50 jaar Voermangroep

Voorwoord
Vijftig jaar Voermangroep: dat smaakt naar meer!
Vijftig jaar Voermangroep, je zou zeggen, dat is een felicitatie
waard en dat is het ook. Bij deze dus: van harte!
Maar je kunt ook zeggen, tjonge, die scoutinggroep is
nog maar een jonkie, want wereldwijd bestaat Scouting
Internationaal al meer dan 100 jaar en binnenkort
wordt datzelfde feest door Scouting Nederland landelijk
ook gevierd. Kennelijk heeft het een halve eeuw
geduurd voordat ze in Hattem op het idee kwamen de
Voermangroep op te richten.
Maar eerlijk is eerlijk, wanneer een groep vijftig jaar
bestaat, betekent dat wel eventjes, dat vijftig jaar lang
steeds weer opnieuw mensen de schouders eronder
hebben gezet. Jonge mensen, oude mensen, velen
droegen een dikke steen bij aan het voortbestaan van
de Voermangroep.
Waarom mensen dat zo lang volhouden? Omdat
Scouting nog steeds de leukste club van Nederland
is. En ook omdat je er verschrikkelijk veel schik kunt
hebben en tegelijkertijd nog eens goed bezig bent
ook, ook daarom!

Voor mijzelf geldt, dat ik in al die jaren dat ik binnen Scouting actief ben
geweest en ik de hele ladder doorlopen van welpie naar verkenner naar
leiding naar directeur van de landelijke organisatie en later als campchief
van de 18de Wereld Jamboree in Dronten, in die hele lange tijd heb ik
heel veel gekke mensen leren kennen! Echt nooit geweten, dat er zoveel
gekke mensen waren. Maar dat vonden ze van mij ook natuurlijk. In al
die jaren hebben we ook zo verschrikkelijk gelachen, dat je steevast de
volgende morgen nog buikpijn had. Dat geldt nog steeds voor veel mensen
binnen scouting, als je geen humor hebt, houd je het binnen Scouting niet
vol!
Scouting is voor mij ook de club, waar je internationale ervaringen kunt
opdoen. Ik herinner me nog hoe ik ooit als 18 jarige verkennersleider
met veertig verkenners voor het eerst in Engeland ging kamperen, mooi,
onvergetelijk. Van dat soort ervaringen heb ik echt veel geleerd en het was
supergaaf. Dat soort ervaringen heeft de Voermangroep ook al vijftig jaar
lang mogen doorgeven aan al haar leden, daar ben ik zeker van. Ik wens
de groep toe, dat ze net als de landelijke organisatie op die voet door zal
gaan en eens ook haar eigen eeuwfeest mag vieren.
Goed spoor gewenst in de komende vijftig jaar!
Hans van Ark, campchief 18de Wereld Jamboree 1995

Almanak 50 Jaar Voermangroep
5

Almanak 50 Jaar Voermangroep
1. Inleiding
Het leuke van geschiedkundig
onderzoek is dat je duikt in een
leven en dat dan blijkt dat dat een
heel bijzonder leven is van een heel
bijzonder mens. Daardoor wordt
het onderzoek steeds boeiender
en breidt het zich ongewild steeds
meer uit. Zo blijkt dat Paul Voerman
in Groningen, Rotterdam en
Hattem nog steeds terecht wordt
geëerd. Hij blijkt aan het begin
te hebben gestaan van tal van
maatschappelijke activiteiten:
Een scoutinggroep in Groningen
opgericht, 26 jaar zeer geliefd
jeugdleider in Rotterdam-Zuid,
grondlegger van de Camping,
inspirator van de kinderkampen
van de Hertenhoeve in Hattem,
mede-inspirator zelfs van het
schipperskamp, nauw betrokken bij
het welenwee van de Voermangoep
en de jongens die daar deel van uit
maakten.
Een zeer boeiende man die een
onuitwisbare indruk op zeer velen
heeft gemaakt.
Het minder leuke van geschiedkundig
onderzoek is dat je dingen
ontdekt waardoor mythes worden
doorgeprikt. Zo is de Voermangroep
in Hattem niet naar hem vernoemd,
maar naar zijn vader, de schilder
Jan Voerman Sr.; op Daendels na de
beroemdste Hattemer.
Hij is zelfs niet een van de
initiatiefnemers van de groep
geweest, want de groep heette vanaf
het eerste begin de “Voermangroep”
en het zou met die naam wel eens
kunnen lijken dat de groep naar
hem genoemd was! Dat zou Paul
nooit gewild hebben!
Als iemand bescheiden was en op
de achtergrond wilde blijven was het
Paul wel!
Bovendien was de relatie met zijn
vader niet zo dat hij de groep naar
zijn vader had willen noemen; die
relatie was ronduit slecht.
Paul is pas later actief bij de groep
betrokken geraakt, o.a. als voorzitter
van het Stichtingsbestuur en
gewoon als Oom Paul, de inspirator
van talloze jongens die altijd bij hem
konden aankloppen.
Dat zijn dus twee mythes in één klap
onderuit gehaald.
Zo zie je maar: je begint ergens
aan en het resultaat is niet wat je
verwachtte toen je startte.
Een ding is mij wel duidelijk: Paul
Voerman was een buitengewoon
mens, en al heeft hij niet precies de
rol gespeeld die we dachten: hij is
het waard om aan de vergetelheid
te worden ontrukt.
Voermangroep:
Hou Oom Paul in ere!
Reinier Katgert
7

Paul Voerman
8
2. Paul’s Jonge Jaren
Paul Voerman werd op 13 juli 1896
geboren als zoon van de bekende
IJsselschilder Jan Voerman Sr. en
Anna Henriëtte Gezina Verkade.
Deze Kamper boerenzoon en zijn
welgestelde vrouw (dochter van
Eduard Verkade, de stichter van
de Verkade koekjesfabrieken)
vestigden zich in 1889 in Hattem.
In 1890 werd hun eerste zoon Jan
geboren (later Jan Voerman Jr, de
tekenaar van de Verkade-albums); in
1891 hun zoon Tijs, in 1893 dochter
Eduarda en in 1894 zoon Willem.
Dit alles speelde zich af binnen de
stadsmuren van Hattem. In eerste
instantie woonde het gezin boven
wat nu de Zwarte Truffel is, later
woonden ze boven wat nu Janse
Mode is in de Kerkstraat.
In 1895 kreeg Jan Sr. lucht van de
sloop van een groot huis in Dalfsen.
Hij kocht daar de stenen en het
houtwerk van en liet voor zichzelf
een huis bouwen buiten de muur,
tussen waar nu de Hof van Blom
is en de Dijkpoort. In dat huis werd
tenslotte Paul geboren in 1896.
De kinderen Voerman hadden een
merkwaardige jeugd. Paul’s oudere
broer Thijs schrijft daarover in zijn
jeugdherinneringen:
“Wij als kinderen leefden intussen
vrijwel afgesloten van de buiten
wereld, in een eigen huis en tuin,
zonder met andere kinderen van
onze leeftijd in aanraking te komen.
Als we gingen wandelen was het met
vader of moeder en werd het stadje
gemeden. Ik heb vaak verlangd en
“Achterzijde van ons huis aan de Geldersche Dijk”, zo schreef Tijs Voerman onder deze foto
(afbeelding collectie G.J. Veldkamp).]

Almanak 50 Jaar Voermangroep
ook gevraagd de stad eens door te
gaan, maar daar werd heel zelden
op ingegaan.”
Ze gingen ook niet naar school, maar
kregen privé les van de dochter
van het hoofd van de christelijke
school, Lucretia Van Zuylen, die toen
waarschijnlijk kwekeling bij haar
vader was. Later mochten ze toch
naar school, maar Tijs heeft nooit
naar de HBS mogen gaan, alhoewel
hij graag architect was geworden.
Hij moest eerst maar een vak leren
en moest gaan werken bij een
plaatselijke timmerman. Door dit
soort verhalen is het ook onduidelijk
(en het valt ook niet te achterhalen)
wat voor opleiding Paul nu eigenlijk
heeft gehad.
Paul met vader bij kalf
Duidelijk is uit de verhalen van Tijs
(die zijn jeugdherinneringen later
heeft opgeschreven) dat ze bij het
huis een behoorlijke moestuin
hadden, ook met fruitbomen en het
nodige kleinvee, o.a. veel kippen en
een enkel kalf. Uit die tijd dateert
ook de foto van Paul met zijn vader
bij het voeren van het kalf.
9
Portret Jonge Paul Voerman

Paul Voerman
3. Paul wordt
scout en gaat naar
Groningen
10
Kennelijk is Paul onmiddellijk na
de oprichting lid geworden van de
eerste Padvindersgroep in Zwolle
“Groep 1”. In die tijd kregen groepen
een nummer en hadden ze nog geen
naam. Volgens de overlevering zou
dat in 1910 geweest zijn, maar dat
lijkt onwaarschijnlijk. Groep 1 heet
tegenwoordig de Vaandrig Lengton
groep in Zwolle, en die stellen dat
hun groep in 1910 is opgericht.
Volgens de man die de geschiedenis
van Scouting in Nederland heeft
geschreven (Jan van der Steen) is dat
onwaarschijnlijk, 1911 komt eerder
in aanmerking als stichtingsjaar. Hij
heeft namelijk nooit enig bewijs voor
1910 gevonden.
Uit die tijd dateert ook het prachtige
geposeerde portret van Paul in
uniform, gemaakt in 1916 bij een
beroepsfotograaf in Zwolle (met
dank aan Ferdy Deinum, die de foto
te leen gaf).
Rond 1917 is Paul naar Groningen
verhuisd, waarschijnlijk om te
studeren, maar wat hij gestudeerd
heeft kon niet achterhaald worden.
In Groningen is hij medeoprichter
geweest van “Troep 4”.
Dat was een zogenaamde
fiets-groep. Er waren in die tijd
“wandelgroepen” en “fietsgroepen”.
Een fiets was in die tijd niet een
gewoon vervoersmiddel. Een fiets
Paul Voerman poseert in scoutinguniform
was vreselijk duur, en alleen in het
bezit van de meer welgestelden.
De overgrote meerderheid van de
mensen kon geen fiets betalen en
men liep dus. Fietsen was zelfs
zo bijzonder dat je als lid van een
wandelgroep het insigne “wielrijder”
kon halen, als je geen fiets had maar
wel kon fietsen!
In die tijd was er ook een troep
waterscouts in Groningen en dat
moeten ook zeer welgestelde
jongelui zijn geweest, want die
moesten helemaal naar het
Paterswoldsemeer fietsen om bij
hun boten te komen!
Al snel werd Paul Voerman hopman
van de Groningse Troep 4, en heeft

Almanak 50 Jaar Voermangroep
hij in het voorjaar van 1920 een
fietstocht met zijn groep verkenners
gehouden via Havelte naar Hattem
en weer terug.
De correspondent van het blad “De
Padvinder” (ene A.J.v.L) bericht in
1920 vanuit Groningen:
“Groep IV hield een trekkamp.
De eerste nacht werd geslapen in
Havelte; den volgende dag werd
de oud-wigwam van de hopman (in
Hattem) bereikt waar in de buurt
de tenten werden opgeslagen.
Zondags vonden wij onze Zwolse
broeders bij de Dellen; in deze
heerlijke omgeving hebben we tot
dinsdagmorgen vertoefd. Trots een
spannende kamp (wedstrijd, RK)
met de Zwollenaren, waarbij bleek
dat leiders o zoo bijgeloovig kunnen
zijn, bleef de verstandhouding met
onze buren opperbest, zelfs toen
geen overeenstemming kon worden
verkregen of de kamp beslist was
of niet. De ondergeteekende,
verslaggever, had met een leider
uit Amsterdam het voorrecht
gastvrijheid te genieten. Tot mijn
spijt moet ik opmerken dat de
groentjes geen flauw benul van
gastrecht en eerbied hebben; zelfs
geen eerbied voor Mohammed!* De
laatste nacht vonden we onderdak
bij de familie Voerman in Hattem.
Gedeeltelijk per fiets, gedeeltelijk op
een snelvarende motorboot zijn we
weer in Groningen beland.”
4. Paul in Rotterdam
Volgens de Burgerlijke Stand in
Hattem verhuist Paul in 1922
naar Rotterdam; hij is dan 26 jaar
en wordt medewerker van het
Zuidervolkshuis in de wijk Vreewijk
in Rotterdam Zuid. Hij heeft in die
tijd toen al zijn eigen “pedagogiek”
ontwikkeld, waarover later meer.
In ieder geval herinnert Gerrit
Muilwyk (de oud-campingbeheerder
van Camping Molecaten) zich dat
Paul bij zijn moeder in Rotterdam
Vreewijk over de vloer kwam en
dat hij bij verjaardagen altijd mooie
cadeautjes voor de kinderen
meenam.
Om duidelijk te maken in wat voor
situatie Paul in Rotterdam Zuid
werkte, volgt hier een lang citaat
over de geschiedenis van de
handbalvereniging De Snelwiek,
die uit dat Zuider Volkshuis is
voortgekomen. Noem het een stukje
sociale geschiedenis als beeld voor
de situatie waarin Paul 26 jaar lang
leefde en werkte.
Tuindorp Vreewijk verrijst.
Toen het inwoneraantal van
Rotterdam aan het eind van de 19e
eeuw ongeveer drie keer zo groot
werd, moesten in een razend tempo
nieuwe woonwijken uit de grond
worden gestampt. Toevalligerwijs
leefde onder architecten en
stedenbouwers een bepaald
ideaalbeeld over woningbouw. Dat
11

Paul Voerman
12
Het Zuider Volkshuis
ideaalbeeld was een uit Engeland
overgewaaide filosofie dat woningen
van arbeiders het best konden
worden gebouwd in dorpachtige
wijken net buiten de stad, met
landelijke huizen, veel tuinen en
veel groen. Kortom: een tuindorp.
Tuindorp Vreewijk werd ontworpen
door de beroemde architect
dr. H.P. Berlage en zijn collega
Granpré Mollière, onder andere,
was één van de ontwerpers van
de eengezinswoningen. Het
is dan 1916. Behoudens een
aantal dijken, boerderijen en
de Dordtschestraatweg, een
doorgangsroute van Dordrecht
tot Katendrecht, is de plek waar
Vreewijk moet gaan verrijzen een
grote lege polder. Vanaf dat moment
gaat eigenlijk de voorgeschiedenis
van onze handbalvereniging
voorzichtig van start. Het idee en de
bouw van het tuindorp, dat in een
grote buitenlandse belangstelling
stond, was ontstaan uit een ideaal.
Het ideaal de stedeling uit zijn hoge,
lichtarme huizen in straten zonder
groen te halen en hen te huisvesten
in een landelijk aandoende
omgeving met lage huizen.”
Een bijzonder aspect van de ideële
gedachte achter de bouw was dat
de nieuwe bewoners van de wijk
een gemeenschap moesten gaan
vormen. Dankzij het isolement van
Vreewijk ten opzichte van de rest
van Rotterdam en het werk van het
Zuider Volkshuis is dit tot op zekere
hoogte gelukt. Sinds 1917 is het
Zuider Volkshuis gehuisvest aan de

