Jaarverslag 2006-2007 - ACV Kempen

AFGIFTEKANTOOR 

2300 TURNHOUT 1 

Jaarverslag 

2006-2007 

BELGIË-BELGIQUE 

PB 

2300 TURNHOUT 1 

8 / 124 

DRIEMAANDELIJKS 

SPECIALE UITGAVE 

SPECIALE UITGAVE 

Afzender: 

ACV-Kempen 

Korte Begijnenstraat 20, 2300 Turnhout

Inhoudsopgave 

Voorwoord 3 

Voluit voor solidariteit 3 

Deel 1 • Op de werkvloer – Werkervaringen – Over waardig werk 5 

Een bijbels verhaal: dure euro zorgt voor jobverlies in de Kempen 7 

Tewerkstellingsverlies in de Kempen: 2000-2006 10 

Wat hebben jullie te vertellen bouwvakkers? 12 

Onthaalouders eisen volwaardig statuut 14 

Zoet en zuur 16 

Solidair met werknemers Opel-Antwerpen 19 

Tewerkstelling voor jongeren is groot circus 20 

Over gloeiend glas in Mol Donk 21 

Deze sluiting doet zeer 25 

De fabriek beheerste het volledige leven 28 

Laat je niet afschrikken door je leeftijd 31 

Met een diploma sta je sterker 35 

Afrika is niet het continent van ziekte en dood, van oorlog en verderf 37 

Mogelijkheden en kansen voor wie nu uit de boot valt: “Prinselijke jobs voor de Merode” 40 

Meer werk voor een degelijk loon en een normal statuut 43 

Solidariteit met de slachtoffers van blinde herstructureringen 47 

Werken in de gevangenis “Wij zijn vader en psycholoog” 52 

Worst met zuurkool 54 

Deel 2 • Kerncijfers 57 

Ledencijfers groeien met 0,85% 58 

Inkomsten en uitgaven 59 

Personeelsevolutie 60 

Werkloosheid daalt 61 

Juridische bijstand 62 

Colofon 64 

Jaarverslag 2006-2007 

1

JAARVERSLAG 


Voorwoord 

Voluit voor solidariteit 

Een nieuw syndicaal werkjaar dient zich aan! ACV Kempen is de toonaangevende vakbond 

in de regio. Meer dan 106.000 leden geven vertrouwen aan ACV Kempen. Dit vertrouwen 

verdienen wij iedere dag door de inzet van honderden militanten en personeelsleden - zowel 

in dienstverlening, sociaal overleg als syndicale actie. 

Dit werkjaar blijft onze leidende inspiratie “voluit voor solidariteit.” Solidair samenwerken 

binnen een dynamische en eigentijdse vakbeweging met alle werknemers, uit alle 

bedrijfssectoren, in alle statuten, werkenden en werklozen, werknemers in Europa en 

wereldwijd. Zo blijven wij de toonaangevende vakbeweging die kansen geeft aan iedereen 

ongeacht afkomst, scholing, geslacht, huidskleur,…. Dat is de unieke kracht die uitgaat van 

de inzet van ACV-militanten. Vanuit die inspiratie doen wij onze inbreng op diverse overlegen 

adviesgroepen, zowel op lokaal vlak, de onderneming, als de regionale en nationale 

beleidsgroepen. 

Dit werkjaar zijn twee groene basislijnen prioritair voor alle militanten en personeelsleden: 

- voluit voor “sociale verkiezingen” 

In mei 2008 worden Ondernemingsraden en Comités Preventie en Bescherming verkozen 

in ondernemingen. Honderden nieuwe ACV-militanten zullen hun nek uitsteken in hun 

onderneming, instelling, dienst om woordvoerder te zijn van hun collega’s. We plaatsen al 

onze initiatieven in dit kader. Militanten ondersteunen in hun syndicaal engagement om 

ook op de arbeidsplaats voluit kansen te geven aan betrokkenheid van alle werknemers! 

- voluit voor “waardig werk” 

In november 2008 organiseren wij een verbondelijk congres rond het thema “waardig 

werk”. Dit werkjaar start de voorbereiding van het congres. Alle ACV-kernen worden mee 

betrokken om onze visie op “waardig werk” mee in te kleuren. Dit vormt meteen de leidraad 

voor onze syndicale werking de volgende jaren. 

Uiteraard zal iedereen betrokken worden bij diverse syndicale initiatieven vanuit de sectorale, 

2 3

JAARVERSLAG 


lokale of verbondelijke werking. 

Zo willen wij nu al onze 1 mei viering 2008 in de kijker zetten. De week voor de sociale 

verkiezingen vieren wij met alle organisaties van de christelijke arbeidersbeweging samen 

“de 12 uur van de solidariteit”. ACV-militanten zullen op het feest van de Christelijke 

Arbeidersbeweging (Rerum Novarum ) - dat in 2008 samenvalt met Feest van de Arbeid - “de 

groene ACV-verkiezingskleuren in de kijker zetten op diverse stap- en loopparcours in de 

Kempen. Noteer nu al 1 mei 2008 in je agenda, want de Kempen zal dan groen kleuren! 

Ook de sociaal-economische en politieke actualiteit zal onze werking dagelijks beïnvloeden. 

(een nieuwe regering in de maak = nieuwe maatregelen). Op onze beleidsvergaderingen 

(verbondsbestuur) zullen wij de actualiteit regelmatig op de agenda plaatsen. Toekomstgericht 

en toonaangevend solidair syndicalisme moet invloed hebben op de sociaal–economische 

agenda! 

En uiteindelijk vormt onze dagdagelijkse syndicale praktijk in dienstverlening en actie 

de echte polsslag van onze werking, de kern van ons vakbondszijn. Want we kunnen maar 

toonaangevend zijn in de mate dat we verbonden zijn met de dagelijkse ervaringen, vragen, 

zorgen en onzekerheden van mensen. Bewegen tussen en met mensen is dan ook onze 

eerste opdracht als dynamische vakbeweging! Zodoende geven we kansen, zoeken we naar 

oplossingen om “waardig werk” in praktijk te brengen. 

Kris Van Elsen 

verbondssecretaris ACV-Kempen 

Deel 1 

Op de werkvloer 

Werkervaringen 

Over waardig werk 

We schreven het al in onze zomerse ACV-gazet. In het najaar van 2008 zetten we ons 

opnieuw samen op een nieuw regionaal congres met als thema ‘Waardig werk’. Als aanloop 

naar dit congres bundelen we een aantal werkervaringen van vakbondsmilitanten. Ze laten 

ons vooral zien dat het op de werkvloer niet altijd rozegeur en maneschijn is. Zo strijden 

onthaalmoeders vandaag nog voor een redelijk en stabiel inkomen. Of worden jonge en 

oudere werknemers geconfronteerd met werkonzekerheid. En is er dikwijls een tekort 

aan inspraak van de werknemers. Met twee andere verhalen gaan we even terug in de tijd. 

Opnieuw wordt duidelijk wat arbeid betekent als de aandeelhouders beslissen om de 

fabriekspoorten te sluiten. En als we de wijde wereld intrekken blijkt het gebrek aan waardig 

werk een enorm probleem te zijn. Lees even mee. 

4 

5

JAARVERSLAG 


Een bijbels verhaal: 

dure euro zorgt voor jobverlies in de Kempen 

De dure euro en de zwakke dollar zorgt voor jobverlies in de Kempen. De werknemers van 

Splichal in Turnhout weten er alles van. Sinds 1923 specialiseerde deze onderneming zich 

in het drukken en het afwerken van bijbels. Vandaag worden er wekelijks honderd-duizend 

bijbels afgewerkt in allerlei formaten en verschillende afwerkingen. Af en toe zijn er bijzondere 

opdrachten voor het Vaticaan. En op tien bijbels gaan er zeker zeven naar Amerika. Op korte 

tijd werden de werknemers er geconfronteerd met twee herstructureringen. We spraken er 

met ACV-delegees Diana Urkens en Eddy Van Hoeck. 

Sterke verkoopcijfers 

Diana en Eddy: ”Bijbels zijn sinds de oprichting van het bedrijf in 1923 altijd de hoofdzaak 

geweest. Zie maar naar het embleem van deze firma. Ooit werd er gedrukt en afgewerkt. 

Vandaag ligt meer de klemtoon op het verzamelen en het afwerken van de gedrukte vellen die 

hier binnenkomen. En je gelooft het misschien niet, maar bijbels verkopen vandaag heel goed. 

Wekelijks verzenden we hier honderdduizend bijbels in allerlei formaten en talen naar gans de 

wereld. Maar het grootste deel van onze bijbelproductie gaat naar de Verenigde Staten. Daar 

zijn allerlei religieuze sekten actief en dit publiek zijn gretige afnemers van onze bijbels.” 

Dure euro en China 

En toch zijn jullie in een korte periode betrokken bij twee herstructureringen? 

Diana en Eddy: ”Enkele jaren geleden werkten hier nog ruim 130 werknemers. Vandaag is de 

tewerkstelling al gedaald naar tachtig werknemers. De dure euro en de zwakke dollar doen 

ons de das om. Elke dag volgen we de evolutie van de euro- en de dollarkoers. Vandaag 

betaal je voor één dollar 1,35 euro. Dat is gewoon een ramp voor onze tewerkstelling hier. 

6 

7

JAARVERSLAG 


In goeie tijden kostte een dollar 0,99 euro. Een vlugge rekensom leert je dan dat dit een 

verlies is van ruim 35%. En bijna zeventig procent van onze bijbels gaan richting Verenigde 

Staten. En de laatste jaren komt ook China om de hoek kijken. Dat is zeker geen detail. Daar 

werken ze vandaag zo goedkoop dat wij met onze pré daar niet tegen kunnen concurreren. 

En de directie of televisiebeelden vertellen ons dat de werknemers daar in mensonwaardige 

omstandigheden werken.” 

Twee herstructureringen 

Eddy en Diana: ”Vorig jaar greep de directie al in omwille van de dure euro. Er kwam een 

eerste zachte herstructurering. Splichal is vandaag een dochteronderneming van drukkerij 

Proost in Turnhout. De herstructurering had geen ontslagen tot gevolg. Een dertigtal 

werknemers werden in die periode wel overgeplaatst naar de moederonderneming Proost 

op het industrieterrein in Turnhout. Maar de dollar werd nog zwakker. En er hing een tweede 

herstructurering in de lucht. En deze keer ontsnapten we er niet aan zonder ontslagen. Er werd 

beslist om de vestiging van Splichal binnen de ring van Turnhout te sluiten tegen het einde 

van het jaar. Er zullen 27 ontslagen vallen en de overgebleven werknemers krijgen een job bij 

Proost. Er kwamen prikacties aan te pas om een goed sociaal plan in de wacht te slepen.” 

Sociaal plan 

Eddy en Diana: ”Ik ben opgelucht dat dit plan goedgekeurd werd. Vooraf zorgt dat voor de 

nodige spanning en extra werk voor de vakbondsdelegees. Je wordt geconfronteerd met 

allerlei vragen. In ’t begin vlotte het niet. De werknemers en de bonden hadden in ’t begin 

geen duidelijkheid over het plan. Er was wel gezegd dat er een herstructurering komt maar 

preciese details ontbraken. Een integratie bij drukkerij Proost verbaasde ons niet omdat de 

vergunning van ons bedrijf afloopt in 2011. En een vernieuwing of verlenging zat er niet meer 

in. In ’t begin van de gesprekken met de directie was er een te groot gevoel van onzekerheid. 

De werknemers vroegen zich af wat de toekomst zou brengen. Verlies van jobs en sluiting 

van de fabriek is op de eerste plaats een emotionele zaak. Daarna ging het over de centen. 

Uiteindelijk kwam er een akkoord uit de bus. Belangrijk daarin was dat iedereen in het plan 

aan bod kwam. Niet alleen de ontslagen werknemers maar ook diegenen die begin volgend 

jaar verhuizen naar Proost. Het plan werd volledig goedgekeurd. We ervaarden een grote 

solidariteit onder de werknemers. De ‘Splichalsfeer’ van destijds was opnieuw in de fabriek. 

We trokken aan één zeel, niet de ene tegen de andere. Desondanks beseffen we dat het voor 

een aantal werknemers een bijzonder moeilijke periode zal worden.” 

Sfeer 

Hoe was het hier vroeger om te werken? 

Diana en Eddy: ”Het was hier een zaligheid om te werken. Dat verklaart ook de vele jaren dienst 

van vele werknemers en de hoge gemiddelde leeftijd. Zelf trokken we dikwijls aan één zeel. 

