8 nederlands tijdschrift voor anesthesiologie mei '10 | 13. Klepstad P., Rakvag T.T., Kaasa S. et al (2004) The 118A>G polymorphism <strong>in</strong> the human mu-opoioid receptor gene may <strong>in</strong>crease morph<strong>in</strong>e requirements <strong>in</strong> patients with pa<strong>in</strong> caused by malignant diseases. Acta Anaesthesiol Scand;48:1232-1239. 14. Lacroix-Fralih M.L., Ledoux J.B., Mogil J.S. (2007) The Pa<strong>in</strong> Genes Database: An <strong>in</strong>teractive web browser of pa<strong>in</strong>-related transgenic knockout studies. Pa<strong>in</strong>;131:3.e1-3.e4. 15. Lander E.S., L<strong>in</strong>ton L.M., Birren B., et al (2001) Initial sequenc<strong>in</strong>g and analysis of the human genome. Nature;409:860-921. 16. Lariviere W.R., Wilson S.G., Laughl<strong>in</strong> T.M., Kokayeff A., West E.E., Adhikari S.M., Wan Y., Mogil J.S. (2002) Heritability of nociception. III. Genetic relationships among commonly used assays of nociception and hypersensitivity. Pa<strong>in</strong>;97:75-86. 17. Liem E.B., Jo<strong>in</strong>er T.V., Tsueda K., Sessler D.I. (2005) Increased sensitivity to thermal pa<strong>in</strong> and reduced subcutaneous lidoca<strong>in</strong>e efficacy <strong>in</strong> redheads. Anesthesiology;102(3):509-514. 18. Lotsch J., Geissl<strong>in</strong>ger G. (2006) Current evidence for a genetic modulation of the response to analgesics. Pa<strong>in</strong>;121:1-5. 19. Lotsch J., Stuck B., Hummel T. (2006) The human mu-opioid receptor gene polymorphism 118A>G decreases cortical activaton <strong>in</strong> response to specific nociceptive stimulation. Behav Neurosci;120:1218-1224. 20. Melzack R. (1999) From the gate to the neuromatrix. Pa<strong>in</strong>; suppl. 6: 121-126. 21. Milligan E.D., Soderquist R.G., Malone S.M., Mahoney J.H., Hughes T.S., Langer S.J., Sloane E.M., Maier S.F., Le<strong>in</strong>wand L.A., Watk<strong>in</strong>s L.R., Mahoney M.J. (2006) Intrathecal polymer-based <strong>in</strong>terleuk<strong>in</strong>-10 gene delivery for neuropathic pa<strong>in</strong>. Neuron Glia Biology;2:293-308. 22. Mogil J.S., Ritchie J., Smith S.B., Strasburg K., Kaplan L., Wallace M.R., Romberg R.R., Bijl H., Sarton E.Y., Fill<strong>in</strong>gim R.B., Dahan A. (2005) Melanocort<strong>in</strong>-1 receptor gene variants affect pa<strong>in</strong> and mu-opoiod analgesia <strong>in</strong> mice and humans. J Med Genet;42:583-587. 23. Mueller B. (2002) Cytok<strong>in</strong>e imbalance <strong>in</strong> non-immunological chronic disease. Cytok<strong>in</strong>e;18:334-339. 24. Nackley A.G., Shabal<strong>in</strong>a S.A., Tchivileva I.E., Satterfield K., Korchynskyi O., Makarov S.S., Maixner W., Diatchenko L. (2006) Human catechol- O-methyltransferase haplotypes modulate prote<strong>in</strong> expression by alter<strong>in</strong>g mRNA secondary structure. Science;314:1930-1933. 25. Nackley A.G., Tan K.S., Fecho K., Flood P., Diatchenko L., Maixner W. (2007) Catechol-O-methyltransferase <strong>in</strong>hibition <strong>in</strong>creases pa<strong>in</strong> sensitivity through activation of both beta2- and beta3-adrenergic receptors. Pa<strong>in</strong>;128:199-208. 