Almanak 50 Jaar Voermangroep
Brink, bij de Dreef en de Lede. Vanaf
de oprichting kan het ’t culturele
centrum van Vreewijk worden
genoemd. De arbeiders kregen
van huis uit geen sociaal culturele
opvoeding mee, het Zuider Volkshuis
probeerde deze taak over te nemen.
Het Zuider Volkshuis, later wordt
het in de volksmond zeer algemeen
‘De Brink’ genoemd, had een zeer
grote aantrekkingskracht op de
toenmalige bewoners. Vanwege het
ontbreken van sportverenigingen
en horecavestigingen in de directe
omgeving en omdat de infiltratie
van het medium televisie nog jaren
op zich zou laten wachten, was
het Volkshuis het toevluchtsoord
voor velen. De mogelijkheden van
tijdspassering waren verschillend.
Van huisvlijt tot cultuuronderricht.
Velen maakten op zeer jeugdige
leeftijd in de kinderspeelzaal kennis
met het Volkshuis, terwijl moeder
deelnam aan een naaicursus.
Het is de tijd van maandag
wasdag, dinsdag strijken,
vrijdag schoonmaken, zaterdag
boodschappen, zondag rustdag.
Eén keer per week onder de douche.
Bakker, melkboer, groenteboer en
schillenboer komen met paard en
wagen aan huis. De was in de tobbe
met wasplanken en wringer op de
rand bevestigd. Omdat de meeste
gezinnen in Vreewijk een tuin
hadden, gebeurde dit aldaar.
Het culturele aspect werd
voornamelijk bepaald door een
sterke beleving vanuit de natuur.
Benamingen van jongensgroepen
zoals de Bisons, de Otters, de
Gemzen en van vele bijgebouwen
en recreatiehuizen die vogelnamen
droegen, bevestigde dat. De Uil,
de Karekiet en het Reigersnest
zijn hiervan voorbeelden. Het lag
dan ook in de lijn der verwachting
dat de naam van een op te richten
handbalvereniging iets ‘vogel –
achtigs’ in zich zou moeten krijgen.
In de naam Snelwiek zitten de
elementen snelheid en vogel. Ons
huidige shirtembleem benadrukt dit
gegeven.
Culturele avonden
Vanuit het Zuider Volkshuis
probeerde de leiding hun jonge
leden een bepaalde levensvisie
mee te geven. Eén die gebaseerd
was op vrijheid van denken, het
respect en de noodzaak van arbeid
en een sterke ontwikkeling van je
eigen persoonlijkheid met daarbij
het menselijk bewustzijn als
uitgangspunt.
Deze visies waren het
centrum van waaruit diverse
activiteiten plaatsvonden zoals
toneeluitvoeringen en lezingen.
Culturele avonden waren algemeen,
het thema kon luiden ‘lezen, zingen,
dansen’. Het programma zou er als
volgt hebben kunnen uitzien:
Eerst een lezing over literatuur door
de bekende socialistische schrijver
Jef Last en op het moment dat
de eerste geeuw ternauwernood
13

Paul Voerman
14
Zangbundel Jan Pierewiet
kon worden onderdrukt, werden
de Pierewietbundels te voorschijn
gehaald en kon de voorbijganger
op de Dreef meefluiten met
het samenzang. Tot slot werd
het programma afgesloten met
volksdansen.
Volksdansen was één van de meest
gebezigde uitingen. Daar werd
door de leiding een grote waarde
aan gehecht. Het is ooit eens
voorgekomen dat een persoon
die een moderne dans wilde
introduceren met verwijdering werd
bedreigd.
Voor menigeen was de overgang van
meisjes- of jongensgroep naar een
gemengde groep een forse stap, die
als aanloop kon worden beschouwd
voor een spannende verkeringstijd
en later soms tot een huwelijk. Tot
hun vijftiende jaar moesten de
jongenlui maar aan andere zaken
denken en vermaakten zij zich met
spelletjes gericht op hun eigen
leeftijd en sekse.
Voerman en Havelaar
Paul Voerman stond bekend als
een geboren leider. Hij had een
prominente betrekking bij de
Verkade – fabriek en vanuit deze
maatschappelijke positie kon hij
niet onbemiddeld genoemd worden
(noot auteur: dit is niet juist; hij heeft
nooit een betrekking bij Verkade
gehad, maar wel altijd een toelage
van die kant, waarschijnlijk van zijn
grootvader). In zijn woning achter
de Kooiwalweg in Barendrecht
ontving hij buiten de Volkshuisuren
vaak jongens die zich daar thuis
voelden en hem zelfs hun tweede
vader noemden. Zijn optreden
was doordacht wanneer bepaalde
beslissingen meteen genomen
moesten worden. Impulsief
wanneer iemand er in slaagde zijn
vertrouwen te winnen en daardoor
een bevoorrechte positie kon
innemen. Zoals Voerman de jongens
begeleidde, zo deed mejuffrouw
L. Havelaar (Lucy) dit met de
meisjes. Door haar uitstraling kwam
zij wat afstandelijk over. Echter
innerlijk was zij zeer bewogen. De
levensbeschouwelijke visie waarop
het Zuider Volkshuis dreef, was bij

Almanak 50 Jaar Voermangroep
Centrum de Brink in Rotterdam
Voerman en Havelaar in grote mate
aanwezig.
Geregeld werden zondagochtenden
bezocht om de oorsprong en
beginselen van klassieke muziek
te leren kennen. Voor velen leverde
dit een passie op voor bijvoorbeeld
Bach of Grieg.
Onder het toeziend oog van dit tweetal
werden veel kampeerkampen tot
een goed eind gebracht. Zowel
Voerman als Havelaar ervoeren een
grote verantwoordelijkheid voor hun
pupillen. Wanneer het Reigersnest
werd aangedaan kreeg iemand die
de zwemkunst niet meer machtig
was, geen toestemming het water
op te gaan. Ongelukken vonden
daardoor gelukkig niet plaats.
Maakte iemand per ongeluk een
scheur in zijn kleding dan stond
Paul Voerman als weldoener al weer
klaar met een vervangende broek of
overhemd.
Uitstapjes naar Amerongen, Esbeek
(in Brabant) of Rockanje, vaak met
de fiets. Gewandeld werd er ook,
even heen en weer naar Gouda of
de Binnenmaas.
De invloed en de geestelijke
nalatenschap van deze twee
bijzondere mensen is (nog steeds)
enorm. Zelfs wordt gesteld dat de
leden van het Zuider Volkshuis
onder en dankzij hun begeleiding
maatschappelijk verder zijn
gekomen. Op velen hebben zij een
onuitwisbare indruk gemaakt.”
15

Paul Voerman
16
5. De pedagogiek
van Paul
De pedagogiek van Paul is bij zijn
overlijden uiteengezet door Dr.
Feitse Boerwinkel, die als stagiaire
bij Paul werkzaam was in het Zuider
Volkshuis in 1932/1933.
Boerwinkel, die Nederlands
gestudeerd had en die later directeur
is geweest van het Montessori
Lyceum in Amersfoort en daarna
directeur van Sociale Academie de
Horst in Driebergen en auteur is van
een aantal zeer belangrijke boeken,
heeft een zeer uitgebreide grafrede
gehouden waaruit ik verderop nog
meer zal citeren.
Het feit dat die grafrede in zijn geheel
in de Homoet is afgedrukt zegt veel
over het belang dat men aan Paul
Voerman in Hattem hechtte!
De pedagogie van Paul Voerman vat
Feitse Boerwinkel als volgt samen:
“Niet lang geleden spraken we nog
met elkaar over de belangrijkste
elementen bij het helpen van
jongeren op weg naar groei en
volwassenheid. Toen kwam zijn
“pedagogie in een notendop” in drie
elementen naar voren:
a) Zorg dat er bij alle wenken die
je geeft, ook iets is, waarvan de
jonge mens weet: dat doe je niet.
Zorg dus dat er een begrenzing is.
Hij noemde enkele voorbeelden
en ik herinnerde me ze. Zo was
het in alle kampen, Karekiet en
Reigersnest, wat iedere jongen
wist: hoe naakt je er verder in een
kamp ook bij mag lopen, als we
gaan eten gaat er even een hemd
of een bloes aan. Niet omdat Paul
preuts was. Maar uit het oogpunt
van stijl. Dat bloesje of hemdje
was op zichzelf niet belangrijk.
Het was meer een teken van: even
een (zij het nog zo eenvoudige)
begrenzing.
b) Het tweede element in zijn
pedagogie was: zorg dat er altijd
opeens een verrassend moment
is. Een onverwacht iets bij de
maaltijd. Of een onverwachte
gast. Of een onverwachte tocht.
c) Het derde was: het mysterie.
Zorg dat er een puzzel is, dat
niet direct duidelijk is, iets dat ze
intrigeert.
Feitse Boerwinkel 1970

Almanak 50 Jaar Voermangroep
Ik heb in de loop der jaren heel wat
over opvoeding gelezen, maar ik
aarzel niet om deze trits van Paul:
Begrenzing, verrassing, mysterie,
zonder meer een geniale greep
te noemen. En ook al weer: uit de
praktijk gedistilleerd.”
6. In en na de oorlog
In de oorlog heeft Paul onderdak
geboden aan de gebroeders
Muilwyk, die in 1940 bij hem zijn
komen wonen in de voormalige
chauffeurswoning boven de garage
bij zijn huis.
Ook hielp hij joodse onderduikers, die
een eindje verderop ondergedoken
zaten bij tuinder Hoogendorp in de
stookkelder. Helaas zijn die mensen
uiteindelijk opgepakt door de
Duitsers.
Na de oorlog heeft Paul gewerkt bij de
UNRRA, de United Nations Refugee
and Rehabilitation Association.
Deze organisatie was in 1943 in
Amerika opgericht om vluchtelingen
te helpen. Van daaruit werden
na de oorlog herstellingskampen
georganiseerd voor kinderen uit
Huis in Barendrecht
Achterzijde huis aan de Achterweg in
Barendrecht, waar Paul in 1928 naar toe
verhuisde.
Nederland, om te herstellen in
Engeland en Zweden. De broer
van Gerrit Muilwyk is een aantal
keren met Paul mee geweest naar
Engeland en Zweden. Ook werden
via de UNRRA voedingsmiddelen
en kleding gedistribueerd. Deze
UNRRA organisatie is opgeheven
in 1947, waarna het werk ervan
is overgenomen door de Marshall
hulp.
Frans Sweben die als jongen ook
vaak op het Zuider Volkhuis kwam
en mee ging kamperen, vertelde dat
Paul (die een speciaal uniform aan
had), in zijn periode bij de UNRRA
dan plotseling het kamp in Brabant
(in Esbeek) binnenreed met een
grote vrachtwagen, waaruit allerlei
chocolade, koekjes en sigaretten
kwamen. Dan bleef hij een paar
dagen en was weer weg.
Frans, die in 1938 (hij is in 1930
geboren) voor het eerst kennismaakt
met Paul, vertelt dat er vlak bij Paul’s
huis altijd gespeeld werd op en om
de slootjes, soms ging er weer eens
17

Paul Voerman
18
een bootje om. En dan kon je altijd
naar het huis van Oom Paul aan
de Kooiwalweg. Die had wel droge
kleren.
Paul was buitengewoon vrijgevig:
Frans hield erg van voetballen en
na de oorlog kwam Paul ineens met
een paar voetbalschoenen voor
Frans aan! Waar hij ze vandaan had
bleef onduidelijk.
Daarna heeft Paul een functie
aanvaard bij het Rode Kruis
Nederland om te zoeken naar
vermiste mensen die voor de
Arbeitseinsatz naar Duitsland waren
gestuurd (zeg maar: gedeporteerd).
Hij had daartoe een auto met
chauffeur van het Rode Kruis ter
beschikking gekregen. Daarmee
was hij vaak maanden weg. Het
is onduidelijk wanneer hij met dat
werk gestopt is.
7. Terug naar
Hattem: de Camping
In Barendrecht vat Paul, samen met
zijn vriend Dick Mooij het plan op
om een camping te beginnen in de
bossen van Hattem. Mooij was van
oorsprong boekhouder, die in zijn
vrije tijd zeker niet onverdienstelijk
schilderde en een kunstatelier had.
In 1950 beginnen zij met de
onderhandelingen met de gemeente
Hattem.
Er leefden nogal wat bezwaren bij de
diverse fracties in de gemeenteraad
en in de extra raadsvergadering
van 20 februari 1951 moesten
burgemeester Toornstra en
wethouder Rooseboom alle zeilen
bijzetten om het voorstel er door
te krijgen. De oppositie was vooral
bang voor de aantasting van de
christelijke waarden van de Veluwse
samenleving. De initiatiefnemers
zouden Linkse AJC-ers (Arbeiders
Jeugd Centrale) zijn en er zou
wellicht modern gedanst worden
op mechanisch voortgebrachte
muziek(!).
De Burgemeester en wethouder
wisten alle bezwaren te ontkrachten
en uiteindelijk kwam er zelfs een
lening van 8000 gulden voor de
start van het geheel op tafel.
Er werd een zgn. “Volker keet”
neergezet, als onderkomen voor
Voerman en de heer Bliek die
de kampwinkel en de keuken
zou gaan beheren. Voor de heer
Mooij kwam er een huisje, tevens
ontvangstruimte en kantoor.
Daarnaast kreeg Meindert van Veen,
een bekend Hattems architect,
de opdracht om een ontwerp te
maken voor huisjes. Dat werden
zogenaamde “Staphorster huisjes”,
een merkwaardige naam voor wat in
feite miniatuur Veluwse boerderijtjes
waren.
De heer Mooij had een folder
ontworpen en meteen het eerste
jaar liep het al goed, ruim 2000
overnachtingen, waarbij gold
dat padvinders gratis mochten
kamperen!

