ik best
een grote rol. In dit filmpje niet, maar dat vind ik niet erg.
In dit filmpje heeft eigenlijk iedereen een even grote rol,
iedereen deed mee. Da’s leuk, want we zijn toch met z’n
allen de gelukkigste klas!”, zegt Margot.
Julia vult aan: “Ik vind het leuk dat de directeur direct aan
onze klas dacht bij die prijsvraag. Nou ja, we zijn natuurlijk
ook wel echt een gelukkige klas! We hebben heel veel
leuke kinderen, meester André is heel aardig en we hebben
bijna nooit ruzie.”
Eigenwaarde
In de categorie voortgezet onderwijs sleepte het
Orthopedagogisch Centrum De Hilt in Helmond de eerste prijs
in de wacht. De klas van leerkracht Stephanie Teepen heeft
daarom inmiddels eveneens een professionele film mogen
maken.
Ook deze school is zich zeker bewust van de pr-waarde van dit
project.
Directeur Geert Rosielle: “Het reguliere onderwijs en ‘nieuwe
ouders’ hebben vaak een negatief beeld over cluster 4-onderwijs.
Men denkt nogal eens dat dit onderwijs is voor kinderen
die wegens gedragsproblemen nergens zijn te handhaven en
die weinig perspectief hebben. We besteden daarom veel aandacht
aan positieve pr. Die moet niet zozeer meer leerlingen
aantrekken – er is in deze regio al een grote wachtlijst – maar
wel laten zien dat we in staat zijn om voor deze leerlingen een
positief leer- en leefklimaat te creëren, en dat óók zij kansen
en mogelijkheden hebben om aan hun toekomst te werken.
Dat wij nu de gelukkigste klas hebben, is een geweldige opsteker
– voor de leerlingen en hun ouders.”
Leerkracht Stephanie Teepen vult aan: “Het is voor de leerlingen
natuurlijk sowieso heel leuk en leerzaam om bij de
totstandkoming van zo’n professioneel filmpje betrokken te
zijn. Dat zou elk kind leuk vinden. Maar wat het in ons geval
zo speciaal maakt: door hun ernstige gedragsproblemen of
psychiatrische stoornissen hebben de meeste van onze leerlingen
minder succeservaringen dan leeftijdgenootjes. Het winnen
van de hoofdprijs was echt geweldig voor hun gevoel van
eigenwaarde!”
Films zien?
De films, die de winnende scholen hebben gemaakt met
filmproducent Rol & Co, worden vertoond tijdens het jubileumcongres
van VOS/ABB, op 2 oktober in Laren.
Meer info of aanmelden voor het congres via
www.vosabb.nl.
over onderwijs
33

Adv_GTB_175x260_082008_01.indd 1 19-08-2008 15:13:06

In het kort
Op steeds meer scholen Dag van Respect
De nationale Dag van Respect wordt een steeds groter evenement. Dit jaar doen op 13 november al meer
dan 100.000 kinderen mee; een verdubbeling ten opzichte van 2007.
Op deze dag geven honderden bekende Nederlanders ’s ochtends
een ‘respectles’ in de groepen 7 en 8 van basisscholen.
Job Cohen, burgemeester van Amsterdam, doet
dit jaar ook weer mee aan de Dag van Respect.
Het zijn sporters, artiesten, burgemeesters, ministers, wijkagenten
en brandweermannen. ’s Middags zijn er op diverse
plaatsen activiteiten, waaronder een groot respectdebat in
het Nieuwe Luxor Theater in Rotterdam, waar 1500 kinderen
van 50 scholen aan meedoen. Ook delen kinderen, net als
vorige jaren, een respectbutton uit.
Scholen kunnen zich nog aanmelden en het lespakket voor
13 november kosteloos aanvragen via de website
www.dagvanrespect.nl. Het omvat onder meer een werkboek,
de Respectkrant, posters en buttons.
De Stichting Dag van Respect heeft tot doel bij jongeren ‘het
vermogen te ontwikkelen om met een respectvolle houding
in het leven te staan’.
Het is een initiatief van rabbijn Soetendorp en Jack van
Praag, naar aanleiding van de brand op een islamitische
school in 2004, kort na de moord op Theo van Gogh.
Toestroom van Poolse leerlingen
valt mee
Er is geen sprake van een grote toestroom van
Midden- en Oost-Europese leerlingen. Dat meldt
instituut FORUM.
Het instituut voor multiculturele ontwikkeling liet een verkenning
uitvoeren naar aanleiding van berichten in de media
over scholen die moeite hebben met de komst van leerlingen
uit landen als Polen, Bulgarije en Roemenië. Uit de verkenning
blijkt dat er geen sprake is van een grote toestroom en
dat de meeste scholen weinig moeite hebben met deze groepen
leerlingen.
Maar dit is volgens FORUM geen reden om achterover te
leunen, omdat veel scholen ook aangeven dat ze behoefte
hebben aan meer geld en ondersteuning. Uit de verkenning
komt overigens ook naar voren dat nog lang niet alle scholen
gebruikmaken van de faciliteiten voor leerlingen uit Middenen
Oost-Europa.
Aan de online verkenning van FORUM werkten 98 basisscholen
mee. Zie www.forum.nl.
