Knelpunten in het management van acute pijn bij kinderen

mei '10 nederlands tijdschrift voor anesthesiologie 7
|
de menopauze. Bij deze aandoening
ervaart men een brandend gevoel van
het mondslijmvlies maar ziet dit er
normaal uit. Het genotype met een
hoge IL-1beta productie lijkt geassocieerd
te zijn met deze aandoening
[10]. Met name lijkt het uit balans
raken van het cytokine systeem chronische
pijn te handhaven en geassocieerd
te zijn met een bepaald genetisch
profiel [23].
5. Ion-kanalen
Ion-kanalen spelen een belangrijke
rol bij het doorgeven van signalen
in het lichaam. Op zoek naar
de onderliggende oorzaak van de
zeldzame aandoening waarbij men
specifiek geen pijn voelt bij intact
zijn van de perceptie voor alle andere
prikkels zoals temperatuur, druk
en proprioceptie, vonden Cox en
medewerkers koppeling met een
regio op chromosoom 2 [3]. In dit
gebied bleek een gen te liggen dat
codeert voor een onderdeel van het
Natrium-ionkanaal. De drie families
die onderzocht werden hadden
verschillende familieleden met deze
autosomaal recessieve aandoening
(congenital indifference to pain, CIP,
OMIM 243000). Bij de aangedane
familieleden werden in beide SCN9Agenen
mutaties gevonden waarvan op
eiwit-niveau voorspeld kon worden
dat dit een niet-functionerend eiwit
produceert. Inmiddels blijken ionkanalen
een belangrijke rol te spelen
bij het ontstaan van een breed scala
van syndromen waaronder primaire
erythermalgia (OMIM 133020) en
referenties
paroxysmale extreme pijn (OMIM
167400). Het gaat hier om autosomaal
dominante aandoeningen, waarbij de
voeten in aanvallen pijnlijk en rood
zijn, respectievelijk acute pijnaanvallen
in diverse delen van het lichaam
zoals rectum, oog en kaak optreden
met rood worden van de huid [4].
Het vinden van 1 enkele factor die zo
specifiek een rol lijkt te spelen bij de
perceptie van pijn brengt hoop voor
de toekomst. Men verwacht ook een
rol voor deze factor bij het ontstaan
van multifactoriele pijn [39].
Beschouwing
Monogenetisch bepaalde aandoeningen
met gestoorde pijnsensatie zijn
zeer zeldzaam en onderzoek hiervan
lijkt getalsmatig weinig impact te
hebben bij het bestrijden van pijn in
het algemeen. Klassiek werd hierbij
d.m.v. koppeling van bepaalde chromosomale
regio’s aan de gestoorde
pijnsensaties binnen zeldzame families
het verantwoordelijke gen
opgespoord. Een hulpmiddel hierbij
zijn databases waarin diermodellen
zijn opgenomen waarmee men genen,
betrokken bij het ontstaan van pijn,
bestudeert [14]. Het belang van de opheldering
van de onderliggende genverandering
ligt daarin, dat lokalisatie
binnen de pijnbaan en vervolgens
de ontwikkeling van een specifiek
analgeticum dat hierop aangrijpt, de
mogelijkheid schept gerichte pijntherapie
te geven, ook bij bepaalde
vormen van pijn die frequenter voorkomen
[12, 21].
Onderzoek van multifactoriele bepaalde
fenomenen zoals pijn verliep
moeizaam omdat de bijdrage van een
bepaalde genetische factor beduidend
kleiner was dan bij monogenetische
aandoeningen en derhalve in grote
groepen onderzocht moest worden
om statistisch significante associaties
te vinden. Dit type onderzoek is in
een stroomversnelling geraakt door
de uitvinding van de PCR, de ontwikkeling
van de DNA-chip en het humane
genoom project (HUGO, [15]). Bij
dit laatste project waaraan zeer veel
onderzoeksgroepen in de hele wereld
meedoen, werd de basenvolgorde van
het hele menselijke genoom in kaart
gebracht. Hierdoor werd het mogelijk
in associatie-studies binnen grote
populaties zelfs willekeurige gensequenties
te koppelen aan bepaalde
eigenschappen zoals respons op bepaalde
medicatie [32]. Het ontwikkelen
van een farmacogenetisch profiel
voor individuele patiënten lijkt haalbaar
te worden met als uiteindelijk
doel optimale pijnstilling met zo min
mogelijk bijwerkingen [30].
