Onderzoeksrapport 'Zo betaalt Nederland 2011' - Accountancy Nieuws

zo betaalt nederland
betaaltrend jaarverslag 2011
zo betaalt nederland 2011
GGN. De meerwaarde dichtbij.

Het Échte verhaal
Beheersing van uw geldstromen begint met de debiteurenkennis van GGN. Kennis die wij
dagelijks verrijken in de praktijk met onze werkzaamheden voor een groot aantal klanten in
alle denkbare sectoren. Kennis die is opgebouwd in vele jaren. En die we bovenal verkrijgen
met het toonaangevende onderzoek over het echte verhaal achter het betaalgedrag van de
Nederlander. Daarom kent GGN uw debiteuren. Weten wij hoe Nederland betaalt, of juist
niet. En zijn wij als geen ander in staat om zeer gericht te handelen. Met het juiste
instrument, op het beste moment en op de meest effectieve toon. Vanuit 28 regiokantoren
verspreid over heel Nederland.
GGN. De meerwaarde dichtbij.

woord vooraf
In het Betaaltrend Jaarverslag van vorig jaar brak ik een
lans voor het belang van gedegen creditmanagement.
We zagen toen dat het betaalgedrag in zwaar weer
verkeerde, ook al veerde de economie al weer enigszins
op. Reden om te stellen dat er werk aan de winkel was
voor ondernemers. Strenger debiteurenbeheer, toetsen
van kredietwaardigheid van klanten, op tijd een degelijke
incassopartij inschakelen. Maar bovenal goed communiceren
met de klant over de afspraken die je met elkaar
maakt over het betalen van de rekening, maar ook over
de achterliggende redenen als betaling een keer dreigt
uit te blijven. Dat werkt verhelderend en voorkomt
problemen.
In het huidige onderzoek laat het betaalgedrag van
Nederlanders een opleving zien. De Betaal Gedrag Index
(BGX) is met maar liefst drie punten gestegen ten
opzichte van een jaar geleden. Het herstel van de
economie lijkt zich nu dus eindelijk door te vertalen naar
betaalgedrag. Tegelijkertijd zien we dat de nonchalance
in het betaalgedrag toeneemt. Dat lijkt tegenstrijdig,
maar ik kan me er wel wat bij voorstellen. Als je weer
wat ruimer in je financiële jasje komt te zitten en niet
meer elke maand hoeft af te wegen of je een bepaalde
aankoop wel of niet doet, word je vanzelf wat minder
strikt in het bijhouden van elke uitgave. Zo sluipt het er
ongemerkt weer in om rekeningen wat langer te laten
liggen of zelfs te laat te betalen.
Dit jaar hebben we speciaal gekeken naar het betaalgedrag
onder jongeren. Het overgrote deel van de jongeren
komt goed rond en vindt het hebben van schulden niet
normaal. Dat stemt positief. Minder positief is het feit
dat een kwart van de jongeren niet weet waar ze terecht
kunnen als zij een rekening niet kunnen betalen. En dat
de helft van de jongeren het niet aan anderen laat
weten als zij schulden hebben. Er blijft dus werk aan de
winkel. Voor u als ondernemer én voor ons als
creditmanagement expert. Ik trek graag samen met
ondernemers, instanties en jongeren op om kennis,
ervaring en betrokkenheid te bundelen in de zoektocht
naar een effectieve manier om onwetendheid en
schuldgevoel onder jongeren te lijf te gaan. Want zonder
ingrijpen groeien deze problemen mee naar hun volwassen
leven, waarin ze weer een voorbeeld moeten zijn
voor volgende generaties. Doet u mee?
Henk Keizer
Voorzitter Raad van Bestuur GGN

5
inhoudsopgave
3 Het échte verhaal
4 Woord vooraf
5 Inhoudsopgave
6 Deel 1: Landelijke cijfers
8 Samenvatting landelijke cijfers
11 Betaal Gedrag Index
12 Recessie
14 Inkomen
15 Bestedingen
16 Betalen
18 Betaalproblemen
22 Toekomstverwachting
24 Deel 2: Mentality-milieus en betaaltypen
26 Betaalmentaliteit
26 Betaaltypen en de recessie
30 Deel 3: De grenzeloze generatie
32 Onderzoeksverantwoording
33 Samenvatting en conclusies
34 Inkomen
35 Bestedingen
36 Betaalgedrag
38 Betaalproblemen
39 Toekomstperspectief
40 Mentality
42 Deel 4: Toekomstvisie
48 Onderzoeksverantwoording
49 Profiel GGN

Z O B E T A A L T N E D E R L A N D
A L G E M E E N

L A N D E L I J K E C I J F E R S

deel 1: algemeen
samenvatting landelijke cijfers
Betaal Gedrag Index
De index voor het betaalgedrag van consumenten
(Betaal Gedrag Index BGX) is in 2011 drie punten
gestegen in vergelijking met 2010 (77 in februari 2010
vs. 80 in februari 2011). Het betaalgedrag in Nederland is
dus verbeterd. Minder rekeningen worden te laat
betaald. Minder mensen staan rood. En het gemiddelde
bedrag bij betalingsachterstanden is gedaald.
Recessie
Nederlanders zijn positiever over de ontwikkeling van
de economie. Dit leidt tot meer uitgaven
• Minder Nederlanders verwachten dat de economie zal
verslechteren (32% vs. 43% in 2010). Het aantal Nederlanders
dat verwacht dat de situatie zal verbeteren is
gestegen (34% vs. 28% in 2010).
• Ook het aantal Nederlanders dat zich zorgen maakt
over de eigen financiële situatie is gedaald. Dat uit
zich in het bestedingspatroon. Grote aankopen
worden minder vaak uitgesteld en we nemen minder
bezuinigingsmaatregelen.
Inkomen
Verwachte inkomensstijging door promotie en meer
uren werken
• Dit jaar zijn er minder inkomens gedaald en meer
gestegen dan in het jaar daarvoor. De inkomensstijging
vond vooral plaats onder Nederlanders met een
bovenmodaal inkomen. Nederlanders met inkomens
beneden modaal zagen hun inkomen vaker dalen.
• Nederlanders zijn overwegend positief over hoe hun
inkomen zich het komende jaar zal ontwikkelen:
22% verwacht dat het inkomen zal stijgen en 14%
verwacht dat het inkomen zal dalen.
• De redenen voor de verwachte inkomensstijging:
- men verwacht promotie te maken binnen de
eigen baan
- men verwacht een beter betaalde baan te vinden
- men verwacht meer uren te gaan werken
Als oorzaken voor de daling van het inkomen worden
met name stijging van belastingen, loonbelasting en
premies genoemd.
Bestedingen
Meer Nederlanders spaarden en het gemiddeld
spaarbedrag nam toe
• Het aantal mensen dat hun meer verdiende geld
gebruikt om te sparen neemt net als vorig jaar toe.
• Ook het aantal mensen dat hun geld gebruikt om
schulden af te lossen neemt toe - zowel bij de vorige
meting als bij deze meting. Mensen lijken meer
zekerheid voor de toekomst te willen creëren.
• Bij een daling van het inkomen wordt dit jaar minder
gekozen voor bezuinigen op sparen. Vorig jaar gaf 66%
aan te bezuinigen op sparen, nu is dit 57%. Minder
sparen is nog wel de belangrijkste bezuinigingspost.
Betaalgedrag
Te laat betalen vaker vanwege nonchalance
• Het afgelopen jaar stonden minder Nederlanders
continu of regelmatig rood. Hierdoor steeg het aantal
Nederlanders dat nooit rood stond naar 40%
(bij de meting van februari 2010 was dat 36%).
Hoewel het aantal Nederlanders dat rood staat
gedaald is, is het gemiddelde bedrag waarmee men
rood staat niet veranderd. Dit betekent dat men in
dit jaar gemiddeld een hoger bedrag per persoon
rood stond dan in het jaar daarvoor.
• Geldgebrek is de belangrijkste reden voor rood staan.
In voorgaande jaren was gemakzucht ook nog een
veel gehoorde reden. Dit aantal daalt echter licht.
Wel is het nog steeds zo dat bovenmodale inkomens
vaker rood staan door gemakzucht en lagere inkomens
vaker rood staan door geldgebrek.
• Het aantal Nederlanders dat hun rekeningen te laat
betaalde is gedaald. Evenals de frequentie waar dit
mee gebeurde. De reden waarom men te laat betaalt
is steeds minder vanwege geldgebrek en steeds meer
omdat men vergeet te betalen. De nonchalance
neemt vooral bij de bovenmodale inkomens toe.
Betaalproblemen
Gemiddeld bedrag betalingsachterstand gedaald, maar
zicht op uitgaven neemt af
• De meeste Nederlanders hebben redelijk of gedetailleerd
inzicht in hun financiële situatie. Dit aantal is, in
vergelijking met voorgaande jaren, stabiel gebleven. Het
aantal Nederlanders met exact zicht op hun uitgaven
nam wel af. Bij de meting van februari 2010 gaf 38%
aan exact te weten waar ze hun geld aan uitgaven. Bij
de meting van februari 2011 is dit gedaald naar 33%.
• Het aantal Nederlanders dat niet kan rondkomen van
het huidige inkomen (10%) is nauwelijks veranderd ten
opzichte van vorig jaar (11%).
• Er wordt minder gebruikgemaakt van financieringsmogelijkheden
en ook het spaargeld wordt voor

9
aankopen minder aangesproken. Wel steeg het aantal
mensen dat een persoonlijke lening bij de bank
afsloot. Ook is het vertrouwen in banken gestegen.
• Het aantal Nederlanders dat een betalingsachterstand
heeft, is gelijk gebleven (10%) maar de hoogte
van het bedrag is t.o.v. voorgaande jaren gedaald.
• Het aantal incassogevallen en contacten met de
deurwaarder is gedaald.
• Het aantal personen met betaalproblemen is gelijk
gebleven. Voor de komende 12 maanden is de verwachting
dat er minder betaalproblemen zullen zijn.
ze voor een inkomensdaling zullen zorgen. Opvallend
is dat vooral de beneden modale inkomens verwachten
door de bezuinigingen achteruit te gaan in
inkomen, maar dat met name de modale inkomens
maatregelen treffen om deze achteruitgang te
compenseren.
• Van de bezuinigingen die zullen worden doorgevoerd
geeft 52% aan dat de bezuinigingen op zorg de
meeste impact zullen hebben.
Toekomstverwachting
45-plussers maken zich zorgen over hun pensioen
• Bijna een kwart van de Nederlanders boven de 45 jaar
maakt zich zorgen over hun inkomen als ze met pensioen
gaan. Voor een groot aantal Nederlanders onder de 35
jaar is het pensioen nog een ‘ver-van-hun-bed-show’.
• Nederlanders met een bovenmodaal inkomen
hebben vaker extra maatregelen getroffen om
verzekerd te zijn van een goed inkomen als zij met
pensioen gaan. Deze hogere inkomens hadden vaak
al een goede pensioenregeling. Ze hebben echter
daarnaast toch nog aanvullende maatregelen
genomen.
Binnenlandse bezuinigingen worden gevreesd
• De slechte financiële situatie in een aantal Europese
landen heeft weinig invloed op het uitgavenpatroon
van 80% van de Nederlanders. Men vreest de ontwikkelingen
in eigen land meer. Van de bezuinigingen die
de overheid heeft aangekondigd, verwacht 45% dat
Inkomens stegen
het vaakst in het
Westen
De afgelopen 12 maanden zijn de
inkomens van de inwoners in het
Westen van Nederland het vaakst
gestegen (27% t.o.v. gemiddeld
22% in heel Nederland).
In het Zuiden zijn de inkomens het
minst gestegen t.o.v. de andere
regio’s.

deel 1: algemeen
Een terugblik:
‘Zo betaalt Nederland 2010’
De economische crisis lijkt in februari 2010 toch echt
voorbij. Na jaren waarin Nederlanders overwegend
negatief waren over de economische ontwikkeling, zijn
we in 2010 een stuk positiever. Wel zijn we nog bedachtzaam
en bezuinigen we nog steeds. Begrijpelijk. Want
vele Nederlanders zagen hun besteedbaar inkomen
dalen. Of verloren hun baan. In totaal was er vaker
sprake van een daling van het inkomen, dan van een
stijging. Om deze inkomensdaling te compenseren
spaarden we minder. Ook gaven we minder geld uit aan
producten en diensten.
Ondanks de negatieve inkomensontwikkeling was het
betaalgedrag van de Nederlanders in februari 2010 niet
significant anders dan in oktober 2009. Er was geen
stijging in het aantal betaalproblemen. Maar het
gemiddelde bedrag van de betalingsachterstand steeg
wel. Meer Nederlanders kwamen daardoor in 2010 in
aanraking met een incassobureau of een deurwaarder.