Maar ook de directie speelde in op individuele problemen die opgelost werden. En als je uw 

werk goed deed had je geen problemen. Hier was je geen nummer, hier kende men nog alle 

namen. En daarom vragen we ons nu af wat die nieuwe toekomst ons zal brengen.” 

8 

9

JAARVERSLAG 


Tewerkstellingsverlies in de Kempen: 2000-2006 

Het afgelopen jaar ontsnapte de Kempen niet aan tewerkstellingsafbraak. Wel een stuk 

minder als je dit vergelijkt met de hoge cijfers van 2002 en 2003. Maar er is meer dan alleen 

tewerkstellingsafbraak. Jonge werkzoekenden die moeilijk aan de slag kunnen ondanks vele 

inspanningen of oudere werknemers die na een herstructurering in precaire arbeidssituaties 

terechtkomen. 

Tabel 1: Evolutie tewerkstellingsverlies in de Kempen (2000-2006) 

Jaartal 

Aangekondigd tewerkstellingsverlies 

2000 373 

2001 1369 

2002 1145 

2003 1546 

2004 638 

2005 756 

2006 657 

Totaal 6484 

Tabel 2: aangekondigd jobverlies in 2006 

Bedrijf Sector Aantal Aard 

Henrad Metaal 112 Herstructurering 

LD Consulting Softwareontwikkeling 22 Faling 

WVS Softwareontwikkeling 15 Faling 

Zinja Bloemdroogbedrijf 13 Faling 

Verwimp Bakkerij 17 Faling 

Ziffiks Kledingszaak 41 Faling 

Catering Meresto Voeding 40 Faling 

Compactors Betoncentrales 38 Faling 

Johnson Controls Textiel 230 Toeleverancier VW Vorst 

Superdiscount Winkelketen 60 Faling 

Superconfex Winkelketen 40 Faling 

Splichal Drukkerij 29 Herstructurering 

Totaal 657 

10 

11

JAARVERSLAG 


Wat hebben jullie te vertellen bouwvakkers? 

De medewerkers van ACV-Bouw en Industrie brachten opnieuw een werfbezoek. In de winter 

nodigen we de bouwvakkers uit op een informatievergadering en in de zomer sluiten we ons 

kantoor om zelf naar de bouwvakkers te trekken. Een sector met vele kleine ondernemingen 

waar de werknemers niet altijd over de juiste informatie beschikken over loon- en 

arbeidsvoorwaarden. Ruim vijfhonderd bouwvakkers kregen in de Kempen een bezoekje van 

hun vakbond. 

Met vijf ploegen naar de bouwwerf? 

”De voltallige ploeg van ACV-bouw en industrie was gemobiliseerd voor deze campagne. 

Op die manier blijf je betrokken op onze achterban die we dagelijks op allerlei manieren 

proberen te verdedigen. En zo kom je nog wat te weten over de sector zelf. Zo ontdekten we 

dat een metser met een rood potlood werkt en een schrijnwerker met een groen potlood. 

Daarnaast kregen we ondersteuning van onze militanten uit de grotere bedrijven en een 

aantal militanten die ondertussen op brugpensioen zijn gegaan. Ook zij blijven ijveren voor 

beter geïnformeerde bouwvakkers.” 

Voeling houden 

”In de winter komen vele bouwvakkers naar onze informatievergaderingen. Maar in de zomer 

willen we hen zelf een bezoekje brengen op de werf. In een gewoon bedrijf heb je onmiddellijk 

alle werknemers op een personeelsvergadering. Maar in de bouwsector werkt iedereen 

verspreid in kleine groepjes op verschillende werven. En deze sector is een typische kmosector 

(kleine en middelgrote ondernemingen). In deze bedrijfjes kunnen onze bouwvakkers 

geen beroep doen op een delegee die hen op een goede manier kan informeren over hun 

rechten of hun loon- en arbeidsvoorwaarden. Daarom zijn we verplicht om voor werknemers 

in die kleine bouwbedrijven wat extra’s te doen. Met dit werfbezoek kunnen we hen direct 

informeren en zij kunnen ons informeren over hun problemen en verwachtingen.” 

Potlood 

”Wij kwamen zeker niet met lege handen op de bouwwerf. Elke bouwvakker kreeg van ons 

een zak met informatie en een potlood, dat onmisbaar is op elke bouwwerf. We hadden 

informatie mee over de nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst in de sector. Naast de 

5% loonsverhoging de komende twee jaar hebben we met deze overeenkomst een aantal 

belangrijke zaken kunnen afspreken. Zoals een nieuwe regeling voor het zaterdagwerk. Vanaf 

nu zal dit alleen maar kunnen als de bouwvakker daar mee instemt. En dat moet ook blijken 

uit een geschrift dat hij of zij op zak moet hebben. En er is de nieuwe mobiliteitsvergoeding. 

Een belangrijk iets in onze sector omdat vele Kempense bouwvakkers werkzaam zijn op 

werven verspreid in gans België. Er is nu eindelijk een stevige aanzet gegeven om van de rijtijd 

arbeidstijd te maken. Of begrijp dit als een betere vergoeding voor die reistijd. En tot slot 

werden de verschillende brugpensioenmogelijkheden voor 2007 en 2008 verlengd. Ook dat 

blijft een noodzaak omdat bouwvakkers een zwaar beroep uitoefenen in weer en wind.” 

Doe wat aan onze belastingsbrief! 

”We kwamen terug met positieve ervaringen. We ervaarden dat onze bouwvakkers dit 

waardeerden. Of ze moedigen ons aan om de jaarlijkse ledenvergaderingen in hun dorp 

te blijven organiseren. En ze gaven ons nieuwe opdrachten mee. Vele bouwvakkers klagen 

over hun belastingsbrief die ze onlangs moesten betalen. Vele bouwvakkers moeten elk 

jaar opnieuw ruim 2500 euro belastingen bijbetalen. Dat heeft te maken met een aantal 

vergoedingen (zoals weerverlet, getrouwheidszegels en inhaalrustdagen) die zonder 

afhouding van bedrijfsvoorheffing worden uitbetaald. Maar een jaar later moet je die 

inkomsten wel invullen op je belastingsbrief. En dan zegt de computer van de fiscus dat de 

bouwvakker moet bijbetalen.” 

12 

13

JAARVERSLAG 


Onthaalouders eisen volwaardig statuut 

Het statuut van onthaalouders is al wat verbeterd. Maar dit statuut is slechts een 

overgangsmaatregel. “We hadden eerst niets en nu hebben we ‘iets’”, zegt Nelly. Dit statuut 

moet uitgroeien naar iets beters, naar een statuut dat toekomstperspectief geeft. Want er blijft 

een grote nood aan kinderopvang. Zij zorgen er immers voor dat jonge ouders met kinderen 

uit werken kunnen gaan. 

Inkomensonzekerheid 

Wat gebeurt er als de kindjes, door ziekte of vakantie van de ouders niet komen? 

”Sinds 1 april 2003 krijgen wij hiervoor een kleine belastbare vergoeding, de opvanguitkering. 

Tenminste voor een kindje met een vast opvangplan. Als onthaalouder heb je dikwijls te maken 

met onverwachte afwezigheden en dit betekent elke maand een flinke hap uit ons ’inkomen’. 

Inkomensonzekerheid went nooit. Het komt regelmatig voor dat wij inspringen voor een zieke 

collega of inspringen voor iemand die in verlof is. Als die kindjes afwezig blijven, krijgen we 

hiervoor geen compensatie.” 

Wanneer begint en eindigt je werkdag? 

“Mijn werkdag begint om halfacht en eindigt om zes uur. De begin- en einduren van mijn 

werkdag zijn afhankelijk van de diverse opvangplannen van dat moment. Of we een kindje zes 

uren opvangen of elf uren, onze onkostenvergoeding blijft hetzelfde.” 

Op welk inkomen val je terug indien je ziek wordt of vakantie neemt? 

“Voor 1 april 2003 hadden wij niets bij ziekte. Nu wel. Helaas is onze ziekte-uitkering niet 

volwaardig. De overheid berekent ze op de bezetting van het voorgaande trimester. Soms 

heeft de dienst een periode wat minder aanbod en dan moet de onthaalouder wachten op 

een volgend opvangkindje. Er zijn omstandigheden dat je buiten je wil om tijdelijke een 

lagere bezetting hebt. Dit heeft invloed op de ziekte-uitkering. Als wij verlof nemen hebben 

wij niets.” 

Statuut met toekomst 

Wat vind je van je huidige statuut? 

“Het huidige statuut is een overgangsmaatregel. We hadden eerst niets en nu hebben we 

‘iets’. Wij hebben recht op inkomenszekerheid, betaald verlof, opbouw van een volwaardig 

pensioen, een volwaardige ziekteuitkering, recht op werkloosheid. Het blijft bij beloftes. Toch 

betalen wij voldoende sociale bijdrage. De meeste onthaalouders weten niet dat de overheid 

iedere maand sociale bijdragen inhoudt op onze onkostenvergoeding. Bij een werknemer 

staat dit op zijn loonbriefje, maar wij krijgen hier zelfs geen bewijs van.” 

14 

15

JAARVERSLAG 


al onmiddellijk geconfronteerd met de bijzondere sfeer in dit bedrijf. Tijdens je periode als 

uitzendkracht moet je eerst tien euro betalen voor een tikkaart. Die krijg je pas terug nadat 

je vast aangeworven bent. Nieuwe veiligheidsschoenen was ook een probleem. De eerste 

maanden moest ik het stellen met een gebruikt paar.” 

Ze zijn baas 

Zoet en zuur 

De voedingsnijverheid is een belangrijke werkverschaffer in de Kempen. Deze sector telt 

enkele grote bedrijven maar een meerderheid kleine en middelgrote ondernemingen. 

Onlangs sloten de vakbonden en de werkgevers van deze sector een nieuwe overeenkomst 

over lonen en arbeidsvoorwaarden. Het moment om met één van deze werknemers uit de 

voedingsnijverheid aan tafel te schuiven. Een zoet en zuur verhaal. 

Paul. “Ik werk nog maar even in de voedingsnijverheid. Noodgedwongen moest ik een job 

hebben en kreeg kans in een voedingsbedrijf. Een middelgrote werkgever ergens in de 

Kempen. Ik koos dit bedrijf omdat ik daar in dagdienst kon werken en zo gemakkelijk de 

combinatie kon maken met mijn bijberoep in de horeca. Voor mij was dat pure noodzaak 

omdat ik nog schulden uit een vorige zelfstandige activiteit moest effen maken. Het was 

bedelen voor een vast contract. Ik moest eerst starten met een uitzendcontract. En na drie 

maanden krijg je na een positieve evaluatie een vast contract. Het is er komen en gaan. Elke 

week beginnen er wel tien nieuwe werkkrachten. En in deze eerste werkdagen werd ik er 

“Overleg of inspraak kennen ze hier niet op de werkvloer. Als je commentaar hebt dan kan 

je vertrekken. Zonder boe of bah ontsloegen ze hier iemand die al twintig jaar werkte. De 

kwaliteit van het voedsel primeert. De werknemers tellen niet mee, wij komen op de tweede 

plaats. De werknemers op de vloer praten weinig met elkaar. Je moet alleen maar werken. 

En als er al eens problemen zijn op de werkvloer dan dreigen de ploegbazen op een tirannieke 

manier met ontslag. Roepen en tieren is hun manier van praten met de werknemers. De baas 

bepaalt alles. Zo heeft elke werknemer een vaste plaats in de refter. Daar mag je niet van 

afwijken. Of de vakantiedagen liggen bijna allemaal vast. We kunnen slechts vier dagen op 

een jaar kiezen. Je moet alleen flexibel zijn voor de werkgever. Het gebeurt regelmatig dat 

je ’s morgens begint te werken en na enkele uren roepen de ploegbazen dat we naar huis 

moeten. Er is teveel productie, neem maar wat overuren.” 

Vakbond 

“Het is hier bijzonder moeilijk om met de vakbond een voet in huis te krijgen. Buiten de 

ploegbazen verdient iedereen er evenveel. Maar uw inkomen kan je goedmaken door heel 

wat overuren te maken die vooral in ’t zwart worden betaald. Twaalf uren werken per dag 

zijn geen uitzondering. Er werken hier heel wat mensen die in een ander bedrijf niet meer 

aan de bak komen. Ze zwijgen en de vakbond wordt buiten de fabriek gehouden. De bazen 

denken hier alleen op korte termijn. Overleg en investeren in veiligheid kost inderdaad centen 

op korte termijn. Maar kan opbrengen op lange termijn.” 