26. Norbury T.A., MacGregor A.J., Urw<strong>in</strong> J., Spector T.D., McMahon S.B. (2007) Heritability of responses to pa<strong>in</strong>ful stimuli <strong>in</strong> women: a classical tw<strong>in</strong> study. Bra<strong>in</strong>;130:3041-3049. 27. Pace MC, Mazzariello L, Passa<strong>van</strong>ti MB, Sansone P, Barbarisi M, Aurilio C. (2006) Neurobiology of pa<strong>in</strong>. Journal of cellular physiology;209:8-12 28. v.d. Pouw Kraan CTM, Dijkstra CD, Verweij CL. (2005) Moleculaire ontrafel<strong>in</strong>g <strong>van</strong> ziekte met DNAmicroarrays;149:626-631. 29. Roses AD. (2000) Pharmacogenetics and future drug development and delivery. The Lancet;355:1358-1361 30. Roses AD. (2008) Pharmacogenetics <strong>in</strong> drug discovery and development: a translational perspective. Nature reviews;7:807-817. 31. Sachse C, Brockmoller J, Bauer S, Rots I. (1997) Cytochrome P450 2D6 variants <strong>in</strong> a Caucasian population: allele frequencies and phenotypic consequences. Am J Hum Genet;60:284-295. 32. Schmith VD, Campbell DA, Sehgal S, Anderson WH, Burns DK, Middleton LT, Roses AD. (2003) Pharmacogenetics and disease genetics of complex diseases. Cellular and molecular life sciences;60:1636-1646. 33. Shoskes DA, Albakri Q, Thomas K, Cook D. (2002) Cytok<strong>in</strong>e polymorphisms <strong>in</strong> men with chronic prostatitis/chronic pelvic pa<strong>in</strong> syndrome: association with diagnosis and treatment response. J Urol;168:331-335. 34. Stamer U, Bayerer B, Stueber F. (2006) Genetik, schmerz, und analgesie. Anaesthesist;55:746-752. 35. Stamer UM, Stuber F. (2007) Genetic factors <strong>in</strong> pa<strong>in</strong> and its treatment. Current op<strong>in</strong>ion <strong>in</strong> anaesthesiology;20:478-484. 36. Treister R, Pud D, Ebste<strong>in</strong> RP, Laiba E, Gershon E, Haddad M, Eisenberg E. (2009) Associations between polymorphisms <strong>in</strong> dopam<strong>in</strong>e neurotransmitter pathway genes and pa<strong>in</strong> response <strong>in</strong> healthy humans. Pa<strong>in</strong>, <strong>in</strong> press. VERKORTE PRODUCTINFORMATIE 37. Tuyuz B, Bayrakli F, DiLuna ML, Bilguvar K, Bayri Y, Yalc<strong>in</strong>kaya C, Bursali A, Ozdamar E, Korkmaz B, Mason CE, Ozturk AK, Lifton RP, State MW, Gunel M. (2008) Novel NTRK1 mutations cause hereditary sensory and autonomic neuropathy type IV: demonstration of a founder mutation <strong>in</strong> the Turkish population. Neurogenetics;9:119-125. 38. Ueda H. (2006) Molecular mechanisms of neuropathic pa<strong>in</strong>-phenotypic switch and <strong>in</strong>itiation mechanisms. Pharmacology and therapeutics;109:57-77. 39. Waxman SG. (2006) A channel sets the ga<strong>in</strong> on pa<strong>in</strong>. Nature;444:831-832. 