Almanak 50 Jaar Voermangroep
campingbeheerder, wat hij tot zijn
pensioen is gebleven. Gerrit woonde
in 2009 nog in een aanleunwoning
bij verzorgingshuis de Bongerd in
Hattem.
Een ‘Staphorster huisje’ dat Meindert van
der Veen in de jaren vijftig ontwierp voor
‘De Leemkule’.
In 1953 na de watersnoodramp van
1 februari vluchtte het Rotterdamse
gezin Muilwyk (inmiddels was Gerrit
getrouwd en had een zoontje)
vanuit hun ondergelopen huis in
Abbenbroek op Voorne Putten naar
Hattem, waar ze door Paul warm
werden onthaald.
Ze deden alles wat er te doen viel en
toen het water op Voorne Putten was
gezakt vertrokken ze weer om in
hun oude woonplaats de tuinbouw
weer van de grond te krijgen. Daar
is ook hun tweede zoon geboren.
Maar na ruim een half jaar vonden
ze het er zo triest en troosteloos,
zo’n onafzienbare kale vlakte, dat
ze besloten om toch maar terug te
gaan naar de camping, waar Gerrit
onofficieel de campingbeheerder
werd.
Later toen in 1955 het terrein
werd overgenomen door een
verzekeringsmaatschappij, is
Gerrit door die firma gewoon
in dienst genomen als officieel
In de begintijd van de camping
kreeg Paul de beschikking over
een oude vrachtwagen van
Verkade. Die werd omgebouwd tot
personenvervoerwagen en daarmee
werden de gasten van (toen nog)
station Hattemerbroek, station
Zwolle of de bushalte opgehaald.
Als snel kwam er een uitbreiding van
de camping, met een 15-tal huisjes
aan de andere kant van de weg.
Dat was onder het voorbehoud van
de gemeente dat daar de mensen
van het Rode Dorp tijdelijk mochten
wonen in verband met de renovatie
van hun huizen.
Het is mij onduidelijk wanneer Paul
precies zijn functies bij de camping
heeft neergelegd; waarschijnlijk in
1961, toen hij 65 werd.
19

Paul Voerman
20
8. Paul en het
schipperskamp
Ook bij het schipperskamp is Paul
betrokken geweest. Niet bij de opzet
ervan, maar wel als inspiratiebron
voor de initiatiefnemer: J. Kroon.
In een stuk voor het blad
Heemkunde van juli 2004 vertelt
Kroon hoe hij lid is geweest van
de Bernadottegroep, de voorloper
van de Voermangroep eind jaren
40 en dat de Scouting hem toen
al erg geïnspireerd had. Toen hij
in 1957 op de schippersschool in
Zwolle ging werken als leerkracht,
ging hij ook zomerkampen voor
schipperskinderen organiseren
op het terrein naast de Leemcule.
Daar trof hij Paul met al zijn
ervaringen met jongeren,
waardoor een unieke combinatie
ontstond. Zijn eigen ervaring en
Paul’s padvinderservaring, boden
mogelijkheden voor kampen en
de faciliteiten van de Leemcule. In
1962 werd het eigen gebouw van
het schipperskamp geopend door
burgemeester Bijleveld, die het de
naam gaf die hij zelf bedacht had:
“de Zandkreek” (waar water en land
samenkomen).
Kroon heeft in een later artikeltje
voor Heemkunde ook nog
geschreven over “het weitje van
Voerman”, omdat Paul woonde in
het laatste huisje voor het bos, vlak
naast de Zandkreek.
Hij schrijft: “Na zijn pensionering
huurde hij het huisje met weitje en
ieder werd daar gastvrij ontvangen.
In zijn kamer stond een fruitbak zo
groot als een wagenwiel. “Neem een
vrucht” was steevast het eerste wat
je werd toegevoegd. Buiten stond
een klokkenstoel: die mocht alleen
geluid worden als er een kind zoek
was en…bij zijn begrafenis. Zijn
grafsteen, een grote zwerfkei lag
er al naast tot die zijn definitieve
bestemming zou krijgen. Bij zijn
huis lag altijd hout om meubels te
maken. De drie zware banken en
de tafel in de Zandkreek waren een
geschenk van hem.”
Opmerkelijk is dat Kroon exact
dezelfde 3 hoofdpunten van de
pedagogiek van Paul benoemt in zijn
artikel, als waar Feitse Boerwinkel
het over heeft, namelijk: begrenzing,
verrassing en mysterie.
En dan de opmerking die we ook
van Paul kennen: “Don’t think they
cannot be saved without you”: je
hebt alles goed voorbereid, laat ze
het nu verder zelf maar uitzoeken!
9. Paul en de
Hertenhoeve
Een van de mensen die Paul in
Hattem na zijn terugkeer leerde
kennen en met wie hij een sterke
band voelde, was Bep Voorhoeve-de
Beus. Bep (Tante Bep, die steeds
in één adem genoemd wordt met
Oom Paul) was in 1952 gescheiden
van haar man en leefde met haar

Almanak 50 Jaar Voermangroep
twee kinderen Antoon en Lique
in villa Windekind aan de Oranje
Nassaulaan. Bep was vaak met haar
kinderen op de Leemcule en sprak
daar met Paul over kinderkampen.
Waarop Paul op een dag zei dat ze die
zelf maar moest gaan organiseren
en leiden; dat kon ze best!
Dat plan is in 1953 in uitvoering
genomen toen een begin werd
gemaakt met het bouwen van
een “hoeve” op het terrein van
de Leemcule. Het gebouw was
ontworpen door Paul, met centraal
erin een open haard en grote
dubbele openslaande deuren.
Dat gebouw was begin 1954
klaar; later kwamen er nog
slaapgebouwtjes voor de kleinste
kinderen bij.
De financiering van dat gebouw
kwam voor het grootste deel van
Paul.
Het logo van de Hertenhoeve
(collectie Lique Somer-Voorhoeve)
De Hertenhoeve
10. Paul en de
Voermangroep
Paul was niet betrokken bij de
oprichting van de Voermangroep!
In september 1958 is een groepje
mensen, met name de heren Jonker
en Brandehof, begonnen met
overleggen hoe te komen tot een
scoutinggroep in Hattem.
In het voorjaar van 1959 was het
zo ver en op 1-5-1959 is de eerste
voorlichtingsavond gehouden voor
ouders. Op 4 mei 1959 was de
eerste opkomst van de nog niet
geïnstalleerde jongens bij het
monument voor de gevallenen bij de
markt.
Ben Roseboom vertelde dat in die
jaren de dodenherdenking op 4 mei
buitengewoon ongeïnspireerd was,
en de initiatiefnemers vonden dat
daar wat aan gedaan moest worden
en het weer iets eigens en plechtigs
moest krijgen, vandaar dat de eerste
21

Paul Voerman
Paul Voerman zit tussen de scouts
22
opkomst op die 4e mei was.
Op 12 september is de eerste
groep jongeren geïnstalleerd, 13
verkenners en 14 welpen.
Overigens was de groep niet
genoemd naar Paul, daar was hij
veel te bescheiden voor, maar
naar zijn vader, Jan Voerman Sr, na
Daendels de beroemdste Hattemer.
De initiatiefnemers Jonker en
Brandehof hadden die naam
al gekozen voordat Paul er bij
betrokken raakte. Als Paul daarbij
betrokken zou zijn geweest zou
hij nooit goed gevonden hebben
dat de groep naar zijn vader werd
genoemd; zijn relatie met zijn vader
was buitengewoon slecht!
Twee jaar later werd een en ander
notarieel vastgelegd en werd Paul
voorzitter van het Stichtingsbestuur
van de Voermangroep. Hoe lang
Paul dat voorzitterschap nog
heeft uitgeoefend is niet meer te
achterhalen.
Duidelijk is wel dat Paul
buitengewoon betrokken was bij
de groep. Ferdy Deinum vertelde
dat soms als ze kampeerden in
Drenthe, Paul ’s morgens om 6
uur al het kampterrein op kwam
vanuit Hattem om de verkenners te
wekken! Puur voor de lol. Ook was
hij altijd aanwezig als er bijzondere
activiteiten waren.

Almanak 50 Jaar Voermangroep
11. Paul als mens
Feitse Boerwinkel vertelt weer in zijn
grafrede :
“Toch heb ik hiermee nog niet het
belangrijkste genoemd wat ik over
Paul zou willen zeggen.
U moet weten dat Paul toen hij jong
was dikwijls te horen heeft gekregen:
och jij, jij zult nooit je kost kunnen
verdienen. Dat heeft hem bijzonder
dwars gezeten, dat stempel van
onvolwaardigheid op ’t gebied van
carrière maken, van gebrek aan
sociale weerbaarheid. Hij heeft er
op zijn manier op gereageerd. Niet
door te laten zien hoe goed hij dan
wel de kost kon verdienen, maar
door velen op een ongehoord royale
manier de kost te geven.
Die grote kommen van Oom
Paul - wie kent ze niet. Ze werden
haast van jaar tot jaar groter. (Puk
Muilwyk vertelde dat men wel zei
dat je je voeten kon wassen in de
koffiekommen van Paul!) En de
fruitmand van Oom Paul: toen ik
indertijd nog op Barendracht bij hem
kwam was hij al groter dan bij ieder
ander. Maar hier was het een klein
wagenwiel. En die mand was niet
voor hemzelf, maar voor zijn gasten,
vooral voor zijn jonge gasten.
Paul had er behoefte aan om het
tegendeel van krenterig en pietluttig
te zijn. Ik herinner me nog hoe ik
eens, toen ik hem nog maar pas
kende, en bij de broodmaaltijd een
net plakje kaas probeerde af te
snijden om daar een net sneetje
mee te bedekken- en hij mij toen de
kaas uit handen nam , er een homp
afsneed en zei: dat moet je zó doen!
Ik denk dat ieder van u wel zo’n
soort verhaal kan vertellen.
Paul hield van het brede gebaar van
de onbekrompen, seigneurale en
gulle hand en het is niet onmogelijk
dat hierin juist een reactie zat op dat
verwijt: jij zult nooit je kost kunnen
verdienen. Zijn reactie: goed, dan
zal ik ze de kost geven. Ik heb het
hem nooit met zoveel woorden
horen zeggen, maar dat was wel zijn
grote hartstocht: mensen en dan
vooral jonge mensen de kost geven,
letterlijk en figuurlijk.
Schilderij van Ernest Stafford Carlos uit
1915 van een scout met daarachter een
afbeelding van Christus
23

Paul Voerman
24
En royaal! Tot in zijn laatste jaren
toe was dit het geval, hij is zijn huis
en vooral ook zijn werkplaats blijven
openstellen voor jonge mensen. Hij
heeft ze materiaal bezorgd, sterk
hard hout waarop ze hun krachten
konden beproeven, waarmee ze
zelf hun rustieke tafels en stoelen
konden bouwen, waaraan ze de
vreugde konden beleven van zelf
iets te kunnen presteren.
Waaraan hij zijn inspiratie tot
dat alles ontleende is moeilijk
te zeggen. Het is zeker ook zijn
kunstenaarschap geweest. Want hij
was ook een artiest.
In zijn kamer hing links van de open
haard een merkwaardige, al oude
plaat: een jonge padvinder van
ongeveer 14-15 jaar en daarachter,
haast meer symbolisch dan reëel,
de figuur van Christus.
Ik geloof dat Paul - die heel
weinig, praktisch haast nooit, over
geloofszaken sprak – daarin z’n
levensopvatting zag verzinnebeeld.
Het doet ons mensen van deze
wat nuchtere tijd misschien wat
romantisch aan, Paul was nu
eenmaal een sterk romantische
persoonlijkheid, maar ik zou willen
vragen: mág dat, of mag dat soms
niet? Mag iedereen zelf uitmaken in
welke vorm hij zijn overtuiging giet,
mits – mits het maar iets is waar
z’n medemensen niet door worden
gekrenkt, maar waar ze vreugde aan
beleven. Nu, dat hébben degenen,
die hem gekend hebben: vreugde
aan hem beleefd. Omdat hij iemand
was die gaf, heel veel en heel gul
gaf.”
Een bijzonder aspect dat toch nog
een beetje onderbelicht is gebleven,
is de tafels en tafeltjes die bij Paul
werden gemaakt door jongelui
(meest verkenners en wat nu
stamleden heten).
Paul kocht het hout bij grote
houtzagerijen in Kampen en Zwolle.
Het waren vooral eikenhouten delen,
die te grillig waren om er goed bouwhout
of meubelhout van te maken.
Die werden dan als vuistdikke delen
naar Hattem gebracht, waar ze tot
tafels en tafeltjes werden verwerkt.
Paul heeft er volgens zeggen
van Muilwyk zelf nooit een hand
naar uitgestoken, maar vond het
prachtig als de jongens dat onder
zijn afdak deden. De tafels van het
Schipperskamp zijn op die manier
van hem afkomstig, maar ook de
grote tafels die nog in het huidige
clubhuis van de Voermangroep in de
welpenzaal staan.
Een oude Hattemer vertelde toen
hij hoorde dat er onderzoek werd
gedaan naar Paul dat er een soort
standaarduitdrukking was: “Onze
Lieve Heer laat bomen groeien en
Paul die maakt er tafels van!”
Ook bij menige oud-verkenner
staat nog een tafel of tafeltje. De
jongens werden bij het maken van
de tafels vaak begeleid door de

Almanak 50 Jaar Voermangroep
25
Een Voerman tafel in aanbouw
heer Ruitenberg, die in de bosbouw
werkte. Een deel van de tafels is ook
gewoon verkocht.
Boerwinkel noemde Paul een
kunstenaar, en naast de ontwerpen
voor de Hertenhoeve en de
slaaphuisjes heeft hij één ontwerp
gemaakt dat nog in menige kamer
prijkt: een vijfarmige kandelaar.
Daarvan heeft hij er een aantal van
laten gieten. Er prijkt er een op de
schouw van de Hertenhoeve (zie
hiervoor), maar hij staat ook nog bij
Muilwyk en bij Ben Roseboom, die
hem van Paul cadeau kreeg bij zijn
huwelijk.
Na de dood van Paul zijn er nog een
stuk of zeven afgietsels van gemaakt,
waarna de mal is vernietigd door de
gieter.