In Over Onderwijs nr. 1 van dit jaar stond een artikel over
de wijze waarop de openbare basisscholen De Kameleon
in Rotterdam en De Meidoorn in Kerkdriel leerlingen uit
Midden- en Oost-Europa opvangen. Hun vaders werken in de
haven, de bouw en de champignonteelt.
Scholingsaanbod VOS/ABB
biedt royale keus
Ook dit jaar biedt VOS/ABB weer een royale keus aan workshops,
trainingen en opleidingen. Alle activiteiten zijn gericht
op bestuur en/of management van scholen en gaan over
actuele onderwerpen als identiteit en imago, bedrijfsvoering,
passend onderwijs, leiderschap, personeelsbeleid en strategie.
Enkele succesvolle opleidingen zijn natuurlijk geprolongeerd,
zoals de leergang P&O, de cursus huisvesting en de leergang
planning & control voor managers en financieel specialisten
in het voortgezet onderwijs.
Andere cursussen zijn nieuw, zoals die over risicomanagement
in het vo, financieel management en beleid in het
primair onderwijs, het bovenschools bestuursbureau, en twee
juridische trainingen over personeelsbeleid. Nog twee opvallende
nieuwkomers zijn een werkconferentie of studiedag
over de ontwikkeling van de openbare identiteit (in company)
en een leergang marketing voor po en vo.
Het volledige aanbod van VOS/ABB is te vinden in de brochure,
die voor de zomervakantie aan alle leden is verstuurd.
Deze brochure is ook te downloaden van de website
www.vosabb.nl, tabblad Training en Advies.
Nadere informatie: Ankie Knijnenburg, 06-12928576, of
aknijnenburg@vosabb.nl.
over onderwijs
35

P/flex feliciteert
VOS/ABB!
P/ex feliciteert
VOS/ABB met haar
10-jarig jubileum! Wij
zijn trots op de exclusieve
samenwerking
die VOS/ABB in het
belang van al haar leden
met Randstad en
Misschien dat u P/ex nog niet zo goed kent? Wat is duidelijker
dan een citaat van een klant? ‘Onze organisatie
berekende eens wat het zelf organiseren van contractbeheer
eigenlijk kost, out-of-pocket en aan manuren. Toen
was de keuze voor payrolling snel gemaakt.’
‘Waarom via P/ex? Bij hen is er geen ‘nee’ te koop. En
omdat P/ex onderdeel uitmaakt van Randstad, kan ik er
mijn medewerkers met een gerust hart onderbrengen.’
‘Zo zorgt P/ex naast een waterdicht contract en stipte
salarisafhandeling voor een nauwgezette ziekteverzuimbegeleiding
volgens de ‘Poortwachter’ eisen. En mijn medewerkers
weten ook dat ze in goede handen zijn.’
Meer weten?
Klik via de link op de site van VOS/ABB door naar de
website van P/ex of ga direct naar www.pex.nl
P/ex is aangegaan.
P/ex biedt oplossingen voor o.a. vast, tijdelijk en exibel personeel, ZZP-ers, freelancers, studenten / scholieren, vutters
en 65-plussers. P/ex regelt uw loonadministratie en arbeidscontracten en neemt alle arbeidsrechtelijke en juridische
risico’s van u over. P/ex is de grootste gespecialiseerde payroll-organisatie en maakt deel uit van de Randstadgroep.
P/ex is lid van de VPO, SFT en NEN 4400-1 gecerticeerd.

S P E C I A L
10 jaar
VOS/ABB
Op 1 oktober is het exact tien jaar geleden dat de
Vereniging Openbare Scholen en de Algemene
BesturenBond een fusie aangingen. Zo ontstond de werkgeversvereniging
voor het openbaar en algemeen toegankelijk primair
én voortgezet onderwijs VOS/ABB. Het duurde niet lang of alle openbare
scholen in Nederland hadden zich aangesloten. Ook steeds meer
bijzondere, algemeen toegankelijke scholen werden lid. In totaal vertegenwoordigen
ze ruim 800.000 leerlingen!
De afgelopen tien jaren waren enerverende tijden voor het onderwijs,
met het proces van bestuurlijke schaalvergroting, de komst van lumpsumbekostiging en
veel wijzigingen op het gebied van werkgeverszaken.
VOS/ABB heeft het onderwijs bij al deze ontwikkelingen met kennis, advies en training
bijgestaan.
Samen met de leden wil VOS/ABB haar jubileum vieren met een extra feestelijk congres
én met de Openbaar Onderwijs Ontmoetingstour.
U komt toch ook op 2 oktober naar Singer in Laren?
Lees meer over het jubileumcongres op pagina 7 van dit nummer. Schrijf u in via www.vosabb.nl.
Herkenbaar, aansprekend en vol betekenis
VOS/ABB grijpt nieuwe kansen
Hoe blijft VOS/ABB herkenbaar,
aansprekend en vol
betekenis? Directeur Theo
Hooghiemstra geeft antwoord
op deze vraag. Hij
gaat in op de sectorvorming
in het primair en voortgezet
onderwijs, de nieuwe rol die
VOS/ABB als gevolg hiervan
speelt en de kansen die dat
met zich meebrengt.