11
Betaal gedrag index
De BGX (Betaal Gedrag Index) geeft in één opslag weer
of Nederland het afgelopen jaar beter of slechter is gaan
betalen. De BGX is samengesteld uit het zelfgerapporteerde
gedrag met betrekking tot betalen, waarin onder
andere de volgende vragen aan bod komen: betaalt men
rekeningen wel eens te laat? Hoe vaak betaalt men
rekeningen te laat? Wat is de hoogte van de betaalachterstand?
Staat men wel eens rood? Voor het vaststellen
van de BGX hebben ruim 2.653 respondenten deze en
andere vragen omtrent hun betaalgedrag beantwoord.
BGX stijgt drie punten in 2011
De BGX staat dit jaar op 80 punten. Dat is drie punten
hoger dan vorig jaar. Dit laat zien dat het betaalgedrag,
ten opzichte van voorgaande jaren, verbeterd is. Minder
rekeningen worden te laat betaald. Minder mensen
staan rood. En het gemiddelde bedrag van de betalingsachterstanden
is gedaald.
Betaal Gedrag Index
Maart 2009
100
90
78
70
60
50
40
30
20
10
Betaal Gedrag Index
Februari 2010
100
90
77
70
60
50
40
30
20
10
Betaal Gedrag Index
Februari 2011
03-2009 02-2010 02-2011
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
B E T A A L G E D R A G I N D E X
Beste betalers in
ZUiden en Westen
In het Westen en het Zuiden van
Nederland is de Betaal Gedrag
Index (BGX) met 81 punten het
hoogst. Het betaalgedrag in de
drie grote steden heeft zich het
sterkst verbeterd het afgelopen
jaar (76 dit jaar t.o.v. 73 vorig jaar).

deel 1: algemeen
recessie
Het hoogtepunt van de recessie in Nederland ligt alweer
zo’n tweetal jaren achter ons. De gevolgen van de
recessie zijn echter wel actueel. Denk daarbij bijvoorbeeld
aan het geschade vertrouwen in de bankensector.
Aan de bezuinigingen die ons nog te wachten staan.
Of aan de invloed die de recessie nog steeds heeft op
het consumentenvertrouwen.
Nederland positief over ontwikkeling
economische situatie
In vergelijking met voorgaande jaren zijn Nederlanders
positiever over de ontwikkeling van de economische
situatie. 32% verwacht dat de situatie in de komende 12
maanden zal verslechteren tegenover 43% bij de meting in
2010. Ook meer Nederlanders verwachten dat de economie
zal verbeteren (34% vs. 28% bij de vorige meting).
Vooral Nederlanders met een inkomen van twee keer
modaal verwachten enigszins verbetering (46%).
De lagere inkomensgroepen zijn minder positief over
de economische ontwikkeling. Nederlanders met een
inkomen beneden en ver beneden modaal verwachten
vaker dat de economie duidelijk zal verslechteren.
Minder zorgen over economische situatie
Het aantal Nederlanders dat zich zorgen maakt over de
economische situatie is gedaald (38% vs. 44% bij de
meting in 2010). Ook over de eigen financiële situatie
maakt men zich minder zorgen (21% vs. 23% bij de
meting in 2010). Men doet ook weer gemakkelijker grote
aankopen. Vooral jongeren maken zich minder zorgen
over hun financiële situatie.
Mensen met hogere inkomens zijn positiever over de
economische situatie in tegenstelling tot mensen met
lagere inkomens, die minder positief zijn.
Vertrouwen in banken stijgt licht
De helft van de Nederlanders geeft aan dat hun geld
veilig is bij de bank. Bij de meting van februari 2010 was
dit 47%. Het vertrouwen is dus licht gestegen, maar zit
nog niet op het niveau van de meting van oktober 2009
met een percentage van 53%. In de leeftijdscategorie 55
t/m 65 jaar is het vertrouwen in de bank het laagst.
Maar liefst 8% van deze categorie geeft aan dat hun geld
bij de bank niet veilig is. De Nederlanders in de leeftijdscategorie
15 t/m 24 jaar hebben het meeste vertrouwen
in de bank. Van hen is 15% het er zeer mee eens dat het
geld bij de bank veilig is. Ook de groep 25 t/m 54-jarigen
heeft vaker vertrouwen in de bank. 51% van deze groep
denkt dat hun geld bij de bank veilig is.
Recessie minder van invloed op
uitgavenpatroon
Onder invloed van de recessie letten we nog steeds op
de prijzen. Alleen wel minder dan vorig jaar. Ook wordt
er nog steeds bezuinigd, maar in mindere mate.
De meest gehanteerde bezuinigingsmaatregelen van
Nederlanders dit jaar zijn gelijk aan die van vorig jaar,
zoals meer op prijzen letten en minder dure kleding
kopen. Alleen zijn de percentages dit jaar lager.
Inkomensgroepen beneden modaal geven vaker aan hun
uitgavenpatroon te hebben aangepast dan groepen die
bovenmodaal verdienen.

13
Nederland positief over ontwikkelling economische situatie
Hoe zal de economie zich komende 12 maanden ontwikkelen?
Duidelijk
verslechteren
2%
11%
16%
27%
Enigszins
verslechteren
30%
32%
42%
48%
Ongewijzigd
blijven
16%
21%
29%
34%
Enigszins
verbeteren
Duidelijk
verbeteren
1%
1%
1%
8%
8%
20%
26%
27%
feb-11 (n = 2031)
feb-10 (n = 2040)
okt-09 (n = 1000)
mrt-09 (n = 1939)
Minder zorgen over economische situatie
Kunt u aangeven in hoeverre u het eens bent met de volgende stellingen?
Vertrouwen in banken licht gestegen
Wilt u bij de volgende stellingen aangeven in hoeverre u het er mee eens of oneens bent?
Ik maak me zorgen over de
economische situatie
Ik stel op dit moment grote
aankopen uit
Ik trek me niets aan van
de economische situatie
De economische recessie baart
mij grote zorgen voor mijn financiële
situatie het komende jaar
5%
6%
4%
4%
22%
17%
33%
25%
Zeer mee eens
Mee eens
Neutraal
42%
32%
39%
39%
Mee oneens
Zeer mee oneens
20% 2%
32% 4%
30% 5%
32% 5%
N = 2031
Mijn spaargeld is veilig
bij mijn bank
Sinds de economische recessie
spaar ik meer geld in contanten
Ik bewaar spaargeld liever
cash dan op de bank
6%
1%6%
1%7%
31%
27%
Zeer mee eens
Mee eens
Neutraal
44%
44%
Mee oneens
Zeer mee oneens
48%
41%
6%3%
14%
21%
N = 2031

deel 1: algemeen
inkomen
Minder inkomens gedaald
Het afgelopen jaar zijn de inkomens in Nederland stabiel
gebleven. Er zijn minder inkomens gedaald en iets meer
inkomens gestegen in vergelijking met de meting van
een jaar daarvoor.
Net als het jaar ervoor zijn er per inkomenscategorie wel
verschillen in de inkomensontwikkeling. De inkomens
tussen de één en twee keer modaal en de inkomens meer
dan twee keer modaal zagen dit jaar hun inkomens vaker
stijgen (respectievelijk 29% en 35%). De inkomens
beneden modaal en ver beneden modaal zagen dit jaar
hun inkomen vaker dalen (beide 26%).
Salarisverhoging belangrijkste reden
inkomensstijging
De belangrijkste redenen voor inkomensstijging zijn
gelijk aan die van de meting van februari 2010.
De top-drie bij de meting van 2011:
1. Salarisverhoging binnen huidige functie (55%)
2. Beter betaalde baan/functie (19%)
3. Meer uren gaan werken (17%)
Voor de inkomenscategorie één tot twee keer modaal is
salarisverhoging de belangrijkste reden voor inkomensstijging
(65%). Opvallend is, dat bij de inkomenscategorie
modaal bij 12% een aanvullende uitkering een reden is
voor de stijging van het inkomen.
Ontslag belangrijkste reden inkomensdaling
De belangrijkste redenen voor de inkomensverlagingen zijn
t.o.v. de vorige meting niet veel veranderd. Wel werden dit
jaar andere groepen getroffen door een inkomensdaling.
Waar vorig jaar voornamelijk de 45 t/m 54 jarigen getroffen
werden, zijn het dit jaar de 55 t/m 64 jarigen die het vaakst
met een inkomensdaling te maken krijgen.
De top-drie bij de meting van 2011:
1. Ontslag (20%)
2. Minder uren gaan werken (17%)
3. Stijging van loonbelasting en premies (17%)
Bij de 55 t/m 64 jarigen zijn de inkomens het vaakst
gedaald (24% t.o.v. het gemiddelde percentage
van 18%). De belangrijkste redenen hiervoor zijn vut
en pensioen (31%) en stijging van loonbelasting en
premies (27%).
Verwachting is dat het inkomen stabiel blijft
Ten opzichte van de afgelopen 12 maanden zijn er
minimale veranderingen te zien in de verwachting voor
de ontwikkeling van het inkomen van de komende 12
maanden. Het aantal mensen dat verwacht dat het
inkomen stabiel blijft is gelijk aan vorig jaar (53%).
Minder inkomens gedaald
In 2011 verwacht men dat het inkomen stabiel blijft
2011
2010
2009 (okt)
2009 (mrt)
2008
2007
2006
2005
2004
22% 59%
18%
20%
57%
23%
22%
56%
22%
31%
54%
16%
36%
47%
17%
30%
50%
20%
24%
48%
29%
20%
24%
51%
54%
28%
22%
Inkomen gestegen
Inkomen gelijk
Inkomen gedaald
2011
2010
2009 (okt)
2009 (mrt)
2008
2007
2006
2005
2004
21% 53%
14%
20%
53%
13%
21%
51%
13%
29%
42%
14%
31%
45%
11%
34%
43%
12%
26%
47%
27%
27%
48%
19%
26%
55%
19%
Inkomen
gaat dalen
Inkomen
blijft gelijk
Inkomen
gaat stijgen

15
bestedingen
Ook bij inkomensdaling blijft men sparen
Dit jaar wordt er minder voor gekozen om bij een daling
van het inkomen te bezuinigen op sparen (57% vs. 66%
vorig jaar). Minder sparen is nog wel de belangrijkste
bezuinigingspost.
Extra geld naar sparen en aflossing schulden
Vanaf maart 2009 zien we een toename van het aantal
personen dat hun meer verdiende geld gebruikt om te
sparen. Ook het aantal personen dat het geld gebruikt
om schulden af te lossen is t.o.v. de meting van februari
2010 gestegen. Mensen lijken meer zekerheid voor de
toekomst te willen creëren. In de leeftijdscategorie 25
t/m 34 jaar wordt het meerverdiende geld, vaker dan bij
andere leeftijdscategorieën, ingezet om te sparen en
producten of diensten te kopen. Ook de hogere inkomensklasse,
twee keer modaal, geeft aan extra geld aan
producten of diensten uit te willen geven en aan
beleggen.
Minder geld naar luxe artikelen
In vergelijking met een jaar eerder wordt er bij een
inkomensdaling nog steeds het meest bezuinigd op luxe
artikelen en uitgaan. Bij een inkomensstijging gaat het
extra geld in vergelijking met het jaar hiervoor in mindere
mate naar luxe artikelen (28% vs. 34%). Het meeste geld
gaat naar vakantie en kleding.
komende jaar verwacht men gemiddeld € 409 per maand
te sparen. Het aantal Nederlanders dat verwacht tekort te
komen om te kunnen sparen daalt het komende jaar licht
naar 5%. Ook het aantal Nederlanders dat zegt niet te
kunnen sparen - omdat er niets overblijft - daalt.
Jongeren verwachten het komende jaar meer te kunnen
sparen.
Vooral jongeren verwachten meer te besteden
te hebben
In vergelijking met vorig jaar zijn er geen grote verschuivingen
te zien in het bestedingspatroon. Men verwacht
de komende 12 maanden minder te zullen lenen.
Opvallend is dat voornamelijk de oudere leeftijdscategorieën
(45 t/m 54 jaar en 55 t/m 64 jaar) vaker zeggen
minder te besteden te hebben en minder te zullen
uitgeven. Bij de jongeren (15 t/m 24 jaar en 25 t/m 35
jaar) is het precies andersom. Zij verwachten meer te
besteden te hebben en meer te kunnen uitgeven.
In 2011 wordt er minder bezuinigd op sparen
Aan welke zaken zult u minder geld spenderen (inkomen daalt)?
Producten
(of diensten)
Sparen
Beleggen
Aflossen van
schulden
Anders
8%
13%
12%
8%
8%
12%
16%
16%
11%
Aantal niet spaarders daalt in 2011
Hoeveel geld spaarde
u gemiddeld
in 2010? (n = 2040)
22%
23%
43%
43%
6%
29%
28%
55%
56%
63%
57%
53%
Hoeveel geld verwacht
u gemiddeld te sparen
in 2011? (n = 2031)
27%
43%
5%
66%
feb-11 (n = 321)
feb-10 (n = 267)
okt-09 (n = 287)
24%
Gemiddeld gespaard bedrag flink hoger
Het gemiddelde bedrag dat men in het afgelopen jaar
per maand spaarde is € 481. Dat is een flinke stijging
ten opzichte van het jaar daarvoor (€ 372). Voor het
Ik kwam tekort
€0 (blijft niks over)
Elke maand een x bedrag
Weet niet
Ik verwacht tekort te komen
€0 (blijft niks over)
Elke maand een x bedrag
Weet niet