Paul Voerman
26
Een Voerman vijfarmige kandelaar
12. De dood van Paul
Feitse Boerwinkel vertelt in zijn
grafrede over de dood van Paul.
“Twee weken geleden, het was op
zondag 19 juli, leek ’t alsof het heel
snel met Paul zou aflopen. Ik ben toen
snel naar Hattem gekomen en daar
trof ik hem, zittend in z’n grote stoel
met de koeienhuid bij het al kleiner
brandend haardvuur. Het werd
avond en het begon te schemeren.
We spraken nog wat over vroeger
en wachtten ondertussen op de
groep stafmensen uit het kamp van
mevrouw Voorhoeve die die avond
uit Frederiksoord in Drenthe zouden
komen om voor het laatst het lied
te zingen dat elke avond werd
gezonden als de kinderen in de
tenten lagen en de staf het samen
zong, ’t Nachtwakerslied als besluit
van de dag.
Toen deze kampen nog in Hattem
waren miste Paul nauwelijks één
avond als dit lied werd gezonden
en nu wilde hij het nog graag voor
het laatst horen, nu niet als besluit
van de dag maar als besluit van zijn
leven.
Het was al praktisch donker toen we
de lichten van de eerste auto in de

Almanak 50 Jaar Voermangroep
verte het bospad op zagen zwaaien.
Er kwamen er meer en wij zagen hoe
de mensen zich opstelden, links van
de grote klok.
De stoel van Oom Paul , die naar
de haard gekeerd stond werd nu
omgewend naar de serredeuren en
Paul ging er weer in zitten, rustig
en in afwachting. Hij wist dat dit
de laatste keer zou zijn en ik vroeg
hem of hij alleen wilde zijn. Nee,
nee, absoluut niet, het is toch ook
niet erg als we wat geëmotioneerd
worden, dat mag toch nu en dat
mogen we van elkaar wel zien……
Ik heb toen de twee schuine
serredeuren naar buiten open gezet
en staande naast hem heb ik toen
met hem dit Nachtwakerslied horen
zingen.
Rustig hoorde Paul het aan. En
rustig, heel bewust en heel reëel
aanvaardde hij dit lied als een
geschenk voor de laatste maal in dit
leven. En nam zo afscheid….als een
man.
Paul was nu erg moe en we hebben
hem in zijn bed gelegd en toegedekt.
En ook afscheid genomen, voorgoed.
Hij was dankbaar. Ik zou haast willen
zeggen: hij was gelukkig, vredig.”
Antoon Voorhoeve, de zoon van
tante Bep schreef vanuit Canada:
“Het was een prachtige, erg
ontroerende avond in het bos voor
zijn huisje in Molencaten. Hij lag
buiten en genoot van het lied dat hij
al zo vaak had gehoord.
27

Paul Voerman
28
Die nacht stierf hij op schoot bij mijn
moeder voor een groot vuur in de
open haard. Hij vroeg mijn moeder
om een “groot Canadees vuur” te
maken omdat hij het zo koud had.
Om zijn huis vlogen de uilen. De
volgende dag zat er een witte duif
op het dak van de Hertenhoeve!
Hij had het vaak over de dood en
hoe de oude boom omgekapt zou
worden en licht op aarde bracht voor
de jonge boompjes om een kans op
leven te krijgen.”
13. Het graf van Paul
Het graf van Paul ligt vlak bij de
ingang van het kerkhof in Hattem. Als
je door de ingang het kerkhof oploopt
is het het eerste paadje naar rechts,
nog vóór de aula, na ongeveer 10
meter. Een ietwat verwaarloosd graf
met een klein rozenstruikje met een
heel bijzondere inhoud: er liggen 3
mensen begraven!
In 1953 is daar Zr. S.G Kopelle
begraven; dat staat op de steen aan
het hoofdeinde van het graf.
Verder ligt er in een band van
metalen letters: oom Paul.
En tenslotte ligt er een kleine
plaquette met daarop Bep Voorhoeve
- de Beus 11-3-1915 / 14-4-1997)
Dan komt er dus ineens een
onverwacht gegeven naar boven.
Wie was Zr. S.G. Kopelle?
Sipreana Geertruida Kopelle is
geboren op 1-1-1891 in Amsterdam,
en overleden in Zwolle (in het

Almanak 50 Jaar Voermangroep
Het graf van Paul Voerman
ziekenhuis waarschijnlijk) op 9-06-
1953. Ze woonde officieel in
Wapenveld, waarschijnlijk in het
grote huis bij de ingang van het
klooster.
De burgerlijke stand van
Heerde vermeldt bij haar
overlijdensgegevens: “zonder
beroep”.
Antoon Voorhoeve schrijft over haar:
“Het was een prachtig mens. We
noemden haar “de Zuster” omdat
zij een soort verpleegster was.
Mij moeder leerde haar kennen
bij de oude mevrouw van Hall bij
het Kolkhuis. Ze was kennelijk
van “hoge komaf”, ze sprak deftig
Hollands, droeg dure kleren en
had een wandelstok met zilveren
knop. Ze was verder een vrolijke
energieke dame en zeker niet
verwaand. Zij paste vaak bij ons
op als mijn moeder weg was en ik
was dol op haar, wat vaak niet het
geval was met andere oppassen!
Toen zij stierf kon mijn moeder geen
nabestaanden vinden, de vraag was
waar die “high class” mensen waren
waar zijn het over had, vooral een
broer “die in paarden deed”.
Na een poos bleek dat ze van heel
gewone komaf was, vooral toen
haar broer op de proppen kwam; hij
was een voddenboer met paard en
wagen, vandaar die paarden. Zij is
dus eerst in dat graf begraven. Het
was afgesproken dat oom Paul in
29

Paul Voerman
30
hetzelfde graf zou worden begraven.
Ik geloof dat mijn moeder eerst
gecremeerd wilde worden, maar
later, toen ik met haar bij het graf
van Paul stond zei ze toch liever
daar te gaan liggen. En daar liggen
ze nu dan!’’
Het blijft onduidelijk wat precies de
relatie tussen Paul en zuster Kopelle
is geweest. Paul heeft in 1953 wel
meteen een graf voor 3 personen
gekocht!
Lique Somer Voorhoeve vertelt dat
het waarschijnlijk een kwestie is
geweest van aantrekkingskracht
onder vrijdenkers onderling, want
rond de villa Windekind waar haar
moeder woonde was er een hele
groep liberale vrijdenkers, waar ook
Paul goed in paste.
14. Tot slot
Na zijn dood moest het huisje
ontruimd worden en daarbij zijn
nogal wat spullen zoekgeraakt.
Voerhoeve heeft het over een
houtgesneden Christus en duivel
die boven de haard stonden. De
Christus heeft hij nog, maar de duivel
is spoorloos verdwenen. De klok
is waarschijnlijk naar Pauls vriend
Loet van der Pot gegaan, maar diens
zoons zijn niet te traceren.
Voor de rest waren er, zoals Gerrit
(Puk) Muilwyck het noemt, nogal
wat “graaiers en ladenlichters” in de
buurt!
Bij wijze van kerstgroet heeft tante
Bep de volgende kaart naar de
relaties van Paul gezonden.
Kerstgroet van Tante Bep

Almanak 50 Jaar Voermangroep
31

Almanak 50 Jaar Voermangroep
1. Inleiding
De geschiedenis van de
Voermangroep beschrijven is lastig.
Niet alleen omdat er over een
periode van 25 jaar vrijwel niets
bewaard is gebleven (het archief
begint eigenlijk pas in 1983), maar
ook omdat het onmogelijk is om
vanaf dat jaar alles te beschrijven.
Al die activiteiten, al die kampen, al
die leidinggevenden en alles daar
nog omheen. Het is veel te veel om
allemaal op te nemen.
Zo komen in dit deel aan bod:
•de beginjaren
•de troephuizen
•de kampen
•de Voermangroep en het district/
de regio
•de Jamborees
•de kerstbakkenacties
•Koninginnedag en 4-mei
•bijzondere data en evenementen
•de bestuurlijke fusie met de WFG
•het Kompas en de Trijsbode
•de cultuur van de groep
Het is nu duidelijk dat er in de loop
van die 50 jaar wel 1000 mensen
korte of (soms zeer) langere tijd lid
zijn geweest van de Voermangroep.
Dat betekent duizenden anekdotes
en herinneringen, en wellicht wel
honderdduizenden foto’s, verspreid
over zeer veel fotoalbums (en
computers) door heel Nederland. Je
kunt dat niet allemaal meenemen:
Dat zou een boekwerk van
honderden pagina’s gaan beslaan!
Vandaar dat er voor gekozen is
om het geheel thematisch aan te
pakken.
33

Geschiedenis Voermangroep
34
2. De start van de
Voermangroep
In september 1958 was het eerste
overleg over het oprichten van een
scoutinggroep. Op vrijdagavond 1
mei 1959 is de eerste ouderavond
gehouden, waarbij de toekomstige
leiding werd voorgesteld. Ook werd
uitgelegd wat er bij de opkomsten
gedaan zou worden, hoe het
uniform er uit zou zien, hoe hoog
de contributie zou worden en de
naam van de nieuwe groep: de
Voermangroep. Genoemd naar
de, op Daendels na, beroemdste
Hattemer: Jan Voerman Sr..
De eerste opkomst
Drie dagen later was de eerste
opkomst! In die jaren was er geen
enkele officiële gebeurtenis in
Hattem tijdens de dodenherdenking
op 4 mei. De initiatiefnemers van
de Voermangroep vonden dat
ergerlijk, zeker gezien het feit dat
door heel Nederland padvinders
en padvindsters betrokken waren
op 4 mei als erewachten bij de
monumenten voor de gevallenen.
Dus werden alle aangemelde
jongens (nog zonder uniform
uiteraard) verzocht om die 4e mei
‘s avonds om half 8 op de markt
te verschijnen. Dit markeerde het
begin van een nieuwe traditie tijdens
het herdenken van de gevallenen op
4 mei.
Installatie
Op 12 september vond de eerste
installatie plaats bij het “Jeugdhuis”
in het bos aan de Oranje Nassaulaan
aan de rand van de camping. Dit
Jeugdhuis bestaat echter al lang niet
meer. Liefst 11 verkenners en 14
Groepsfoto bij de eerste installatie (collectie Ben Roseboom)

Almanak 50 Jaar Voermangroep
welpen werden toen geïnstalleerd
door Hopman de Kleine (een man
van ruim 2 meter lengte) en de
Akela’s Mw. Hoogers en Mw. Broere.
Later kwam ook mw. Spijkers erbij.
Behalve Ben Roseboom, waren toen
onder meer verkenner: Dirk Jan
Septer, de gebroeders Dick en Kees
van Oort, Henk van Dijk, Albert Post,
Henk Veeneman. Later zijn o.a. Nico
Brandehof, Joop Scholing, Hans
Hartman en Freddie Gerson erbij
gekomen.
In mei 1960 werden 15 welpen en
10 verkenners geïnstalleerd op het
schoolplein van de Roseboomschool
omdat er toen nog geen eigen
troephuis was.
Opkomsten waren er in en rond
de Leemcule, maar het eigenlijke
eerste onderkomen was het
Voermankoepeltje (staat nu nog
op het Voermanplein) en daarna
het oude politiebureau aan de
Kerksteeg.
Heitje voor een karweitje
In het voorjaar van 1960 deed de
groep voor het eerst mee met de
actie “ ‘n Heitje voor ‘n karweitje”.
Hopman de Kleine schreef een
ingezonden brief naar de Homoet,
die ook geplaatst werd, om aan de
bevolking van Hattem duidelijk te
maken wat die actie precies inhield.
Hij gaf als voorbeelden van
karweitjes: afwassen, autovoorruit
wassen, boodschappen doen,
deurbel, deurknop en brievenbus
poetsen, fiets schoonmaken, gras
knippen, groenten schoonmaken,
kippen- duiven- of konijnenhok
35
Installatie in 1960 bij de Roseboomschool (collectie Ferdy Deinum)

Geschiedenis Voermangroep
36
schoonmaken, hond uitlaten, houtjes
hakken, hout zagen, nummer op
vuilnisemmer schilderen, schoenen
poetsen, stoep schrobben, tuin
harken etc.
De helft van de opbrengst zou
naar de Voermangroep gaan de
andere helft naar het Comité
Vluchtelingenjaar.
Wat de totale opbrengst in dat jaar
geweest is, is niet duidelijk, alhoewel
hopman de Kleine bij de installatie
van 15 welpen en 10 verkenners
in mei van dat jaar vermeldt dat
een welp maar liefst voor 22,50
gulden bij elkaar gekarweit had en
een verkenner zelfs nog iets meer.
De verkenners hebben voor hun
inspanningen de door het district
uitgeloofde prijzen gekregen en de
welpen een ere-embleem voor aan
hun totem!
In 1961 wordt de opbrengst wel
vermeld in de Homoet: liefst 677,-
guldens! Als je dat beziet vanuit het
aantal jeugdleden op dat moment,
dan is er gemiddeld ongeveer
een tientje bij elkaar gewerkt per
jeugdlid! Dat is dus 40 heitjes,
oftewel 40 klusjes per jeugdlid!
Onvoorstelbaar!
Het eerste clubhuis
In november 1960 kwam het eerste
troephuis gereed aan de Oranje
Nassaulaan, op de plek waar het
huidige groephuis ook staat. Dat
was een oude bouwkeet vanuit de
Flevopolder die eerst gestaan had
waar nu de ijsbaan is, en dienst
had gedaan als noodlokaal voor de
school. De groep mocht het voor het
symbolische bedrag van één gulden
overnemen.
In 1961 werd het noodzakelijk
om een en ander notarieel in een
stichtingsvorm vast te leggen.
Bij de notaris verschenen Dr. J.H.
Uit de statuten van 19-04-1961
Art. 2: definities:
Stichting: “stichting te bevordering van de belangen van de Vereniging ”de Nederlandse Padvinders”
te Hattem”.
Districtscommissaris: de districtscommissaris die volgens de reglementen der Nederlandse
Padvinders de leiding heeft in het district waartoe de “Voerman”-groep te Hattem behoort.
Groep: de “Voerman” padvindersgroep te Hattem; de groep is een zogenaamde open groep”.
Groepsleider: de door “De Nederlandse Padvinders” aangewezen leider der groep.
Artikel 7: het bestuur:
De voorzitter, secretaris en penningmeester worden door de groepleider aangewezen, die zelf niet
voor één dezer functies in aanmerking kan komen.
Voor de eerste maal zullen als bestuursleden optreden:
Voorzitter: Paul Voerman Leemcuilen 6
Seretaresse: J. van Nederpelt Wemelsfelder, Randweg 46
Penningmeester: Marinus Jonker Dorpsweg 19
Lid: Johannes de Kleine Lippenoordweg 23
Lid: Mw. Nieuwenhuis-Stijnis Randweg 44
Lid: Albert E. Post van Heeckerenskamp 6

Almanak 50 Jaar Voermangroep
Sijpkens Smit (arts), A.H. Goorhuis
(arts) en G.M.J. Brandhof (slijter),
die de akten hebben getekend.
Kamperen
Er werd veel gekampeerd; eerst in
de Harskamp, later in Ootmarsum
en nog later veel op het landgoed
de Eese, achter Steenwijk. Hopman
Tjeerdsma kende de eigenaar
daarvan: jonkheer van Karnebeek.
De eerste keer dat ze er naar toe
gingen met hopman Tjeerdsma,
bleek het een prachtig terrein en
de jonkheer zei: “zet je tenten maar
ergens neer”. Dat werd gedaan,
waarbij de tenten op prachtige
heuveltjes werden gezet. Tot een
paar dagen later de jonkheer
verscheen, die kennelijk mot met
zijn familie had gekregen, want
die heuveltjes bleken graven van
voorouders te zijn. Ben Roseboom
weet het nog letterlijk; de jonkheer
zei: “het kan mij niet verrotten op
wiens botten jullie slapen, maar ze
motten er wel af!” Dus werden de
tenten afgebroken en op andere
plaatsen neergezet.
Uiteraard werd naar al die kampen
toe gefietst, alleen de zware bagage
werd per auto gebracht.
Het eerste kamp van de welpen was
in Wapenveld, in de bossen bij een
boerderij achter de Dreef.
37
Eerste welpenkamp in Wapenveld (collectie Ferdy Deinum)

Geschiedenis Voermangroep
38
Vaderactiviteit
Bijzonder is ook het feit dat al
in oktober 1962 een eerste
vaderactiviteit is georganiseerd. De
vaders moesten eerst een touwbrug
over de Kleine Leemcule maken,
wat uiteindelijk lukte met hulp
van de verkenners. Na de maaltijd
begon hopman Tjeerdsma een
verhaal over jeneversmokkelaars,
en toen…. werd het toch nog een
dropping, met als eindpunt de
Ossenstal! Het hele verhaal werd
opgetekend in de Homoet van 4
oktober 1962. Al heel in het begin
werd er gestart met één van de vele
tradities van de Voermangroep: de
boerenkoolmaaltijd als start van het
nieuwe jaar.
Over de beginjaren is verder
weinig bekend, het archief van de
Voermangroep begint eigenlijk pas
in 1983!
3. Clubhuizen
In 1983 is het eerste troephuis
vervangen door een andere
bouwkeet op dezelfde plek. Maar
begin jaren ‘90 werd er toch over
gedacht om deze keet te vervangen
door een stenen gebouw.En dan
speelt geld ineens een grote rol.
Er bleek een landelijk geldstroom
te zijn “Jongeren bouwen voor
Jongeren”. Die stichting werd
aangeschreven en na een hoop
gedoe kwam de subsidie rond en
kon eindelijk met de bouw worden
begonnen. Maar…
In de Homoet van 11 januari 1962 staat het
volgende verhaal.
De regeling werd ineens opgeheven
en er werd niet meer aan de
verplichtingen voldaan, zodat er
plotseling een gat van 60.000 gulden
ontstond! Er was toen al zoveel geld
besteed aan de voorbereiding, dat
toch door het bestuur werd besloten
om door te zetten. Uiteindelijk is de
gemeente bijgesprongen en kon