16 

17

JAARVERSLAG 


Solidair met werknemers Opel-Antwerpen 

De nieuwe Astra komt niet naar Opel-Antwerpen. De Europese directie snijdt hard in het 

personeelsbestaand. Er circuleren cijfers dat er ruim 1400 jobs moeten sneuvelen. Een 

zoveelste bloedbad op de arbeidsmarkt. Reden genoeg voor ACV-Kempen om solidariteit te 

betuigen met de getroffen werknemers bij deze autobouwer en de werknemers die werken bij 

de verschillende toeleveranciers. Op een verbondelijke bijeenkomst van vakbondsmilitanten 

uit de Kempen beslissen ze een solidariteitsbezoek te brengen aan het stakerspiket van Opel- 

Antwerpen. 

Deze zoveelste aanslag op de tewerkstelling raakt ons allemaal in ons syndicaal hart. Dit massale 

tewerkstellingsverlies raakt zoveel arbeidersgezinnen in hun inkomen En het zorgt voor veel 

pijn, verdriet en onzekerheid. Ook in de Kempen komt deze aanslag op de tewerkstelling hard 

aan. Ruim zevenhonderd Kempenaars pendelen en carpoolen vandaag van Meerhout tot 

Meerle naar de Opelfabriek in Antwerpen. 

De eerste signalen 

Aan het stakerspiket ontmoetten we Jos, afgevaardigde van de bedienden voor LBC-NVK doet 

zijn verhaal. “Ik sta op enkele maanden van mijn pensioen. Ik ben bijna 62 jaar en heb hier 38 jaar 

gewerkt. Voordien werkte ik op zeeschepen en zag de ganse wereld. Daarna koos ik voor een 

administratieve job bij Opel in Antwerpen. In de jaren tachtig werden we geconfronteerd met 

de eerste herstructurering. Ik maak het nu voor de zesde keer mee. Maar ik kan je verzekeren 

dat zoiets pijn doet. We hadden allemaal wel het vermoeden dat er in Antwerpen iets stond te 

gebeuren. De weken vooraf deed de directie al bijzonder moeilijk over een aantal verworven 

rechten. Een aantal premies vonden zij overbodig. Dat zijn de eerste signalen dat er iets stond 

te gebeuren in deze fabriek.” 

Patat 

Lydie, een vakbondsdelegee van ACV-metaal, pikt verder in op dit verhaal. “We hebben 

een serieuse patat gekregen na deze aankondiging. We hadden wel iets verwacht. Maar we 

hadden niet verwacht dat we de nieuwe Astra in 2010 niet zouden krijgen. Zoiets doet pijn 

en doet zeer. Ze hebben altijd gezegd dat we de beste waren, jaren hebben we het beste van 

ons zelf gegeven. En nu zal de productie in een ander land gebeuren. Maar we blijven strijden 

voor elke job. We geven de moed niet op. We willen dat Opel-Antwerpen een volwaardige 

autofabriek blijft. Dat betekent dat er minstens 160.000 wagens van de band moeten rollen. 

Eerst hebben ze ons een aalmoes beloofd. Een productie van 80.000 wagens is slechts een 

peulschil. Er werden ook geen garanties beloofd.” 

18 

19

JAARVERSLAG 


Tewerkstelling voor 

jongeren is groot 

circus 

Eind april liep voor heel wat jongeren hun wachttijd af. Zij studeerden vorig jaar af en 

vonden, na een wachttijd van bijna negen maanden, nog steeds geen werk. De jongeren die 

wel werk vonden, hebben het vaak niet makkelijk. Ze krijgen maar een tijdelijk contract of 

moeten heel flexibel zijn. ACV-jongeren en KAJ voerden actie voor meer werkbaar werk. 

Dagcontracten 

Gerry heeft (27 jaar) een vast contract als magazijnier bij Siva Logistics in Geel (het vroegere 

TNT). Gerry zit in het Comité Preventie en Bescherming. Gerry studeerde af als brood- en 

banketbakker. “Mijn loopbaan begon met interimarbeid bij Mora. Dat betekende contracten 

van twee of drie dagen. Dat is niet om je hele loopbaan te doen. Voor het bedrijf zijn 

dagcontracten erg flexibel. Maar voor de interimwerknemer minder interessant. Zo geven 

dagcontracten geen recht op betaald ziekteverlof of een lening op de bank is moeilijk te 

verkrijgen met deze vorm van arbeid. En er zijn ook de praktische problemen, bereken je 

vakantiedagen maar eens als je het vorig jaar gewerkt hebt met tientallen dagcontracten.” 

Onzekerheid 

Jan heeft een 7 e jaar specialisatie carosserie gedaan. En werkt nu met een vast contract op de 

dienst Scheepvaart. Hij staat in voor het onderhoud van onze kanalen. Na zijn studies deed 

hij interimarbeid bij kranenbouw Hyundai. Hij werd er tewerkgesteld met weekcontracten. 

“Een nadeel aan interimarbeid is dat je geen verlenging krijgt na een weekcontract. In het 

weekend moet je dan op zoek naar een nieuwe job. En dat zorgt voor onzekerheid. Toch 

blijf ik positief over interimarbeid. Interim arbeid is voor vele mensen een opstap.” 

Over gloeiend glas in Mol Donk 

Elke familienaam verbergt een boeiende geschiedenis. Zo ontmoet ik op een zonnige 

lentemorgen in Mol de zeer kranige Georgette Offner. Dat is zeker geen Vlaams klinkende 

naam. Haar familienaam heeft wortels in Hongarije en de Elzas. En deze familie Offner kende 

wat van glas maken. Haar vader was in het begin van de vorige eeuw fabricatiechef op de 

flessenfabriek in Mol Donk. Deze actieve gepensioneerde schooldirectrice nam me mee in 

het verleden. 

Georgette ziet het levenslicht in 1925. Haar vader maakte in de jaren twintig de opstart van de 

flessenfabriek in Mol Donk mee en werkte er jaren als “contremaître“ (fabricatiechef). De familie 

Offner heeft wortels in Hongarije en de Elzas. “Mijn voorouders waren altijd nauw betrokken 

bij de glasfabricatie in Frankrijk. Mijn grootvader week zelfs met zijn gezin uit naar Amerika 

om daar in de Corning Glassworks te werken. De Franse glasgroep Saint-Gobain gaf mijn vader 

een nieuwe taak om een glasfabriek in Mol-Donk te helpen bij het opstarten. Oorspronkelijk 

was het de bedoeling om in Mol een nieuw soort glas (pyrex, of vuurvast glas) te produceren. 

Terwijl mijn vader samen met zijn moeder per boot de overtocht New York –Antwerpen deden, 

veranderde Saint-Gobain de productie van de nieuwe fabriek in Mol. Het nieuwe glas wilden 

ze in Frankrijk produceren en in Mol Donk werd een flessenfabriek geopend. In 1922 was de 

fabriek klaar. De firma Johns Manville, de elektriciteitscentrale Ebes en de Verrerries du Pays de 

Liège et de la Campine vormden een belangrijke industriële site in Mol. Ooit werkten er in de 

glasfabriek ruim vierhonderd werknemers.” 

Gloeiend glas 

“Als kind kwam ik bijna elke zondag in de fabriek Ik bracht dan mijn vader zijn warme maaltijd. 

De open steile ijzeren trappen en het helse lawaai van de machines en de gazogènes maakten 

me bang. Ook vertrouwde ik die jonge kereltjes niet, die vliegensvlug af en aan liepen en 

zwierend met hun lange hark vijf zes gloeiend hete flessen naar de droogovens droegen. Met 

een leugentje over hun leeftijd kwamen ze in de fabriek werken. In werkelijkheid waren ze 

maar veertien. Op het einde van de productielijn stonden jonge meisjes. Ze staken voor een 

lichtstroom telkens twee nog warme flessen omhoog, en controleerden behendig en snel 

de kwaliteit van de productie. De stokers van de glasovens hadden een zeer zware job. De 

20 

21

JAARVERSLAG 


oven was 1200° warm en zij brachten voor de open ovenmond de nieuwe glasmengeling aan 

met een kipkarretjes. Met lange schoppen duwden ze een hoop wit zand, potas, kalk soda, 

koperoxyde en chroom, verder de gloeiende massa in. Ze waren geen lang leven beschoren, 

de meeste stokers stierven tussen veertig en vijftig jaar.” 

Geraakt 

“Het leven was toen hard’, vertelt Georgette. “Mijn grootvader langs moederskant kwam 

uit een Desselse familie. Als jongste telg van dat gezin en zeer begaafd, was hij de enige die 

mocht studeren aan het Sint-Lievensinstituut in Mol. Nochtans bleef hij als jongeling de stiel 

van zijn ouders trouw. Hij was ook misdienaar en koster. Zo moest hij op een avond samen 

met de pastoor naar een oud moederke dat op sterven lag. De pastoor kon het oud moederke 

geen vergiffenis van haar zonden schenken omdat één van haar zonen zijn opleiding tot 

leraar kreeg in de Staatsnormaalschool van Lier. Mijn grootvader was door die radicale en 

onmenselijke houding van de pastoor zo geraakt dat hij weigerde nog koster te zijn. Tijdens 

de zondagspreek vertelde de pastoor dat de familie van mijn grootvader een goddeloze 

familie was en hij verbood aan al zijn parochianen er nog kledingstukken te laten maken. 

Dat was broodroof. Later werd mijn grootvader hoofdmagazijnier in de zinkfabriek La Vieille 

Montagne te Lommel. Elke dag ging hij te voet van Dessel naar Lommel tot op de dag dat hij 

genoeg geld gespaard had voor een fiets. Toen de flessenfabriek in Mol Donk opgericht werd 

was hij er op latere leeftijd hoofd van de dienst verzendingen.” 

arbeiders in de Rue de l’Industrie. Als uw vader een beter betaalde job had, kreeg je meer en 

anders te eten. ’s Morgens een gebakken eitje of een pan spek. En ’s middags aardappelen met 

vlees, en groenten uit de eigen moestuin. Het bleef wel sober. Je kon niet kiezen uit twee of 

drie groenten. Ik ben heel blij dat ik in zo’n gezin ben mogen opgroeien. Mijn zus, mijn broer 

en ik mochten studeren. We hebben alle drie heel wat kansen en mogelijkheden gekregen. 

Dat bewijst nog maar eens dat de plaats van uw wieg sterk bepalend is voor uw latere leven.” 

Plaats van de wieg 

“Om een huis te kunnen afbetalen moest een gezin zich extra inspannen. Daarvoor werd er 

een varken per jaar meer opgezet ter afbetaling van het huis. Brouwerijen installeerden ook 

in de voorplaats van het huis een toog, wat tafeltjes en stoelen en zo kon men ’s zondags café 

houden om wat bij te verdienen. In de jaren twintig bijvoorbeeld verdiende een metser 2fr. 

per dag voor tien uur werken of een diender 1,25fr. Een ontbijt voor een arbeiderskind was een 

pan met vet waarin het brood werd gesopt. ‘Middags een halve gebakken haring, restantjes 

uit het bakje achter op de fiets waarmee hun moeder de deuren langs ging. Ik herinner me 

nog de geur van de armoede die in hun kleren zat. In de arbeiderswijk ging het er ook heel 

direct en scherp aan toe. Als je daar kwam hoorde je wel eens roepen en tieren. Ros van hier 

en ros van daar. Arbeidersgezinnen hadden het niet breed, er waren dikwijls vijf, zes of meer 

kinderen. De flessenfabriek huurde van de Molse Bouwmaatschappij, de woningen voor de 

22 

23

JAARVERSLAG 


Deze sluiting doet zeer 

Quinn Radiators, het vroegere Veha in Grobbendonk, kondigde op Goede Vrijdag aan om 

de vestiging in de Kempen te sluiten. 171 werknemers en 139 gezinnen uit de streek worden 

getroffen door het brutale geldgewin van de Ierse eigenaar Sean Quinn. Om hun ongenoegen 

te uitten stapten deze bedreigde werknemers op in een mars van verontwaardiging. Van 

Grobbendonk naar Herentals, waar ze hun bekommernissen bespraken met enkele politici uit 

de regio en Europarlementslid Mia De Vits. 

De werknemers van Quinn verzamelen aan de poorten van ‘hun’ onderneming. Op 

een aanhangwagen hebben ze hun boosheid uitgedrukt. De lijkkist is vervaardigd uit 

radiatorenplaten en in de kist een pop met de beeltenis van grote baas Quinn. Of een sprekende 

spandoek met als leuze “Quinn verzekert alles, behalve werk.” En met een andere spandoek 

een duidelijke boodschap aan deze paarse regering, “Verhofstadt, na Duitsland nu ook naar 

Engeland? En daarmee verwijzen de werknemers naar de inspanningen van Verhofstadt om 

jobs te redden bij Volkswagen in Vorst. 