Het jubileumcongres op 2 oktober staat
in het teken van identiteit en imago van
het openbaar en algemeen toegankelijk
onderwijs. Het motto van dit congres is
‘herkenbaar, aansprekend en vol betekenis’.
Deze thema’s zijn niet
alleen interessant voor de
schoolbesturen die bij
VOS/ABB zijn aangesloten,
maar zeker ook voor VOS/ABB
zelf, benadrukt directeur Theo
Hooghiemstra.
“Wij zijn altijd een herkenbare
organisatie geweest, dat zijn
we nog steeds en dat willen
we ook blijven! Tot voor kort
waren we een logische, bijna natuurlijke
partner voor onze leden. Ik durf te
stellen dat we die logische keuze altijd
hebben waargemaakt. We hebben daar
Be
good
and
tell it!
jarenlang al onze energie in gestoken,
met heel goede diensten en producten
als resultaat. Nu de PO-Raad en de VOraad
hun vleugels uitslaan – een ontwikkeling
die mede door onszelf bewust in
gang is gezet en ondersteund om
de slagkracht van de sectoren te
vergroten - worden we minder
dan voorheen die vanzelfsprekende
keuze. We zullen er dus voor
moeten zorgen een herkenbare
organisatie te blijven. Be good
and tell it! Dat eerste, daar zit het
wel goed mee, maar dat laatste,
daar moeten we echt beter in worden.”,
zegt Hooghiemstra.
”We gaan onze specifieke dienstverlening
uitbreiden, omdat we de algemene
belangenbehartiging aan de sectororganisaties
hebben overgedragen. Onze
over onderwijs 37

tekst en foto: Martin van den Bogaerdt
S P E C I A L
leden zien deze ontwikkeling terug in
een goedkoper lidmaatschap. We kunnen
onze herkenbaarheid vergroten
door duidelijke keuzes te maken, te
laten zien wat we doen, waarom we dat
doen en dat we daar goed in zijn. En
natuurlijk moeten we ook vertellen wat
we niet meer doen, namelijk de algemene
belangenbehartiging.”
Geen concurrentie
“Onderdeel van onze herkenbaarheid
is overigens dat we actief samenwerken
met de sectororganisaties. Er wordt nog
te vaak gedacht dat wij met de PO- en
VO-raad zouden concurreren. Dat is niet
zo: wij hebben als VOS/ABB onze eigen
onderscheidende rol. De kennis die we
op het gebied van de algemene belangenbehartiging
hebben opgebouwd,
dragen we op een zorgvuldige wijze
over. Het zou zonde zijn die kennis te
laten vervliegen.”
Hooghiemstra verwacht dat VOS/ABB
niet alleen een herkenbare, maar ook
een aansprekende organisatie blijft.
“We blijven actief met onze helpdesk,
hèt aanspreekpunt van VOS/ABB! We
zagen jarenlang een toename van het
aantal vragen dat bij onze helpdesk binnenkwam.
Inmiddels neemt dat aantal
niet meer toe, maar zien we wel steeds
meer complexe vragen.”
”VOS/ABB kent en houdt haar wortels
in het openbaar en algemeen onderwijs.
Ook op dit thema blijven we nadrukkelijk
een aansprekende organisatie, met
name voor besturen die actief werken
aan de identiteit en het imago van het
openbaar onderwijs. Daarbij zullen we
nog sterker inspelen op de verschillende
behoeftes van het primair en voortgezet
onderwijs, grote en kleine besturen en
stad en platteland. We gaan nog meer
investeren in ontmoeting en kennisuitwisseling
in regio’s en op lokaal niveau.
Voor de belangenbehartiging voor het
openbaar onderwijs bekijken we de
mogelijkheden voor samenwerking met
andere organisaties die hier actief mee
bezig zijn, zoals de VOO, het CBOO en
de AVMO. Tevens zijn we in gesprek
met hogescholen en universiteiten om
onze diensten en belangenbehartiging
op het gebied
van openbaar
onderwijs meer
te koppelen
aan wetenschappelijk
onderzoek.”
‘VOS/ABB
is ván
en vóór
de sector’
’Dynamiek’
”VOS/ABB blijft
ook een aansprekende
organisatie omdat we meer
diensten gaan aanbieden die aansluiten
op de dynamiek van de onderwijswereld.
Huisvesting is er daar één van. Denk aan
de ontwikkeling van brede scholen en
speciale arrangementen waarbij schoolbesturen
samenwerken met gemeenten,
woningcorporaties, banken, pensioenfondsen
en andere private partners.”
“Een ander voorbeeld is onze juridische
dienstverlening. Conflicten juridiseren
sneller dan vroeger. We zien de vraag
naar juridische diensten almaar toenemen.
Dat geldt ook voor diensten die
kunnen voorkómen dat conflicten voor
de rechter worden uitgevochten, zoals
mediation. En er is meer vraag naar
financiële dienstverlening en advies op
het gebied van bedrijfsvoering en HRM,
beleidsterreinen waar we van oudsher al
heel goed in zijn.”
“We willen ons verder specifiek richten
op dienstverlening aan wat kleinere
besturen. Die hebben vaak niet de middelen
om grote staforganen in te richten,
maar moeten wel aan dezelfde eisen
voldoen als grote besturen. Je kunt
hierbij denken aan het poolen van stafcapaciteit.