Almanak 50 Jaar Voermangroep
maaltijd en ’s avonds een groot
feest met cabaret.
4. Kampen
Oude clubhuis aan de Oranje Nassaulaan
de bouw alsnog doorgaan, mede
dankzij subsidies van o.a. Jantje
Beton, het Fonds Zomerpostzegels,
het Nationaal Jeugdfonds, giften
van veel Hattemse bedrijven en
particulieren.
Opening
Afgesproken werd dat de toenmalige
Burgemeester Mw. Abbenhues de
officiële opening zou verrichten,
maar die kon op het laatste moment
niet en stelde voor om het door
de wethouder te laten doen. Maar
bestuur en leiding vonden dat
geen goed idee: welpen kunnen
zich wel iets voorstellen bij een
burgemeester, maar niet bij een
wethouder. Dus dat ging niet door.
De opening werd verricht door de
voorzitter, de heer Th. Van Beek op
13 oktober 1993.
Die dag zijn er tal van festiviteiten
en activiteiten geweest, waaronder
een toneelstuk van de welpen over
het zoekgeraakt scoutinggevoel,
dat uiteindelijk in het nieuwe
clubhuis werd teruggevonden, een
sponsorloop, een gezamenlijke
Wat zou Scouting zijn zonder
kampen. Als je de oude jaargangen
van het Kompas of de Trijsbode
doorbladert, dan staan die vol met
verslagen van kampen en kampjes.
De grote zomerkampen natuurlijk,
maar ook weekendkampen,
paaskampen, ouder- kindkampen
voor de welpen (met altijd een
wedstrijd tussen de welpen en hun
ouders).
Bij de welpen is het bijzonder
dat die meteen ook slapen in
patrouilletenten, wat bij maar weinig
andere groepen gebeurt.
De rowans gaan de laatste jaren 39
Het programmaboekje

Geschiedenis Voermangroep
40
steeds naar het buitenland.
Kampthema’s
Opvallend is de grote aandacht
die met name bij de welpen wordt
besteed aan het thema van het
kamp: of het nu de Vikingen of
de Inca’s zijn, altijd wordt er een
verhaal bedacht dat als leidraad
dient voor de kampweek. Er is iets
zoek of er is iets geheimzinnigs aan
de hand, in elk geval moet er altijd
iets of iemand gezocht worden in
de meest nabijgelegen stad (zo heb
je meteen je stadsspel) en meestal
eindigt het op de laatste dag met het
ontdekken van de “boosdoener”, die
dan in een geweldig gevecht worden
overmeesterd. Dan kan eindelijk de
bonte avond worden gehouden en
op zaterdagmorgen de terugtocht
worden aanvaard.
Helaas wordt het de laatste jaren
steeds moeilijker om geschikte
terreinen te vinden, defensie
stelt steeds minder terreinen ter
beschikking voor dit soort kampen.
Bijdrage in het Kompas van Jeroen Huyberts in 1997

Voerman toen en nu...

... niets veranderd!

Almanak 50 Jaar Voermangroep
5. District en regio
Twee activiteiten van het district
waar de Voermangroep jaarlijks aan
meedoet zijn de districtswedstrijden
voor verkennerpatrouilles en de
Pooltochten.
Districtswedstrijden
De Voermangroep heeft in de
geschiedenis wisselend succes
gehad met de districtswedstrijden.
In 1961 werd in de Homoet melding
gemaakt van een 2e prijs. Het is niet
bekend of dergelijke resultaten in de
beginjaren van de Voerman groep
vaker zijn behaald; in elk geval wordt
er in de Homoet geen melding van
gemaakt.
In de laatste 10 a 15 jaar is er in
elk geval geen echte prijs meer
bij gehaald. Het past ook niet zo
erg bij de cultuur van de groep,
waarbij het devies eerder is: “als
het maar ruig is”, dan “als het gaat
volgens het boekje”. De opdrachten
waarbij samenwerking, durf en
vindingrijkheid aan bod komen
worden meestal prima gemaakt,
maar oleaten zijn toch wel erg
moeilijk!
Af en toe heeft een patrouille van de
VG mee mogen doen aan de LSW
(Landelijke Scouting Wedstrijden)
op het scouting centrum Buitenzorg
in Baarn. Vol trots wordt in het
clubblad vermeld dat de VG daar
eens als 87-ste van de honderd
patrouilles is geëindigd.
Pooltochten
Hetzelfde geldt een beetje voor
de deelname aan de Pooltochten,
het jaarlijks evenement tijdens de
herfstvakantie, waarbij gedurende
3 dagen hikes van 6 verschillende
zwaarten kunnen worden gelopen;
oplopend van A voor de beginners
tot F voor de zeer ver gevorderde
bikkels.
Het mag dan zo zijn dat ze hebben
afgeschaft dat je zelf je eigen kippen
moest slachten om aan je eten te
komen (hetgeen de oud-secretaris
van de groep, Ger Hof, gewoon als
verkenner geleerd heeft, 50 jaar
geleden!); het blijft een zeer zware
tocht, die regelmatig eindigt met het
’s nachts in je onderbroek de Vecht
bij Ommen overzwemmen, omdat
je anders niet aan de overkant kon
komen!
Artikel op 12 mei 1961 in de “Homoet”:
Bravo “Vossen”
Woensdagmiddag vertrok uit Hattem de
Vossen-patrouille van de Voermangroep
om in Vilsteren deel te nemen aan de
districts-patrouillewedestrijden, welke op
Hemelvaartsdag gehouden werden.
De Vossenpatrouille bestond uit Jan
Altena, Henk Veneman, Benny Roseboom,
Joop Scholing, Nico Brandehof en Dick
Klein Tijssink.
Deze padvinders waren reeds enig
weken extra getraind. Het programma
was lang niet makkelijk, doch toen het
eindresultaat werd bekend gemaakt,
bleken de Hattemers de 2e prijs behaald
te hebben. Alle hulde voor de “vossen” van
de nog jonge “Voermangroep”.
43

Geschiedenis Voermangroep
44
Tenslotte is de VG al jaren zeer actief in
het district/de regio als medewerker.
Tal van leidinggevenden zijn trainer
geweest, zowel bij de basistraining
als de kampeertraining en de
bivaktraining. Hemberto Remmerts
is zelfs regiocoördinator geweest. In
de jaren negentig is er zelfs even
sprake geweest van een “Hattemstop”
binnen het district, zoveel
Hattemers (ook van de WFG) waren
er binnen het district actief.
6. De groep en de
Wereldjamboree
Het thema Jamboree leefde tot 1990
eigenlijk niet bij de Voermangroep.
Het was altijd zo ver, en kostte zo
veel; er werd niet aan meegedaan.
De eersten die aan een
Wereldjamboree meededen was
een groep verkenners, met o.a. Ard
Jonker,Eric Fiks, Luuk van Riel, die
in 1991 naar de jamboree in Korea
wilden. Dan maar meteen ver ook!
Ze kwamen zeer enthousiast terug
en daardoor ontstak er een soort
Jamboree-virus binnen de groep.
Dat kwam al tot uiting toen in
1994 een Europese Jamboree
werd gehouden bij Dronten,
als voorbereiding (zeg maar
generale repetitie) voor de grote
Wereldjamboree die in 1995 daar
ook gehouden zou worden. Dit was
tenminste haalbaar, ondanks de
kosten.
Er ging dan ook een delegatie van
ruim 30 verkenners naar het terrein
aan de Spijkweg, samen met een
klein groepje meiden van de WFG.
Iedereen was razend enthousiast.
En men wilde ook met een groep
naar de wereldjamboree. Er werden
acties opgezet (hout kappen,
klussen) om geld bij elkaar te
verdienen om mee te kunnen naar
de Wereldjamboree in 1995. Dat
lukte wonderwel en er ging een
behoorlijke delegatie van de groep
naar dat enorme festijn; het was
meteen de grootste deelname uit
één groep van het hele district!
Een aantal leden ging daar ook naar
toe als werkploeg, kostte minder in
geld, maar veel meer aan energie.
De trend was gezet, de
Wereldjamboree behoorde voortaan
tot de vaste punten in de planning
van de Voermangroep. Er werd
eerder met acties begonnen om
geld bij elkaar te krijgen en dat lukte
ook steeds beter, zodat groepje
deelnemers naar zulke verre
bestemmingen als Chili (tijdens
de jaarwisseling 1989/1999) en
Thailand (tijdens de jaarwisseling
2002/2003) zijn geweest. Uiteraard
is er ook een grote groep naar de
laatste Wereldjamboree in Engeland
geweest (zomer 2007)

Almanak 50 Jaar Voermangroep
45
Bijdrage in het Kompas van Alexande Braakenburg in 1994
7. Kerstbakken
Zeker 15 jaar was er elk jaar de
kerstbakkenactie. Begin jaren 80 is
dat begonnen als activiteit door de
ouders om geld in te zamelen voor
de kas. In de herfst verzamelden
de welpen en verkenners (en de
jeugdleden van de WFG) larixtakjes
en groen, er werden hyacinten
gekocht en daar werden dan door de
ouders kerstbakjes van gemaakt. De
bakjes werden vervolgens uitgevent
door de jeugdleden. In 1982 werden

Geschiedenis Voermangroep
46
er liefst 1554 gemaakt en verkocht,
met een totale netto-opbrengst
van 4488 guldens voor de beide
groepen.
Toen dat op gegeven moment
wel erg groot werd, is men te
rade gegaan bij een kerstbakkenfabrikant
(firma Lek en Zn.) in de
buurt bij Hoofddorp in het gehucht
de Kwakel. Die had verschillende
modellen, en een delegatie uit de
besturen koos er dan 2 of 3 (een
goedkope, een middenprijs en een
dure) en een krans (nog duurder).
De afbeeldingen daarvan werden op
één vel gemaakt waarvan voor ieder
lid een kopie werd gemaakt. Eind
oktober ging de eerste brief naar de
ouders toe met de aankondiging: de
kerstbakken komen er weer aan!
De jeugdleden gingen op pad met
hun voorbeeldvel en intekenlijsten.
Op de vrijdag na Sinterklaas kwam
dan een bus vol met kerstbakken
en kransen uit Aalsmeer naar het
Voerman-clubhuis waar alles in de
welpenzaal werd uitgestald door
een ploeg van een man of tien.
De volgende zaterdag (en soms ook
nog de zondag) werd door een groep
bestuursleden alle bestellingen
klaargemaakt in dozen .
Op maandagavond en dinsdagavond
konden dan de bestellingen worden
opgehaald bij het clubhuis om te
worden uitgevent bij de bestellers.
Soms ging er wel eens iets mis,
zoals die keer dat het goedkoopste
bakje, dat een kerstster bevatte,
stuk vroor. Die bakjes zagen er
uitermate treurig uit, zodat een groot
deel daarvan geweigerd is door de
bestellers.
Op de zaterdag voor Kerstmis was
het dan “grote betaaldag”. In het
clubhuis van de WFG kwamen dan
alle welpen, kabouters, verkenners,
padvindsters en zelfs een enkele
rowan en sherpa de door hen
binnengehaalde geld afgeven, dat
dan razendsnel (met de hand) geteld
werd en in grote emmers en bakken
werd gegooid. Aan het eind van die
dag werd het geld in speciale zakken
in de nachtkluis van de Rabobank
gestopt. In 1999 was de nettoopbrengst
5711 guldens, waarvan
4109 gulden naar de Voermangroep
ging. De beste verkopers kregen
altijd tegoedbonnen voor de
Voorbeeldvel kerstbakkenactie

Almanak 50 Jaar Voermangroep
scoutshop.
In de loop van de jaren werden de
bakken steeds duurder en nam de
animo bij de afnemers af, zodat 10
jaar geleden besloten is om er mee
te stoppen. Toen is gestart met de
verkoop van vogelvoer. Tegenwoordig
wordt in die periode pepermunt
verkocht door de jeugdleden.
8. Koninginnedag en 4 mei
Zoals eerder is gemeld was de
allereerste opkomst van de VG op 4
mei 1959. Nog altijd heeft de groep
op 4 mei opkomst en nog steeds is
een van de leidinggevende lid van
het comité 4 en 5 mei. Het grootste
deel van de groepen staat dan
opgesteld rond de vlag op de Markt
vanaf ongeveer 19:00 uur.
Andere delen van de groepen
brengen bloemen naar de
oorlogsgraven op het Kerkhof bij de
dijk, weer anderen staan opgesteld
bij de andere monumenten in
Hattem: het monument bij de
Gelderse Dijk (bij de Hollewand
dus) en het monument bij de oude
IJsselbrug.
Ook is de VG ook betrokken
geweest bij de Dodenherdenking in
Amsterdam, onder andere in 1997.
Op Koninginnedag is scouting de
Trijsberg ook al jaren betrokken bij
het vlaghijsen ’s morgens om 09:00
uur in Hattem en Wezep.
47
Foto in de Zwolse Courant van de kranslegging aan Gelderse Dijk
in 1977 (collectie fam. Wolma)