deel 1: algemeen
Noorden minste
inzicht in eigen
financiele situatie
In het Noorden hebben bewoners
het minste inzicht in hun eigen
financiële situatie. In het Zuiden
weten bewoners juist het beste
hoe hun financiële situatie is.
betalen
Gebruik iDeal stijgt
Het gebruik van iDeal is dit jaar gestegen van 72% naar
81%. Onder vrouwen is het gebruik van iDeal sterker
gestegen (van 70% naar 80%) dan onder mannen (van
75% naar 82%). Mensen met een hoger inkomen maken,
net als vorig jaar, meer gebruik van verschillende betaalmiddelen
dan mensen met een inkomen beneden
modaal.
Minder mensen staan rood
Dit jaar is het aantal mensen dat continu of regelmatig
rood staat afgenomen (van 21% bij de meting in 2010
naar 17%). Het aantal mensen dat nooit rood staat is
gestegen van 36% bij de meting in 2010 naar 40% dit
jaar. Jongeren t/m 24 jaar staan, net als voorgaande
jaren, het minst vaak rood. 87% van hen staat zelden of
nooit rood. Het gemiddelde bedrag dat mensen in de
afgelopen 12 maanden rood stonden blijft stabiel: € 693.
Dit is vrijwel gelijk aan het bedrag in februari 2010 (€ 696).
Rood staan minder vaak door gemakzucht
Ten opzichte van de meting van 2 jaar geleden is er de
afgelopen jaren een daling zichtbaar in het aantal
personen dat rood staat door gemakzucht (dit jaar 23%,
bij de meting in 2010 24% en bij de meting in oktober
2009 28%). Geldgebrek is veelal de belangrijkste reden
voor rood staan, dit geldt vooral voor vrouwen (61%).
Rood staan door geldgebrek komt net als vorig jaar vaker
voor bij inkomens beneden modaal (79%). Gemakzucht
is vaker een reden voor degenen met een bovenmodaal
inkomen (34%).
Minder ‘te laat betalen’
41% van de Nederlanders betaalt rekeningen wel eens te
laat. Dit is een lichte daling ten opzichte van vorig jaar
(44%). Degenen met een beneden modaal inkomen
betaalden vaker dan gemiddeld wel eens te laat (50%).
Net als voorgaande jaren betaalt de meerderheid van de
Nederlanders rekeningen 1 tot 5 keer per jaar te laat
(67%). Ten opzichte van vorig jaar lijkt er een lichte
verschuiving zichtbaar van mensen die frequent te laat
betalen (1 keer per maand of vaker) naar mensen die
meer sporadisch te laat betalen (1 tot 5 keer per jaar).
Betaling rekeningen vaker vergeten
Een tekort op de rekening is minder vaak de reden
waarom rekeningen te laat worden betaald. ‘Vergeten te
betalen’ is daarentegen in toenemende mate de oorzaak
van niet betaalde rekeningen.
Betalingspatroon rekeningen verbeterd
Rekeningen worden over het algemeen beter betaald
dan vorig jaar. De zorgverzekering werd door Nederlanders
het vaakst te laat betaald. Vorig jaar waren dit nog
de rekeningen van abonnementen en contributies.
Postorderbedrijven worden gemiddeld vaker door
vrouwen te laat betaald (22%) dan door mannen (15%).
Meer nonchalance in betaling vaste lasten
De redenen voor te laat betalen variëren sterk per type
rekening. Waar de aflossing van de lening en betaling
van de huur of hypotheek vorig jaar nauwelijks werden
vergeten (resp. 4% en 5%), wordt er dit jaar slordiger met
de betaling van deze rekeningen omgegaan (beide 16%).

17
Ook met de betaling van andere vaste lasten
als verzekeringen, energie, telefoon, belasting en water
wordt vaker dan vorig jaar, nonchalant omgegaan.
Rekeningafschrift basis financiële
administratie
Het papieren of digitale rekeningafschrift is voor 55%
het middel om de inkomsten en uitgaven bij te houden.
Opvallend is dat 11% aangeeft te schatten hoeveel zij
nog kunnen uitgeven. De lagere inkomens (ver beneden
modaal en beneden modaal), geven vaker aan een cash
limiet te gebruiken of te pinnen totdat ze niet meer
kunnen pinnen.
Minder mensen staan rood
Staat u wel eens rood op uw betaalrekening?
Continu
Regelmatig
Af en toe
Zelden
Nooit
6%
8%
9%
11%
13%
13%
17%
18%
19%
21%
25%
26%
feb-11 (n = 2031)
feb-10 (n = 2010)
mrt-09 (n = 1000)
40%
36%
37%
Top 4 betaling rekeningen vaker vergeten
De belangrijkste reden dat u in de afgelopen 12 maanden wel eens
rekeningen te laat heeft betaald?
Vergeten te
betalen
Wegens een tekort
op de rekening
Gemakzucht
Ik wacht altijd met
betalen tot ik een
herinnering krijg
4%
4%
3%
10%
9%
9%
42%
38%
37%
31%
38%42%
feb-11 (n = 837)
feb-10 (n = 894)
mrt-09 (n = 819)
Gebruik iDeal stijgt
Rood staan minder vaak door gemakzucht
Rekeningsafschrift is basis voor financiële administratie
Kunt u aangeven of u gebruikmaakt van deze betaalmiddelen?
Pinpas
97% 3%
Internetbankieren
94%
6%
iDeal
81%
19%
Acceptgiro
59%
41%
Chipknip 43%
57%
CreditCard 39%
61%
PayPal 28%
72%
Mobiel betalen 5%
95%
Ja
Nee
N = 2031
Wat is, over het algemeen, de belangrijkste reden
voor het rood staan op uw betaalrekening?
11%
9%
57%
23%
Gemak
Geldgebrek
Vergeetachtigheid/
slordigheid
Anders
N = 696
Hoe houdt u uw inkomsten en uitgaven bij?
Ik hou al mijn bij- en afschrijvingen goed
in de gaten
Ik schrijf al mijn inkomsten/uitgaven op
Ik schrijf al mijn inkomsten/uitgaven op in
digitaal kasboek
Ik schat altijd hoeveel ik kan uitgeven
Wat ik kan uitgeven neem ik cash op, dat is
max uitgave
Schrijft alle inkomsten/uitgaven op in
papieren kasboek
Ik pin totdat ik geen geld meer kan pinnen
Ik hou me hier helemaal niet mee bezig
5%
7%
11%
4%
3%
3%
10%
55%
N = 2031

deel 1: algemeen
betaalproblemen
Aandeel dat niet rond kan komen blijft gelijk
Voor de meeste Nederlanders is hun financiële situatie,
net als vorig jaar, redelijk inzichtelijk (55% vs. 56% bij de
meting in 2010). Ook het percentage Nederlanders dat tot
in detail op de hoogte is van hun financiële situatie is
vrijwel onveranderd (43% dit jaar en 41% vorig jaar). Het
inzicht in het uitgavenpatroon is wel gedaald in het
afgelopen jaar (van 38% naar 33% dit jaar).
Net als vorig jaar geeft het merendeel van de Nederlanders
aan goed rond te komen met het huidige inkomen
(57%). De groep die aangeeft niet rond te kunnen komen
blijft eveneens redelijk stabiel (10%). De verwachtingen
van mensen komen overeen met de huidige situatie:
56% van de Nederlanders verwacht de komende 12
maanden goed rond te kunnen komen, 34% verwacht
maar net rond te kunnen komen, 7% verwacht net niet
rond te kunnen komen en 3% beslist niet.
Daling in gebruik financieringsmogelijkheden
Minder mensen maken gebruik van financieringsmogelijkheden
als ze een aankoop doen. De financieringsmogelijkheid
die het meest wordt gebruikt is een persoonlijke
lening bij een bank (95%). Vooral spaargeld laat men
vaker ongemoeid (70% vs. 67% vorig jaar).
Het aantal mensen dat geld leent bij familie of vrienden
bleef dit jaar (21%) ongeveer gelijk in vergelijking met
vorig jaar (22%). 29% van degenen die gebruik hebben
gemaakt van één of meerdere financieringsmogelijkheden,
is hierdoor in financiële problemen gekomen.
Dit is een lichte daling ten opzichte van vorig jaar (31%).
Gemiddelde betalingsachterstand gedaald
10% van de Nederlanders heeft een betalingsachterstand.
De gemiddelde betalingsachterstand is gedaald
van € 850 in oktober 2009 en € 817 in februari 2010
naar € 621 in 2011. De gemiddelde betalingsachterstand
van de meting van februari 2011 is daarmee lager dan
het niveau van maart 2009 (€ 676).
Zorgverzekering en energiemaatschappij
slechtst betaald
Betalingsachterstanden hebben het vaakst betrekking
op de zorg- en energierekening. Opvallend is dat de
rekeningen dit jaar minder vaak overgedragen zijn aan
gerechtsdeurwaarders of incassobureaus.
Daling incassogevallen
Het aantal mensen dat te maken kreeg met een incassobureau
is dit jaar gedaald (van 10% het afgelopen jaar
naar 6% dit jaar). 92% van de Nederlanders heeft in het
afgelopen jaar niet te maken gehad met een incassobureau.
Mensen met een beneden modaal inkomen
hebben vaker dan gemiddeld te maken gehad met een
incassobureau (12%). Net als vorig jaar verwacht een
groot aantal Nederlanders (91%) in het komende jaar
niet te maken te krijgen met een incassobureau. Dit zijn
relatief vaak Nederlanders met een modaal of bovenmodaal
inkomen en 55-plussers.
Incasso’s bij verzekeringen gestegen
Incassotrajecten hebben, net als voorgaande jaren,
het vaakst betrekking op de verzekeringspremies
en de energierekening. Opvallend is de stijging in
incasso’s voor verzekeringspremies. Deze is bijna verdubbeld
van 13% bij de meting in 2010 naar 24% bij de
meting in 2011.
Contact met deurwaarders afgenomen
2% van de Nederlanders is dit jaar in aanraking gekomen
met een deurwaarder. Dit is een halvering ten opzichte
van vorig jaar (4%). Contacten met deurwaarders hebben
het vaakst betrekking op verzekeringspremies (41% t.o.v.
15% vorig jaar) en belastingen (21% t.o.v. 17% vorig jaar).
Deurwaardertrajecten bij huurachterstand komen
minder vaak voor dan vorig jaar.
Aandeel dat niet rond kan komen blijft gelijk
Welke van de volgende situaties is voor u het meest van toepassing?
34%
3%
7%
57%
Ik kan goed rondkomen met
het huidige gezinsinkomen
Ik kan maar net rondkomen
met het huidige gezinsinkomen
Ik kan net niet rondkomen
met het huidige gezinsinkomen
Ik kan beslist niet rondkomen
met het huidige
gezinsinkomen
N = 2031

19
Daling in gebruik financieringsmogelijkheden
Persoonlijke lening afgesloten
bij een bank
Op krediet gekocht of via
uitgestelde betaling
Geld geleend bij familie of vrienden
Spaargeld aangesproken, dat daar
eigenlijk niet voor bestemd was
1-4
keer
5-9
keer
10-14
keer
>14
keer
Niet
3% 0% 1% 0% 95%
7% 1% 1% 1% 90%
10% 2% 0% 1% 86%
23% 4% 1% 1% 70%
Daling van aantal incassogevallen
Heeft u (of uw partner) het afgelopen jaar te maken gehad met een incassobureau?
Ja 6%
10%
Nee
Weet niet
2%
3%
Verwacht u (of uw partner) het afgelopen jaar te maken gehad met een incassobureau?
Ja 2%
3%
Nee
Weet niet
7%
7%
92%
87%
feb-11
feb-10
91%
91%
feb-11
feb-10
Meeste betaalproblemen
in de
drie grote steden
Ook dit jaar zien we dat de
bewoners van Amsterdam,
Rotterdam en Den Haag de meeste
betalingsproblemen hebben (19%
t.o.v. 12% gemiddeld). Er is echter
wel verbetering zichtbaar. Men
staat minder vaak continu rood.

deel 1: algemeen
Westen en
Noorden minder
in aanraking met
incassobureaus
Vooral de bewoners uit het
Westen en Noorden zijn het
afgelopen jaar minder in
aanraking geweest met een
incassobureau ten opzichte van
vorig jaar (West: van 9% naar 5%;
Noord van 11% naar 5%).
Aantal personen met betaalproblemen gelijk
gebleven
Het aantal Nederlanders met betaalproblemen is het
afgelopen jaar ongeveer gelijk gebleven. Op dit moment
heeft 2% grote en 10% kleine betaalproblemen (ten opzichte
van 2% en 12% bij de vorige meting). 87% heeft geen
betaalproblemen. De betaalproblemen doen zich sterker
voor onder mensen met een beneden modaal inkomen.
Daling huishoudinkomen minder vaak oorzaak
betaalproblemen
Daling van het huishoudinkomen lijkt in steeds mindere
mate de belangrijkste reden voor betaalproblemen. Deze
daling is nog indicatief, maar waar achteruitgang in het
huishoudinkomen de afgelopen 2 jaren nog de meest
genoemde reden was voor betaalproblemen, worden
onverwachte tegenvallers en geldproblemen uit het
verleden nu vrijwel even vaak genoemd.
Minder betaalproblemen verwacht
De groep Nederlanders die geen betaalproblemen
verwacht, is gegroeid van 72% vorig jaar naar 75% dit jaar.
Daarentegen is de groep die de komende twaalf maanden
wel betaalproblemen verwacht gelijk gebleven (7%).
Vooral mensen met inkomens beneden modaal verwachten
in de problemen te komen (14%). 48% van degenen
met betaalproblemen denkt dat deze de komende 12
maanden (veel) groter zullen worden. Dit is iets meer dan
de verwachting van vorig jaar (45%). 9% verwacht juist dat
hun betaalproblemen komend jaar zullen afnemen.
Vooral mannen hebben deze verwachting (13%).
Meer optimisme over betaalproblemen
Het lijkt erop dat het voorzichtige optimisme ten
aanzien van de eigen schulden het afgelopen jaar is
gegroeid. Eerder zagen we dat de betalingsachterstand
is gedaald en men nonchalanter omgaat met de binnengekomen
rekeningen. Daarbij verwachten meer mensen
dit jaar door te komen zonder betaalproblemen. Het
gevoel dat de schulden tijdelijk zijn en men er controle
over heeft overheerst in de manier waarop de betaalproblemen
worden ervaren.