Bovendien zien we dat er in
het onderwijs een groeiende behoefte is
aan bestuurders en leidinggevenden die
goed kunnen inspireren en motiveren.
We willen ons
daarom tevens op
thema’s als inspirerend
leiderschap
richten, bijvoorbeeld met
opleiding, training en coaching, maar
ook met het zoeken en selecteren van
inspirerende en motivererende managers
en bestuurders. We zijn al actief op deze
terreinen, kijk maar naar ons trainingsen
opleidingsaanbod, maar van oudsher
worden we nog niet echt gekend op dit
onderwerp.”
VOS/ABB blijft volgens Hooghiemstra een
organisatie vol betekenis voor bestuur en
management. “Wij zijn nooit een organisatie
van dertien in een dozijn geweest,
en dat willen we ook niet worden!
VOS/ABB is heel nadrukkelijk ván en vóór
de sector. We zijn begaan met wat er in
het onderwijs speelt, daar richten wij ons
op, en niet in de eerste plaats op onszelf.
Natuurlijk, we moeten geld verdienen
om financieel gezond te blijven, maar
geld verdienen wordt voor ons nooit
doel op zich. Aandeelhouderswaarde
wordt dus niet onze motivatie! Met het
geld dat we verdienen houden we onze
eigen broek op én blijven we nieuwe en
betere diensten ontwikkelen, waar in
de wereld van bestuur en management
behoefte aan is. Zo kunnen we blijven
bijdragen aan goed onderwijs aan alle
kinderen, want dat is waar wij altijd voor
blijven staan!”
Participatie
”We denken momenteel hard na over de
vraag hoe we het lidmaatschap van
VOS/ABB en de klantenbinding vorm
gaan geven nu de sectorvorming doorzet.
Een van de ideeën is dat we schoolbesturen
op een andere wijze in
VOS/ABB laten participeren. Zo blijven
we dicht bij onze achterban staan en
kunnen we onze commerciële kansen
benutten. We kijken naar modellen als
die van de Rabobank en ANWB, beide
organisaties van en voor klanten en
leden die nauw betrokken zijn bij de
strategische ontwikkeling, die zakelijk
opereren, maar waarbij de kwaliteit van
de dienstverlening aan de participanten
voorop staat. Dat zorgt voor stabiliteit
en betrouwbaarheid. Dit soort modellen
spreekt mij aan. Nu we een aantal
fundamentele keuzes hebben gemaakt,
gaan we onze aanpak in de komende
maanden verder uitwerken,“ besluit
Hooghiemstra.
38 over onderwijs

tekst en foto: Martin van den Bogaerdt
Landelijke Klachtencommissie Onderwijs 10 jaar
Aard van klachten met de
tijd veranderd
De Landelijke Klachtencommissie Onderwijs (LKC) bestaat net als VOS/ABB 10 jaar. Secretaris
Marianne Backer van de LKC ziet dat de aard van de klachten met de tijd is veranderd. Ging
het vroeger vaak over communicatie, nu wordt vooral geklaagd over niet-onderkende leerproblemen.
In 1998 werd het voor schoolbesturen
verplicht om zich aan te sluiten bij een
onafhankelijke klachtencommissie.
Marianne Backer: “Het idee was dat veel
schoolbesturen hun klachtencommissies
zelf zouden inrichten, maar de sector
koos ervoor dat landelijk te doen. Het
voordeel daarvan was dat er veel expertise
kon worden
opgebouwd.”
’Adviezen
bijna
altijd
overgenomen’
dak bij VOS/ABB in Woerden. De medewerkers
van het secretariaat zijn hier
rechtspositioneel ondergebracht, zonder
dat VOS/ABB inhoudelijke invloed heeft.
Er zijn inmiddels vergevorderde plannen
om de LKC te verzelfstandigen.
Verschuiving
Marianne Backer is sinds het begin aan
de LKC verbonden. In de afgelopen 10
jaar heeft ze een verschuiving gesignaleerd
in de aard van de klachten. “Eerst
gingen ze vooral over slechte communicatie.
Bijvoorbeeld het besluit om een
klas na de kerstvakantie op te splitsen,
waar de ouders alleen maar met een simpel
briefje over werden geïnformeerd. Of
klachten van ouders die in een brief aan
de directie iets hadden aangekaart, en
daar na drie weken nog geen antwoord
op hadden. Scholen communiceren nu
beter, met als resultaat dat we daar veel
minder klachten over binnenkrijgen. Ik
denk dat onze adviezen daaraan hebben
bijgedragen.”
Tegenwoordig gaat een groot deel
Marianne Backer: ‘Er wordt zeker niet massaal
geklaagd over het onderwijs. Gelukkig maar.’
Studiesymposium
De LKC organiseert op woensdag 19
november in het kader van het 10-jarig
bestaan het studiesymposium ’10 jaar
klachtrecht in het onderwijs: werd u
er beter van?’. Het symposium gaat
over klachtrecht als onderdeel van
kwaliteitsbeleid. Te gast is Nationaal
Ombudsman Alex Brenninkmeijer. Hij
stelt de vraag centraal of het klachtrecht
heeft bijgedragen tot juridisering
van het onderwijs. Andere onderdelen
van het symposium zijn een forumdiscussie
over de rol van de schoolleider
en workshops. Meer informatie op
www.lgc-lkc.nl.