*OMIM: Online Mendelian Inheritance
in Man. Dit is oorspronkelijk een
catalogus van alle erfelijke aandoeningen
geweest, later een database, die
begonnen is door Victor McKusick,
een Amerikaanse geneticus. Door
bijdragen van velen is dit uitgegroeid
tot een standaardwerk binnen de klinische
genetica. Aandoeningen beginnend
met het nummer 1 zijn autosomaal
dominant, met 2: autosomaal
recessief, met 3: X-gebonden.
1.
2.
3.
Caterina M.J., Julius D. (1999) Sense
and specificity: a molecular identity
for nociceptors. Current opinion in
neurobiology;9:525-530.
Cevoli S., Mochi M., Scapoli C.,
Marzocchi N., Pierangeli G., Pini
L.A., Cortelli P., Montagna P. (2006)
A genetic association study of dopamine
metabolism-related genes and
chronic headache with drug abuse.
Eur J Neurol;13:1009-1013.
Cox J.J., Reimann F., Nicholas A.K.,
Thornton G., Roberts E., Springell
K., Karbani G., Jafri H., Mannan J.,
Raashid Y., Al-Gazali L., Hamamy H.,
Valente E.M., Gorman S., Williams
R., McHale D.P., Wood J.N., Gribble
F.M., Woods C.G. (2006) An SCN9A
channelopathy causes congenital
inability to experience pain. Nature;4444:894-898.
4. Diatchenko L., Slade G.D., Nackley
A.G., Bhalang K., Sigurdsson A., Belfer
I., Goldman D., Xu K., Shabalina
S.A., Shagin D., Max M.B., Makarov
S.S., Maixner W. (2005) Genetic
basis for individual variations in pain
perception and the development of
a chronic pain condition. Human
molecular genetics;14:135-143.
5. Diatchenko L., Nackley A.G., Slade
G.D., Bhalang K., Belfer I., Max
M.B., Goldman D., Maixner W.
(2006) Catechol-O-methyltrasferase
gene polymorphisms are associated
with multiple pain-evoking stimuli.
Pain;125:216-224.
6. Diatchenko L., Nackley A.G., Tchivileva
I.E., Shabalina S.A., Maixner
W. (2007) Genetic architecture of
human pain perception. Trends in
Genetics;23:605-613.
7. Drenth J.P., Waxman S.G. (2007)
Mutations in sodium-channel gene
SCN9A cause a spectrum of human
genetic pain disorders. J Clin Invest;117:3603-3609.
8. Fertleman C.R., Baker M.D., Parker
K.A., Moffatt S., Elmslie F.V., Abrahamsen
B., Ostman J., Klugbauer
N., Wood J.N., Gardiner R.M., Rees
M. (2006) SCN9A mutations in
paroxysmal extreme pain disorder:
allelic variants underlie distinct
channel defects and phenotypes.
Neuron;52:767-774.
9. Finnerup N.B., Sindrup S.H., Jensen
T.S. (2007) Chronic neuropathic
pain: mechanisms, drug targets and
measurements. Fundamental and
clinical pharmacology; 21: 129-136.
10. Guimaraes A.L., de Sa A.R., Victoria
J.M., de Fatima Correia-Silva J.,
Gomez M.V., Gomez R.S. (2006)
Interleukin-1beta and serotonin
transporter gene polymorphisms in
burning mouth syndrome patients. J
Pain;7:654-658.
11. Indo Y., Tsuruta M., Hayashida Y.,
Karim M.A., Ohta K., Kawano T.,
Mitsubuchi H., Tonoki H., Awaya
Y., Matsuda I. (1996) Mutations in
the TRKA/NGF receptor gene in
patients with congenital insensivity
to pain with anhidrosis. Nature
genetics;13:485-488.
12. Jensen T.S. (2002) Anticonvulsants
in neuropathic pain: rationale and
clinical evidence. European Journal
of Pain;6:61-68.