21
Achteruitgang huishoudinkomen minder vaak oorzaak betaalproblemen
Wat is de reden van de betaalproblemen?
Achteruitgang
in huishoudinkomen
28%
34%
37%
Geldproblemen
uit het verleden
20%
23%
24%
Onverwachte
tegenvaller(s)
23%
26%
27%
Bestedingspatroon
11%
10%
10%
feb-11 (n = 284)
feb-10 (n = 278)
jan-09 (n = 171)
Komend jaar minder betaalproblemen verwacht
Betaalproblemen gezien als tijdelijk
Verwacht in 2011 betaalproblemen te krijgen
18%
7%
75%
ja
nee
weet niet
Verwacht u dat de betaalproblemen groter of kleiner
zullen zijn dan in de afgelopen 12 maanden?
Veel groter
Groter
Gelijk aan
vorig jaar
Kleiner
9%
8%
11%
8%
6%
6%
39%
37%
52%
43%
48%
31%
feb-11 (n - 248)
feb-10 (n = 107)
okt-09 (n = 71)
In hoeverre zijn onderstaande uitspraken op u van toepassing als u kijkt naar uw betaalproblemen? (n = 248)
Het is tijdelijk
Ik heb er controle over
2%
Ik lig er wakker van
Ik denk er liever niet over na
Ik heb moeite met het
aflossen van schulden
Het is een klein bedrag, niks
om me zorgen om te maken
6% 12% 26%
38%
12% 6%
4%
11%
9%
15%
22%
22%
24%
38%
33%
14%
29%
Helemaal niet van toepassing
Van toepassing
Niet van toepassing
25%
33%
28%
36%
30%
31%
24%
24%
Helemaal van toepassing
Neutraal
Weet niet/geen mening
7% 2%
11%
9%
9%
1%
1%
2%
3% 2%

deel 1: algemeen
toekomstverwachting
Zorgen over pensioen
Eind 2010 verschenen verschillende berichten in de
media over problemen bij pensioenfondsen. Mogelijk
zouden deze problemen gevolgen hebben voor de
huidige en toekomstige financiële situatie van Nederlanders.
24% van de Nederlanders maakt zich zorgen over
zijn of haar financiële situatie wanneer zij met pensioen
gaan, deze groep zal ongeveer tussen nu en 20 jaar met
pensioen gaan. In de leeftijd 45 tot 54 jaar maakt 32%
zich zorgen. In de leeftijdscategorie 55 t/m 64 jaar
maakt 36% zich zorgen.
Voor jongeren is het pensioen veelal nog een ‘ver-vanhun-bed-show’.
Van de jongeren tussen de 15 en 24 jaar
houdt 65% zich niet met hun pensioen bezig. Tussen de
25 en 34 jaar houdt 45% zich hier niet mee bezig.
Uitgavenpatroon weinig beïnvloed door situatie Europese landen
Heeft de slechte financiële situatie van een aantal Europese landen
invloed op uw uitgaven?
28%
51%
23%
4%
2%
Ja, ik kijk goed naar mijn
inkosten en uitgaven
Ja, ik spaar meer
Ja, ik bewaar mijn spaargeld
in cash ipv bij de bank
Nee, ik verwacht niet
dat het invloed heeft
Nee, dat is een te ver
van mijn bed show
N = 2031
Logischerwijs hebben deze jongeren vaak nog geen idee
hoe hun financiële situatie eruit zal zien wanneer zij met
pensioen gaan.
Opvallend is dat de inkomens boven modaal meer
maatregelen hebben genomen om in een goed pensioen
te kunnen voorzien dan inkomens lager dan modaal.
Deze hogere inkomens weten dan ook vaker hoe hun
pensioensituatie eruit zal komen te zien.
Weinig invloed situatie Europese landen
De situatie in andere Europese landen heeft volgens 80%
van de Nederlanders geen invloed op hun financiële
situatie. 23% geeft aan dat ze door de situatie in Europa
goed kijken naar hun inkomsten en uitgaven. Vaker zijn
dit mensen die 45 jaar of ouder zijn (45 t/m 54 jaar 28%
en 55 t/m 65 jaar, 20%).
Negatieve gevolgen bezuinigingen overheid
45% verwacht dat de bezuinigingen van de overheid
negatief zijn voor hun eigen financiële situatie. Inkomens
beneden modaal geven vaker aan te verwachten dat hun
financiële situatie achteruit zal gaan (54%). De Nederlanders
die verwachten dat het inkomen achteruit gaat,
verwachten dat het gemiddeld € 136 per maand zal zijn.
De leeftijdscategorie 45 t/m 54 jaar geeft vaker dan
gemiddeld aan negatieve gevolgen te verwachten van
de bezuinigingen (53%). De jongere leeftijdscategorieën
verwachten vaker dan gemiddeld geen gevolgen te
ondervinden van de bezuinigingen (15 t/m 24 jaar: 57%
en 25 t/m 34 jaar: 58%).
Bezuinigingen op zorg meeste impact
De meeste Nederlanders denken dat de voorgenomen
bezuinigingen op zorg de meeste impact zullen hebben
(52%). Hoe deze bezuinigingen ingeschat worden is erg
leeftijdsgebonden. Ouderen denken veelal dat bezuinigingen
op de zorg veel impact zullen hebben. De bezuinigingen
op kinderopvang worden meer gevreesd door de
25 t/m 34 jarigen en de 35 t/m 44 jarigen. De jongeren in
de leeftijd 15 t/m 24 jaar verwachten dat de bezuinigingen
op cultuur de meeste impact zullen hebben.
Volgens ouderen krijgen toekomstige
generaties het slechter
De economische situatie van toekomstige generaties
ziet er volgens ouderen (45 jaar en ouder) niet erg
rooskleurig uit. Het meest positief over de toekomstige
generatie is de leeftijdscategorie 25 t/m 34 jaar.
Bezuinigingen overheid negatief voor eigen financiële situatie
Verwacht u dat de bezuinigingen van de overheid invloed hebben op
uw financiële situatie?
45%
3%
51%
Ik verwacht dat mijn situatie
er op vooruit zal gaan.
Ik verwacht dat mijn situatie
gelijk zal blijven.
Ik verwacht dat mijn situatie
er op achteruitzal gaan.
N = 2031

23
Inkomens boven modaal, nemen vaker meer maatregelen om pensioen veilig te stellen
Welke maatregelen heeft u genomen om uw inkomen te verzekeren wanneer u met
pensioen gaat?
Ik ben van
plan om na mijn
pensioenleeftijd
door te werken
Ik heb al voldoende
middelen hiervoor
opzij gezet
Ik verwacht mijn
huis te gaan
verkopen en
te gaan huren
Ik heb hiervoor
aanvullende
verzekeringen
afgesloten
Ik spaar hiervoor
Ik heb een goede
pensioenvoorziening
Ik heb hier nog
geen maatregelen
voor genomen
6%
11%
8%
6%
5%
7%
8%
4%
3%
4%
3%
9%
8%
8%
11%
10%
9%
7%
11%
12%
16%
17%
16%
18%
15%
14%
18%
21%
21%
21%
22%
31%
31%
27%
29%
35%
37%
36%
Totaal
Twee keer modaal of meer
(meer dan € 56.000)
Tussen 1 en 2 keer modaal
(€ 34.000 - € 55.999)
Modaal
(€ 28.500 - € 33.999)
Beneden modaal
(€ 9.500 - € 28.499)
Ver beneden modaal
(minder dan € 9.499)
N = 2031
50%
52%
62%
61%
Meeste aandacht
voor pensioen in
het Westen
Inwoners van het Westen weten,
vaker dan gemiddeld, redelijk hoe
hun financiële situatie eruit zal
zien als zij met pensioen gaan
(51% t.o.v. gemiddeld 47%). Zij
hebben ook vaker maatregelen
getroffen om hun pensioen veilig
te stellen.

Z O B E T A A L T N E D E R L A N D
b e t a a l m e n t a l i t e i t

m e n t a l t y - m i l i e u s e n b e t a a l t y p e n

deel 2: betaalmentaliteit
Betaalmentaliteit
Motivaction heeft ook dit jaar het onderzoek ‘Zo Betaalt
Nederland’ verrijkt met Mentality. Achter de algemene
trends gaan immers vaak zeer uiteenlopende groepen
Nederlanders schuil. Uiteenlopend in inkomen, opleidingsniveau
en geslacht, maar ook in waardenoriëntatie: de
manier waarop individuen in het leven staan. Het Mentalitymodel,
ontwikkeld door Motivaction, onderscheidt acht
sociale milieus. Meer informatie over dit model vindt u op
onze website www.ggn.nl/betaaltrend. Op basis van
Mentality zijn drie betaaltypen te onderscheiden: risicomijders,
spenders en nonchalanten.
Risicomijders
De traditionele burgerij, de nieuwe conservatieven en
de moderne burgerij. Financiële zekerheid en spaarzaamheid
staan bij deze groep hoog aangeschreven.
Men heeft over het algemeen een strakke betaaldiscipline
en is zuinig ingesteld.
Spenders
De opwaarts mobielen en de gemaksgeoriënteerden.
Men is materia listisch ingesteld en heeft de consumptiemaatschappij
omarmd. Dit is de groep met het grootste
gat in de hand. Men geeft al gauw meer geld uit dan
men binnen krijgt.
Nonchalanten
De kosmopolieten en de postmoderne hedonisten.
Deze sociaal culturele elite van Nederland is vooral met
andere zaken bezig dan geldzaken en rekeningen
betalen. Te laat betalen komt vooral door slordigheid en
het veronachtzamen van betaaltermijnen.
betaaltypen
en de recessie
Risicomijders
Risicomijders maken zich vaker geen zorgen over hun
pensioen. Ze hebben ook vaker extra maatregelen
genomen om een goede pensioenvoorziening te regelen.
Tenminste, als dit nodig was, want vaak hadden ze die al.
Risicomijders verwachten vaker dat de bezuinigingen van
de overheid geen invloed zullen hebben op hun financiële
situatie. Ze geven vaker aan bij een eventuele achteruitgang
in inkomen minder te gaan sparen en minder aan
producten uit te geven. Ze zijn somber gesteld over de
financiële situatie van de toekomstige generatie.
Spenders
Spenders houden zich nog niet bezig met hun pensioen.
Zij weten ook vaker niet hoe hun financiële situatie er
dan uit zal zien. Logischerwijs hebben zij dus ook vaker
geen maatregelen genomen om hun pensioenvoorziening
veilig te stellen. Spenders verwachten vaker door
de bezuinigingen erop vooruit te gaan. Een eventuele
inkomensdaling kunnen zij zich permitteren. Ze zullen bij
inkomensdaling minder bezuinigen op producten dan
andere betaaltypen.
Nonchalanten
In vergelijking met andere betaaltypen houden nonchalanten
zich niet meer of minder bezig met pensioenen. Ze
verwachten vaker dat de situatie in Europa geen invloed
zal hebben op hun uitgaven. Nonchalanten denken vaker
dat de bezuinigen ervoor zorgen dat hun financiële situatie
achteruit zal gaan. Ondanks dat zij negatief zijn over de
bezuinigingen nemen zij niet vaker dan anderen
maatregelen om een inkomensdaling te compenseren.
Vaker dan de andere betaaltypen verwachten de nonchalanten
dat de economische situatie van toekomstige
generaties beter zal zijn.
Traditionele burgerij verwacht stabiliteit
De tering naar de nering zetten is het gezegde dat
opgaat voor mensen in dit milieu. Men is over het
algemeen zuinig en sober ingesteld. Binnen dit milieu
zijn de inkomens vaker gelijk gebleven, dan wel minder
vaak gestegen dan bij andere Mentality milieu’s.
Men verwacht ook in de toekomst minder vaak een
stijging. De traditionele burgerij verwacht in de algemene
economische situatie geen verandering. Wel baart
de recessie hen vaker dan gemiddeld zorgen en stellen zij
vaker dan gemiddeld grote aankopen uit. Ook wordt er
binnen dit milieu vaker dan gemiddeld bezuinigd.
Betalen hoort erbij
De traditionele burgerij is er trots op als rekeningen op
tijd worden betaald. Betalen hoort er nu eenmaal bij.
Rekeningen beïnvloeden het humeur niet (20% t.o.v. 14%
gemiddeld over alle Mentality milieu’s).
Men heeft ook geen moeite met het openen van
rekeningen, boetes of aanmaningen. De traditionele
burgerij vindt dat ze goed met geld om kan gaan.
Moderne burgerij vindt vakantie belangrijk
Vorig jaar was er nog sprake van een inkomensdaling bij de
moderne burgerij. Dit jaar zijn er ten opzichte van de
andere milieus geen significante verschillen.