Ze benadrukt
dat de LKC
adviseert
en niet op
de stoel van
het schoolbestuur
zit.
“Onze adviezen
kunnen
terzijde
worden geschoven, maar worden bijna
altijd overgenomen, meestal ook door
besturen die het niet eens zijn met ons
oordeel.”
De LKC heeft sinds de oprichting ondervan
de klachten over het onvoldoende
onderkennen van leerproblematiek, zoals
dyslexie. “Dat past in de mode, maar
tegelijkertijd valt het op dat er over
andere onderwerpen die in de pers veel
aandacht krijgen, nauwelijks klachten
binnenkomen. Bijvoorbeeld de 1040
urennorm of de naschoolse opvang”,
aldus Backer.
Klaagcultuur
Hoewel de media en ook premier
Balkenende een beeld oproepen dat er
tegenwoordig veel meer wordt geklaagd
dan vroeger, ziet de LKC dat niet terug.
“Vorig jaar behandelden wij 168 klachten,
nauwelijks meer dan in de jaren
daarvoor. Dat aantal vind ik niet hoog,
vergeleken met de 800.000 leerlingen en
ik weet niet hoeveel personeelsleden van
de schoolbesturen die bij ons zijn aangesloten.
Natuurlijk, scholen lossen ook
problemen zelf op, maar het beeld dat
er veel misgaat in het onderwijs en dat
er massaal wordt geklaagd, is volgens mij
niet terecht. Gelukkig maar!”
over onderwijs 39

tekst: Lucy Beker • foto: Martin Droog
In vijf jaar tijd 40.000 vragen beantwoord
De Helpdesk: paradepaardje
van VOS/ABB
De Helpdesk van VOS/ABB is in de tien jaar van haar bestaan uitgegroeid tot een van
de paradepaardjes van de vereniging. Hier kunnen leden dagelijks terecht met de meest
uiteenlopende vragen. Pas vijf jaar geleden is de Helpdesk die vragen gaan registreren
en dat levert al indrukwekkende cijfers op. Deze zomer werd de 40.000e vraag beantwoord.
Waar gaan die vragen eigenlijk allemaal over?
onderwijs is dat zelfs onbeperkt. De
regels worden dus steeds aangepast, en
wij zorgen dat we bijblijven”.
Van Soest en zijn collega’s Myrna
Houtman, Koos Roos en Elsbeth Monster
kennen de onderwijswetten en -regels
op hun duimpje. Ieder heeft zijn eigen
specialiteit, en samen weten ze alles.
‘Wandelende dossierkasten’ worden ze
binnen het kantoor wel eens genoemd.
“Nou ja, we zoeken ook wel eens wat
op”, relativeert Harry en wijst op de kasten
vol ordners, wetboeken en naslagwerken.
S P E C I A L
Myrna Houtman, Elsbeth Monster, Koos Roos en Harry van Soest:
de vier ‘helpdeskers’. Samen weten ze alles.
Harry van Soest, één van de vier mensen
die de Helpdesk bemannen, hoeft
er niet lang over na te denken: “Veruit
de meeste vragen gaan over verlof”,
zegt hij. Heel gek vindt
hij dat niet. “Iedereen
maakt natuurlijk graag
‘Regelgeving
over verlof is
ingewikkeld’
gebruik van verlofmogelijkheden,
en de regelgeving
daarover is in
het onderwijs behoorlijk
ingewikkeld”. Neem de
regelingen voor bapo
en zwangerschaps/bevallingsverlof.
“Het is zo
ingewikkeld dat er zelfs rechtszaken over
worden gevoerd. Die leveren dan weer
jurisprudentie op waar we rekening mee
moeten houden”.
Een geruchtmakende affaire was de
rechtszaak, die VOS/ABB jaren geleden
won voor de werkgevers in het onderwijs.
De rechter deed toen uitspraak dat
de werkgever geen volledige
compensatie hoeft te geven
voor zwangerschapsverlofweken
die in een reguliere
schoolvakantie vallen. Een
gunstige uitspraak voor de
werkgevers in het onderwijs.
“Toch is hierover later in de
cao’s weer een compromis
opgenomen”, zegt Van Soest.
“Nu is het zo dat in het primair
onderwijs maximaal drie weken
compensatie wordt gegeven voor zwangerschaps-
en bevallingsverlof dat in de
schoolvakantie valt. In het voortgezet
Elke ochtend tussen half negen en half
één is het viertal paraat om telefoontjes
te beantwoorden. Daarnaast komen veel
vragen binnen per e-mail. De vragen
worden beantwoord op volgorde van
‘Brillen uit de
verzekering?’
Een werkgever belt de Helpdesk, want
hij heeft te maken met verontruste
leerkrachten. ‘Is het waar dat de vergoeding
voor brillen uit de verzekering
is gehaald?’ Op het eerste oog lijkt dit
geen vraag voor de Helpdesk van
VOS/ABB, maar dit clubje verkoopt nu
eenmaal niet graag nee. Na enig zoekwerk
komt het verrassende antwoord:
‘Het gaat hier om een belastingmaatregel.
Met ingang van 2009 kunnen brillen
niet meer worden afgetrokken van
de belasting. Dat heeft niets te maken
met de verzekering. In hun polis kunnen
mensen opzoeken wat de verzekering
hiervoor vergoedt”.
