Jaarverslag 2011 - Pensioenfonds Metaal en Techniek

26 | Algemene ontwikkelingen | Pensioenbeleid | Inhoud pensioenregeling pmt | Financieel overzicht | Vermogensbeheer | Integraal
risicomanagement | Uitbesteding | Communicatie | Pension Fund Government | Naleving Principes voor goed pensioenfondsbestuur
5. Vermogensbeheer
Algemeen
2011: Financiële markten gedreven door eurocrisis
Het jaar 2011 begon in een positieve sfeer en de economische groeivoorspellingen
waren relatief gunstig. Als gevolg van de Arabische lente en de tsunami en nucleaire
ramp in het Japanse Fukushima liep echter in het voorjaar de olieprijs op. In een
situatie waarin de werkloosheid hoog is en de lonen amper stijgen, staat het effect
van een hogere energie- en brandstofkosten gelijk aan dat van een belastingverhoging;
minder consumptie. Bovendien liet de ECB zich door de – door de hogere
olieprijs – oplopende inflatie verleiden tot het verhogen van de rente, daar waar de
economie juist aanhoudende stimulering behoefde. Hierdoor vielen de economische
groei(verwachtingen) terug. Minder florissante groeivooruitzichten verhoogden al
snel de zorg over de schuldsituatie van veel EMU-landen.
Aanhoudende zorgen over kredietwaardigheid Griekenland
Niemand kon in 2011 om de problemen van Griekenland heen. De lethargie van
Griekse en andere Europese leiders om tot oplossingen te komen zorgde voor steeds
heftigere reacties van de financiële markten. Achtereenvolgende Europese toppen
creëerden een reputatie van ‘te weinig en te laat’ ingrijpen. In de zomer bereikte men
een compromis waarbij naast extra hulp van de overheden, de particuliere sector
moest meebetalen aan de oplossing voor Griekenland. Beleggers op de financiële
markten bestempelden dat al snel als een halfbakken compromis en dreven de rentes
ook in de andere mediterrane landen in het najaar steeds verder omhoog.
Italië, Spanje en zelfs Frankrijk en de Franse banken kwamen onder vuur te liggen.
Het verschil tussen Franse en Duitse staatsrentes liep op tot 2%, niveaus die sinds
begin jaren negentig niet meer gezien waren. De zorgen over de solvabiliteit van
Griekenland en de terugvallende economische groei leidden er uiteindelijk toe dat de
fiscale situatie van alle eurolanden onder de loep werd genomen.
Zoektocht naar veiligheid
De rendementen van (vrijwel) alle beleggingscategorieën werd in 2011 gedomineerd
door de macro-economische risico’s die voortkomen uit de eurocrisis. Ten eerste
presteerden veilige beleggingscategorieën beter dan risicovolle: zo rendeerde Duits
staatspapier sterk, terwijl Europese aandelen fors in waarde daalden. Ten tweede
behaalden Amerikaanse beleggingsmarkten een beter rendement dan Europese.
Een opvallende ontwikkeling was ook het verschil tussen de rendementen van
staatsobligaties van opkomende landen enerzijds en aandelen van dezelfde landen
anderzijds. Blijkbaar geldt de veelbesproken ‘ontkoppeling’ van opkomende landen
wel voor staatspapier, maar niet voor aandelen. Ook was het relatief sterke rendement
van grondstoffen opmerkelijk, omdat grondstoffen over het algemeen tot de risicovolle
beleggingen worden gerekend. Een andere ontwikkeling hield verband met de
zoektocht naar ‘veilige havens’. Deze leidde tot de unieke situatie dat er op meerdere
continenten negatieve nominale rentes werden betaald: van Singapore tot