Neen aan het brutale geldgewin 

Ook het pamflet dat de protesterende werknemers verdeelden tijdens de protestmars was 

duidelijk. “Nooit was er voldoende geld om de broodnodige investeringen te doen om 

van Veha een toekomstgerichte radiatorenfabriek te maken, die haar plaats in de Europese 

radiatorenmarkt verdiende. Tot drie jaar geleden de Quinngroep onze fabriek overnam. 

In aanvang beloofden ze van alles: Veha moest wel haar klanten in Engeland en Ierland 

overdragen aan hun gloednieuwe radiatorenfabriek in Wales. Van al de gedane beloften is 

niets in huis gekomen. Als een bende bloedzuigers heeft de Quingroep Veha leeggezogen en 

voor dood achtergelaten. Een broodroof voor 139 gezinnen uit de streek.” 

Ik zag het aankomen 

Greet, werkt al 38 jaar bij Quinn. “Ik ben er begonnen op het einde van de jaren zestig. Op 

de boekhouding en de pesoneelsdienst. Nu sta ik in voor het onthaal en de receptie. Er was 

altijd een goede sfeer op het bedrijf. Ooit werkten er bijna duizend werknemers. Ik heb hier 

heel wat directeurs gekend en al heel wat herstructureringen meegemaakt. Nu werken er nog 

24 

25

JAARVERSLAG 


170 werknemers. Ik zag de problemen aankomen, er werd immers niet meer geïnvesteerd. 

Ik vraag me met andere oudere werknemers af of er voor ons nog een toekomst is.” 

Het doet zeer 

Fons Smits, delegee van ACV-metaal, heeft hier al 38 jaar dienst. Ook zijn twee zonen werken 

in deze radiatorenfabriek. “Het doet zeer’, vertelt Fons, als je na 38 jaar trouwe dienst hier, 

geconfronteerd wordt met de aankondiging dat de fabriek haar deuren zal sluiten. “Jaren 

hebben we ons ingezet om een goed en kwalitatief product af te leveren. En nu word je daar 

mee geconfronteerd. Voordien werkte ik in een klein carrosseriebedrijf. Ik heb daar wel veel 

geleerd, maar weinig verdiend.” 

Ik blijf VEHA zeggen 

Jules heeft er ook al een lange tijd gewerkt. Op deze actiedag was het precies 36 jaar geleden 

dat Jules startte op Veha. “Ik werkte eerst met een leercontract in een diamantslijperij. Na een 

stom ongeval kon ik dat werk niet meer doen. Ik ben dan hier begonnen. Ook mijn dochter 

werkt hier. Maar ze heeft maar een tijdelijk contract. En de volgende verlenging zal ze hier 

niet meer meemaken. In de kantine werden we geïnformeerd over de nakende sluiting. Ik 

was verdwaasd en belde achteraf mijn vrouw. Die kon het ook niet geloven. Het heeft er hier 

ooit nog wel slecht uitgezien, maar nu zal het definitief zijn. Hier was steeds een goede sfeer, 

oud en jong werkte goed samen. Die Ierse ondernemer heeft de knepen van het vak van ons 

geleerd. En nu gaan ze lopen met onze kennis.” 

Verschoten 

Thomas Smits werkt er bijna vijf jaar. Op de brug over het Albertkanaal ziet hij met zijn 

werkmakker een Masserati staan. Beiden reageren cynisch: zo’n wagen zal voor ons niet meer 

tot de mogelijkheden behoren. “Ik ben hier begonnen met een interimcontract. Nu heb ik al 

enkele tijdelijke contracten gekregen. Ik werkte hier graag en werkte altijd met de nacht. Dat 

was voor mij interessant omdat ik zo avondonderwijs en werken goed kon combineren. Ik ben 

verschoten van de aankondiging van de sluiting. Er werd al dertig jaar verteld dat Veha zijn 

deuren zou moeten sluiten. Een verlenging van mijn tijdelijk contract zit er niet meer in. Ik zal 

op zoek moeten naar een andere job.” Thomas is er wel gerust in omdat hij gewapend met een 

goed diploma naar de arbeidsmarkt kan stappen. 

26 

27

JAARVERSLAG 


De fabriek beheerste het volledige leven 

Met Karel Nevelsteen, gepensioneerd bediende van de Vieille Montagne in Mol-Wezel, blikken 

we terug op vroeger en nu. Met een aantal voorbeelden maakt Karel duidelijk wat deze 

fabriek betekende voor de groei en de ontwikkeling van Mol-Wezel. Karel maakt ook duidelijk 

welke invloed de fabriek uitoefende op de werknemers van de fabriek. Pas op het einde van 

de jaren zestig waaide er een andere wind. Nieuwe tijden, met nieuwe uitdagingen voor de 

werknemers. 

De fabriek zorgde voor alles 

Op het einde van de negentiende eeuw was Mol-Wezel een stuk ruwe heide en bossen. In 1888 

de ideale vestigingsplaats voor Vieille Montagne, een zinkbedrijf uit Luik. Daar zat de fabriek 

te dicht tegen een woonwijk en de dampen waren bijzonder schadelijk voor de bewoners. De 

directie besliste om uit te wijken naar de stille Kempen, aan de rand van het land. Tot in 1971 

was de directie Franssprekend. Deze fabriek beheerste het volledige leven van de werknemers. 

Er werd wel onderscheid gemaakt. Hoe hoger uw rang, hoe meer voordelen. Van arbeider tot 

directeur, je kreeg een woning van de fabriek. Je moest er ook komen wonen. Daar was geen 

ontsnappen aan. Een gewone arbeider moest zijn woning zelf onderhouden. Hoe hoger je 

opklom, kreeg je meer voordelen en zorgde de onderneming zelfs voor het onderhoud van die 

woning. Daarvoor had de fabriek een legertje arbeiders in dienst. De wijk werd opgedeeld in 

woningen voor de arbeiders, de bedienden, de kaderleden en de directie. De invloed ging nog 

verder: er werd gezorgd voor een school, winkels en cultuur- en ontspanningsmogelijkheden. 

De fabriek zorgde voor alles. Ook hier speelde uw rang in de fabriek een enorme invloed. 

Tennis was voorbehouden voor de kaderleden en de directie. Een arbeider was daar niet op 

zijn plaats. In de beginjaren van Vieille Montagne was het bedrijf en de kerk twee handen 

op één buik. Bij aanwervingen contacteerde de directie de dorpspastoor. Als een kandidaatwerknemer 

bekend stond als socialist kon de man niet beginnen op de fabriek. En de fabriek 

had ook een vinger in de pap van de plaatselijke kerk. Zo waren de eerste rijen voorbehouden 

voor de plaatselijke directie en helemaal achteraan was er plaats voor de gewone arbeiders. 

En als je op een zondag niet ter kerke was gegaan kon je maandag verantwoording geven 

bij de directeur. En op sportief vlak mocht Mol-Wezel niet onderdoen voor andere regionale 

ploegen. Tot in de jaren zeventig was het een glorieperiode voor de lokale voetbalploeg. 

Kosten noch moeite werden gespaard. Zo werd Guy Thys, die later nationale trainer werd van 

de rode duivels, aangetrokken om de ploeg te trainen. Deze bedrijfspolitiek zorgde jaren voor 

zwijgzame en plichtsbewuste arbeiders. 

Een nieuwe wind 

Op het einde van de jaren zestig waaide er een nieuwe wind in de maatschappij. Het is de 

periode van de studentenopstanden in Parijs. En in Mol-Wezel op de Vieille Montagne zijn 

de arbeiders het feodaal systeem van hun bedrijf meer dan beu. Begin 1971 leggen ze negen 

weken het werk neer. Directe aanleiding is een discussie over loonsopslag. Ze eisten een opslag 

van 10fr per uur. Op de achtergrond van dit conflict speelde de enorme invloed van de fabriek 

op hun leven mee. Na de staking breekt een andere periode aan. De directie wil zich alleen nog 

bezighouden met de hoofdactiviteit van de fabriek en dat is zink raffineren. Er komt ook meer 

aandacht voor het milieu. Daarvoor was het bedrijf enorm milieuvervuilend. Nu kunnen we 

hier rustig buiten op een terras zitten. Maar vijftig jaar geleden kon je dat niet. Het verhaal gaat 

zelfs dat de giftige dampen enorme gaten maakten in de nylonkousen van de vrouwen of dat 

het bijna onmogelijk was om buitenshuis was te drogen. Daarna volgt de ene herstructurering 

na de andere. In het midden van de jaren zestig werkten op de Vieille Montagne in Wezel 

ruim tweeduizend werknemers. Die maakten toen per dag 250 ton zink. Vandaag is het 

personeelsbestand gedaald naar vijfhonderd werknemers. Maar die werknemers produceren 

nu dagelijks 750 ton zink. 

28 

29

JAARVERSLAG 


Laat je niet afschrikken door je leeftijd 

Vijftigers hebben het vandaag niet gemakkelijk op de arbeidsmarkt. En beleidsmakers willen 

vijftigers meer aan het werk zetten om de kosten van de toekomstige vergrijzing te kunnen 

financieren. Maar uit de werkloosheidscijfers blijkt dat vijftigers het moeilijk hebben om 

opnieuw aan de slag te geraken. Ondanks alle hinderpalen en drempels zijn er jonge vijftigers 

die beginnen aan een nieuwe job. We spraken met Frank Segers die het meemaakte. 

Je studeerde af in de jaren zeventig. Hoe verliep de overstap van school naar werk? 

Frank: ”Na de economische had ik op achttien jaar weinig goesting om naar de universiteit te 

trekken. Ik koos voor een opleiding moderne talen aan de hogere handelsschool in Turnhout. 

Na twee jaar maakte ik mijn opleiding af en vervulde ik mijn legerdienst. Tijdens die dienst wist 

ik al dat ik als bediende kon starten bij een Turnhoutse wafelbakker. In die periode bestonden 

er nog geen loonbarema’s. De werkgever stelde een loon voor en als je akkoord was kon je 

starten. Ik heb daar veel mogelijkheden gehad en gekregen. Ik zat daar goed, maar ik kon 

daar na enkele jaren niet meer hoger klimmen. Door mijn contacten kreeg ik af en toe wel 

eens een aanbod om in een andere onderneming te starten. Maar ik ging er niet op in omdat 

ik niet hoefde te veranderen. Het bedrijf veranderde enkele keren van eigenaar en in deze 

transformatieperiode voelde ik er me minder en minder thuis. Andere bazen, geeft andere 

wetten. En na zeventien jaar trouwe dienst kreeg ik mijn ontslag.” 

Ontslag verwerken 

Hoe ervaarde je dat ontslag? 

Frank: ”Voordien dacht ik wel eens, wat kan er mij gebeuren. In mijn ontslagperiode deed ik 

niks omdat ik niet met de rug tegen de muur stond. En ik kon financieel verder. Ik probeerde 

mijn ontslag te verwerken, maar ik liet de situatie op zijn beloop. Af en toe ging ik toch eens 

tegen mijn goesting op zoek naar werk. Dat verliep zeer slecht. Je krijgt een werkaanbieding 

en je moet opnieuw van nul starten. Ik maakte mijn rekening en stelde vast dat ik voor nog 

30 

31

JAARVERSLAG 


geen 9000fr per maand ging werken. Achteraf besefte ik wel dat dit een verkeerde redenering 

was, maar het was mijn manier om mijn ontslag na zeventien jaar trouwe dienst te kunnen 

verwerken. Mijn zoektocht naar werk was toen ook vrij beperkt. Ik sloeg wekelijks een regionaal 

reclameblad open en ik was ingeschreven als werkzoekende bij de VDAB. En toch had ik heel 

wat in mijn mars. Bij die wafelbakker had ik alles wel gedaan, alleen de boekhouding niet. Ik 

had er tof werk, ik mocht en kon er veel. Waarom zou ik dan schrik moeten hebben om mijn job 

te verliezen. Het ging van kwaad naar erger. Af en toe kreeg ik een aanbieding van de VDAB. 

Ook mijn vrienden en kennissen confronteerden me met mijn werkloosheidssituatie. Je kreeg 

rake opmerkingen, zoals, en Frank, nog steeds aan het stempelen?” 

Twaalf stielen en dertien ongelukken 

En dan kwam je terecht in een lange carrousel van tijdelijke jobs? 