27
Men verwacht dat de eigen financiële situatie het
komende jaar gelijk blijft. De recessie baart de moderne
burgerij wel zorgen (20% t.o.v. 17% gemiddeld over alle
Mentality milieu’s). Vakantie is belangrijk voor de moderne
burgerij. Wanneer zij extra inkomen genereren, geven zij
dit vaker uit aan vakantie en wanneer het inkomen daalt,
zullen zij ook minder bezuinigen op vakantie.
Goed op de hoogte
De moderne burgerij weet vaker dan gemiddeld tot in
detail hoe hun financiële situatie eruitziet. Ook weten zij
vaker dan gemiddeld waar zij hun geld aan uitgeven.
Nederlanders
Nederlanders
100% = 12,7 mlm
Nederlanders in Hoog
de leerod
.
van 15-65 jaar.
Midden
Nieuwe
Conservatieven:
- Liberaal (economisch)
- Conservatief
(sociaal/
cultureel)
Moderne Burgerij:
- Conformistisch en
Traditionele statusgevoelig
Burgerij: - Maar ook: consumeren en genieten
- Moralistisch
- Behoudend
- Plichtsgetrouw
Kosmopolieten:
- Wereldburgers - Ontplooien
- Maatschappelijk succes
Opwaarts Mobielen:
- Carriéregericht
- Statusgevoelig
- Risico en spanning
Nieuwe
Conservatieven:
RISICOMIJDERS
- Spaarzaam/
betalingsdicipline
Postmaterialisten:
- Maatschappelijkritisch
- Milieubewust Postmoderne
hedonisten:
- Genieten
- Ontplooien
- Taboeloos
100% = 12,7 mlm
Nederlanders in
de leerod
van 15-65 jaar. .
Hoog
Midden
Moderne Burgerij:
Traditionele
RISICOMIJDERS
Burgerij: - Spaarzaam/betalingsdicipline
RISICOMIJDERS
- Spaarzaam/
betalingsdicipline
Kosmopolieten:
MONCHALANTEN
- slordige betalers
Opwaarts Mobielen:
SPENDERS
- Risicogroepen/
schulden
Postmoderne
hedonisten:
MONCHA-
LANTEN
- Slordige
betalers
Sociodemografie:
Opleiding
& beroep
Laag
Status
Traditioneel
Gemaksgeoriënteerden:
- Impulsief - Passief
- Plezierig leven
Modern
Postmodern
Sociodemografie:
Opleiding
& beroep
Laag
Status
Traditioneel
Gemaksgeoriënteerden:
SPENDERS
- Risicogroepen/schulden
Modern
Postmodern
waarden
Behouden
Bezitten
Verwennen
Ontplooien
Beleven
waarden
Behouden
Bezitten
Verwennen
Ontplooien
Beleven
Waarden: Doelen in het leven, werken en presteren, vrije tijd, leefdtijl & familie en relaties
* Postmaterialisten zijn buiten deze indeling gehouden. Zij hebben een gemiddeld betaalgedrag.
Waarden: Doelen in het leven, werken en presteren, vrije tijd, leefdtijl & familie en relaties
* Postmaterialisten zijn buiten deze indeling gehouden. Zij hebben een gemiddeld betaalgedrag.

deel 2: betaalmentaliteit
Nieuwe conservatieven positief over economie
Vorig jaar verwachtten de nieuwe conservatieven vaker dan
gemiddeld een stijging van het inkomen. Dit jaar is deze
stijging terug te zien. Vaker dan gemiddeld geven de nieuwe
conservatieven aan dat het inkomen is gestegen.
En ook voor het komend jaar wordt er vaker een stijging
verwacht. Het extra inkomen wordt vaak gebruikt voor
sparen en beleggen. De recessie heeft weinig invloed op het
uitgavenpatroon van deze groep. Er wordt nauwelijks
bezuinigd en men doet met een gerust hart grote aankopen.
Strakke betalingsdiscipline
Nieuwe conservatieven hebben vaker een inkomen boven
modaal. Ze gaan zorgvuldig met hun geld om. De nieuwe
conservatieven hebben opvallend veel vaker dan gemiddeld
geen betalingsachterstand (96% t.o.v. 59%).
Opwaarts mobielen vaker stijging inkomen
Het inkomen van de opwaarts mobielen is dit jaar vaker
dan gemiddeld gestegen (28% t.o.v. 22% gemiddeld over
alle Mentality milieu’s). Ook voor het komende jaar
verwachten zij dat het inkomen zal stijgen.
Opwaarts mobielen geven vaker aan niet te weten hoe
hun financiële situatie eruit ziet. Ook hebben zij minder
zicht op hun uitgaven. Vaker dan andere milieus kunnen
opwaarts mobielen beslist niet rondkomen van hun
inkomen. Maar ondanks hun beperkte inkomensruimte
hebben opwaarts mobielen niet significant meer
betalingsproblemen dan de andere milieus.
Meer nonchalance
Opwaarts mobielen betalen hun rekeningen vaker te laat.
Dit komt niet zo zeer door geldgebrek, maar omdat zij
vaker dan gemiddeld niet bewust bezig zijn met het op
tijd betalen van rekeningen. Zij hebben dan ook vaker te
maken met incasso. Een stimulans zou hen helpen op
tijd te betalen. Interessant is dat de opwaarts mobielen
vaker nooit rood staan (46% t.o.v. 40% gemiddeld over
alle Mentality niveau’s).
Kosmopolieten minder promotie
Net als vorig jaar is het inkomen van de kosmopoliet niet
vaker gestegen of gedaald dan bij de andere milieus.
De kosmopolieten die afgelopen jaar wel het inkomen
zagen stijgen, zagen dit vaker gebeuren doordat zij een
beter betaalde functie kregen (33% t.o.v. 19% gemiddeld).
Promotie kwam bij de kosmopolieten minder vaak voor
dan gemiddeld (40% t.o.v. 55%).
Niet secuur
Kosmopolieten zijn niet exact op de hoogte van hun
financiële situatie. Zij schatten vaker dan gemiddeld
hoeveel ze kunnen uitgeven, weten vaker ongeveer
hoeveel ze kunnen uitgeven en weten vaker niet hoe
hoog het bedrag van hun betalingsachterstand is.
Het niet betalen van rekeningen werkt erg op de gemoedstoestand
van de kosmopoliet; rekeningen kunnen
hun humeur ernstig beïnvloeden. Bij kosmopolieten helpt
het als zij een beloning krijgen wanneer zij eerder betalen.
Het helpt bij hen niet als aanmaningen streng zijn.
Postmaterialisten staan vaker rood
Het beeld van de postmaterialisten wijkt niet erg af van
voorgaande jaren. De postmaterialisten hebben ook het
afgelopen jaar geen inkomensontwikkeling doorgemaakt
die afwijkt van het gemiddelde. Men verwacht voor het
komende jaar relatief vaak dat het inkomen zal dalen (19%
t.o.v. 14% gemiddeld), met als voornaamste reden verlaging
of beëindiging van een uitkering (28% t.o.v. 14% gemiddeld).
Geen betalingsachterstanden
Postmaterialisten hebben vaker dan gemiddeld geen
betalingsachterstanden (88% t.o.v. 79%). Wel staan zij
vaker rood. Het kan zijn dat zij vaker gebruik van de
mogelijkheid rood te staan om hiermee betalingsachterstand
te voorkomen. Zij geven dan ook vaker aan dat
betaalproblemen tijdelijk zijn (25% t.o.v. 12% gemiddeld
over alle Mentality milieu’s).
Postmoderne hedonisten sparen vaker
Postmoderne hedonisten sparen vaker dan de andere
milieus (56% t.o.v. 43%). Ook voor de komende 12 maanden
verwachten zij, vaker dan andere milieus, te sparen.
De recessie heeft weinig invloed op het betaalgedrag van
de postmoderne hedonist. Onder invloed van de recessie
zijn zij niet vaker meer of minder gaan sparen of lenen.
Weinig zorgen
Niet betaalde rekeningen bezorgen postmoderne
hedonisten weinig zorgen. Ze liggen niet wakker van
openstaande vorderingen. En ook een blauwe envelop
wordt niet direct met vervelend nieuws geassocieerd.
Postmoderne hedonisten laten rekeningen vaker
slingeren en archiveren rekeningen ook niet zorgvuldig.

29
Toename betaalproblemen verwacht
Op dit moment hebben postmoderne hedonisten niet vaker
dan de andere milieus betaalproblemen. Voor het komende
jaar verwachten zij wel vaker dat betaalproblemen toe zullen
nemen.
gemaksgeoriënteerden. Ze hebben vaker te maken
gehad met een deurwaarder en hebben vaker slapeloze
nachten vanwege niet betaalde rekeningen.
Gemaksgeoriënteerden meer uren gaan werken
De inkomens van de gemaksgeoriënteerden maakten
afgelopen jaar geen ontwikkeling door die afweek van de
andere milieus. Wel wordt als oorzaak van een inkomensstijging
‘meer uren gaan werken’ vaker genoemd (35%
t.o.v. 17% gemiddeld). Voor het komende jaar verwachten
de gemaksgeoriënteerden niet vaker dat het inkomen zal
stijgen of dalen. Ze verwachten wel minder vaak komend
jaar promotie te maken (31% t.o.v. 50% gemiddeld).
Ook verwacht men vaker een inkomensdaling vanwege
(dreigende) arbeidsongeschiktheid (22% t.o.v. 6%
gemiddeld over alle milieu’s).
Net aan rondkomen
Het aantal gemaksgeoriënteerden dat net kan rondkomen
is ten opzichte van vorig jaar gestegen. Ook zijn
de verwachtingen van deze groep hierover voor het
komende jaar niet positief (44% t.o.v. 34% gemiddeld).
Door geldgebrek spaart men minder vaak.
Gemaksgeoriënteerden zijn vaker bezig met het aflossen
van schulden. Geldgebrek levert hen problemen op:
rekeningen kunnen vaker niet betaald worden door een
tekort op de rekening (42% t.o.v. 31% gemiddeld).
Gemaksgeoriënteerden hebben dan ook vaker kleine
betaalproblemen. Deze hebben een negatief effect op de

Z O B E T A A L T N E D E R L A N D
d e g r e n z e l o z e g e n e r a t i e

h a a r b e t a a l g e d r a g i n 2 0 1 1

deel 3: de grenzeloze generatie
‘De grenzeloze generatie’ en haar
betaalgedrag in 2011
Ieder jaar kiest GGN ervoor om binnen het onderzoek
‘Zo betaalt Nederland’ nader in te zoomen op een
specifiek thema . In 2011 is het thema het betaalgedrag
van ‘de grenzeloze generatie’. Hoe gaan jongeren van 13
tot en met 18 jaar om met hun geld(zaken)? Hoe komen
ze aan hun geld? Sparen ze? Hebben ze schulden? Dit
onderzoek geeft antwoord op deze en andere vragen
over het betaalgedrag van jongeren.
Onderzoeksdoelstelling en probleemstelling
We willen inzicht verkrijgen in het betaalgedrag, de
betaalmoraal, de schuldenproblematiek, de spaarzaamheid
en de houding ten aanzien van geldzaken van
jongeren tussen de 13 en 18 jaar.
Onderzoeksmethode
Om de onderzoeksvragen te beantwoorden, is voor een
online onderzoeksopzet gekozen. Hierbij is gebruikgemaakt
van het online panel van Motivaction.
In totaal hebben N = 526 jongeren tussen de 13 en 18
jaar aan het onderzoek meegewerkt. De uiteindelijke
data zijn gewogen naar het normen- en waardenmodel
Mentality voor de jongeren van 15 t/m 18 jaar en naar
het Young Mentality model voor de 13- en 14-jarigen.
De resultaten zijn hierdoor representatief voor de
verschillende normen en waarden die leven onder
jongeren in Nederland.
Onderzoeksvragen
1. In hoeverre gaan jongeren anders om met betalingen
(betaaltermijnen, plichtsgetrouwheid etc.)?
2. In hoeverre verschilt het betaalgedrag en aanverwante
thema’s van de jongeren naar leefstijl?
3. Op welke terreinen doen zich betaalproblemen voor
bij jongeren? En wat is daar de oorzaak van?
4. Welke factoren bevorderen en belemmeren betaalgedrag
van jongeren?
5. Hoe regelen jongeren hun betalingsverkeer en hun
betalingsachterstanden?