Geschiedenis Voermangroep
Hans van Arken Jr. deed verslag van de medewerking op de Dam in Het Kompas.
Toen we op het clubhuis waren kregen we nog een korte uitleg van Henberto en toen vertrokken
we om kwart over een met de bus. Onderweg zagen we nog de Amsterdam Arena en nog veel meer
andere dingen. Om ongeveer 3 uur kwamen we bij de Kolonel Six kazerne in Amsterdam.
Ons uniform werd gecontroleerd en we kregen uitleg wat we die dag gingen doen. Na de maaltijd
van schnitzel, doperwtjes sperzieboontjes worteltjes e nog veel meer gingen we met de bus onder
begeleiding van de politie naar de Dam.
Op de Dam aangekomen werden we in groepen ingedeeld en gingen we oefenen. We hadden een
kaartje gekregen waar een nummer op stond zodat we wisten waar we moesten staan en wat we
moesten doen. Ik moest een bloemstuk dragen.
Na een tijdje mochten we wat drinken in hotel Krasnapolsky. Om 6 uur gingen de vlaggen halfstok en
om zeven uur haalden we de bloemstukken op. Nadat de kransen waren gelegd en de vlaggen in top
waren gegaan moesten wij de bloemstukken neerleggen in vier groepen.
Om negen uur gingen we terug naar de kazerne waar we een pakketje met eten en drinken kregen
en daarna naar huis.
Ik vond het heel leuk en toen ik thuis kwam heb ik mijzelf nog op TV gezien.
48
9. Bijzondere data en
evenementen
Van Limburg Stirumgroep
Zo rond 1953 vertrokken de laatste
verkenners van de Bernadottegroep
in Hattem naar Wezep om zich
aan te sluiten bij de van Limburg
Stirumgroep aldaar.
In 1967 kwam het restant van die
groep ( 7 verkenners) onder leiding
van vaandrig van de Beek vanuit
Wezep naar Hattem, om zich aan te
sluiten bij de Voermangroep.
De van Limburg Stirumgroep in
Wezep hield daarmee feitelijk op
te bestaan. Er was evenwel nog
wel een stichtingsbestuur, dat het
beheer had over enkele goederen.
In de jaren 90 is nog met de hulp
van Jan Bergman geprobeerd
te achterhalen of er nog
eigendomsrechten waren, die ten
goede zouden kunnen komen van
de Voermangroep, maar dat heeft
geen effect gehad.
Vaandrig van de Beek is later
nog hopman geworden bij de
Voermangroep en heeft uiteindelijk
de gouden Jacobsstaf gekregen
voor zijn verdiensten voor de groep.
25 jaar Voermangroep
Het jubileum in 1984 is uitbundig
gevierd. He grote festijn was
op donderdag 31 mei: een
reunie(Hemelvaartsdag). Die dag
is er een scoutinginformatiemarkt
geweest rond het clubhuis, er is
gezamenlijk gegeten en ’s avonds
was er een “voermancabaret” met
daarna feest!
Enkele van de teksten van dat
Voermancabaret zijn bewaard
gebleven in het archief: een verhuislied,
omdat het nieuwe clubhuis er
nog geen jaar staat; een lang lied op
een tekst van de Rolling Stones over
de veranderingen in het uniform,
een Baden Powel lied over de grote

Almanak 50 Jaar Voermangroep
oprichter. Aan het eind van het jaar,
in oktober is er ook nog een groot
feest geweest voor al diegenen die
de jubileum-activiteiten hadden
georganiseerd en de leiding.
Langste dag van Hattem
De laatste 15 jaar (als het niet meer
is) wordt door de Voermangroep
weinig aandacht gericht op
Nationale Scoutingdag (eind maart),
maar worden de PR-activiteiten
van de groep (samen met de WFG)
geheel gericht wordt op de “Langste
dag van Hattem”, een festijn voor de
hele stad op en rond 21 juni.
De hele stad staat dan vol kramen,
het bruist er van de gezelligheid en
er komen tal van mensen uit de
wijde omgeving.
In het begin stond “scouting
Hattem” bij de brug waar nu de
parkeergarage staat. Daar werden
tal van activiteiten getoond, brug
over het water, vlot bouwen, poort
pionieren etc. De laatste paar jaar
heeft scouting een plaats op de
markt weten te krijgen, langs de
zijkant van de grote Andreaskerk.
Daar is meer ruimte en komt ook
meer volk langs. Er worden allerlei
behendigheidsspellen gedaan,
poffertjes gebakken door de
leden, hamburgers en hot-dogs
te koop aangeboden en er is veel
informatiemateriaal beschikbaar om
nieuwe leden te werven. Iedereen is
keurig in uniform en de inzet van de
verkenners en rowans is groot.
Langste hangmat ter wereld
Op de Langste dag van 2002
heeft de Hessenstam van de
Voermangroep het wereldrecord van
de langste hangmat gebroken.
De Hessenstam kwam op het
idee om het wereldrecord langste
hangmat te gaan breken (stond
op naam van een stel Belgen die
er een gemaakt hadden van 57
meter). Maanden werk is er in gaat
zitten. Uiteindelijk moesten alle
losse stukken hangmat die ook door
andere jeugdleden waren geknoopt
aan elkaar geknoopt worden tot een
hangmat van wereldrecord-lengte.
Het ding was inmiddels zo lang dat
er twee kranen van kraanbedrijf
Pater in t’Harde voor nodig waren
om het de lucht in te krijgen.
In de week voordat het evenement
zou plaatsvinden publiceerde de
Homoet een “artist-impression van
het gebeuren om te laten zien wat
er zou komen.
In samenspraak met de Gemeente
werd op de Langste dag de
Hollewand grotendeels afgesloten
voor alle verkeer, zodat de twee
enorme kranen het gevaarte op
zouden kunnen hijsen.
’s Middags om twee uur was het
zover, en kregen de twee kranen
het gevaarte zover de lucht in dat
het middendeel de grond niet
meer raakte. Eduard Poot mocht
er als eerste in, hij had het meeste
geknoopt. Na afloop is de hangmat
49

Geschiedenis Voermangroep
50
Artist impression van werelds grootste hangmat (door: Jo Alting, Meppel)
nagemeten door burgemeester
Abbenhues en notaris van Zaal,
die gezamenlijk vaststelden dat de
lengte 127 meter bedroeg: ruim een
verdubbeling van het oude record!
Voermanrestaurant
Een jaarlijks terugkerend festijn is het
“Voermanrestaurant”
In december, ergens tussen
Sinterklaas en kerst wordt er door
de verkenners restaurant gehouden
voor de leiding en voor de ouders. Er
wordt een 3-gangen menu bereid,
waarbij voor het hoofdgerecht
ook nog eens keuze is uit 3
hoofdgerechten.Het gaat allemaal
geheel in stijl! Iedereen loopt in
een zo net mogelijk pak en ook de
gasten zijn als het enigszins kan chic
gekleed, sommigen komen zelfs in
smoking! Het geheel ziet er dan ook
altijd buitengewoon fraai en stijlvol
uit, en het eten is buitengewoon
goed. Marcel van Pijkeren verrichtte
hier vele jaren jaarlijks wonderen.
Uit dit verkenner-project is ook een
welpen variant voort gekomen.
Het Kompas en de Trijsbode
In waarschijnlijk 1968 verscheen het
eerste nummer van Het Kompas, het
groepsblad van de Voermangroep
en de Wijnaendts Francken Groep in
Hattem. De familie Wolma had nog
een exemplaar van de 3e jaargang

Almanak 50 Jaar Voermangroep
nummer 5, (december 1970/ januari
1971) met als medewerkers: Harmen
van Otterloo (hoofdredacteur),
Gerrie Loghtenberg, Wim Broekhuis,
Olaf Jansen en Joke van Emst. Het
typewerk was verzorgd door Herma
Groeneveld. Hoe lang dat blad
bestaan heeft is nu niet bekend.
In de jaren ’80 en begin jaren ’90
bestond het zeker niet.
In 1994 verscheen het eerste
nummer van het heropgerichte
Het Kompas als gezamenlijk
groepsblad van de VG en de WFG.
Het bevatte (net als het Kompas
in de jaren ’70) verslagen van
kampen, wetenswaardigheden,
een Bestuursmuur voor de
stichtingsbesturen en grappige
uitspraken van jeugdleden.
De redactie is in de jaren 90 een
keer naar het landelijke REDAKA
(Redactie Kamp)geweest, waar
waardevolle tips zijn verkregen.
Na de fusie met de WFG is gestart
met de Trijsbode, met ongeveer
dezelfde formule. Vermeldenswaard
is wel dat in al die jaren de lay-out
en hoofdredactie is gevoerd door
Daphne Katgert.
10. Jan Bergman
Een geschiedenis van de
Voermangroep is niet compleet
zonder een aparte paragraaf over
Jan Bergman.
Jan was er al in 1980 of daaromtrent.
Een beroepsmilitair bij de Genie
Omslag van het Kompas in 1997
met de rang van adjudant, die de
eigenlijke groepsbegeleider werd.
Zij grote rust, minzaamheid en ook
doortastendheid maakten hem bij
uitstek geschikt voor die functie. Hij
stond boven alles (behalve boven
de scoutingwet). Hij bewaarde
het overzicht, was de coach van
talloze jonge leiders, woonde alle
bestuursvergaderingen van het
stichtingsbestuur bij en was de
raagbaak voor iedereen.
Hij moest er tot zijn verdriet een
paar jaar tussenuit, toen hij voor zijn
promotie tot officier nog een paar
jaar bij de NAVO werd gestationeerd,
maar meteen toen hij terug was
werd hij weer actief, niet alleen voor
scouting, maar ook voor de door
hem opgerichte kinderboerderij in
Wezep.
51

Geschiedenis Voermangroep
In het Kompas wordt het volgende verslag gemaakt van het afscheid
Op zaterdag 7 oktober heeft Jan Bergman, onze oud-groepsbegeleider, afscheid genomen van de
jeugdleden van de Voermangroep. Het was eigenlijk de bedoeling dat hij dat al veel eerder deed, want
afscheid van leiding en bestuur had hij al in januari genomen. Maar door een aantal onvoorziene
omstandigheden lukte dat pas op 7 oktober.
Na Jan’s aankomst draadde de huidige groepsbegeleider Frank een mooie speech af over de grote
betekenis die Jan voor de Voermangroep heeft gehad.
Vervolgens legde Jan een door de oudere jeugdleden aangelegde trappersbaan af. Deze was echter
nog niet helemaal af, zodat Jan zelf ook nog het een en ander moest doen: een gat graven waar hij
doorheen moest kruipen en een touw opnieuw vastknopen. Het touw van de kabelbaan liet ook al los,
maar dat werd door de Rowans weer vakkundig gemaakt.
Bij het kampvuur aangekomen werd er voor Jan een prachtig van tevoren ingestudeerd lied gezongen,
dat door Jan zeer gewaardeerd werd.
Na een kopje koffie, respectievelijk chocolademelk, liep iedereen naar het clubhuis alwaar Jan zelf
een bijzondere herinnering aan hem mocht onthullen. Een prachtig naambord prijkt er vanaf nu op
het Leemhuus.
Tenslotte werden Jan nog enkele cadeaus aangeboden, waaronder een foto van (bijna) de gehele
Voermangroep, die op de gezinsdag in juni is gemaakt.
52
Ongelofelijk belangrijk was Jan voor
de groep, maar ook ongelofelijk
geliefd. Hij was als het ware de
vader (of misschien de lieve Opa)
van de groep.
In 1995 is er afscheid van hem
genomen. In het Kompas wordt dat
beschreven.
11. Bestuurlijke fusie
met de Wijnaendts
Franckengroep
Sinds omstreeks 1964 Had de
Voerman groep een buurvrouw,
de meiden van de Wijnaendts
Francken Groep, opgericht in januari
1962 door o.a. mevrouw Bijleveld,
de vrouw van de toenmalige
burgemeester en zelf voor de oorlog
een zeer actieve scout.
Het grote “wapenfeit” in de
samenwerking tussen beide
groepen, was een gezamenlijk kamp
naar Engeland in 1977.
Enerzijds was dit een groot succes,
getuige de berichten, anderzijds
bleek er ook het een en ander
te zijn voorgevallen waardoor de
onderlinge relatie er niet beter op
werd. Wat daar precies is gebeurd
blijft onhelder, duidelijk is dat
daardoor (en door wat latere kleine
incidenten) er eigenlijk sprake was
van een soort “gewapende vrede”,
in elk geval aan de zijde van de
Voermangroep.
De relatie tussenbeide groepen was
vriendelijk, maar weinig meer dan
dat. Eigenlijk leefden beide groepen
volstrekt langs elkaar heen.
Incidentele overstappers
Wel was het zo dat sommige
leiding van de Voermangroep
overstapten naar de WFG om daar
leiding te worden. Anje Broekhuis
was de eerste, die leiding werd bij
de kabouters, haar zoon Remco
Tiezema werd later sherpabegeleider
(samen met Renee
Doorn) en groepsbegeleider. Binnen

Almanak 50 Jaar Voermangroep
de Voermangroep werden ze door
sommigen gezien als “overlopers”.
Het omgekeerde vond minder
plaats.
In 1990 heeft de toenmalige
voorzitter van het bestuur van
de WFG een voorstel gedaan om
bestuurlijk samen te gaan, maar
dat werd door het bestuur van de
Voermangroep afgewezen.
Bevers als opmaat naar fusie
Toen evenwel de Voermangroep een
nieuwe beverspeltak (jongens en
meisjes vanaf 5 jaar) wilde starten
zat men met ruimtegebrek.
Het clubhuis zat de hele zaterdag
vol. Maar het WFG-gebouw werd
niet gebruikt op zaterdagmorgen,
dus daar zouden de bevers kunnen
starten……
Na een paar vergaderingen tussen
de beide besturen was de zaak rond:
de bevers zouden ingeschreven
worden bij de Voermangroep en
zouden hun opkomsten hebben
in en om het gebouw van de WFG,
waarvoor de VG dan weer huur zou
betalen. In januari 1994 is men van
start gegaan met een eerste groep.
Vanaf het begin heeft de leiding van
de bevers bestaan uit mensen van
de WFG en de Voerman: een prima
samenwerking.
Scouting de Trijsberg
Toen die samenwerking al een
paar jaar aan de gang was en
probleemloos verliep, kwam het
plan weer op tafel om bestuurlijk
te integreren of te fuseren. Dit keer
op voorstel van het bestuur van de
Voermangroep. Als snel werd het
plan gedragen door beide besturen
die de noodzaak van het bundelen
van bestuurlijk kracht inzagen.
Er werd een heel voorzichtig
stappenplan geschreven om in
fasen de groepen bij elkaar te
voegen, er van uitgaande dat beide
groepen zelfstandig zouden blijven
en dat er niets moest. Ook de
namen van de Voermangroep en de
WFG zouden behouden blijven.
Binnen de WFG was iedereen,
bestuur, ouders en leiding het
er snel over eens: dat leek een
goed plan. Binnen de VG lag dat
anders. Ondanks alle vriendelijke
samenwerking bestond er binnen
een groep wat oudere leiding
een grote weerstand om aan een
dergelijk samengaan mee te doen,
ook al zou dat geen veranderingen
met zich meebrengen op het niveau
van de speltakken.
Het werd een proces van maanden
met extra groepsraad vergaderingen
en dergelijke, maar uiteindelijk
lukte het Matthieu Stroobach,
de toenmalige voorzitter, om een
positief besluit door de groepsraad
genomen te krijgen. Er werd een
prijsvraag uitgeschreven voor een
naam voor de nieuwe stichting, maar
dat leverde geen geschikte naam
op zodat de gezamenlijke oude
besturen besloten om te kiezen voor
de naam “Scouting de Trijsberg”.
53

Geschiedenis Voermangroep
Er werd een nieuw bestuur gezocht,
omdat ook enkele oudgediende
bestuursleden het een mooie
gelegenheid vonden om af te
treden, en onder leiding van de
nieuwe voorzitter Hans van Arken
werd in september 2001 en een
avondlijke bijeenkomst van de
oude en nieuwe bestuursleden en
hun partners bovenop de Trijsberg
in het stikdonker een bekertje
met “champagne” gedronken
als overdracht van oud naar
nieuw en als start van de nieuwe
beheersstichting.
Helaas overleed de uiterst
getalenteerde en beminnelijke Hans
van Arken een maand later aan een
hartstilstand.
De naam de Trijsberg is bewust
gekozen omdat men niet wilde dat
de naam nadrukkelijk aan Hattem
gekoppeld zou worden, een groot
deel van de jeugdleden en leiding
komt immers uit Wezep dan wel
uit Wapenveld. En “Scouting
Hattem/Wezep” is nou niet bepaald
origineel. Omdat de Trijsberg
precies tussen Hattem en Wezep
staat (tegenwoordig helaas zonder
uitkijktoren) is voor de oude naam
van die berg gekozen als naam voor
de nieuwe stichting.
54
Historische kaart Hattem (1866) met aanduiding Trijsberg