40. Zubieta J, Heitzeg MM, Smith YR, Bueller JA, Xu K, Xu Y, Koeppe RA, Stohler CS, Goldman D. (2003) COMT val158met genotype affects mu-opioid neurotransmitter responses to a pa<strong>in</strong> stressor. Science;299:1240-1243. Advertentie Naam en farmaceutische vorm: CYMBALTA 30 mg harde maagsapresistente capsules en CYMBALTA 60 mg harde maagsapresistente capsules. Samenstell<strong>in</strong>g: Elke capsule bevat ofwel 30 mg ofwel 60 mg duloxet<strong>in</strong>e als duloxet<strong>in</strong>ehydrochloride. Indicaties: Behandel<strong>in</strong>g <strong>van</strong> ernstige depressieve stoornis. Behandel<strong>in</strong>g <strong>van</strong> diabetische perifere neuropathische <strong>pijn</strong> <strong>bij</strong> volwassenen. Behandel<strong>in</strong>g <strong>van</strong> gegeneraliseerde angststoornis. Doser<strong>in</strong>g: De startdosis en aanbevolen onderhoudsdosis voor ernstige depressieve stoornis en diabetische perifere neuropathische <strong>pijn</strong> <strong>bij</strong> volwassenen is 60 mg eenmaal daags met of zonder voedsel. Doser<strong>in</strong>gen hoger dan 60 mg eenmaal daags, tot een maximale dosis <strong>van</strong> 120 mg per dag toegediend <strong>in</strong> gelijk verdeelde doses, zijn <strong>in</strong> kl<strong>in</strong>ische onderzoeken beoordeeld op veiligheid. Er is <strong>bij</strong> depressieve patiënten echter geen kl<strong>in</strong>isch bewijs dat erop wijst dat patiënten die niet reageren op de aanbevolen startdosis, baat zouden kunnen hebben <strong>bij</strong> optitreren <strong>van</strong> de dosis. Bij patiënten met respons op duloxet<strong>in</strong>e en met een voorgeschiedenis <strong>van</strong> herhaalde episoden <strong>van</strong> ernstige depressie kan een verdere langetermijn behandel<strong>in</strong>g met een dosis <strong>van</strong> 60 tot 120 mg overwogen worden. Bij patiënten met diabetische perifere neuropathische <strong>pijn</strong> vertoonde de plasmaconcentratie <strong>van</strong> duloxet<strong>in</strong>e grote <strong>in</strong>ter-<strong>in</strong>dividuele variabiliteit. Om die reden kunnen sommige patiënten, die onvoldoende reageren op 60 mg, baat hebben <strong>bij</strong> een hogere dosis. De aanbevolen startdosis voor gegeneraliseerde angststoornis is 30 mg eenmaal daags met of zonder voedsel. Bij onvoldoende respons kan verhoogd worden tot 60 mg. Bij comorbide depressie is de startdosis en onderhoudsdoser<strong>in</strong>g 60 mg eenmaal daags. Contra-<strong>in</strong>dicaties: Overgevoeligheid voor duloxet<strong>in</strong>e of voor één <strong>van</strong> de hulpstoffen. Gelijktijdig gebruik <strong>van</strong> CYMBALTA met niet-selectieve, irreversibele Monoam<strong>in</strong>e-Oxidaseremmers (MAOremmers). Een leveraandoen<strong>in</strong>g die leidt tot leverfunctiestoornis. Comb<strong>in</strong>atie met fl uvoxam<strong>in</strong>e, ciprofl oxac<strong>in</strong>e of enoxac<strong>in</strong>e (krachtige CYP1A2-remmers) aangezien de comb<strong>in</strong>atie leidt tot verhoogde plasmaconcentraties <strong>van</strong> duloxet<strong>in</strong>e. Ernstige nierfunctiestoornis (creat<strong>in</strong><strong>in</strong>eklar<strong>in</strong>g < 30 ml/m<strong>in</strong>). Start <strong>van</strong> de behandel<strong>in</strong>g met CYMBALTA <strong>bij</strong> patiënten met ongecontroleerde hypertensie. Waarschuw<strong>in</strong>gen: Met voorzichtigheid gebruiken <strong>bij</strong> patiënten met een voorgeschiedenis <strong>van</strong> manie of met bipolaire stoornis en/of convulsies. Voorzichtigheid is geboden wanneer