40 over onderwijs

Ouderschapsverlof
voor ongeboren
tweeling?
Een werkneemster in het onderwijs
verwacht een tweeling en heeft het
idee dat dit twee keer zoveel verlof
oplevert. Ze vraagt of ze het ouderschapsverlof
nu vast kan opnemen,
nog voor de bevalling. Haar werkgever
belt de Helpdesk. “Een opmerkelijke
vraag”, vindt Koos Roos. “Je hebt geen
recht op meer weken zwangerschapsen
bevallingsverlof als je een meerling
krijgt, want het blijft toch maar één
bevalling. Ouderschapsverlof wordt
wel per kind berekend, maar dat kun
je niet voor de bevalling al opnemen,
want dan is er nog geen kind! Dat is
nou juist de voorwaarde voor ouderschapsverlof”.
binnenkomst, maar op elke vraag wordt
binnen 24 uur een reactie gegeven.
Het soort vragen dat de Helpdesk in
een bepaalde periode krijgt voorgelegd,
geeft vaak een duidelijk beeld van wat
er speelt in het onderwijs. “Wij zijn de
eersten die trends signaleren”, zegt Van
Soest. De laatste maanden worden er bijvoorbeeld
opvallend veel vragen gesteld
over het in dienst nemen van 65-jarigen.
“Daaruit blijkt dat scholen echt moeite
hebben om vacatures te vervullen. Ze
zoeken nu naar
mogelijkheden om
gepensioneerde leraren
terug te halen.
Zo’n project als ‘Wijs
grijs in het onderwijs’
slaat dus aan, dat
kunnen wij bevestigen.
Wel is het
dan jammer dat wij
moeten zeggen dat
die gepensioneerden
‘Aan het
soort
vragen zien
we wat er
speelt’
maar heel weinig
mogen bijverdienen.
Voor hen is het
niet interessant om
meer dan 1 of 1,5 dag per
week te werken. Ik weet
dat de projectleiding van ‘Wijs grijs’
eraan werkt om dit te verbeteren, maar
het duurt wel even voor wetten zijn aangepast.
Voorlopig moeten wij ons aan de
bestaande regels houden”.
“Het leuke van dit werk is de afwisseling”,
zegt Koos Roos. “Je
weet ’s ochtends nooit in welk
onderwerp je je die dag weer zal
verdiepen. De vragen zijn zo verschillend.
Het varieert van ‘Weet
u wanneer de ramadan valt in
2014?’ tot ‘Hoe moet ik herintredend
personeel inschalen?’ Het
is leuk werk om ingewikkelde
regelingen uit te pluizen en mensen
te kunnen helpen bij lastige
problemen”.
Janny Vlietstra, 10 jaar voorzitter van VOS/ABB
Vanaf de oprichting van VOS/ABB is
Janny Vlietstra al voorzitter van de vereniging.
“Zelfs nog daarvoor”, zegt ze.
In 1997 al werd ze voorzitter van VOS, de
Vereniging van Openbare Scholen. Bij de
fusie met de Algemene Besturen Bond
(ABB vo) werd Vlietstra de eerste voorzitter
van de werkgeversvereniging
VOS/ABB voor primair én voortgezet
onderwijs. Vier jaar geleden werd de
bestuursstructuur veranderd in een Raad
van Toezichtmodel. En nog steeds is
Janny Vlietstra voorzitter.
“Ik doe het nog steeds met plezier”, zegt
Vlietstra, die ook al 13 jaar burgemeester
van het Groningse Winschoten is. “Ik
vind het belangrijk om als bestuurder
van een gemeente ook buiten de deur
te blijven kijken, en het onderwijs draag
ik nu eenmaal een warm hart toe. Ik kan
gerust zeggen dat VOS/ABB mijn leukste
nevenfunctie is.”
Natuurlijk is VOS/ABB in tien jaar tijd
veranderd. “Maar de sterke punten zijn
gelukkig hetzelfde gebleven”, aldus
Vlietstra. “De sterke binding met de
leden bijvoorbeeld. Daar is altijd veel in
geïnvesteerd, via de communicatiemiddelen
en ledencommissies, maar ook via
persoonlijke contacten. VOS/ABB heeft
altijd veel belang gehecht aan een goed
contact met de leden en dat is altijd
gelukt. Maar ook de professionaliteit
van de vereniging, de deskundigheid van
de medewerkers en hun enthousiasme,
vind ik sterke punten. En het vermogen
van deze organisatie om met veranderingen
mee te gaan en als het nodig is de
bakens te verzetten”.
Consulting: sterke poot
Een belangrijke ontwikkeling in de historie
van VOS/ABB is de Consulting, de
betaalde dienstverlening. “Bij de start
tien jaar geleden hebben wij in het
bestuur nog gediscussieerd of dit wel
paste bij onze vereniging. Nou, dat bleek
prima te passen. De Consulting is snel
ontwikkeld en een hele sterke poot van
de vereniging geworden.”