Frank: ”Dan begint inderdaad een periode van twaalf stielen en dertien ongelukken. Ik was 

ingeschreven bij alle dertien uitzendkantoren in Turnhout. Het leverde alleen maar tijdelijke 

jobs op. Zo kon ik starten als part-time televerkoper met een tijdelijk contract. Advertenties 

verkopen is een aparte job en je moet weinig scrupules hebben. Die tijdelijke contracten 

bleven zich opstapelen. Dan begin je sterk na te denken over je situatie, ik geraakte wat op 

de dool. In zes jaar tijd meer dan acht jobs. Hier klopt iets niet. En dan besef je dat een mens 

gemaakt is om een vast schema aan te houden. Via een uitzendkantoor kreeg ik een tijdelijke 

job aangeboden bij Solektron in Turnhout. Een technologisch bedrijf dat wereldwijd voor 

andere firma’s taken en opdrachten uitvoert. Bijvoorbeeld herstellen van gsm’s voor Nokia of 

herstellingen van flat screens voor Philips. Ik kreeg die kans omwille van mijn talenkennis. Ik zei 

tegen mezelf, zet u in want je bent nog niet te oud. Als die eerste tijdelijke periode goed verliep 

beloofden ze me dat ik mocht blijven. Die eerste tijdelijke periode duurde langer dan verwacht. 

Ik had de moed niet om een contract van onbepaalde duur te gaan vragen. Ik deed de job wel 

graag. Maar het gaf weinig zekerheid, elke week opnieuw kreeg ik een nieuw weekcontract. Na 

een jaar kreeg ik van het bedrijf een tijdelijk contract van een half jaar. Het is een gok van mij, 

maar ik vermoed dat dit een eerste signaal was om vraagtekens te plaatsen bij de toekomst 

van de Turnhoutse vestiging. Op het moment zelf sta je er niet bij stil. In het bedrijf werkten 

heel wat werknemers met tijdelijke contracten omdat de werkopdrachten voor het bedrijf ook 

maar tijdelijk zijn. Het werk op zich deed ik enorm graag en ik wilde me persé bewijzen om een 

contract te krijgen. Het tijdelijk contract werd nog een vierde keer verlengd en dan kwam het 

nieuws dat Solektron de deuren zou sluiten op het einde van 2005.” 

Manager 

Opnieuw naar af? 

Frank: ”Ja, daar zat ik weer. Omdat ik een tijdelijk contract had kon ik fluiten achter een 

sluitingspremie en een opzegvergoeding. Toch ben ik er nog langer blijven werken en werkte 

ik zelf nog een tijd in een Nederlandse vestiging van het bedrijf. Ik wilde niet terechtkomen in 

een situatie zoals in het verleden. Je bent ouder en een stukje wijzer, je hebt meer ervaring en 

je kan beter relativeren. Ik schreef me doelbewust in bij vier uitzendkantoren. Om zo de situatie 

beter te kunnen opvolgen en hen ook regelmatig lastig te vallen. Tijdens die sollicitaties word 

je met allerlei situaties geconfronteerd. Zo kreeg ik te horen dat ik op mijn leeftijd (+ 50) al lang 

manager had moeten zijn. Of een job van uitvoerende bediende is niet meer aan jou besteed. 

En dan kreeg ik een mailtje van de VDAB die op zoek was naar een bedrijfsconsulent. Ik dacht, 

wie niet waagt, niet wint. Ik ben gaan kijken en heb de selectieprocedure doorlopen. Op dat 

moment had ik nog een andere sollicitatie lopen. Maar er moesten nog afspraken gemaakt 

worden over het contract en de beloning. En dan kwam het telefoontje van de VDAB dat ik 

daar kon starten. Dat was voor mij een grote opluchting. Ik ervaarde dat ik nog iets waard was 

en dat ik nog niet afgeschreven was. De keuze was snel gemaakt, ik koos voor de VDAB.” 

32 

33

JAARVERSLAG 


Met een diploma sta je sterker 

Jong zijn betekent uw eigen ding kunnen doen. Het is ingaan tegen de goede raad van vader 

en moeder. Maar nadien kom je tot het besef, had ik maar dit of dat gedaan. Het overkwam ook 

Hayet, een jonge vrouw met Marokaanse wortels. Nog enkele maanden te gaan en dan heeft 

ze haar diploma van kinderverzorgster op zak. 

“Ik ben hier geboren”, vertelt Hayet. “Mijn vader en moeder kwamen uit Marokko. Mijn vader 

heeft altijd in de Limburgse mijnen gewerkt. Mijn moeder werkt nog als logistiek bediende. 

Mijn vader stond er op dat we studeerden. Toen ik achttien werd begon ik nog met verpleging. 

Maar het was toen normaal om op jonge leeftijd te gaan werken. Ik vond direct werk via een 

uitzendkantoor. Elke morgen om drie uur uit bed om te werken in een voedingsbedrijf in 

Brussel. In die periode leerde ik mijn man kennen en we startten een restaurant op. Enkele jaren 

later hebben we de zaak stopgezet en begon ik in een administratieve job. Ik werd zwanger 

en op het einde van mijn zwangerschapsverlof werd ik ontslagen omwille van onwettige 

afwezigheid. Ik had het aanvoelen omwille van mijn zwangerschap. Ik werd opnieuw werkloos 

en onderging een medische ingreep. Het werd moeilijker om een goeie job te vinden. Als 

je erg flexibel kunt zijn vind je allerlei jobs van korte duur. Ik kwam tot het besef dat ik een 

diploma nodig had om een betere job te kunnen krijgen. Ik startte met een opleiding van 

kinderverzorgster. Binnen enkele maanden hoop ik die opleiding te kunnen afmaken.” 

Tanden bijten 

Welke ervaringen heb je met die opleiding? 

Hayet: ”Ik zit niet graag stil, ik wil iets om handen hebben. Maar een opleiding volgen en dan 

nog een gezin runnen is niet zo éénvoudig. Je hebt ook minder inkomen omdat je werkloos 

blijft. Ik overwoog al wel eens om de opleiding stop te zetten om opnieuw te gaan werken. 

Maar ik probeer nog even op mijn tanden te bijten zodat ik in juni mijn diploma kan behalen. 

En nu zit ik weer op het goede spoor.” 

Hoofddoek 

Je bent Marokaanse en draagt een hoofddoek. Heb je daar al problemen mee gehad? 

Hayet: ”Ik mag niet klagen. Tot hiertoe ervaarde ik dat mijn hoofddoek geen probleem is. Meestal 

is dat bespreekbaar en ben ik bereid om mijn hoofddoek wat aan te passen. Ik ondervond al 

wel eens bij een sollicitatie dat ze twijfelen aan mijn kunnen. Ze geloven je niet als je zegt dat 

je ervaring hebt als operator. Dat voel je als je in een bedrijf een sollicitatieformulier ophaalt. 

Het ongeloof straalt van hun gezicht. En in een ander bedrijf had ik woorden met een chef. Hij 

lukte er maar niet in om mijn naam uit te spreken. Hij riep voortdurend, Hej kom eens hier. Dan 

heb je geen respect. En nu tijdens mijn opleiding verloopt alles prima. Hopelijk lukt dat ook 

nog op de arbeidsmarkt, want met een diploma op zak sta je sterker.“ 

34 

35

JAARVERSLAG 


Afrika is niet het continent van ziekte en dood, van 

oorlog en verderf 

Dat is in één zin samengevat, de ervaringen van twee Kempense ACV’ers die deelnamen 

aan het Wereld Sociaal Forum in Nairobi en vooraf een bezoek brachten aan Congo. Het was 

de eerste maal dat dit Wereld Sociaal Forum bijeen kwam in Afrika. Een continent dat het 

slachtoffer is van oorlogen en aids, van corruptie en plundering van grondstoffen. Vanwege 

de vele problemen en de grote armoede die Afrika teisteren, was het forum zeker op zijn plaats 

in Afrika. Na hun terugkeer van dit Wereld Sociaal Forum vroegen we aan vakbondsmilitante 

Leen Wouters en regionaal vakbondsverantwoordelijke Jef Bollen wat hun indrukken en 

ervaringen zijn. 

Vooraf aan dit Wereld Sociaal Forum bracht onze delegatie een bezoek aan Katanga, een 

uitgestrekte regio in Congo met als belangrijke stad Lubumbashi. En deze streek in het zuiden 

van Congo is bijzonder rijk aan verschillende ertsen. Het was hier dat de Union Minière een 

aantal mijnen uitbaatte. 

Blikveld verruimen 

Na een lange vliegreis arriveert onze delegatie in Katanga. Op de luchthaven van Lubumbashi 

is de confrontatie met het echte Congo niet veraf. “Als we verder willen dan de luchthaven 

moeten we drie dollar per paspoort betalen. En na het tonen van het programma dat we 

daar willen afwerken krijgen we de nodige stempels om ons bezoek verder te kunnen 

zetten. Een snelle Congolees vraagt dan onze bagagetickets. We veronderstellen dat hij een 

luchthavenambtenaar is. Aan de uitgang staat hij klaar met onze bagage en vraagt een kleine 

vergoeding. Hij heeft zoals zoveel Congolezen geen officieel werk. Maar om te overleven 

trekken ze hun plan. Met allerlei klussen proberen ze te overleven.” 

36 

37

JAARVERSLAG 


Hoopvolle mensen 

Met welke indrukken over Congo zijn jullie teruggekeerd? 

Leen: ”Ik had van Congo een beeld van honger en van mensen aan de kant. Dat beeld heb 

ik grondig moeten bijstellen. We hebben er hoopvolle mensen ontmoet. Iedereen probeert, 

ondanks de beperkte middelen, zijn steentje bij te dragen. De meeste Congolezen moeten 

rondkomen met 1 dollar per dag. Er is dan wel heel wat hoop, maar de beschikbare middelen 

zijn zeer beperkt. De basisinfrastructuur is er vrij beperkt. De wegen zijn er in zeer slechte 

staat, slechts hier en daar vind je nog wat asfalt. Of de toestand van de spoorweginfrastructuur 

is schrijnend te noemen. Zelf wonen ze in zeer kleine huisjes, 2 meter op 2 meter is het 

maximum.” 

Overlevingseconomie 

Jef heeft dezelfde indrukken en vult het verhaal van beperkte middelen verder aan. Jef Bollen: 

”De overheid beschikt er over zeer weinig middelen. Op honderd Congolezen die kunnen 

werken zijn er maar vijf die officieel werk hebben. Dat betekent dat er maar een kleine groep 

Congolezen belastingen betaalt. En dat is een belangrijke oorzaak waarom de overheid er zo 

weinig kan doen. Leerkrachten worden er zeer weinig betaald en de scholen hebben geen 

materiaal. In de gezondheidszorg is er een gebrek aan medicatie ook al is er een dokter. En 

bij de spoorwegen hebben de werknemers al in 22 maanden geen loon gehad. De andere 

Congolezen blijven niet aan de kant zitten en proberen één of andere handeltje op te zetten. 

Het is er een echte overlevingseconomie. De informele economie is er groter dan de formele 

economie. Je merkt het onmiddellijk in het straatbeeld: schoenenpoetsers, transport met de 

fiets, illegale mijnontginners en kleine handeltjes langs de weg.” 

38 

39

JAARVERSLAG 


Mogelijkheden en kansen voor wie nu uit de boot 

valt: “Prinselijke jobs voor de Merode” 

Het gaat hier niet over een nieuwe taak of opdracht voor prins Laurent. Wel over een aantal 

wensen van het ACV bij de verdere ontwikkelingen van het domein de Merode. Het uitgestrekte 

natuurgebied omvat 1500 hectaren bos, landbouwgrond en hoeves. Het strekt zich uit over de 

provincies Limburg, Antwerpen en Vlaams-Brabant en zes gemeenten (Geel, Laakdal, Westerlo, 

Herselt, Averbode en Tessenderlo). En dit waardevolle landschap bezit heel wat mogelijkheden. 

Mogelijkheden voor dagjestoeristen, natuurliefhebbers, fietsers, sportmensen. En het ACV 

meent dat de betrokken partners er mogelijkheden kunnen creëren voor werknemers die nu 

niet meer aan de bak komen. Visie trok met Jef Bollen, ACV-regioverantwoordelijke in Geel- 

Laakdal, het bos in. 

Het domein de Merode, waar moeten we dat situeren? 

Jef Bollen: ”De Merodebossen zijn meer dan 1500 hectaren groot en omvat prachtige bossen 

en landerijen. Zes gemeenten, Laakdal, Geel, Westerlo, Herselt, Averbode en Tessenderlo, 

hebben allemaal een stuk van dit domein op hun grondgebied liggen. Het loopt van Tongerlo 

tot in Averbode. In 2004 kocht de Vlaamse overheid dit domein van de prinsen de Merode 

aan. Maar een jaar later werd het doorverkocht aan verschillende eigenaars. Die verschillende 

partners ondertekenden een overeenkomst waarbij behalve de natuur ook de recreanten en 

de duurzame houtproductie wel bij varen.” 

Uniek landschap 

Hoe zien jullie de ontwikkeling van dit domein? 