CYMBALTA wordt voorgeschreven aan patiënten met verhoogde <strong>in</strong>traoculaire druk of met een risico <strong>van</strong> acuut nauwe kamerhoekglaucoom. Bij patiënten met bekende hypertensie en/of andere hartziekte wordt geëigende controle <strong>van</strong> de bloeddruk aanbevolen, vooral <strong>in</strong> <strong>het</strong> beg<strong>in</strong> <strong>van</strong> de behandel<strong>in</strong>g. Duloxet<strong>in</strong>e dient voorzichtig gebruikt te worden <strong>bij</strong> patiënten <strong>bij</strong> wie de conditie gepaard kan gaan met een versnelde hartslag of verhoogde bloeddruk. Voorzichtigheid is geboden <strong>bij</strong> gebruik <strong>van</strong> CYMBALTA <strong>in</strong> comb<strong>in</strong>atie met antidepressiva, met name gebruik met selectieve reversibele MAO-remmers wordt niet aanbevolen. Ongewenste effecten kunnen vaker optreden tijdens gelijktijdig gebruik <strong>van</strong> CYMBALTA en kruidenpreparaten met s<strong>in</strong>t-janskruid (Hypericum perforatum). Gevallen <strong>van</strong> suïcidale gedachten en suïcidale gedrag<strong>in</strong>gen zijn gemeld tijdens therapie met duloxet<strong>in</strong>e of vlak na <strong>het</strong> staken <strong>van</strong> de behandel<strong>in</strong>g. Intensief toezicht op patiënten met een hoog suïciderisico is noodzakelijk. Patiënten (en verzorgers <strong>van</strong> patiënten) dienen bewust te worden gemaakt <strong>van</strong> de noodzaak om toezicht te houden op <strong>het</strong> optreden <strong>van</strong> elke kl<strong>in</strong>ische verslechter<strong>in</strong>g, suïcidale gedachten/gedrag en ongebruikelijke verander<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> gedrag en om onmiddellijk medisch advies te zoeken <strong>in</strong>dien deze symptomen zich voordoen. CYMBALTA dient niet te worden gebruikt <strong>bij</strong> de behandel<strong>in</strong>g <strong>van</strong> k<strong>in</strong>deren en adolescenten jonger dan 18 jaar. Voorzichtigheid is geboden <strong>bij</strong> patiënten die gebruik maken <strong>van</strong> anticoagulantia en/of geneesmiddelen waar<strong>van</strong> bekend is dat ze de bloedplaatjesfunctie beïnvloeden en <strong>bij</strong> patiënten <strong>van</strong> wie bekend is dat ze bloed<strong>in</strong>gsneig<strong>in</strong>gen hebben. Voorzichtigheid is geboden <strong>bij</strong> patiënten met een verhoogd risico op hyponatriëmie, zoals ouderen, cirrotische- of gedehydrateerde patiënten of patiënten behandeld met diuretica. Onthoud<strong>in</strong>gsverschijnselen <strong>bij</strong> stopzett<strong>in</strong>g <strong>van</strong> de behandel<strong>in</strong>g zijn gebruikelijk, vooral wanneer abrupt wordt gestopt. Er zijn beperkte gegevens over <strong>het</strong> gebruik <strong>van</strong> 120 mg CYMBALTA <strong>bij</strong> ouderen met depressieve stoornissen en over <strong>het</strong> gebruik <strong>van</strong> CYMBALTA <strong>bij</strong> ouderen met gegeneraliseerde angststoornis. Het gebruik <strong>van</strong> duloxet<strong>in</strong>e wordt geassocieerd met <strong>het</strong> ontwikkelen <strong>van</strong> acathisie, gekarakteriseerd door een subjectieve