33
Samenvatting en conclusies
Inkomen
Zakgeld belangrijke bron van inkomsten
Inkomsten halen jongeren vooral uit zakgeld, kleedgeld
en bijbaantjes tot 16 uur in de week. Naarmate jongeren
ouder worden, krijgen ze relatief minder vaak zakgeld en
hebben ze meer inkomsten uit bijbanen (en later ook via
studiefinanciering). Voor het twaalfde levensjaar hebben
ouders grote invloed op de inkomsten en bestedingen
van jongeren.
Bestedingen
Ruime meerderheid komt rond
De overgrote meerderheid van de jongeren (89%) kan
rondkomen met de huidige inkomsten. 77% houdt zelfs
geld over; 12% van de jongeren geeft aan iedere maand
geld te kort te komen. Een groot deel van de inkomsten
wordt door jongeren gespaard. Naast sparen geven
jongeren vooral geld uit aan kleding, uitgaan, consumptie,
telefoon, hobby’s, cadeaus en persoonlijke verzorging.
Met papieren en digitale rekeningafschriften houden
jongeren hun financiële administratie bij (69%).
Maatregelen die jongeren nemen als ze geld te kort
hebben, zijn met name bezuinigen en meer proberen te
verdienen.
Betaalgedrag
Schulden voor jongeren niet normaal
89% van de jongeren vindt het hebben van schulden
niet normaal. Als jongeren een rekening te laat betalen,
voelt 62% zich daar zelfs schuldig over. Over het algemeen
proberen jongeren bewust om te gaan met hun
uitgaven. Velen kopen alleen dingen die echt nodig zijn
of proberen spullen zo goedkoop mogelijk te kopen.
De helft van de jongeren zou het niet aan anderen laten
weten wanneer ze schulden hebben. Ook wanneer ze geld
te kort zouden komen, houdt 28% dit liever voor zich.
Een reden tot zorg is dat 26% van de jongeren niet goed
weet bij wie ze terecht kunnen als ze een rekening niet
kunnen betalen.
Gevoel van controle overheerst
78% van de jongeren heeft het gevoel dat zij hun schulden
of het lenen van geld onder controle hebben. Voor de
helft van de jongeren is het hebben van schulden, of het
lenen van geld, iets tijdelijks. Toch heeft 9% moeite met
het aflossen van de schulden en 28% ligt er zelfs wakker
van wanneer zij geld lenen of schulden hebben. 25% van
de jongeren heeft de afgelopen twaalf maanden wel
eens geld geleend. De voornaamste reden voor jongeren
om geld te lenen was dat ze geen geld bij zich hadden
(31%) of iets wilden hebben waar ze geen geld voor
hadden (20%).
Betaalproblemen
Jongeren staan bijna nooit rood
De meeste jongeren kunnen niet rood staan op hun
betaalrekening. 17% van de jongeren heeft wel een
betaalrekening waar zij rood op kunnen staan.
Van deze groep staat 1% continu en 2% af en toe rood.
Nauwelijks contacten met incassobureaus
Jongeren komen nauwelijks in aanraking met incassobureaus.
2% van de jongeren geeft aan weleens in
aanraking te zijn geweest met een incassobureau.
In de meeste gevallen konden deze jongeren het
incassobureau gewoon betalen. Degenen die dit niet
konden betalen deden een beroep op hun ouders.
Toekomstperspectief
Positief over de toekomstige economische situatie
Op de lange termijn zijn de jongeren vrij positief. Tweederde
(67%) verwacht in de komende 5 jaar een verbetering
van de economie. Een kwart (24%) verwacht zelfs
een duidelijke vooruitgang. Op de korte termijn zijn de
verwachtingen minder hoog gespannen.
Grenzeloze generatie
Structuurzoekers gaan vrijer met hun geld om
De grenzeloze generatie bestaat uit twee overheersende
groepen: de structuurzoekers en de zelfredzamen. In het
onderzoek is gekeken naar hoe beide groepen omgaan
met geld en hun betaalgedrag. De structuurzoekers gaan
vrijer met hun geld om. Zij geven vaker aan dat geld niet
gelukkig maakt. De zelfredzamen vinden juist vaker dat
geld wel gelukkig maakt. Deze houding ten opzichte van
geld is kenmerkend en komt terug in het betaalgedrag
van beide groepen.
Zelfredzamen lenen minder vaak
Structuurzoekers hebben vaker geen moeite met het
lenen van kleine bedragen. Onder de zelfredzamen is de
houding ten opzichte van lenen tegenovergesteld. Zij
geven vaker dan gemiddeld aan dat zij geen geld gaan
lenen als zij het geld zelf niet hebben.

deel 3: de grenzeloze generatie
inkomen
Inkomsten veelal richting spaarpot
Aan de jongeren zijn enkele vragen gesteld over hoe
ze tot aan hun twaalfde jaar met geld hebben leren
omgaan. De meeste jongeren kregen voor hun twaalfde
regelmatig zakgeld of deden kleine karweitjes voor geld.
Daarnaast kreeg de meerderheid geld bij speciale
gelegenheden.
Zakgeld voor 12 e veelal richting spaarpot
Waar bestonden je inkomsten uit tot je 12 e ?
Ik kreeg geld op speciale
gelegenheden
Ik kreeg 1 keer per week zakgeld
Ik kreeg 1 keer per maand zakgeld
Ik deed kleine karweitjes en daarvoor
kreeg ik betaald
Ik had een krantenwijk
Ik had geen inkomsten, als ik iets
nodig had werd dat voor mij gekocht
Anders
12%
6%
2%
29%
25%
51%
N = 526
64%
Voor een klein deel van de jongeren (6%) werd alles
betaald wat ze nodig hadden, terwijl een op de tien
jongeren eigen inkomsten had door middel van een
krantenwijk. De meeste jongeren spaarden in meer of
minder mate hun geld. Eén op de tien jongeren spaarde
helemaal niet en gaf al het geld uit.
Zakgeld, bijbaan en krantenwijk belangrijke
inkomstenbronnen
Zakgeld en kleedgeld verstrekt door ouders is voor veel
jongeren een bron van inkomsten. Zowel jongeren van
13 en 14 jaar als jongeren tussen de 15 en 18 jaar krijgen
zakgeld. De inkomstenbronnen verschuiven naarmate
jongeren ouder worden. 13- en 14-jarigen krijgen veelal
zakgeld of kleedgeld en hebben vaker een krantenwijk.
Zij hebben een gemiddeld inkomen van E 45 per maand.
15- t/m 18-jarigen hebben vaker een grotere bijbaan (tot
16 uur in de week). 15- en 16-jarigen hebben gemiddeld
een inkomen van E 101 per maand en 17- en 18-jarigen
E 281. Studiefinanciering is een bron van inkomsten
voor 79% van de 18-jarigen.
Zakgeld, bijbaan en krantenwijk belangrijke inkomstenbronnen
Waar bestaan op dit moment je inkomsten uit?
Ik krijg zakgeld
Ik werk 4 tot 16 uur
per week
Ik krijg kleedgeld
Ik krijg
studiefinanciering
Ik heb een
krantenwijk
Ik werk minder dan
4 uur per week
Ik werk 16 uur per
week of meer
Ik heb een uitkering
Anders
Ik heb geen
inkomen
4%
16%
11%
14%
11%
15%
4%
1%
5%
1%
2%
9%
10%
8%
2%
6%
1%
20%
25%
33%
31%
34%
33%
32%
42%
66%
72%
Totaal (n = 526)
13 en 14 jaar (n = 129)
15 t/m 18 jaar (n = 397)
90%

35
bestedingen
Voor twaalfde jaar: uitgaven eerst overleggen
met ouders
De meeste jongeren hebben veel van hun ouders geleerd
over het omgaan met geld. Desgevraagd geven vier op de
tien jongeren aan zelf te hebben geleerd hoe ze met geld om
moeten gaan. Een kleine groep jongeren (5%) zegt helemaal
niet te hebben geleerd met geld om te gaan. Overleggen
over aankopen (62%) en het vooraf maken van afspraken
over uitgaven (37%) waren de voornaamste regels die bij
jongeren thuis voor hun twaalfde jaar golden. Opvallend is
dat 13- en 14-jarigen vaker aangeven afspraken over geld te
hebben gemaakt met hun ouders dan 15- t/m 18-jarigen. Bij
vier op de tien jongeren waren helemaal geen afspraken
gemaakt met de ouders over het uitgeven van geld.
12% van de jongeren komt maandelijks geld te kort
Voor de meeste jongeren staan hun inkomsten in goede
verhouding tot hun uitgaven. Driekwart van de jongeren
houdt iedere maand geld over (78%) en 11% speelt precies
quitte. 12% geeft aan iedere maand geld te kort te komen.
Onder volwassenen is het aandeel wat geld te kort komt
10%. 5% van de jongeren geeft zelfs aan veel geld te kort te
komen, dit is hetzelfde percentage als bij volwassenen.
Een groot deel van het inkomen wordt door de jongeren
gespaard. Gemiddeld sparen 17- en 18-jarigen het grootste
geldbedrag: E 99 per maand. Verhoudingsgewijs sparen 13-
en 14-jarigen het grootste deel van hun inkomsten (67% in
verhouding tot 30% bij de andere categorieën).
Grootste aandeel inkomen naar spaarrekening
De jongeren zijn gevraagd in procenten aan te geven hoe
hun maandelijkse uitgaven ongeveer zijn verdeeld.
Het geld dat jongeren verdienen gaat voor het grootste
deel naar de spaarrekening of wordt uitgegeven aan
kleding, uitgaan, eten en drinken, telefoon, hobby’s,
cadeaus en persoonlijke verzorging. 13- en 14-jarigen
geven relatief veel geld uit aan games (6%) en hobby’s
(8%). Naarmate jongeren ouder worden verschuiven de
uitgaven naar uitgaan (9%) en komen er uitgaven bij
zoals verzekeringen (5%).
Jongeren nemen zelf verantwoordelijkheid
voor boekhouding
De meeste jongeren (69%) houden zelf hun inkomsten
en uitgaven in de gaten met bijvoorbeeld internetbankieren.
Daarentegen houdt 7% zich helemaal niet
met zijn of haar uitgaven bezig. Een groot deel van de
jongeren (35%) schat altijd hoeveel ze ongeveer nog uit
kunnen geven.
Jongeren nemen zelf verantwoordelijkheid voor hun boekhoudig
Hoe houd je je inkomsten en uitgaven bij?
Ik hou al mijn bij- en afschrijvingen in de
gaten met internetbankieren/afschriften
Ik schat altijd hoeveel ik uit kan geven
Mijn ouders houden mijn inkomsten en
uitgaven bij
Ik schrijf al mijn inkomsten en uitgaven op
Wat ik kan uitgeven neem ik cash op en dat
is al het geld dat ik opmaak
Ik pin totdat ik geen geld meer kan pinnen
14%
11%
9%
6%
Anders 3%
35%
Ik hou me hier helemaal niet mee bezig 7%
N = 526
69%
Groot deel inkomen wordt gespaard
Hoeveel geld spaar je gemiddeld per maand?
e 170
e 69
Totaal
(n = 283)
Gemiddelde inkomsten
e 111
e 45 e 43
e 30
13 en 14 jarigen
(n = 60)
15 en 16 jarigen
(n = 78)
e 291
e 99
17 en 18 jarigen
(n = 145)
Gemiddeld gespaarde bedrag

deel 3: de grenzeloze generatie
betaalgedrag
Jongeren geven hun geld bewust uit
Over het algemeen proberen jongeren bewust om te
gaan met hun uitgaven. 43% koopt alleen dingen die
echt nodig zijn en 72% van de jongeren probeert spullen
altijd zo goedkoop mogelijk te kopen. Duurzame producten
vormen hierop een uitzondering. Een kwart van de
jongeren is bereid hiervoor meer geld te betalen in
tegenstelling tot 43% die hier echter nog niet toe bereid is.
Meer dan de helft van de jongeren koopt niet vaak
spullen zonder erbij na te denken.
Bezuinigingen meest voorkomende reactie bij geldnood
Wat doe je als je geld tekort komt?
Ik bezuinig op een
aantal uitgaven
Ik probeer meer te
verdienen
Ik leen geld van
mijn familie
Ik gebruik mijn
spaarrekening als ik
geld nodig heb
Ik leen geld van
vrienden
Ik betaal mijn rekeningen
niet of later
Ik maak gebruik van
de mogelijkheid om
rood te staan
Niet van toepassing,
ik kom nooit geld
tekort
6%
7%
8%
7%
4%
2%
4%
1%
1%
26%
25%
19%
26%
22%
21%
22%
22%
28%
38%
42%
Totaal (n = 526)
13 en 14 (n = 129)
15 t/m 18 (n = 397)
32%
36%
46%
Twee op de tien jongeren doen dat wel regelmatig. 15%
zegt zelfs een gat in zijn hand te hebben.
Schulden hebben is niet normaal
Maar liefst 89% van de jongeren vindt het hebben van
schulden niet normaal. Een groot deel van de jongeren
(62%) voelt zich zelfs schuldig als ze een rekening te laat
betalen. Wanneer jongeren schulden zouden hebben,
zouden ze liever niet willen dat anderen dit weten (47%).
Ook wanneer ze geld te kort zouden komen, houdt 28%
dit liever voor zich. Zorgelijk is dat een kwart van de
jongeren niet goed weet bij wie ze terecht kunnen als
ze een rekening niet kunnen betalen. De helft van de
jongeren is het ermee eens dat op school meer aandacht
moet komen voor lenen en sparen. Of geld gelukkig
maakt? Daar zijn de jongeren nog niet over uit: 36% vindt
van wel, terwijl 26% het hier juist niet mee eens is en
zelfs 38% heeft er helemaal geen mening over.
Bezuinigen bij geldnood
Maatregelen die jongeren nemen als ze geld tekort
hebben: bezuinigen, meer proberen te verdienen, geld
lenen van familie of spaargeld gebruiken. Vooral 15- t/m
18-jarigen bezuinigen op uitgaven of gebruiken hun
spaargeld. 13- en 14-jarigen hebben vaker nooit geld
tekort (46% vs. 32% voor 15- t/m 18 jarigen).
Hoewel jongeren nauwelijks gebruikmaken van de
mogelijkheid rood te staan, heeft 40% geen probleem
met het lenen van kleine bedragen en vindt 3% het geen
probleem grote bedragen te lenen. 58% leent liever
helemaal geen geld.
Kwart jongeren schulden
Een kwart van de jongeren heeft de afgelopen twaalf
maanden weleens schulden gemaakt of geld geleend.
17- en 18-jarigen hebben gemiddeld voor het grootste
bedrag aan schulden gemaakt of geld geleend: E 234.
15- en 16-jarigen volgen met E 67 en 13- en 14-jarigen
met E 21. De voornaamste reden voor jongeren om geld
te lenen was dat ze geen geld bij zich hadden of iets
wilden hebben waar ze geen geld voor hadden.
Voor 17- en 18-jarigen zijn onverwachte tegenvallers en
een tekort op de rekening eveneens belangrijke redenen
om geld te lenen.
Consumptie, uitgaan en kleding ‘boosdoeners’
Het meeste geld dat wordt geleend is bestemd voor
consumptie, uitgaan en kleding. Vooral 15- en 16-jarigen
hebben geleend geld besteed aan eten en drinken. Voor
17- en 18-jarigen zijn ook grote uitgaven voor hun studie
of auto(rijbewijs) redenen geweest geld te lenen.
Jongeren positief over eigen toekomstige
financiën
De meeste jongeren verwachten ook in de komende
twaalf maanden geen schulden te hoeven maken. Om
ervoor te zorgen dat ze de komende twaalf maanden
niet in de schulden komen of geld hoeven te lenen,
geven vier op de tien jongeren aan te zullen bezuinigen.
Het genereren van meer inkomsten (37%) en aanspreken
van spaargeld (19%) worden vooral door 15- t/m
18-jarigen aangegeven als alternatieven om de
komende maanden geen schulden te hoeven maken.