Jef Bollen: ”Er is heel wat potentieel om met dit landschap iets unieks te ontwikkelen. Kijk 

maar naar de Veluwe in Nederland of het park de Hoge Kempen in Limburg. We kiezen wel 

een aantal belangrijke uitgangspunten. Zo moet er respect zijn voor ecologie en natuur en 

moet iedereen toegang kunnen krijgen tot het domein. We geloven ook heel sterk in de 

betrokkenheid van de bevolking en de verenigingen bij het ontwikkelen van dit domein. En 

we hopen dat de verschillende partners nieuwe en innoverende initiatieven durven nemen 

die de streek een meerwaarde kunnen geven aan de bezoekers of de dagrecreanten.” 

40 

Prinselijke jobs? 

En die ontwikkeling kan ook tewerkstelling 

opleveren? 

Jef Bollen: ”Wij zijn er inderdaad van 

overtuigd dat de ontwikkeling van dit 

Merodeproject nieuwe jobs moet kunnen 

opleveren. Meer zelfs, jobs voor werknemers 

die vandaag niet meer aan de bak kunnen 

komen. Werknemers die het moeilijk hebben. 

Wij hopen dat we dit met de verschillende 

partners verder concreet kunnen invullen. In 

dit landschapsproject zitten mogelijkheden 

voor jobs in de horeca, het toerisme. 

Maar ook jobs in het groenonderhoud en 

–beheer. Daarnaast kunnen ook nieuwe 

initiatieven zoals fietsverhuur, opleiding 

van gidsen, jobs in musea ontwikkeld 

worden. Sommigen zien het anders maar 

in deze regio zijn nog heel wat mensen op 

zoek naar nieuwe tewerkstellingskansen. 

De werkloosheidscijfers uit deze regio 

leren ons dat er hier een toename is van de 

langdurige werkloosheid. Of het aandeel 

van oudere werklozen is er bijzonder hoog. 

De cijfers leren ons dat er in deze regio een 

grote nood is aan sociale tewerkstelling. En 

zulke jobs kunnen gerealiseerd worden in dit 

Merodeproject.” 

41

JAARVERSLAG 


Meer werk voor een degelijk loon 

en een normaal statuut 

Goede vakbondsmilitanten hebben zicht op wat er leeft binnen de vier fabrieksmuren. 

Ze worden er bijvoorbeeld geconfronteerd met de gevolgen van snel opvolgende 

herstructureringen. Ze krijgen vragen voorgeschoteld over het generatiepact en het 

brugpensioen. Ze kunnen getuigen over de gevolgen van de winsthonger van de bedrijven. Of 

de gevolgen van uitzendarbeid of de werkloze vijftigers die op zoek moeten naar een nieuwe 

job. De werkvloer waar jonge en oudere werknemers samen aan de productielijn staan. 

Jacqueline vertelt dat ze bij Alcatel in Geel 

al heel wat herstructureringen achter de 

rug hebben. En het was dikwijls zonder een 

brugpensioenregeling. 

Volwaardig werk 

Jacqueline: “En in al die plannen was er 

één constante, de vijftigplussers moesten 

zeker vertrekken. Maar nu is dat moeilijker. 

Die vijftigplussers laten ze niet gerust, de 

VDAB roept ook deze mensen op om nog 

te zoeken naar een job. Ik vrees dat bij een 

nieuwe herstructurering deze werknemers 

niet meer vrijwillig zullen opstappen. 

En wat zal voor ons het samengaan van 

Alcatel en Lucent betekenen? En door die 

snel elkaar opvolgende herstructureringen 

zijn er minder vijftigers in het bedrijf. En 

als ze hier moeten vertrekken krijgen die 

werknemers tijdelijke contracten en een 

slechte beloning aangeboden. Dat kan toch 

niet als je bijvoorbeeld al veertig jaar werkte. 

Als die bedrijven dan nog volwaardig werk 

aanboden zou ik daar geen probleem 

mee hebben. Maar hier wringt precies het 

schoentje.” 

Aangepaste jobs? 

“Bij Cumerio in Olen werken er nog veel 

vijftigers”, vertelt Patrick Boeckx. Patrick: 

”Op 570 werknemers zijn er 117 werknemers 

boven de vijftig. Daarom krijgen we nu 

veel vragen over de uitvoering van het 

generatiepact. De mannen vragen ons 

wanneer ze op brugpensioen kunnen gaan 

of informeren hoe het zit met de invulling 

van het begrip zware beroepen. Wij vinden 

dat er voor deze werknemers aangepaste 

jobs moeten komen in het bedrijf. Dat is een 

groot probleem omdat veel van die taken 

42 

43

JAARVERSLAG 


uitbesteed werden door het bedrijf. Een 

goede maatregel bij ons op het bedrijf is het 

omzetten van de dertiende maand in extra 

vrije dagen. Het bestaat nu al drie jaar en vier 

op de tien vijftigers maakt er gebruik van. Ook 

onder de vijftig kan je er gebruik van maken. 

Maar er is wel een verschil. Een vijftiger kan 

dat omzetten naar achttien dagen, onder 

de vijftig zijn dat negen dagen. In Olen 

draait het bedrijf goed. Er werden nieuwe 

materialen ontwikkeld en daar plukken ze nu 

de vruchten van. Er zijn ook aanwervingen, 

maar het zijn steeds tijdelijke contracten. 

Zowel jonge en oudere werknemers komen 

daarin terecht. Ook oudere werknemers 

die in een andere herstructurering hun job 

verloren. Voor het bedrijf is dat een buffer 

voor economisch slechtere tijden. Vandaag 

heeft al één op tien werknemers een tijdelijk 

contract. Dat vinden we teveel”. 

Klotejobs 

Marc: “Ook bij Umicore in Balen gaan 

we van de ene herstructurering naar de 

andere. Nu ligt de gemiddelde leeftijd in de 

onderhoudsdienst opnieuw hoog. Bij een 

nieuwe herstructurering is er een groep die 

weg kan. Maar of die effectief weg wil is nog 

wat anders. Er zijn heel wat vragen over de 

beschikbaarheid achteraf. Bij de vijftigers zit 

de schrik er in. Deze mensen willen wel weg, 

maar willen niet geconfronteerd worden met 

een nieuwe jobaanbieding. Ze weten wel 

dat ze dan terecht te kunnen komen in de 

één of andere klotejob. Ook de vergoeding 

vinden de mannen te laag om te gaan. Bij 

ons proberen we de werkomstandigheden 

voor de vijftigers te verbeteren. Zo zetten 

we een stukje van de loonsverhoging om 

in extra vrije dagen. Vijftigers kunnen nu al 

vijftien extra vrije dagen opnemen. Maar ook 

aandacht voor jongeren. Met dit systeem 

moeten er bijkomende aanwervingen 

gebeuren. Maar zo ver zijn we nog niet.” 

Luc: “Bij Daftrucks maken vijftigers veel 

gebruik van het tijdskrediet. Zo blijven ze 

nog enkele dagen per week in het bedrijf 

werken en krijgen voor de uren dat ze thuis 

zijn een vergoeding van RVA. Zo behouden 

ze hun job en worden niet geconfronteerd 

met het opnieuw op zoek gaan naar een 

job.” 

De jeugd van tegenwoordig? 

Ludo is vakbondsdelegee in een kleinere 

ondernemingen. Hij heeft minder positieve 

ervaringen met jonge uitzendkrachten. 

Ludo: “Bij ons komen er heel wat jongeren 

efkes werken met een uitzendcontract en 

na enkele dagen vertrekken ze al opnieuw. 

Of er zijn er die langer blijven maar worden 

dan plotseling ziek. Andere werknemers 

moeten daar dan voor opdraaien. Ik ervaar 

dat het verloop bij ons bijzonder groot is. De 

motivatie bij jongeren om te werken is zoek. 

Nochtans kunnen ze blijven als ze goed zijn. 

En er worden ook faciliteiten aangeboden 

om werk en vrije tijd te combineren. Maar 

dat brengt weinig soelaas. En dat zorgt voor 

spanningen tussen jong en oud.” Paul Helsen 

(Smurfit) heeft gelijkaardige ervaringen. 

Paul: “Ik ervaar in ons bedrijf ook een groot 

verloop bij jongeren. De gevolgen zijn voor 

de oudere en ervaren werknemers. Dan 

moeten wij een extra tandje bijsteken. En 

dat wordt soms wat te veel.” 

Andere delegees nuanceren het verhaal. 

Marc: “Er zijn natuurlijk jongeren die de 

kat uit de boom kijken. Maar bij ons zijn 

het eerder uitzonderingen die vertrekken. 

Syndicaal hebben wij positieve ervaringen 

met jongeren. Ze staan vooraan in het 

vakbondswerk. En ze beseffen heel goed als 

het brugpensioen niet blijft bestaan dat ze 

als jongeren het bijzonder moeilijk zullen 

hebben om aan de slag te komen. Ook 

syndicaal gaan wij voor die jongeren.” 

Onzekerheid 

Carine: “Die tijdelijke contracten zorgen 

voor heel wat onzekerheid. Als ze je pas 

om tien uur in de voormiddag bellen om 

‘s namiddags al of niet te komen werken krijg 

je problemen. Je mag dan niet verschieten 

dat mensen vroegtijdig afhaken. Of minder 

gemotiveerd zijn om te komen werken. 

Werknemers zijn immers op zoek naar 

zekerheid. En die zekerheid is er alsmaar 

minder te vinden. Vic, delegee bij Soudal, 

ervaart het dan weer anders: ”Jongeren zijn 

minder geneigd om zich volledig in zetten. 

Na een tijdelijk contract is er immers toch 

een vervanginkomen.” Jacqueline: “Ik vind 

dat jongeren uitzicht moeten hebben op 

een vaste job. En je moet alles vergelijken: 

het loon en de werkdruk. Bij ons is er ook 

verloop. Maar dan gaat het over jonge 

gasten met een A2 diploma. Als die ergens 

een vast contract kunnen krijgen zijn ze 

weg. En dat is te begrijpen.” Luc: “Bij ons 

vertrekken er slechts enkelingen. Die 

jongeren vormen vandaag een buffer voor 

het bedrijf in moeilijke tijden. Ze krijgen een 

tijdelijk contract van zes maanden. En na 

die zes maanden wordt de situatie opnieuw 

bekeken. Ik stel wel vast dat jongeren 

willen werken. Maar ze zijn wel mondiger 

geworden. Wij kregen vroeger nog een lap 

rond ons oren als we geen goesting hadden 

om te gaan werken. Het bedrijf speelt de 

jongeren uit. Het zijn alleen de besten of om 

het in wielrennerijtermen te stellen, alleen 

Eddy Merckx mag nog blijven.” 

44 

45

JAARVERSLAG 


Solidariteit met de slachtoffers van blinde 

herstructureringen 

Zaterdag 2 december was het verzamelen geblazen aan het Zuidstation te Brussel. Geen 

kerstshopping, maar wel een solidariteitsbetoging met de werknemers van Volkswagen in Vorst 

en de werknemers van de getroffen toeleveringsbedrijven. Aanleiding is het sociaal drama bij 

Volkswagen in Vorst. Ter herinnering: 13000 werknemers dreigen hun werk en inkomen te 

verliezen. 13000 werknemers die bij Volkswagen Vorst of in één van de toeleveringsbedrijven. 

Op de manifestatie uiten de getroffen werknemers hun woede, hun wanhoop en hun 

machteloosheid die dit sociaal drama veroorzaakt. Maar ook waardering voor de solidariteit 

die er was vanuit alle hoeken van België en het buitenland. 

Midden oktober, ACV in congres over het thema, voluit voor solidariteit. Nu een 

concrete oefening in solidariteit. Een week voordien riepen de vakbonden op voor deze 

solidariteitsmanifestatie voor werk. De mobilisatietelefoon stond niet roodgloeiend. Velen 

hebben een excuus om niet mee te gaan naar Brussel. Hardop wordt er gevraagd of die mannen 

ook solidair zouden zijn als de eigen tewerkstelling in gevaar komt. Uiteraard kan je daar geen 

antwoord op geven. Anderen vragen zich af of deze manifestatie nog effect kan hebben op de 

directie van Volkswagen en de regering. Ook hierop kan je geen antwoord geven. Maar je weet 

wel dat onze aanwezigheid een hart onder de riem kan betekenen voor al die werknemers die 

door de sluiting van Volkswagen bedreigd worden. En dat kon je ervaren in de straten van 

Brussel. Ook in de Kempen worden er slachtoffers geteld. Johnson Controls in Geel en Innergy 

in Herentals zijn twee bedrijven die produceren voor Volkswagen in Vorst. Uitbesteding van 

jobs om goedkoper te produceren. Deze jobs gebeurden vroeger in de assemblagebedrijven 

zelf. Nu worden die jobs massaal uitbesteed. De uitbestede werknemers gaan er op achteruit. 