onprettige, verontrustende rusteloosheid en de behoefte veel te bewegen, gepaard gaand met <strong>het</strong> niet <strong>in</strong> staat zijn om stil te zitten of stil te staan. Bij patiënten die deze symptomen ontwikkelen kan verhogen <strong>van</strong> de doser<strong>in</strong>g schadelijk zijn. Duloxet<strong>in</strong>e wordt toegepast onder verschillende handelsmerken <strong>bij</strong> verscheidene <strong>in</strong>dicaties (CYMBALTA <strong>bij</strong> zowel diabetische neuropatische <strong>pijn</strong>, ernstige depressieve stoornis, gegeneraliseerde angststoornis en YENTREVE <strong>bij</strong> stress-ur<strong>in</strong>e-<strong>in</strong>cont<strong>in</strong>entie). Het gelijktijdige gebruik <strong>van</strong> meer dan één <strong>van</strong> deze producten dient te worden vermeden. Gevallen <strong>van</strong> leverbeschadig<strong>in</strong>g waaronder ernstige verhog<strong>in</strong>gen <strong>van</strong> leverenzymen (> 10 maal de normale bovengrens), hepatitis en geelzucht zijn gerapporteerd met duloxet<strong>in</strong>e. De meeste gevallen vonden plaats tijdens de eerste maanden <strong>van</strong> behandel<strong>in</strong>g. Duloxet<strong>in</strong>e moet met voorzichtigheid worden gebruikt <strong>bij</strong> patiënten die behandeld worden met andere geneesmiddelen geassocieerd met leverbeschadig<strong>in</strong>g. CYMBALTA capsules bevatten sacharose. Patiënten met de zeldzame erfelijke problemen fructose-<strong>in</strong>tolerantie, glucose-galactosemalabsorptie of sacharose-isomaltase-<strong>in</strong>suffi ciëntie dienen dit geneesmiddel niet te gebruiken. Bijwerk<strong>in</strong>gen: zeer vaak (≥ 1/10): hoofd<strong>pijn</strong>, slaperigheid, duizeligheid, misselijkheid, droge mond; vaak (≥ 1/100 en < 1/10): gewichtsafname, palpitaties, tremor, paresthesie, wazig zien, t<strong>in</strong>nitus, geeuwen, obstipatie, diarree, overgeven, dyspepsie, fl atulentie, overmatig zweten, uitslag, skeletspier<strong>pijn</strong>, spierstijfheid, spierspasme, verm<strong>in</strong>derde eetlust, blozen, vermoeidheid, abdom<strong>in</strong>ale <strong>pijn</strong>, erectiele disfunctie, slapeloosheid, agitatie, verm<strong>in</strong>derd libido, angstgevoelens, abnormaal orgasme, abnormale dromen; soms (≥ 1/1000 en < 1/100): gewichtstoename, verhoogd creat<strong>in</strong><strong>in</strong>e fosfok<strong>in</strong>ase, tachycardie, supraventriculaire aritmie, hoofdzakelijk atriumfi brileren, myoclonus, nervositeit, stoornis <strong>in</strong> oplettendheid, lethargie, verm<strong>in</strong>derde smaak, dysk<strong>in</strong>esie, restless legs syndroom, slechte kwaliteit <strong>van</strong> slaap, mydriasis, visuele stoornissen, duizel<strong>in</strong>g, oor<strong>pijn</strong>, strak gevoel <strong>bij</strong> de keel, neusbloed<strong>in</strong>gen, gastro-enteritis, oprisp<strong>in</strong>g, gastritis, ur<strong>in</strong>eretentie, disurie, aarzel<strong>in</strong>g om te plassen, nachtelijk plassen, polyurie, verm<strong>in</strong>derde ur<strong>in</strong>estroom, nachtelijk zweten, urticaria, contactdermatitis, koud zweet, fotosensitiviteitsreacties, verhoogde neig<strong>in</strong>g tot blauwe