37
Aflossen schulden geen probleem
Verreweg de meeste jongeren hebben geen moeite hun
schulden af te lossen (80%) en hebben het gevoel er
controle over te hebben (78%). Voor de helft van de
jongeren zijn schulden en leningen dan ook iets tijdelijks.
Toch heeft 9% wel moeite met aflossen van schulden en
zegt 13% er geen controle over te hebben. 33% van de
jongeren denkt liever niet na over de schulden en
leningen die ze hebben. 28% van de jongeren ligt er zelfs
wakker van.
Jongeren positief over eigen toekomstige financiën
Wat ga je doen om te voorkomen dat je de komende
12 maanden schulden maakt of geld moet lenen?
Ik bezuinig op een
aantal uitgaven
Ik ga meer werken
Ik gebruik mijn spaargeld
als ik geld nodig
heb
Niets, ik neem
geen actie om te
voorkomen dat ik
schulden maak
Ik vraag meer geld
aan mijn ouders
Ik zorg dat ik bij de
bank niet meer rood
kan staan
Ik ga mijn pinpas
doorknippen
Niet van toepassing
9%
15%
13%
13%
13%
8%
5%
8%
4%
2%
5%
1%
1%
1%
16%
19%
Schulden hebben is niet normaal en blijft bij voorkeur verborgen
Kun je steeds aangeven in hoeverre je het hiermee eens of oneens bent?
Ik voel mij schuldig als ik een rekening te laat
betaal
Op school moet meer aandacht komen voor
lenen en sparen
Als ik schulden zou hebben zou ik niet willen
dat anderen dit weten
Geld maakt niet gelukkig
Als ik geld tekort zou komen, dan zou ik dat
nooit aan mijn omgeving laten blijken
Ik weet niet zo goed bij wie ik terrecht kan als
ik mijn rekeningen niet kan betalen
Ik vind het hebben van schulden normaal
32%
38%
39%
37%
37%
Totaal (n = 526)
13 en 14 (n = 129)
15 t/m 18 (n = 397)
28%
30%
37%
10% 26%
55%
7%
6% 15% 29%
45%
6%
3% 14% 37%
41% 6%
6% 20%
37%
29% 7%
3% 28% 40%
25% 4%
9% 41%
24% 24%
45% 44%
9% 2%
Zeer oneens
Oneens
Niet eens, niet oneens
Eens
Zeer eens
N = 526
2%
Jongeren in schulden door consumptie, uitgaan en kleding
Voor welke uitgaven heb je schuden gemaakt of geleend?
Consumptie
(eten)
Uitgaan
Kleding
Cadeaus
voor familie
of vrienden
Sigaretten
Kostgeld/kost
en inwoning/
huur
Openbaar
vervoer
Pre-paid card
voor mobiele
telefonie
Abonnement
voor mobiele
telefonie
Weet niet
19%
21%
18%
22%
22%
18%
15%
22%
17%
10%
10%
10%
10%
8%
7%
7%
11%
4%
4%
9%
1%
9%
4%
5%
3%
3%
4%
7%
3%
3%
Overig
17%
14%
13%
21%
Anders
22%
15%
15%
5%
7%
6%
3%
35%
30%
54%
Totaal (n = 134)
13 en 14 jarigen (n = 31)
15 t/m 16 jarigen (n = 52)
17 t/m 18 jarigen (n = 50)
Abonnement krant en tijdschriften
Cd’s en mp3 (itunes)
Verzekeringen
Hobby’s
Persoonlijke verzorging
Games
Films
Boeken en tijdschriften
Auto
Studie
Rijbewijs
Reizen
35%

deel 3: de grenzeloze generatie
betaalproblemen
Jongeren staan bijna nooit rood
De meeste jongeren kunnen niet rood staan op hun
betaalrekening (83%). 17% kan dat wel. Hoe ouder de
jongeren zijn, hoe vaker ze rood kunnen staan op hun
rekening (8% van de 13- en 14-jarigen vs. 24% van de
17- en 18-jarigen). 97% van de jongeren die wel rood
kunnen staan, staat zelden tot nooit rood op hun
betaalrekening. 2% staat af en toe rood en 1% continu.
Jongeren komen nauwelijks in aanraking met
incassobureaus
Slechts 2% van de jongeren is wel eens met een incassobureau
in aanraking geweest. De jongeren konden het
incassobureau in de meeste gevallen gewoon betalen.
Degenen die dit niet konden, hebben een beroep gedaan
op hun ouders. De rekeningen die door een incassobureau
werden geïnd waren: rekeningen van aankopen
via internet, verzekeringen, huur en abonnementen voor
mobiele telefonie. Opvallend is dat 6% van de jongeren
niet weet of ze met een incassobureau in aanraking is
geweest. Dit aantal neemt af naarmate jongeren ouder
zijn (9% van de 13- en 14-jarigen vs. 2% van de 17- en
18-jarigen). Wellicht weten 13- en 14-jarigen minder
goed wat een incassobureau is.
niet van hun ouders. De helft van de jongeren die zelf in
aanraking zijn geweest met een incassobureau (n = 10),
heeft ouders die hier ook wel eens mee te maken
hebben gehad. Dit resultaat is indicatief, vanwege het
lage aantal jongeren dat deze vraag gesteld is.
Er kunnen dus geen conclusies worden getrokken voor
alle jongeren tussen 13 en 18 jaar in Nederland.
Jongeren denken dat ouders goed met geld
omgaan
Het beeld dat jongeren hebben van hun ouders is dat ze
zorgvuldig met hun geld omgaan (78%). Slechts een klein
aantal jongeren (1%) vindt dat hun ouders slecht met
geld om kunnen gaan. Niet alle jongeren hebben zicht
op het betaalgedrag van ouders: 14% heeft hier geen
idee van. De wetenschap dat ouders contact hebben
gehad met een deurwaarder of incassobureau, lijkt geen
invloed te hebben op het beeld dat jongeren hebben van
de omgang met geld door hun ouders.
Slecht betalingsgedrag ouders gekopieerd
door kinderen
We hebben jongeren gevraagd of hun ouders weleens te
maken hebben gehad met een incassobureau of deurwaarder.
4% van de ouders heeft met één van beide wel
eens te maken gehad. 3% heeft met allebei wel eens te
maken gehad. Ruim eenderde van de jongeren weet dit

39
toekomstperspectief
Jongeren positief over toekomst
Om te polsen hoe jongeren de toekomst in Nederland
zien, is hen gevraagd wat er met de economische
situatie in Nederland zal gebeuren de komende twaalf
maanden en de komende vijf jaar. Op de lange termijn
zijn de jongeren vrij positief. Tweederde verwacht in de
komende vijf jaar een verbetering van de economie.
Een kwart verwacht zelfs een duidelijke vooruitgang.
Op de korte termijn zijn de verwachtingen minder hoog
gespannen. Hoewel 46% verbetering verwacht, denkt
slechts 2% dat er de komende maanden een duidelijke
verbetering zal plaatsvinden. 17% verwacht komend jaar
zelfs een verslechtering van de economie.
13- en 14-jarigen zijn het minst positief over de
toekomst van de Nederlandse economie.
Slecht betalingsgedrag gekopieerd door kinderen
Weet je of je ouders wel eens te maken hebben gehad met een
incassobureau of deurwaarder?
Ze hebben nog nooit te maken gehad
met een incassobureau of deurwaarder
Ze hebben wel eens te maken gehad
met een incassobureau
Ze hebben wel eens te maken gehad
met een deurwaarder
Dit weet ik niet
6%
4%
36%
57%
N = 526
Jongeren positief over toekomst Nederlandse economie
Wat zal er volgens jou met de algemene economische situatie in Nederland gebeuren?
Jongeren maken nauwelijks gebruik van krediet op
rekening
Heb je een betaalrekening waar je rood op kan staan?
Ja
Nee
Totaal (n = 526)
8% 17% 13 en 14 (n = 129)
15%
15 en 16 (n = 165)
24%
17 en 18 (n = 232)
83%
76% 85%92%
Hoe vaak sta je rood op je betaalrekening?
1%2% 14%
83%
Totaal (n = 526)
13 en 14 jarigen (n = 129)
15 en 16 jarigen (n = 165)
17 en 18 jarigen (n = 232)
Totaal (n = 526)
13 en 14 jarigen (n = 129)
15 en 16 jarigen (n = 165)
17 en 18 jarigen (n = 232)
3% 14%
37%
44%
2%
6% 14%
52%
24% 4%
1% 14%
32%
52%
2%
2% 14%
32%
51%
1%
5% 9% 19%
43%
24%
8% 11% 24%
42%
15%
3% 6% 19%
42%
30%
5% 10% 16%
44%
25%
Continu
Regelmatig
Af en toe
Zelden
Nooit
N = 90
Duidelijk verslechteren
Enigszins verslechteren
Ongewijzigd blijven
Enigszins verbeteren
Duidelijk verbeteren

deel 3: de grenzeloze generatie
Mentality
Langjarig onderzoek van Motivaction laat zien dat de
waarden van jongeren aan het verschuiven zijn. Jongeren
van nu staan anders in het leven dan eerdere generaties
toen zij jong waren. Zij zijn over het algemeen hoger
opgeleid en groeien op in een kennis-intensieve samenleving
waarin alle grenzen lijken te vervagen. Internet en
vooral social media hebben van de wereld een global
village gemaakt. Jongeren zijn in luxe opgegroeid en alles
is mogelijk.
Zelfredzamen en Structuurzoekers
De jongeren van nu kunnen grofweg worden verdeeld in
twee groepen: de ‘zelfredzamen’ en de ‘structuurzoekers’.
De zelfredzamen staan onbevangen in het
leven, zijn doorgaans hoger opgeleid en vinden bijna
vanzelf hun weg in de maatschappij. De groep structuurzoekers
is meer naar binnen gericht, voelt zich eerder
buitengesloten en hecht meer belang aan regelmaat en
structuur. Deze verschillende belevingswerelden hebben
invloed op de houding en het gedrag van jongeren ten
aanzien van technologie, schoolcarrière, werk, overgewicht,
alcohol en drugsmisbruik. In dit onderzoek is
onderzocht of de verschillen in leefstijl ook invloed
hebben op de houding van jongeren ten aanzien van geld,
schulden, betaalmoraal en betaalgedrag. In deze analyse zijn
de jongeren van 15 tot en met 18 jaar betrokken.
Zelfredzamen: geld maakt gelukkig, maar
op is op
De zelfredzamen zijn jongeren uit de Mentality-milieus
‘postmoderne hedonisten’ en ‘opwaarts mobielen’.
Zij staan onbevangen in het leven, zijn doorgaans
hoger opgeleid en vinden bijna vanzelf hun weg in de
maatschappij.
Geld maakt gelukkig
De zelfredzame jongeren vinden, vaker dan andere
jongeren, dat geld gelukkig maakt (28% t.o.v. 21%
gemiddeld). Als ze geld hebben, geven ze het ook uit. Per
maand houden zelfredzamen minder vaak geld over dan
andere jongeren (40% t.o.v. 46% gemiddeld). Een betere
boekhouding biedt hiervoor wellicht een oplossing.
Zelfredzamen houden hun bij- en afschrijvingen minder
dan gemiddeld in de gaten (69% t.o.v. 74% gemiddeld).
Ze weten bij wie ze terecht kunnen bij problemen
Vaker dan andere jongeren zeggen zelfredzamen liever
geen geld te willen lenen voor aankopen als ze zelf het
geld niet hebben (64% t.o.v. 56% gemiddeld). Desondanks
weten zelfredzame jongeren wel vaker dan gemiddeld
bij wie ze terecht kunnen als ze in geldnood zitten
(54% t.o.v. 48% gemiddeld).
Minder vaak lenen bij ouders en familie
De zelfredzame jongeren lenen minder vaak dan andere
jongeren geld van ouders of familie (18% t.o.v. 22%
gemiddeld). Opvallend is dat deze groep vroeger vaker
dan andere jongeren straf kreeg als ze niet goed met
hun geld omgingen (11% t.o.v. 8% gemiddeld).
Structuurzoekers: geld maakt niet gelukkig,
kleine leningen mogen
De structuurzoekers zijn jongeren uit de Mentalitymilieus
‘gemaksgeoriënteerden’ en ‘moderne burgerij’.