Ze gaan aan de slag met lagere loon- en arbeidsvoorwaarden. Opnieuw worden er vragen 

gesteld bij de solidariteit van de Duitse vakbonden. Maar dat wordt snel juist gekaderd. Hier 

gebeurt net hetzelfde. Ook hier bij ons wordt arbeid goedkoper gemaakt door werkgevers 

minder te laten bijdragen voor de sociale zekerheid. Of ploegenarbeid een stuk goedkoper 

te maken. Dergelijke maatregelen zorgen er dan weer voor dat in een ander Europees land 

arbeid onder druk komt te staan. En ook daar staan ze niet stil om arbeid goedkoper te maken. 

46 

47

JAARVERSLAG 


We komen terecht in een neerwaartse spiraal. En je mag niet vergeten dat Volkswagen in 

Duitsland ook uit de bocht gaat. Ook hier zullen duizenden jobs sneuvelen. 

Uit solidariteit 

Vakbondsmilitanten uit de Kempen maken zich klaar om te vertrekken richting Brussel. 

Geen overrompeling in de stations van Mol, Geel en Herentals. In Berchem moeten we de 

internationale trein Amsterdam-Parijs op. Deze trein zit afgeladen vol. We zijn dus niet alleen 

en we horen dat iedereen zijn eigen motivatie had om mee te betogen. Nederlandse reizigers 

met bestemming Londen kijken verbaasd op. “En jullie gaan betogen”, vragen twee dames. Ze 

zijn helemaal niet op de hoogte van het sociaal drama in Vorst, maar ze zijn wel nieuwsgierig 

naar ons verhaal. “Wat erg voor al die mensen die hun baan verliezen”. Als we in Brussel de 

trein verlaten wensen ze ons nog een goede manifestatie. 

Jos werkt al meer dan dertig jaar bij vrachtenwagenbouwer Daf in Oevel. Uit solidariteit 

met zoveel jobverlies stapt hij vandaag mee op in deze solidariteitsmanifestatie. Jos: “’t Was 

moeilijk om de werknemers te bewegen naar deze manifestatie. En dan het nieuws (dat 

vanaf 2009 de Audi A1 in Vorst zou geproduceerd worden) van vrijdagavond maakte het nog 

moeilijker. Je moet je wel afvragen tot wat deze situatie zal leiden. Welke toekomst gaan die 

werknemers van Volkswagen tegemoet? Of hoe die twee jaar overbruggen? Ik weet wel, er 

is een enorme overcapaciteit vandaag in de autofabricatie. Er moet iets gebeuren. Voor ons 

wel een belangrijke vraag, onder welke omstandigheden en voorwaarden. Bij ons draait het 

erg hard. Meer productie kan er niet meer. De fabriek zit vol. Alleen met week-end werk is er 

nog wat mogelijk. Maar de werknemers plukken zeker niet de vruchten van dit succes. Wel de 

aandeelhouders, die zijn vandaag zeker aan zet. Vanuit die ervaring plaats je vraagtekens bij 

de aankondiging van de regering naar nog meer overheidsmiddelen om de bedrijven bij te 

springen. Voor bedrijven waar het goed gaat betekent dit alleen maar dat de winst nog groter 

wordt. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. Met ons belastingsgeld en zonder garanties op 

meer en beter werk.” 

48 

49

JAARVERSLAG 


Zware opdoffer 

We blijven met onze delegatie uit de Kempen aan de kant staan. We wachten op de 

vakbondsmilitanten van Johnson Controls uit Geel. Ze vormen de staart van de betoging, achter 

hen staan de Brusselse vuilnismannen klaar om de straten op het betogingsparcours opnieuw 

proper te maken. Karine, ACV-delegee bij Johnson Controls uit Geel, doet haar verhaal. Van 

opleiding is ze verpleegaspirante, maar verzeilde na het afstuderen bij Johnson Controls in 

Geel. Ze is er momenteel heftruckchauffeur. Karine: “Ik werk er ondertussen al zeventien jaar. 

Ik maakte de opstart van de fabriek nog mee. Ik studeerde af als verpleegaspirante en ik was 

schoolmoe. Na enkele tijdelijke contracten kon ik aan de slag. In die beginperiode maakten we 

uitsluitend zetels voor de Opelvestiging in Antwerpen. Nu produceren we al drie jaar ook zetels 

voor Volkswagen in Vorst. En in deze afdeling werk ik nu. Op een totaal van 650 werknemers 

zijn er 200 die werk hebben dank zij Volkswagen Vorst. Het nieuws van Volkswagen viel in als 

een bom. We hebben het niet zien aankomen. Het is een zware opdoffer en de onzekerheid 

knaagt aan de mensen. Er zijn mensen bij die het voor de tweede keer meemaken. Ze verloren 

hun job bij Ford-Genk en nu dreigt opnieuw onzekerheid. Wat gaat de toekomst brengen? Als 

heftruckchauffeur maak ik misschien opnieuw kans op de arbeidsmarkt. Maar tot nu blijft het 

afwachten. De spanning is te snijden op de fabriek. Daarom werd het werk al neergelegd om 

een antwoord te krijgen op twee vragen. De werknemers die produceren voor Volkswagen 

worden geconfronteerd met economische werkloosheid. Dat betekent een kleiner inkomen. 

Daarom vragen we een bijpassing van het bedrijf op die werkloosheidvergoeding. En er zijn 

werknemers die nu al vertrekken omdat ze een nieuwe job vonden. Wij vinden dat deze 

werknemers eveneens betrokken moeten worden bij het sociaal plan. Positief is dat we op 

deze twee belangrijke vragen een positief antwoord hebben gekregen van de werkgever. De 

komende weken moet dit nog concreter gemaakt worden.” En wat doet deze manifestatie 

voor jou? Karine: “Deze manifestatie doet me enorm deugd. Het is ferm dat vandaag vele 

vakbondsleden afzakten naar Brussel. Toch had ik nog meer volk verwacht. Maar ik heb de 

afgelopen dagen ervaren dat solidariteit moeilijk is. Ook in eigen onderneming was het 

moeilijk om te overtuigen om mee op te stappen.” 

50 

51

JAARVERSLAG 


Werken in de gevangenis 

“Wij zijn vader en psycholoog” 

De gevangenis is vandaag in België een erg actuele discussie. De ene keer zorgt een 

ontsnapping van 28 gedetineerden uit de gevangenis van Dendermonde voor de nodige 

discussie en vakbondsactie. De andere keer zijn het nieuwe regeringsbeslissingen om wat 

te doen aan de problemen in de Belgische gevangenissen. Of leggen de bewakers het werk 

neer omdat ze zich voor de zoveelste maal in de steek gelaten voelen. En deze discussie 

gaat niet onopgemerkt voorbij in de Kempen. Een streek aan de rand van het land die meer 

dan honderd jaar geleden erg in trek was om gedetineerden onder te brengen. Ga maar 

eens kijken in Merksplas, Wortel en Hoogstraten. En er zijn nu regeringsplannen om extra 

gevangeniscapaciteit uit te bouwen in Herentals. We vroegen aan Frank en Gilbert wat hun 

ervaringen zijn tussen de gesloten en afgeschermde muren van een gevangenis. 

In de steek? 

Voelen jullie je in de steek gelaten? 

Frank: ”Er is jaren niet omgekeken naar de 

gevangenissen. Dat betekent ook dat niet 

op één twee drie alle problemen verholpen 

zijn. We hebben nu wel een minister die 

bekommerd is om de problemen in de 

gevangenis. Gevangenen zijn immers niet 

interessant voor de politiek. De meesten 

kunnen hun stem niet meer uitbrengen 

omdat hun burgerrechten afgenomen zijn. 

En de totale personeelsgroep is te klein om 

te wegen op de politiek. De overheid heeft 

te weinig middelen om fundamenteel wat 

te doen wat jaren is misgegroeid. In de 

gloednieuwe gevangenis van Hasselt zijn 

er problemen met de airco. Personeel en 

gevangenen zijn abnormaal veel ziek. De 

oorzaak is te vinden in een geïnfecteerde 

airco-installatie. Maar er is geen geld om 

dit op te lossen. Airco wordt afgesloten en 

om het gebouw extra te ventileren boren 

ze extra gaten in de muur. Omdat we hier in 

Merksplas enkele malen het been hebben 

stijf gehouden is er nu eindelijk voldoende 

personeel. Toch heb ik nog altijd honderd 

dagen verlof te goed. En die dateren 

grotendeels uit mijn beginperiode, negen 

jaar geleden. In de gevangenis van vandaag 

wordt het ook alsmaar moeilijker om de 

tucht te handhaven. Voor de gevangenen 

zijn er allerlei mogelijkheden om de conditie 

te onderhouden en te verbeteren. Maar 

voor het personeel zijn er weinig of geen 

mogelijkheden. Wij moeten machteloos 

toekijken hoe een aantal gevangenen hun 

conditie op peil weten te houden. En begrijp 

me niet verkeerd, dat moet er zijn. Maar je 

mag het personeel niet verwaarlozen.” 

Sleuteldrager? 

Is het werken in een gevangenis alleen een 

verhaal van kommer en kwel? 

Frank: ”Het is zoals in andere situaties, je 

begint steevast met het negatieve. Maar er 

is ook wat positiefs te vertellen. Vroeger was 

je een sleuteldrager. De job is geëvolueerd. 

Nu ben je een beetje van alles en nog wat. 

Je bent een vader en een psycholoog 

voor deze mensen. Ze komen met al hun 

problemen naar jou. Daarom heb je best al 

wat levenswijsheid. Je moet respect hebben 

voor die mensen. Daarom weet je niet voor 

welke feiten de mensen hier zitten. Dat is 

het meest objectieve en dat is nodig om 

ze menselijk te kunnen behandelen. Met 

respect te hebben kan je hun vertrouwen 

winnen. We worden niet overbetaald. Maar 

door de onregelmatige diensturen wordt 

het maandelijks inkomen goed gemaakt. 

En de laatste jaren gebeurde er wel een 

inhaalbeweging. Werken in de gevangenis 

is teamwork. Je hebt elkaar nodig. En je kan 

bijdragen om mensen opnieuw te integreren 

in de maatschappij. En er zijn natuurlijk exgevangenen 

die hervallen. Maar het doet 

deugd als je aan de kust herkend wordt. 

Dan komen ze goeiendag zeggen en blijkt 

dat ze hun leven terug op het rechte spoor 

hebben kunnen zetten. Om de twee weekends 

moeten we werken. Ons werkrooster 

zit in een cyclus van acht weken. Dat is het 

beste van het slechtste. Bijna iedereen werkt 

in een 36-urenweek, of negen dagen werken 

op veertien dagen. Mijn buurman zegt 

me wel eens ben je nu weeral thuis. Maar 

die vergeet dat ik werkte terwijl hij sliep. 

Je wordt dat gewoon en onderling kan er 

gewisseld worden. Zo lukken we d’er toch in 

om een sociaal leven uit te bouwen.” 

52 

53

JAARVERSLAG 


Worst met zuurkool 

De groene vakbondsmilitanten hadden 

maandagmorgen postgevat aan de 

bedrijfspoorten van OVI in Olen. Het zit 

de ACV-voedingscentrale bijzonder hoog 

dat deze werkgever elke vorm van sociaal 

overleg halsstarrig weigert. En er is nog 

meer, zaakvoerder Vanreusel doet al het 

mogelijke om die vakbonden buiten de 

fabriekspoorten te houden. 

De E313 heeft er sinds ongeveer een jaar een 

blikvanger bij: de nieuwe productiehal en 

enorme diepvriezer van OVI, in opvallende 

streepjes in de huiskleuren zwart, geel 

en rood. Ondertussen werken er volgens 

de gegevens op hun website ruim 150 

werknemers. En bij de sociale verhoudingen 

in de Olense Vleeswaren Industrie plaatst 

ACV-Voeding en Diensten een aantal 

vraagtekens. 

Geen overleg 

Waarom voeren jullie vandaag hier actie? 

Vakbondssecretaris Antoine Van den Broeck 

vertelt: “OVI besliste enkele maanden 

geleden om zijn bijkomende activiteiten 

van Kontich te verplaatsen naar het moederbedrijf 

te Olen. De werknemers moesten 

zich binnen de twee dagen aanpassen aan 

de nieuwe situatie en de extra 45 kilometer 

moesten zij maar zelf ten laste nemen. 