plekken, spiertrekk<strong>in</strong>gen, hyperglykemie (vnl. <strong>bij</strong> diabetische patiënten), laryngitis, bloeddrukverhog<strong>in</strong>g, perifere kou, orthostatische hypotensie, fl auwvallen, abnormaal gevoel, koud aanvoelen, dorst, rill<strong>in</strong>gen, malaise, warm aanvoelen, verstor<strong>in</strong>g <strong>van</strong> <strong>het</strong> lopen, verhoogde leverenzymen, hepatitis, <strong>acute</strong> leverbeschadig<strong>in</strong>g, ejaculatiestoornis, vertraagde ejaculatie, sexuele disfunctie, gynaecologische bloed<strong>in</strong>gen, slaapstoornis, tandenknarsen, desoriëntatie, apathie; zelden (≥ 1/10.000 en < 1/1000): verhoogd bloedcholesterol, convulsies, glaucoom, stomatitis, ademgeur, bloed <strong>in</strong> ontlast<strong>in</strong>g, abnormale ur<strong>in</strong>egeur, trismus, hypothyroïdisme, dehydratatie, hyponatriëmie, overgevoeligheidsstoornis, anafylactische reactie, menopausale symptomen, manie, halluc<strong>in</strong>aties, agressie en boosheid; onbekende frequentie: seroton<strong>in</strong>esyndroom, extrapyramidale symptomen, acathisie, psychomotorische onrust, maagdarmbloed<strong>in</strong>gen, angioneurotisch oedeem, Stevens-Johnson syndroom, SIADH, hypertensie, hypertensieve crisis, <strong>pijn</strong> op de borst, geelzucht, leverfalen, suïcidale gedachten, suïcidaal gedrag. Afleverstatus: UR. Prijs: Zie Z-<strong>in</strong>dex (taxe). Meer <strong>in</strong>formatie: zie de geregistreerde IB-tekst. Raadpleeg voor gebruik de <strong>bij</strong>sluitertekst. Informatie is op aanvraag verkrijgbaar <strong>bij</strong> Eli Lilly Nederland BV, Grootslag 1-5, 3991 RA Houten, tel. 030-6025800. Datum revisie: december 2009. Referenties: [1] 1B tekst Cymbalta, augustus 2009 [2] Pritc<strong>het</strong>t YL et al., Pa<strong>in</strong> Med 2007; 8(5):397-409 [3] Wernicke JF et al.,Neurology 2006; 67:1411-1420 [4] Rask<strong>in</strong> J et al., Pa<strong>in</strong> Med 2006; 7(5):373-385 [5] Wernicke JF et al., Curr Ther Res Cl<strong>in</strong> Exp 2006; 67(5):283-304 [6] Rask<strong>in</strong> J et al., J Palliative Med 2006; 9(1):29-40 [7] Wernicke JF et al., Pa<strong>in</strong> Med 2007; 8(6):503-513 [8] Skljarevski et al., Diab Metab Res Rev 2009;25:623-631.
ARCOXIA HEEFT EEN BREED INDICATIEGEBIED ARCOXIA is geïndiceerd voor de symptomatische verlicht<strong>in</strong>g <strong>van</strong>: • ARTROSE NIEUWE DOSERING • REUMATOÏDE ARTRITIS • ZIEKTE VAN BECHTEREW NIEUWE INDICATIE 30 mg 90 mg • ARTROSE 60 mg • ACUTE JICHTARTRITIS 120 mg a 1 TABLET, ÉÉNMAAL DAAGS. De dosis voor elke <strong>in</strong>dicatie is de maximale aanbevolen dagelijkse dosis, behalve voor artrose, waarvoor de maximale aanbevolen dagelijkse dosis 60 mg is. a. Arcoxia 120 mg moet alleen voor de <strong>acute</strong> symptomatische periode worden gebruikt (maximaal 8 dagen). THE POWER TO MOVE YOU ARCOXIA is een geregistreerd handelsmerk <strong>van</strong> Merck & Co., Inc., Whitehouse Station, NJ, USA Postbus 581, 2003 PC Haarlem, Telefoon 023 - 5153153, www.msd.nl Raadpleeg de product<strong>in</strong>formatie elders <strong>in</strong> dit blad alvorens <strong>het</strong> product voor te schrijven 1109ACX08NL884J1108