Almanak 50 Jaar Voermangroep
12. Kenschets van de
groep
De Voermangroep is een bijzondere
groep. Dat uit zich in de cultuur
van de groep. Die zou je kunnen
beschrijven als “van zorgzaam naar
ruig”.
De bevers en welpen worden zeer
zorgvuldig en zorgzaam begeleid,
de activiteiten worden zorgvuldig
geëvalueerd en er is veel aandacht
voor de wat zwakkere kinderen (in
welk opzicht dan ook). Niet dat er
nooit wat wilders gebeurt: er wordt
tijdens de kampen altijd in tenten
geslapen door de welpen (wat maar
bij weinig groepen het geval is) en
het eind van een kamp is vrijwel altijd
een goede knokpartij om de “boze”
gastspeler te overmeesteren (menig
gastspeler heeft daar de nodige
blauwe plekken aan overgehouden;
daar ontkom je niet aan als je
tegenover twintig losgelaten welpen
staat!)
Bij de verkenners gaat het er al wat
ruiger aan toe en de rowans kunnen
het soms zeer bont maken. Binnen
de regio staat de VG dan ook als ruig
bekend.
Hessenstam
De stam is een geheel eigen leven
gaan leiden; die dragen ook geen
uniform meer, maar hun eigen
Hessenstam-trui, maar zijn wel
onderdeel van de VG, ze komen min
of meer trouw op zaterdagmiddag
bijeen in hun eigen stamhok.
Misschien nog belangrijker dan
de cultuur is de opbouw van de
groep, zowel qua jeugdleden als qua
leiding. De leeftijdsopbouw van de
jeugdleden is sinds de oprichting
van de ochtendhorde midden jaren
90 al jaren in grote lijnen:
50 á 60 welpen
25 á 30 verkenners
10 á 15 rowans
7 á 10 stam.
Daarbij is het de cultuur van de
groep om zo jong mogelijk ook al
nieuwe leiding vanuit de rowans (en
tegenwoordig ook vanuit de sherpa’s
van de WFG) aan te trekken. Dat
leidt al zeker 20 jaar tot een zeer
jong leidingteam waarbij mensen
boven de 35 jaar zeldzaam zijn.
Steeds weer wordt de leiding van
onderop vernieuwd, al jong worden
de erkenningen van scouting
Nederland gehaald
Een opvallend feit daarbij is dat
ook mensen die voor hun studie of
anderszins naar elders verhuizen
nog jarenlang op zaterdag naar
Hattem komen om leiding te blijven
geven aan hun groep; en dan gaat
het inderdaad om afstanden als
Groningen, Arnhem, Tilburg: er
spreekt een enorme trouw uit en
kennelijk spelplezier!
55

1. Inleiding
50 jaar Voermangroep zorgt voor
heel veel verhalen. Verhalen die
regelmatig worden herhaald en
doorverteld bij een kampvuurtje.
In dit deel is door een aantal (oud)
leden een klein aantal van die
verhalen opgeschreven.
Daarnaast zijn een aantal interviews
opgenomen met leden van de groep
die zich jaren hebben ingezet voor
de groep.
In dit deel lees je:
•een interview met Jan Bergman
•een interview met de families
Stroobach en Wolma
•over Wereld Jamboree 1991 Korea
•over Wereld Jamboree 1995
Nederland
•over Wereld Jamboree 1999 Chili
•over Wereld Jamboree 2003
Thailand
•over ‘s werelds grootste hangmat
•over de Bergfreunden
•de belangrijkste veranderingen
door de tijd heen
•het verhaal Paultje, het eenzame
scoutje

Verhalen & Hypes
70
2. Interview met Jan
Bergman
Jan is op 27 november 1943
geboren in Arnhem. Later ging het
gezin naar Apeldoorn en in 1953
naar Lunteren. Daar is Jan in
1954 lid geworden van Scouting,
als verkenner. Hij heeft in Epe de
LTS gevolgd met het diploma fijn
metaalbewerker.
Drie dagen na zijn 17e verjaardag
ging Jan op 1 december 1960
vrijwillig in militaire dienst om
onderofficier te worden. Hij kwam
terecht bij de Genie en bracht het
daar tot adjudant. Het militaire
bedrijf brengt met zich mee dat je
nog al eens moet verhuizen en in
1977 werd hij overgeplaatst naar ’t
Harde.
Wezep
Inmiddels hadden Jan en zijn vrouw
Gerrie drie kinderen, twee jongens
en een meisje, en nog voordat
ze een huis hadden, is de familie
al gaan kijken bij de scouting in
’t Harde. Toen echter de mogelijkheid
kwam om in Wezep een huis te
kopen te kopen werd het dus Wezep
in plaats van ‘t Harde. De kinderen
vonden dat helemaal niet leuk, want
in Wezep was geen scouting meer;
de van Limburg Stirum groep aldaar
was immers opgeheven in 1967!
Dan maar naar Hattem; de jongens
naar de VG en de dochter naar de
WFG.
Al snel kwam er een noodkreet
vanuit de WFG dat daar een enorm
tekort aan leiding was,; als er niet
snel mensen bijkwamen zou de
groep moeten worden opgeheven.
Gerrie, die van huis uit helemaal
geen scouting ervaring had, is toen
ingesprongen, op voorwaarde dat
Jan haar zou coachen. Zo liep Jan
dus elke zaterdag in en rond het
clubhuis van de WFG, en omdat zijn
zoons bij de VG zaten, ook rond het
clubhuis van de VG.
Groepsbegeleider
In 1980 vroeg de toenmalige
groepsbegeleider Gerritsen die wilde
Aantekeningen van Jan over de activiteiten in 1981
Aktiviteiten 1981
17 januari Afscheid Hopman O. Jansen
9 mei Rimboejacht op Ada’s Hoeve
15/16 mei Scoutingwedstrijden
27/30 mei Welpenkamp “Pieperplas” in Vilsteren
Juli
Zomerkamp verkenners in Ootmarsum
22 juli- 1 augustus Trektocht “België” door de rowans
Ingebroken in clubhuis, groeptent vernield, poederblussers leeggespoten,
daders onbekend
Augustus Gezinsdag Hattem
25 september Scout-in Ada’s Hoeve, met een bewegende pop door Rowans
10 oktober Installatie Chil of wel A.Sprokholt
Herfstvakantie Houthakkerskampen verkenners en rowans: wilgen knotten in Hattem
December Kerstbakkenactie, ongeveer 1600 bakjes

Almanak 50 Jaar Voermangroep
stoppen om gezondheidsredenen
het of hij geen groepsbegeleider zou
willen worden. Daar heeft Jan toen
positief op gereageerd, dus vanaf
1980 is hij bijde groep betrokken.
In die tijd had de groep alles bij
elkaar 36 welpen en verkenners!
Jan blijkt een heel geordend mens
te zijn, hij heeft een aantal jaren een
plakboek over scouting bijgehouden
met keurig per jaar wat er gebeurd
is. Een selectie uit dit plakboek
is opgenomen.In 1981 werd na
jaren afwezigheid weer meegdaan
aan de district-wedstrijden. De
verkenners werden achtste van de
14 deelnemende patrouilles.
Jan heeft daarbij altijd gestimuleerd
dat de jongens vooral plezier
moesten hebben, en dat het niet
noodzakelijk was om te winnen.
Trektocht in België in 1981
Dus geen extra oefenavonden
zoals bij de van Pallandgroep (die
daardoor vrijwel altijd won), nee doe
maar gewoon wat je kan en “have
fun!”.
De rowans gingen dat jaar op
trektocht door België. Als rowans
gingen mee Arno Mooren, Bob van
Rechteren, Henberto Remmerts,
Auke Poppen, Rob Wolma, Wouter
Rooseboom en Dick van Hoorn.
71
Scout-In in Ommen (Besthmenerberg) in 1981

Verhalen & Hypes
Van 1982 heeft Jan weer een
overzicht van de speciale activiteiten
in dat jaar. Het zomerkamp van de
rowans en verkenners ging naar
Noord Wales. Er kwam nieuwe
leiding bij de Welpen, dat waren Theo
van Eikenhorst, Dick van Hoorn, Bob
van Regteren en Rik Tiezema. En er
werd meegedaan met de Jamboree
on the Air (JOTA).
72
Jan vond dat er vanalles aan
het clubhuis moest gebeuren.
Zo moest er een openhaard in
komen, in 1983 werd door Gert
van Otterloo een openhaard in het
clubhuis gemetseld. Gert had in
maart afscheid genomen als akela
bij de welpen. Op 3 september
werd hij in gebruik genomen. Een
week later werd er twee maal in
gebroken op 10 en 13 september,
wederom was de brandblusser leeg
en de cassetterecorder werd bij
de eerste inbraak meegenomen.
Openhaard (3 september 1983 in gebruik)
Zendmast tijdens de JOTA 1982
Drie dagen later werd ook de radio
meegenomen. 1984 was een
jubileumjaar voor de groep, op
31 mei werd dit gevierd. 6 oktober
werden de jubileumactiviteiten
afgesloten.
Start van de Hessenstam
In het midden van de jaren ’80 was
de groep rowans zo groot dat er niet
voldoende plekken waren om door te
stromen naar de leiding. Toen heeft
Jan er min of meer doorgedrukt
dat er een stam zou komen, om de
jongens in elk geval voor de groep te
behouden. Op 7 september 1985 is
toen de Hessenstam opgericht.

Almanak 50 Jaar Voermangroep
Groepsfoto bij het 25 jarig jubiileum in 1984
De eerste leden waren: Henry Wink,
Remco Koelma, Henk van Dijk, Wim
Bergman, Frank van ’t Ende Ger
Stoffer en Bert van Oene.
De groep is geïnstalleerd op die dag
in Zierikzee door oubaas de Wilde,
een oude vriend van Paul Voerman.
Het jaar daarop werden weer 5
stamleden geïnstalleerd door
oubaas Jan de Wilde. Opvallend
genoeg zaten hier 3 meisjes van
de WFG bij, namelijk Annette
Wildschut, Diane van Dijk en
Suzanne Eikelboom.
Het is een heel bijzondere
installatie geweest, want oubaas
de Wilde woonde in een van de
oude stadspoorten van Zierikzee,
waar ook nog een cachot in zat. Hij
stuurde de te installeren stamleden
één voor één gedurende een half uur
het cachot in en sloot ze ook echt op
en gaf ze en moeilijk vraag mee over
de zin van scouting, om daar maar
eens over na te denken……..!
Bijzonder was ook dat toen hem
gevraagd werd hoe laat het eten
klaar zou zijn, omdat ze het stadje
wilden bekijken, hij een klein kanon
naar buiten rolde en zei: “dat horen
jullie wel!”. Een poos later ging er
een heus kanonschot af, en toen
wisten ze hoe laat het was!
Hessenstam bij de tweede installatie
73

Verhalen & Hypes
74
3. Groepsinterview
21 maart was het zover, het
groepsinterview met een generatie
scoutingleden! Samen lid vanaf
de begin jaren ’60 tot nu, samen
getuige van 50 jaar Voermangroep.
Vier generaties Voermangroep
Rob en Niek Wolma gaven op deze
dag samen met Mathieu en Joris
Stroobach antwoord op een scala
aan vragen, waarmee ze een unieke
inzicht gaven in hun scoutingtijd.
Matthieu Stroobach is in 1960
als eerste bij de Voermangroep
gekomen als verkenner om daarna
rond 2000 nog een aantal jaar als
voorzitter van de Voermangroep
actief te zijn. Rob Wolma werd
in 1963 welp en is uiteindelijk
afgezwaaid als Hopman. In 1984
volgde de zoon van Matthieu, Joris.
Ook hij heeft na zijn tijd als jeugdlid
nog jaren leiding gegeven en is na een
aantal jaren groepsbegeleiderschap
nu verenigingsvoorzitter. Tot slot
werd Niek Wolma in 1997 lid bij de
Welpen. Extra bijzonder maakt het
dat Matthieu aan Rob leiding heeft
gegeven, Rob aan de Joris en Joris
aan Niek. Wie weet wat de toekomst
nog brengt.
Scouting in één woord
Om met de deur in huis te vallen
hebben we hen gevraagd om
scouting in één woord zouden
beschrijven. Het blijkt een lastige
vraag, de heren kennen er wel 10!
De keus valt bij Rob op ‘buitenleven’
, zijn zoon noemt ‘sfeer’. Vader en
zoon Stroobach noemen allebei
‘levenservaring’ als keuze.
De mooiste belevenissen
Op de vraag naar ‘mooiste scouting
belevenis?’ heeft Rob een mooi
antwoord, het scoutingkamp in
Wales. Tegenwoordig is het namelijk
normaal dat de scoutingspeltakken
het buitenland opzoeken in de
zomer. Vroeger was dit niet zo
vanzelfsprekend, vertelt Rob.
Vandaar dat hij zich de reis nog goed
kan herinneren. Hij ging samen met
zijn speltak en een groep meiden
van de Wijnaendts Franckengroep
op zomerkamp in Wales.
Ook voor Joris zijn de internationale
zomerkampen spectaculair. Zoals
bijvoorbeeld het Engelandkamp in
1987, waar hij als 11-jarig broekie
met mee is gegaan, herinnert hij
zich als een bijzondere ervaring. En
recenter de zomerkamp”expeditie”
in 2004 met de Rowans naar de top
van de Biberkopf, een behoorlijke
Alp op de grens van Zuid-Duitsland
en Oostenrijk.
Wildkamperen
Het rowankamp naar Zweden in
2005 is voor Niek bijzonder. Samen
met meer dan 20 rowans met het
vliegtuig om in de Zweedse natuur
te genieten van het vrijheidsgevoel
dat een kampvuurtje bij de
ondergaande zon je kan geven. En

Almanak 50 Jaar Voermangroep
75
Niek en Rob Wolma
Matthieu en Joris Stroobach
dat terwijl je net daarvoor in het bos
achter je legaal (!) je hangmatje
hebt opgehangen.
Legaal en illegaal kamperen maakt
wel een discussie los bij de heren.
Ze hebben allemaal hun stoere
zomerkampverhalen.
Zo vertelt Rob, dat hij in Luxemburg
betrapt wordt dor de politie, terwijl
net de laatste haring uit de grond
was getrokken. Geen bewijs!
Joris vertelt over een avontuur
in het Zwarte Woud, waarbij de
groep –voor zijn gevoel– uren is
achtervolgd door een boswachter
met de tekst en een intimiderend
vingertje: “Sie gehen nicht im Wald
schlafen!”.
Matthieu vertelt echter dat het
vrij kamperen in het buitenland
niet van alle tijden is geweest. In
de jaren ’60 was een zomerkamp
naar het kampeerterrein van
Staatsbosbeheer op Terschelling
al een enorme reis. De vier heren
zijn het er daarop overeens dat
het ook nu nog lastiger is om een
troep verkenners met bepakking
op Terschelling te krijgen, dan in
Luxemburg.