Met een ander uurrooster, willen of niet, 

kunnen of niet. Geen enkel overleg 

met de werkgever was mogelijk over 

eventuele verplaatsingsmodaliteiten en/of 

ontslagregelingen. Zeven werknemers die 

niet in staat waren de extra verplaatsing in 

hun gezinssituatie in te bedden maakten de 

werkgever hier op attent. De werknemers 

die niet in de mogelijkheid waren om 

zich naar Olen te verplaatsen eisten een 

verbrekingsvergoeding.” 

Schande 

Antoine: “We drongen aan op een 

aangepast begeleidingsplan met het 

accent op financiële compensaties. Een 

busje van het station naar de werkplek 

was wel voorzien maar het bedrijf wou 

hierover geen akkoord afsluiten, noch 

enkele garantie geven over een langdurig 

karakter. De werkgever weigert elk overleg 

en daagde de betrokken werknemers voor 

de rechtbank wegens “geleden schade 

in het productieproces”. Dit is werkelijk 

een schande. Iemand zijn job afnemen 

en ze er dan nog voor verantwoordelijk 

stellen voor de nieuwe situatie is niet de 

geëigende wijze om respectvol om te 

gaan met werknemers. Het begeleiden van 

54 

55

JAARVERSLAG 


werknemers in herstructureringen moet 

plaatsvinden met sociaal overleg. Eind juni 

2005 was er al tussen de overlater (Triple F), 

de overnemer (OVI) en elke werknemer een 

overnameovereenkomst opgemaakt en 

ondertekend, met vermelding van de 

toepassing van CAO 32bis.” 

Druk op de ketel 

Wil die werkgever wel iets te maken hebben 

met vakbonden? 

Antoine: “Daar twijfelen we sterk aan omdat 

dit recent verhaal niet het enige is. Bij de vorige 

sociale verkiezingen hadden 2 werknemers 

te kennen gegeven om zich kandidaat te 

stellen. De volgende dag werden zij samen 

met zeven andere werknemers ontslagen. Ze 

zaten op een vakbondsbijeenkomst en dat 

was de werkgever te weten gekomen. Deze 

gerechtelijke procedure is nog lopende. 

Ook hier was geen overleg mogelijk. Verder 

worden de personeelsleden van OVI hun 

premies niet correct betaald, worden ze 

regelmatig verplicht andere uurroosters 

uit te voeren, verplicht tot overuren, … Wij 

hopen met deze actie de druk op de ketel te 

zetten en de werkgever te verplichten om 

met ons rond de tafel te zitten. Zo kunnen 

we wat bereiken. En dat is dringend nodig 

in de Kempense vleessector. In een aantal 

bedrijven lukt dat aardig. Maar naast OVI 

zijn er nog een aantal vleesverwerkende 

bedrijven die met alle middelen de vakbond 

buiten het bedrijf willen houden. Dat is 

middeleeuws, en dat kan niet meer in 2006.” 

Camera’s 

Hoe reageren de werknemers van het bedrijf op 

deze actie? 

Antoine: ”Tijdens de pauze in het bedrijf 

kreeg ik al een telefoontje van één van de 

werknemers. Hij vertelt dat hij met zijn gsm 

belt van op het toilet. Hij bedankt ons voor 

de actie en zegt dat het meer dan nodig is. 

Maar hij vraagt ook om bij volgende acties 

de bedrijfscamera’s af te schermen. Hij wist 

me immers te vertellen dat de zaakvoerder 

de beelden nauwlettend in ’t oog hield. Een 

bijzondere aandacht was er wie een pamflet 

in de hand nam en wie in gesprek ging met 

de actievoerders. Ik vrees dat we daar op 

gepakt zullen worden. Opnieuw ontstaat de 

vrees voor ontslagen. En dat maakt dergelijke 

acties bijzonder moeilijk. Wij weten ook 

wel dat een aantal van deze werknemers in 

deze bedrijven het moeilijk hebben op de 

arbeidsmarkt. Andere tewerkstellingskansen 

zijn eerder zeldzaam voor deze mensen. 

Maar wij hopen dat we op korte termijn 

met OVI rond de tafel kunnen zitten. Wij 

zijn alleszins bereid om te overleggen en te 

onderhandelen. Dit is immers het keurmerk 

van het ACV.” 

Deel 2 

Kerncijfers 

In deel twee blikken we terug op enkele kerncijfers van ACV-Kempen. We vertrekken met 

de evolutie van onze ledencijfers. Deze leden zorgen immers voor een belangrijk stuk van 

de vakbondsinkomsten. We bekijken de inkomsten en de uitgaven van het ACV. En bezien 

we de personeelsevolutie. En tot slot werpen we een blik op ons dienstverlenend werk, de 

uitbetaling van het stempelgeld en de klachtenbehandeling. 

56 

57

JAARVERSLAG 


Ledencijfers groeien met 0,85% 

Eind 2006 telden we in de Kempen 106.640 ACV’ers. Het ledenbestand van ACV-Kempen 

groeide het afgelopen jaar nog aan met 895 leden. Of een aangroei met 0,85%. In 2004 

was dat met 1128 en in 2005 met 792. In deze stijging zitten 168 enterleden (een gratis 

vakbondslidmaatschap voor studerende jongeren), wat betekent dat het aantal betalende 

leden slechts stijgt met 727. Als we de ledenaangroei per regio bekijken zien we in elke regio 

een stijging. De stijging is nu het sterkst in Herentals maar zwakker in Turnhout en Mol. 

En in de aangroei scoren de vrouwen sterker dan de mannen. Op 100 nieuwe leden tellen 

we 81 vrouwen. Minder positief is de zwakke aangroei van jonge vakbondsleden. De sterkste 

groei stellen we vast tussen 40 en 60 jaar. 

Ledenaangroei per regio bekeken (2005-2006) 

Regio Ledenaangroei Aangroei in % 

Geel 169 +0,81 

Herentals 213 +1,08 

Hoogstraten 142 +0,84 

Mol 107 +0,73 

Turnhout 158 +0,74 

Westerlo 106 +0,87 

TOTAAL 895 +0,85 

Ledenaantal uitgesplitst naar mannen en vrouwen (1.1.2007) 

Mannen 62456 58,6% 

Vrouwen 44184 41,4% 

TOTAAL 106640 100,0% 

Inkomsten en uitgaven 

Wat leren ons de cijfers van de jaarrekening van 2006? Weinig verschillen met de vorige jaren. 

De vakbondsbijdrage en de vergoeding voor het uitbetalen van het stempelgeld blijven de 

belangrijkste inkomsten. De vakbondsbijdrage is goed voor ruim 46% van de inkomsten. 

Aan de uitgavenzijde blijft de personeelskost het zwaarst doorwegen. Of van elke 100 euro die 

ACV-Kempen uitgeeft gaat bijna 79 € naar personeelskosten. Dat is niet uitzonderlijk in een 

dienstverlenend “bedrijf”. 

Inkomsten 2006 

Vakbondsbijdragen van de leden 46,65% 

Vergoeding voor uitbetaling stempelgeld 41,82% 

Diverse inkomsten 11,53% 

TOTAAL 100,00% 

Uitgaven 2006 

Lokalen, materialen, afschrijvingen 11,72% 

Administratiekosten 4,01% 

Propaganda 3,45% 

Personeelskost 78,61% 

Diverse uitgaven 2,21% 

TOTAAL 100,00% 

58 

59

JAARVERSLAG 


Personeelsevolutie 

Op 1 januari 2007 stelde ACV-Kempen 118 personeelsleden te werk. Herleid naar voltijdse 

werknemers gaat het over 106,63 medewerkers. Ter vergelijking, vijf jaar geleden hadden we 

er 101,69. De vrouwen zijn ondertussen het sterkst vertegenwoordigd in de personeelsgroep, 

op 100 personeelsleden zijn er 54 van het vrouwelijk geslacht. Dat betekent nog niet dat er op 

alle niveaus een evenwichtige verdeling is. Op vijf diensthoofden zijn er slechts twee vrouwen, 

in de bewegingsploeg zijn er vijf vrouwen op veertien en van de zeven verantwoordelijken in 

de dienstencentra zijn er twee vrouwen. 

Aantal personeelsleden ACV-Kempen (herleid naar voltijdse werknemers) 

JAAR Aantal personeelsleden Ledenaantallen Aantal leden per personeelslid 

2002 101,89 101346 994 

2003 107,58 102403 951 

2004 109,36 103840 949 

2005 107,74 104965 974 

2006 109,64 105757 964 

2007 106,43 106640 1002 

Werkloosheid daalt 

Het aantal betalingen werkloosheid zit opnieuw onder het niveau van het jaar 1999. Van 

276235 naar 264938 betalingen of een daling met ruim 4%. De grootste daling zien we bij de 

gedeeltelijke werkloosheid. De volledige en tijdelijke werkloosheid zijn bijna goed voor 75% 

van het aantal betalingen. 

Aantal betalingen werkloosheid 1 

JAAR Aantal Evolutie (1999 = 100) 

1999 279.875 

2000 257.095 

2001 267.716 

2002 281.313 

2003 288.342 

2004 278.027 

2005 276.235 

2006 264.938 

100,00 

91,86 

95,66 

100,51 

103,03 

99,34 

98,70 

94,66 

Aantal betalingen werkloosheid naar soort (2006) 

Soort Aantal betalingen Percentage 

Volledige werkloosheid 140.052 52,86% 

Tijdelijke werkloosheid 55.658 21,01% 

Deeltijdse werkloosheid 13.987 5,28% 

Bruggepensioneerden 44.912 16,95% 

Vrijwillig deeltijdse werklozen 10.329 3,90% 

TOTAAL 264.938 100,00% 

1 Hier gaat het over de betalingen van alle soorten werkloosheid: volledige werkloosheid, tijdelijke werkloosheid, 

wachtuitkeringen voor schoolverlaters, brugpensioen,… 

60 

61

JAARVERSLAG 


Dienstverlenend werk 

Onze dienstencentra, een ondersteuning voor werknemers in kleine ondernemingen 

Het ACV heeft in de Kempen 6 dienstencentra en sinds oktober 2006 een contactcentrum 

(078 15 16 16) waar onze vakbondsleden terecht kunnen met al hun vragen over arbeidswetgeving 

en sociale zekerheid. Daarnaast spelen ze een belangrijke rol in het informeren van 

werkzoekenden en het uitbetalen van het stempelgeld. 

In 2006 werden in deze dienstencentra 1698 klachtendossiers opgemaakt. De top vier van 

klachten gaat over arbeidscontracten (1025), sluiting of faling van de onderneming (271), 

arbeidsongevallen (137) en kinderbijslag (84). Dat is goed voor 89,35% van de klachtendossiers. 

Een aantal van deze dossiers worden opgelost op het dienstencentrum. Andere dossiers 

(758) gaan voor verdere behandeling en verwerking naar onze dienst arbeidsrecht of de 

beroepscentrales. 

Juridische bijstand 

Het aantal ontvangen klachten op de dienst arbeidsrecht bleef min of meer stabiel in 

vergelijking met 2005. De top drie van de klachten heeft te maken met falingen, loon en 

arbeidsongevallen. De opbrengst voor de vakbondsleden bedroeg in 2006 ruim 2,4 miljoen 

euro. Op deze manier kregen deze werknemers waar ze recht op hadden. 

Aantal ontvangen klachten 

JAAR 

2000 

2001 

2002 

2003 

2004 

2005 

2006 

Aantallen 

848 

817 

986 

1681 

987 

913 

874 

Soort klachten (2006) 

JAAR Aantallen Procenten 

Falingen 363 41,53% 

Loonklachten 224 25,63% 

Arbeidsongevallen 178 20,37% 

Sociale zekerheid 105 12,01% 

Fiscaliteit 4 0,46% 

TOTAAL 874 100,00% 

Wat brengt het op? (in euro) 

2005 2006 

Falingen 2.970.220 1.616.014 

Loonklachten 2.369.217 781.605 

Sociale zekerheid 4.099 9.123 

Diversen 7615,14 0,0 

TOTAAL 5.351.151,14 2.406.742 

62 

63

JAARVERSLAG 


Colofon 


Jaarverslag 2006-2007 

Verantwoordelijke uitgever: 

Kris Van Elsen: verbondssecretaris 

Samenstelling en redactie: 

Patrick Govaert, studie- & vormingsdienst ACV-Kempen 

Foto’s: 

Dominique Van Huffel, Bert De Deken, Patrick Govaert 

Opmaak: 

De Lier nv 

Druk: 

Gubro-print Ravels 

64


Korte Begijnenstraat 20 

2300 Turnhout 

Tel. : 078 15 16 16 

Fax : 014 44 69 57 

e-mail : kempen@acv-csc.be 

website : http://www.acvkempen.be 

Augustus 2007

Jaarverslag 2006-2007 - ACV Kempen

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?