41
Zij zijn meer naar binnen gericht, voelen zich eerder
buitengesloten en hechten meer belang aan regelmaat
en structuur.
Geen problemen met het lenen van kleine bedragen
Structuurzoekende jongeren hebben, vaker dan andere
jongeren, geen moeite met het lenen van kleine geldbedragen
(51% t.o.v. 42% gemiddeld). Wanneer zij een
klein bedrag lenen maken zij zich daar dan ook vaker
geen zorgen over (34% t.o.v. 28% gemiddeld). Met het
lenen van grote bedragen hebben structuurzoekers wel
moeite.
Geld maakt niet gelukkig
De structuurzoekers vinden, vaker dan andere jongeren,
dat geld niet gelukkig maakt (45% t.o.v. 37% gemiddeld).
Desondanks zouden ze het, vaker dan andere jongeren,
niet laten weten aan hun omgeving als ze geld tekort
komen (34% t.o.v. 29% gemiddeld).
Ouders de regie
In hun eerste twaalf levensjaren hadden structuurzoekende
jongeren, vaker dan gemiddeld, ouders die de
regie in handen namen. Zij spaarden voor hun kinderen,
opdat die hun geld konden uitgeven (15% t.o.v. 11%
gemiddeld). De structuurzoekende jongeren hebben in
mindere mate aan zichzelf geleerd hoe ze met geld
moeten omgaan (32% t.o.v. 39% gemiddeld).
Grote steden
bezuinigen het
minst op
producten en
diensten
In de drie grote steden wordt het
minst bezuinigd op de aanschaf
van nieuwe producten en diensten
bij inkomensdaling (37% t.o.v.
55% gemiddeld). In het Zuiden
bezuinigt men daar dan juist meer
op (67% t.o.v. 55% gemiddeld).

Z O B E T A A L T N E D E R L A N D
t o e k o m s t v i s i e

h e t b e t a a l g e d r a g i n 2 0 2 5

deel 4: toekomstvisie
Het betaalgedrag van Nederland in 2025
GGN wil graag inzicht in het betaalgedrag van Nederland
in de komende 15 jaar. We hebben daartoe een
trendanalyse uit laten voeren. De resultaten van deze
analyse lichten we u onderstaand graag toe.
Doelstelling
Inzicht krijgen in de richting waarin het betaalgedrag en
de betaalmoraal van Nederlandse consumenten zich zal
ontwikkelen gedurende de komende 15 jaar.
Werkwijze
De basis voor de trendanalyse vormen de acht waardengroepen
(Mentality-milieus). Deze vertalen we door naar
de drie betaalprofielen van GGN, te weten de Risicomijders,
de Spenders en de Nonchalanten. Vervolgens
stellen we vast hoe de procentuele verdeling tussen de
Mentality-milieus per generatie is. Welke Mentalitymilieus
komen bijvoorbeeld meer dan gemiddeld voor
onder de jongste generatie in de leeftijd 15 t/m 25 jaar?
Want de waarden van de jongeren van nu zijn de
waarden van de dertigers en veertigers van 2025.
Op basis hiervan maken we een beschrijving van de betaalmoraal
en het betaalgedrag van consumenten in 2025.
Verschuiving van waarden door de tijd
De waarden van burgers worden in hun vormende
periode (leeftijd 15 t/m 30 jaar) ontwikkeld. Daarna
veranderen deze doorgaans niet wezenlijk.
Dit betekent dat een doorberekening van de huidige
waarden van de Nederlandse bevolking naar die van de
bevolking van 2025 de beste manier is om te voorspellen
wat voor maatschappij Nederland in 2025 is - en wat de
veranderingen zullen zijn in de betaalmoraal en het
betaalgedrag. Bij deze doorberekening kijken we naar de
huidige relatieve verdeling in waardenpatroon tussen de
verschillende generaties. Tot welk Mentality-milieu
iemand behoort, staat los van leeftijd, inkomen en
opleidingsniveau. Toch zijn er tussen de diverse generaties
in Nederland interessante verschillen te zien.
Voorbeeld: bij oudere generaties komt het Mentalitymilieu
traditionele burgerij meer dan gemiddeld voor,
terwijl dit bij de jongste generatie een nog maar zeer klein
segment is.
Deze veranderingen in waarden worden mede veroorzaakt
door de verschillen in de maatschappij die er
tijdens de vormende periode (15 t/m 30 jaar) van de
verschillende generaties waren, variërend van traditioneel
(jaren 50), opstandig en maatschappijbewust (jaren
60) tot pragmatisch en materialistisch (jaren 80) en
veelkleurig en hedonistisch (jaren 90).
De socioloog Becker onderscheidt in Nederland een
aantal generaties, gebaseerd op de waarden die hen
onderscheiden van andere leeftijdsgroepen. Deze
generaties variëren van de vooroorlogse generatie
(1910 – 1930) tot de pragmatische generatie (1971 –
1985). In navolging van het onderzoek van Becker zijn de
waarden van de jongste generatie in kaart gebracht.
We noemen deze groep de grenzeloze generatie
(van na 1985).

45
Bij de verschillende generaties zien we een
verschuiving van Mentality-verdeling:
• Vooroorlogse generatie (1910-1930): traditionele
burgerij vormt veruit de grootste groep.
• Stille generatie (1931-1940): opkomst moderne
burgerij.
• Protestgeneratie (1941-1955): tweedeling tussen
traditionele milieus enerzijds en de opkomst van het
anti-autoritaire postmaterialisme anderzijds.
• Verloren generatie (1956-1970): afscheid van de
traditionele kijk op Nederland. Opkomst van de
moderne burgerij en de experimentele postmoderne
hedonisten.
• Pragmatische generatie (1971-1984): sterke afname
van maatschappelijk bewogen postmaterialisten en
groei van pragmatische en statusgerichte Mentalitymilieus:
opwaarts mobielen en kosmopolieten.
• Grenzeloze generatie (vanaf 1985): een sterk modern
georiënteerde generatie, met grote groepen opwaarts
mobielen en gemaksgeörienteerden. De postmoderne
hedonisten vormen de tegenhanger.
Verdeling Mentality-milieus over de generaties
NL 15-80 jaar, prognose Mentality-milieus
Gemaksgeoriënteerden
Postmoderne Hedonisten
Kosmopolieten
Traditionele Burgerij
Nieuwe conservatieven
Postmaterialisten
Opwaarts mobielen
Moderne burgerij
vooroorlogse generatie
stille generatie
protestgeneratie
verloren generatie
pragmatische generatie
grenzeloze generatie
Opbouw Mentality Milieu

deel 4: toekomstvisie
Mentality-milieus in 2025
Doordat oudere generaties langzaam verdwijnen, wordt
het relatieve aandeel van de jongere generaties groter.
Mentality-milieus die onder jongeren meer dan gemiddeld
voorkomen, groeien hierdoor ook in de Nederlandse
bevolking als geheel.
Ontwikkeling Risicomijders, Spenders en
Nonchalanten
Hoe ontwikkelen de drie betaalprofielen zich? Spenders
nemen bijna 10% toe in omvang. Risicomijders nemen
10% af in omvang. De hoeveelheid nonchalante betalers
neemt licht toe.
Betaalgedrag in 2025
In 2025 zijn opwaarts mobielen, postmoderne hedonisten
en gemaksgeoriënteerden grotere segmenten in de
samenleving, terwijl de traditionele burgerij in omvang
flink afneemt. Waarden die ooit breed gedragen werden
in de maatschappij verliezen aan draagvlak en nieuwe
waarden doen hun intrede. Met uiteraard gevolgen voor
de manier waarop mensen met elkaar samenleven en de
normen die zij hanteren bij de omgang met anderen.
Nederland krijgt een slechtere betalingsdiscipline
De waardeverschuiving zal er toe leiden dat de hoeveelheid
consumenten met een strakke betalingsdiscipline
afneemt (Risicomijders). Daarentegen zal de groep met
‘het grootste gat in de hand’ (Spenders) toenemen. Met
als gevolg: meer schuldenproblematiek en meer incassotrajecten.
NL 15-80 jaar, prognose Mentality-milieus
2005 2010 2015 2020 2025
20% 21% 22% 23% 24%
48%
45%
41%
38%
35%
Dit wordt versterkt doordat de toename van een aantal
Mentality-milieus (opwaarts mobielen, gemaksgeoriënteerden,
postmoderne hedonisten) samengaat met de
afname van een aantal milieus met sterk tegengestelde
waarden (postmaterialisten en traditionele burgerij).
De verwachting tussen nu en 2025:
De dominante waardenoriëntatie wordt hedonistischer.
• Waarden als vrijwillig sober leven, rust en huiselijkheid
verliezen aan draagvlak.
• Status en zichtbaarheid worden voor veel mensen
belangrijk.
• Milieubewustzijn, tenzij verplichtend geadresseerd
door overheden, daalt.
• De binding met de lokale omgeving neemt af en de
zelfgerichtheid neemt toe.
Impact op debiteurenbeheer
Een slechtere betalingsdiscipline in de toekomst vraagt
om ander debiteurenbeheer. Het aandeel van de groep
Risicomijders neemt namelijk af. Daarvoor komen
groepen in de plaats (Spenders en Nonchalanten) die
vaak betalingsproblemen hebben door hun materialistische
leefstijl. Zij geven regelmatig meer uit dan dat zij
binnenkrijgen. Hun betalingsproblemen zijn veelal
hardnekkig en ze hebben ook vaak geen goed overzicht
over hun financiële situatie. Kortom, vaker terugkerende
wanbetalers waarop het debiteurenbeheer in de toekomst
aangepast moet worden.
22%
24%
27%
29%
32%
Nonchalanten
Risicomijders
Spenders

47
Raming omvang Mentality-milieus in 2025
NL 15-80 jaar, prognose Mentality-milieus
2005 2010 2015 2020 2025
22% 22% 21% 20% 19%
9% 10% 11% 13% 14%
Moderne burgerij
Gemaksgeoriënteerden
Postmoderne Hedonisten
Kosmopolieten
Traditionele Burgerij
Nieuwe conservatieven
Postmaterialisten
Opwaarts mobielen
10%
11%
12%
12%
13%
10%
18%
8%
10%
13%
10%
16%
7%
10%
14%
11%
14%
7%
10%
15%
11%
12%
6%
9%
17%
11%
10%
6%
9%
18%
Wat kan debiteurenbeheer doen om achterstallige
betalingen te beperken?
Wel doen
Laat betalers sneller benaderen
Consequenties van te laat betalen direct
communiceren
Kraakhelder formuleren
Zakelijke benadering
Gebruik van nieuwe media in benadering
Wakker schudden!!
Kostenverhogingen bij te laat betalen
Niet doen
Inspelen op plichtsbesef
Informele benadering
Verontschuldigen
Zachte heelmeesters...
Onduidelijkheid
Hulp bieden in het managen van schulden en
uitgaven

onderzoeksverantwoording
GGN heeft met plezier u het onderzoek ‘Zo betaalt
Nederland’ gepresenteerd. Dit onderzoek voeren we
jaarlijks uit in samenwerking met Motivaction. Het geeft
u inzicht in het betaalgedrag van Nederlandse consumenten.
In dit rapport vindt u de onderzoeksresultaten van
‘Zo betaalt Nederland 2011’. Deze resultaten worden,
waar mogelijk, vergeleken met de resultaten uit 2010.
Er is, net als bij voorgaande edities, voor een online
onderzoeksopzet gekozen. Hierbij is gebruikgemaakt van
het online panel van Motivaction. Om uitspraken te
kunnen doen naar regio is een steekproef gerealiseerd
met dezelfde omvang als in 2010. In totaal hebben 2.653
respondenten aan het onderzoek deelgenomen, als volgt
verdeeld over de regio’s: Randstad N = 514, West N = 613,
Noord N = 511, Oost N = 510 en Zuid N = 505.
De uiteindelijke data zijn gewogen naar leeftijd, opleiding,
geslacht, Mentality¹ en stedelijkheid waardoor de
representativiteit van het onderzoek is gewaarborgd.
Het onderzoek is representatief voor de Nederlandse
bevolking in de leeftijd van 15 tot 65 jaar.
GGN heeft dit jaar in het bijzonder gekeken naar het
betaalgedrag van jongeren in de leeftijd van 13 tot en
met 18 jaar². Ook hiervoor is gebruikgemaakt van het
online panel van Motivaction.
Het onderzoek is in week 6 van 2011 uitgevoerd.
¹Mentality is het unieke waarden- en leefstijlonderzoek van
Motivaction waarbij Nederlanders worden gesegmenteerd naar
acht verschillende milieus.
²Meer informatie over dit onderzoek vindt u in hoofdstuk 3, pagina 30

49
Profiel GGN
GGN is de grootste creditmanagement organisatie in
Nederland. Bij GGN werken ruim 1500 medewerkers,
waarvan meer dan de helft als incassospecialist. Daarnaast
zijn er 144 (kandidaat) gerechtsdeurwaarders en
55 juristen. GGN is met 28 vestigingen actief in het hele
land en biedt als enige partij op landelijk niveau minnelijke
incasso en gerechtelijke incasso binnen één
organisatie, met eigen kantoren. Daarnaast kunnen
bedrijven bij GGN terecht voor het uit handen nemen
van facturatie, het volledige debiteurenbeheer, advies bij
het inrichten of verbeteren van het creditmanagementproces,
detachering, training en opleiding van debiteurenbeheerders,
incassomedewerkers en gerechtsdeurwaarders.
De missie van GGN is het verhogen van het ondernemersrendement
van haar opdrachtgevers door het voorkomen,
beheersbaar maken en terugdringen van debiteurenrisico’s.

www.ggn.nl
T: 073 - 518 11 11