Naast Vlietstra maakt ook Eric Bolle al
tien jaar
deel uit van
het bestuur
en later de
Raad van
Toezicht. Bij
de oprichting
van die Raad
van Toezicht
heeft een
aantal
bestuurders
plaatsgemaakt
voor
hele nieuwe gezichten van buiten de
onderwijswereld. Vlietstra, Bolle, Rien
Fait en Peter van Loon bleven om de
continuïteit te waarborgen. Zij zullen
volgens een rooster van aftreden successievelijk
plaats maken voor nieuwe
RvT-leden. Peter van Loon is daarom
inmiddels afgetreden. De ‘nieuwe’ leden
van de Raad van Toezicht, die in 2004
aantraden, zijn Rachid Azimullah,
Cees van der Meent en Marie-José
Grotenhuis.
over onderwijs 41

tekst: Lucy Beker • foto: Peter Arno Broer
Van personeelsproblemen tot dubieuze internetcontacten
Onderwijsjuristen vaak actief in
Bij het woord rechtbank denken de meeste mensen aan strafzaken en niet direct aan
onderwijs. Toch hebben juist de onderwijsjuristen van VOS/ABB in tien jaar tijd heel wat
spannende rechtszaken meegemaakt. Regelmatig waren het zelfs zulke spraakmakende
kwesties, dat ze de pers haalden. Zo heeft VOS/ABB bijgedragen aan belangrijke jurisprudentie
voor het onderwijs.
S P E C I A L
Schoolbesturen worden steeds professioneler
en zelfstandiger en allemaal krijgen
ze wel eens te maken met een affaire
waar juridische hulp bij nodig is. Want
wat doe je met een leerling die een
docente met een mes bedreigt? Hoe ga
je om met websurfen? Of: is het mogelijk
een docente te ontslaan als deze op
grond van haar geloof ineens besluit dat
ze mannen geen hand meer wil geven?
Die laatste vraag leidde onlangs nog
tot een rechtszaak, nadat
de Commissie Gelijke
Behandeling had bepaald
dat de school het ‘handen
geven’ niet mocht verplichten.
VOS/ABB’s advocaat
Jan Schutter bracht de zaak
na die uitspraak namens
het schoolbestuur voor de
rechter en kreeg gelijk. De
rechter vond dat het ontslag terecht was,
omdat de arbeidsverhoudingen ernstig
waren verstoord.
Schutters collega Jack Heussen won
onlangs de zaak van het Stedelijk
Gymnasium Haarlem, die een aantal
leerlingen met de top-cito-score 550 niet
had toegelaten omdat de school vol zat.
De rechter was het met Heussen eens dat
er in Haarlem voldoende andere vwoplekken
waren (zie ook pag. 10/11 in dit
nummer).
Nog lopend is de zaak over onderwijstijd.
Daarbij maken scholen in het VO
bezwaar tegen een forse korting door
de minister op de bekostiging, omdat zij
vinden dat de 1040 urennorm waaraan
zij niet zouden voldoen, uit de lucht is
komen vallen. De school die lid is van
VOS/ABB wordt in deze kwestie bijgestaan
door Vincent Kellenaar.
Door de jaren heen krijgt het team
juristen van VOS/ABB het bepaald niet
rustiger. Integendeel, het team blijft
groeien omdat het werk toeneemt. Tien
jaar geleden begon VOS/ABB met drie
juristen, die er overigens nu nog steeds
zijn, maar vandaag de dag bestaat het
team uit tien juristen, van wie zes advocaten.
Naast teamleider en advocaat
Sandra Geerdink zijn dat Erik Brouwer,
Jack Heussen, Hanny van der Heide,
Suzan Ideler, Vincent Kellenaar, Dieuwke
van Putten, Jan Schutter, Lies Boogerman
en Joliene Auw Yang, allemaal gespecialiseerd
in onderwijsrecht/
‘Wij spreken
de taal
van het
onderwijs’
arbeidsrecht. Of zoals Erik
Brouwer het formuleert:
‘Wij spreken de taal van
het onderwijs’. Dit jaar
is het team uitgebreid
en versterkt met de eerstelijns
adviseurs van de
helpdesk voor een ‘op
maat’ dienstverlening.
Juridisering
Er is sprake van ‘een toenemende juridisering
van het onderwijs’, constateert
VOS/ABB, en dat komt doordat veel regelingen
er niet makkelijker op zijn geworden.
Neem de WAO, de arbeidsongeschiktheidswet.
Dat is nu WIA geworden.
De werkgevers hebben te maken met de
Wet poortwachter. Ziek personeel wordt
niet eenvoudig toegelaten tot arbeidsongeschiktheidsuitkeringen.
“Werkgevers hebben de verplichting
gekregen om zieke werknemers te begeleiden
en herplaatsingsmogelijkheden
binnen of buiten de eigen organisatie te
zoeken. Het is erg ingewikkeld geworden
en daardoor ontstaan ook weer conflicten”,
vertelt Brouwer. “Wij worden er
vaak bijgeroepen als zo’n conflict zich
voordoet, juist omdat een professioneel
schoolbestuur bij dit soort personeelszaken
wil weten wat zijn juridische positie
is. Vaak lukt het ons om de zaak te schikken
door onderhandelen,
soms
adviseren we
een besluit
door te zetten
en bij de
rechtbank te
verdedigen.
Voor ons is
het leuk werk
om te helpen dit
soort problemen van
een klant op te lossen”.
Chatten en Hyves
Het soort zaken waar de juristen bij worden
gehaald, is wel veranderd in de loop
van tien jaar. “Het werk is meegegroeid
met de ontwikkelingen van de tijd”, zegt
Sandra Geerdink. “Waar het eerst nog
wel kon gaan om een verkeerd gevallen
Sinterklaasgedicht in een postvakje,
hebben we tegenwoordig te maken met
kwalijke e-mails, leraren die op dubieuze
wijze chatten met een leerling, negatieve
berichten over een school op de Hyvessite
van een leerling of een blogspot van
een docent. Wat kan een school daaraan
doen? Wij zoeken het uit”. Daarbij
is het veelal van belang dat de school
beleid heeft gemaakt. Dat er duidelijke
reglementen zijn met schoolregels, die
juridisch houdbaar blijken. Ook bij het
maken van dit soort documenten kunnen
scholen de hulp
van VOS/ABB
inroepen.
Daar komt bij
dat ouders
van leerlingen
mondiger zijn
geworden in de
afgelopen jaren.
Ze dienen vaker
klachten in bij
‘Schoolbesturen
zijn grote
werkgevers
geworden’
42 over onderwijs

Colofon
spannende zaken
Over Onderwijs is het relatieblad van
VOS/ABB, de vereniging van openbare
en algemeen toegankelijke scholen
en een van de grootste werkgeversorganisaties
in het onderwijs. Bijna 400
besturen met circa 2800 scholen en ruim
850.000 leerlingen zijn aangesloten.
de Landelijke Klachtencommissie, maar
vechten ook zaken voor de rechter uit.
Toch blijven personeelsproblemen verreweg
het meeste werk opleveren voor het
juridische team.
Dat komt omdat schoolbesturen na de
schaalvergroting van de afgelopen jaren
grote werkgevers zijn geworden, die te
maken hebben met een woud aan wetten
en regelgeving. Ze willen goed personeelsbeleid
voeren in alle facetten (van
zwangerschapsverlof tot bapoverlof),
maar ze willen vooral ook goed onderwijs
verzorgen. Een leerkracht die niet
goed functioneert, wordt tegenwoordig
eerder ontslag aangezegd dan vroeger.
“Dat is wel een cultuuromslag. Het
onderwijs wordt zakelijker”, constateert
Brouwer. “Een slechte leraar kost
veel, ook op het gebied van imago.
Schoolbesturen zorgen tegenwoordig
voor intensieve monitoring van hun kwaliteit.
Het is dan goed om te weten wat
de juridische mogelijkheden zijn”.
Het blad verschijnt zeven keer per jaar.
Redactie-adres:
Over Onderwijs
Postbus 162, 3440 AD Woerden
overonderwijs@vosabb.nl
tel: 0348-405270
Redactie:
Lucy Beker (eindredactie)
Martin van den Bogaerdt
Medewerkers aan dit nummer:
Karin van Breugel, Jurgen van Dijk,
Inge Klijn, Jan Schutter
Fotografie:
Martin van den Bogaerdt, Erik van der
Burgt, Peter Arno Broer, Bastiaan van
Dam, Martin Droog, EO, Joost Grol,
Ruben Schipper, Marla Smith Strevels,
Martine Sprangers, Ella Tilgenkamp,
gemeente Winschoten
Speciale medewerking:
Toyota Van Ramselaar, Woerden
Foto omslag:
Groep 6, obs De Vlieger in Schoonhoven.
Foto: Martin Droog
Ontwerp en lay-out:
Afdeling Vormgeving, Bussum
Druk:
Giethoorn ten Brink, Meppel
Advertentiebureau:
Recent, Amsterdam
020-3308998
info@recent.nl
Contactpersoon: Ray Aronds
Abonnementen:
Leden van VOS/ABB ontvangen een
exemplaar per bestuur en per school
gratis.
Extra abonnementen mogelijk
(zie www.vosabb.nl).
Abonnement niet-leden:
63 euro per jaar.
Opgeven als abonnee bij:
VOS/ABB, t.a.v. Irene Smit,
tel: 0348-405203; e-mail:
ismit@vosabb.nl
Copyright:
Alle rechten voorbehouden.
VOS/ABB’s advocaten Sandra Geerdink en Erik Brouwer,
hier bij het Gerechtsgebouw in Utrecht.
over onderwijs 43

2001
1999
2002
2000
2004
2005
2003
Tien jaar Over Onderwijs
2006
2007
Tien jaar VOS/ABB, dat betekent ook tien jaar Over
Onderwijs. Het eerste nummer van dit magazine voor
bestuur en management, uitgegeven door VOS/ABB, verscheen
in januari 1999. Een blik in de archieven leert dat
het blad in die tien jaargangen regelmatig een metamorfose
heeft ondergaan. De titel veranderde een paar jaar in
simpelweg OO, maar later werd het weer Over Onderwijs.
Ook de vormgeving werd moderner en kleuriger.
Inhoudelijk was en bleef het een blad voor bestuur en
management in het primair én voortgezet onderwijs. Een
blad dat de lezers informeert over nieuws en trends in hun
eigen vakgebied: het onderwijs.
Dit extra dikke nummer in de tiende jaargang markeert
het jubileum. Op naar het volgende lustrum.
2008
44 over over onderwijs