Verhalen & Hypes
76
Waarom nou lid?
Al verder pratend blijkt het dat de
heren allerlei verschillende redenen
hebben gehad om al die jaren actief
te blijven bij de scouting. Niek
geeft aan dat hij het contact met
leeftijdgenoten altijd erg leuk vond.
Extra leuk is het volgens hem
dat je bij scouting meegroeit met
je leeftijdsgenoten en je veelal
dezelfde activiteiten leuk vindt.
Joris is vooral 25 jaar lid gebleven,
omdat je scouting altijd zelf leuk kunt
maken, passend bij de interesses
die je op dat moment hebt. Door het
zelf organiseren van programma’s
of kampen, zorg je zelf dat scouting
leuk blijft. Ook Rob gaat hier deels
in mee. De bindende factor was bij
hem het feit dat scouting met je
meegroeit en dat het steeds weer
anders is.
Tot slot geeft Matthieu aan dat het
steeds weer vinden van creatieve
oplossingen voor praktische
problemen hem gebonden heeft. Of
het nu ging om een spel of om de
organisatie van een zomerkamp.
Steeds werd je uitgedaagd om meer
met minder te doen. Niet alleen
op scouting heeft hij hier veel aan
gehad, maar ook in zijn verdere
leven.
Ook de relatie met de Wijnaendts
Franckengroep komt aan bod. Niet
in de laatste plaats, omdat zowel
Rob als Joris hun vrouw aan de
Leemkûle hebben leren kennen. Het
is bijzonder dat er op korte afstand
van elkaar twee scoutinggroepen
zijn, die lange tijd weinig met
elkaar te maken hadden. Matthieu
vertelt over de situatie in de jaren
’60, waarbij de groepen nog op
verschillende locaties in Hattem
zaten. Je wist wel van elkaar,
maar de interesses waren totaal
verschillend.
In de tijd van Rob was er op
bestuursniveau wel een beweging
om vanuit kostenoogpunt meer
samen te werken. Zo zijn er toen
wel gezamenlijke zomerkampen
geweest, zoals naar Wales. Joris
vertelt dat in zijn tijd als jeugdlid nu
en dan leidinggevenden over gingen
van de ene kant van de kuil naar
de andere kant. Toch wist je maar
weinig van wat er bij de Wijnaendts
Franckengroep gebeurde.
De laatste jaren is er meer contact
tussen de groepen. Zeker na de
fusie op stichtingsbestuur. Er is
meer uitwisseling van leiding, vertelt
Niek en de welpen en kabouters
staan al een aantal jaar op hetzelfde
kampeerterrein. Nu de groepen ook
op verenigingsniveau samen zijn
gegaan, zal de samenwerking nog
verder versterkt worden. Daarbij
vinden de heren het belangrijk dat
de speltakken ook in de toekomst
niet gemengd worden.

Almanak 50 Jaar Voermangroep
De toekomst
Aan het einde van het
kettinginterview vragen we de
heren naar de toekomst. Daar
zijn Matthieu, Rob, Joris en Niek
eensgezind over. Scouting heeft
zeker de toekomst.
En dat geldt ook voor de
Voermangroep in het bijzonder. Als
wijze raad geven de heren mee, dat
de groep niet bang moet zijn om
met de tijd mee te gaan en zich niet
te veel aan moet trekken van de
buitenwereld.
Het is een bijzondere club aan de
Oranje Nassaulaan en dat zal het
ook zeker blijven.
4. Wereld Jamboree
Korea 1991
In november 1989 kregen we een
brief van Scouting Nederland dat
we ons als deelnemer konden
inschrijven voor de Wereld
Jamboree. Op dat moment hadden
we nog nooit van een Jamboree
gehoord en niemand van ons wist
wat het precies inhield. Eerst wat
lacherig: ‘Zo’n grote reis, zo ver weg
en zoveel geld’. Later wat serieuzer:
‘Als jij meegaat, dan ga ik ook
mee!’ Na het bezoeken van een
informatieavond hebben we met
een groep de stap gezet: we hebben
ons ingeschreven.
Toen volgden enkele jaren van
voorbereidingskampen en heel veel
werken om de ruim 5000 gulden bij
elkaar te verdienen. We werkten bij
boeren, bezorgden kranten, vulden
vakken in de supermarkt, elk van
ons had diverse baantjes. Ook
hadden we wat grotere acties, we
hebben bijvoorbeeld onder alle GFTcontainers
die in Hattem worden
gebruikt de wieltjes gemonteerd.
Voorreis Java
We vertrokken op 22 juli 1991 van
Schiphol met 182 Nederlandse
scouts naar Indonesië. We hebben
een rondreis over Java gemaakt.
Wat was het geweldig en wat waren
we onder de indruk van de mensen,
de natuur, de armoede en het
klimaat. De laatste 4 dagen hebben
we in gastgezinnen doorgebracht.
Na een lange vliegreis landden
we op 2 augustus 1991 in Korea.
Hier hebben we eerst een rondreis
gemaakt om uiteindelijk te arriveren
op de 17e Wereld Jamboree in het
Soraksan National Park, Zuid-Korea.
‘Many Lands, One World’ was het
De Jamboreebadge in 1991
77

Verhalen & Hypes
78
thema van de Jamboree die 16.000
scouts bij elkaar bracht uit meer
dan 130 landen. De prachtige
locatie lag op enkele kilometers van
de belangrijke grens tussen Noorden
Zuid-Korea en op ongeveer 200
kilometer van Seoul.
Regen en overstromingen
De Jamboree begon met een hoop
regen die voor overstromingen
zorgde en dus voor grote problemen.
Ondanks dat wisten de Koreanen
van zowel de opening als de sluiting
een enorme show te maken die niet
zouden misstaan bij de opening
van de Olympische spelen. Aan het
einde van de sluiting kwamen een
aantal van ons op het podium staan
met borden met letters die de zin:
“WELCOME TO HOLLAND IN 1995”
vormden. Nederland kreeg ook de
fakkel van Korea overhandigd.
18 augustus 1991 zetten we weer
voet op Nederlandse bodem en hier
stonden familie en vrienden ons in
grote getale op te wachten.
Met Scouting naar Korea: Het was
een onvergetelijke ervaring!
Deelnemers Voermangroep:
Alexander Lok, Eric Fiks, Luuk
van Riel, Edwin Beumer, Martijn
Kolkman, Alexander Koning en Ard
Jonker.
Annyoung, Ard Jonker
5. Wereld Jamboree
Nederland 1995
In de zomer van 1995 gingen vijf
leden van de Voermangroep naar
Dronten voor het meemaken van
een ‘Once in a lifetime experience’.
Als lid van de ‘Abel Tasman Troep’
namen ze deel aan de 18e Wereld
Jamboree.
Hoewel de jamboree van 1 t/m
11 augustus duurde, waren de
voorbereidingen al veel eerder
begonnen. Al in 1994 begonnen
de inschrijvingen en het sparen.
Want zo’n jamboree, ook al werd
hij in Nederland gehouden, kost het
nodige geld. Via allerlei acties en
baantjes verdienden de deelnemers
hun geld om aan de jamboree te
kunnen deelnemen.
Arm en rijk: solidair
Naast hun eigen bijdrage, droegen
ze ook een klein steentje bij aan
de deelname van andere scouts.
Rijke landen betalen meer, arme
minder. Solidariteit binnen Scouting.
Zo konden ook scouts uit armere
landen naar Dronten afreizen om
deel te nemen aan de jamboree.
Voor datzelfde doel werden ook
kleine replica’s verkocht van een
beeld, dat nu nog in de polder bij
Dronten staat.
Eenmaal op een jamboreeterrein
aangekomen begint het zo’n beetje
met de activiteiten van een gewoon
kamp. Je kampement opbouwen en

Almanak 50 Jaar Voermangroep
De Jamboreebadge in 1995
inrichten. Een keuken bouwen en je
omgeving verkennen. En dat laatste
maakt een groot verschil. Wat
een enorm terrein, zo’n jamboree
campsite. En overal hoor je andere
talen en zie je scouts uit andere
landen.
Eén van de hoogtepunten tijdens de
jamboree zijn de opening en sluiting.
Met duizenden scouts, alle met
verschillende uniformen, maar met
als herkenbaarheid de das, in lange
rijen op weg naar de arena voor een
grote show. Veel licht, muziek en
bouwwerken. Een enorme wereldbol
met daaromheen alle vlaggen van
de deelnemende landen.
En daar zit je dan als ‘Hattemse
scout’ tussen. Je kijkt je ogen uit.
Kennismaken met culturen
Via een ticketsysteem worden
dagelijks de activiteiten verdeeld.
Veel buitenlandse gasten bezoeken
de steden, kijken klompen en
molens. Als Nederlandse scout ken
je die cultuur wel een beetje. Maar
een dag zeilen bevalt prima. Ook het
afleggen van de enorme survivalrun
mag natuurlijk niet ontbreken. Niet
zo’n stormbaantje dat je op een
gewone zaterdag in de kuil voor je
clubhuis maakt. Nee, een enorme
baan met behoorlijk hoge objecten
moest bedwongen worden. Met
recht een uitdaging.
Het kennismaken met al die
verschillende culturen is bijzonder.
Zo werd er ‘s avonds door een
groep (naar ik meen) Chinezen een
maaltijd voor onze troep verzorgd.
Natuurlijk moet er door onze troep
worden voldaan aan de nodige
vooroordelen over Hollanders. Er
wordt gezamenlijk geklompendanst.
Vervolgens mogen we aan tafel
en wordt ons door onze Chineze
vrienden één voor één de soep
geserveerd.
Erg netjes en beleefd, maar als
iedereen de soep heeft en we
kunnen eten is ze inmiddels koud.
Maar ze is dan wel met alle egards
geserveerd. Vervolgens een maaltijd
met stokjes waarvan ik me niet veel
meer herinner dan een leeg bord
met veel voedsel ernaast. Dan maar
weer terug naar de lepel.
Friendship award
Nog zo’n lesje internationalisering
krijgen we tijdens het halen van
de ‘Friendship Award’. Een badge,
te verdienen door samen met
scouts uit een ander land allerlei
79

Verhalen & Hypes
opdrachten te doen. Dat valt nog
niet mee. En niet zozeer doordat de
opdrachten zo moeilijk zijn, maar
vooral door de taalbarriëre. Eén
vooroordeel klopt dan in elk geval
wel. De Fransen kunnen of willen
geen Engels spreken.
80
Swoppen
Eén woord dat alle scouts op de
jamboree verstaan is ‘Swoppen’.
Het ruilen van scoutingartikelen
als t-shirts, badges en (typisch
Nederlands) klompen. Vooral de
laatste waren bij onze buitenlandse
scoutingvrienden natuurlijk erg
gewild. Twee paar gingen er mee
naar de Jamboree. Eén paar
beschilderde klompen staat nu nog
thuis in de kelder. Het andere paar
verblijft ergens anders op de wereld.
Waar weet ik niet precies. Maar de
stapel t-shirts die ik ervoor kreeg
kan ik je nog zo laten zien.
Na elf dagen is het dan al weer
voorbij. Zo’n jamboree gaat enorm
snel. Het ene moment bouw je op
het grote terrein je tentje op. Het
andere moment ben je al weer op
weg terug naar huis. Een ervaring
rijker en een hoofd en tas vol
(geswopte) herinneringen.
Thuis loop ik bij een opruimactie nu
nog wel eens tegen dat beeldje aan.
Een replica van het Jamboreebeeld
uit Dronten. Dan komen alle
herinneringen spontaan weer boven.
Tot ziens, Michel Palm
Jamboreebadge in 1999
6. Wereld Jamboree
Chili 1999
Talloze tuintjes heb ik onder handen
genomen om het bedrag bij elkaar
te krijgen dat benodigd was om
de reis naar Chili te ondernemen.
Ik was amper 15 jaar toen de
reis begon op Schiphol. Alleen de
vliegreis was al geweldig, zo’n hele
coupe van het vliegtuig gevuld met
deelnemers. De Voermangroep was
geweldig vertegenwoordigd mede
door gemotiveerde leiding die al
vroeg met voorbereidend werk
waren begonnen. Hierdoor had ik de
bijzondere kans om op die leeftijd al
zo ver van huis te geraken.
De reis
De reis was spannend en opwindend,
maar soms ook confronterend.
Tijdens de vlucht waren de
sloppenwijken van Rio Janeiro te
zien die richting de landingsbanen

Almanak 50 Jaar Voermangroep
uitwaaierden. Het had dus ook een
vormende werking, zeker op die
leeftijd.
Aangekomen in Chili hebben we
eerst een aantal dagen verbleven in
Santiago. De reis die daarop volgde
leidde ons naar het verre noorden
van de stad Calama met vulkanen,
kopermijnen en woestijn. Een
busreis van 1500 km in een
uitgewoonde stadsbus (wat een
luxe touringcar zou moeten zijn)
langs levenloze gehuchten waarin
het opdoemen van cowboys niet
een gekke gedachte leek. Vanuit
de bus konden we uitkijken op de
machtige Stille Oceaan, waarlangs
de Autopista Panamericana (de
Pan-Amerikaanse snelweg) richting
het noorden kronkelde.
We werden aangestaard in de kleine
mijndorpjes door de inwoners, ze
kwamen maar zelden in contact
met Europeanen. Het gebeurde
regelmatig dat mensen je wilde
aanraken of dat ze vroegen om
een handtekening. Net 15 jaar en
worden bejegend door prachtige
Chileense meiden, ik werd er
verlegen van. Het hoogtepunt was
kerst vieren op lokaal traditionele
wijze bij een gastgezin. Enkele
woorden gebroken Spaans bleken
niet genoeg, waardoor maar weer
eens bleek dat het merendeel van
de communicatie gelukkig gewoon
non-verbaal verloopt. De Atacama
woestijn was een ander hoogtepunt,
hoge kammen van woestijnzand in
een surrealistische omgeving.
Het gegeven dat NASA er
testen uitvoerde om te oefenen
voor expedities naar andere
planeten illustreert dit perfect.
De nabijgelegen Chuquicamata
kopermijn was zeer indrukwekkend
om te zien, echt een gapend gat in
de aarde met massale Caterpillar
voertuigen.
Samensmelting van culturen
De Jamboree zelf was dichtbij
Santiago op een groot terrein
à la het Lowlands terrein in
Biddinghuizen. Een samensmelting
van alle culturen ter wereld met
als basis je eigen groep om
diverse avonturen aan te gaan.
Expedities werden ondernomen
om bergen te beklimmen, culinaire
festivals ontstonden spontaan en
talloze handvaardigheden konden
worden beproefd. Een gevoel van
vrijheid overdonderde me en veel
van mijn tijd heb ik doorgebracht
met jongeren uit de hele wereld,
keuvelend in de brandende zon.
De dag van vertrek was dan ook
heftig, contactgegevens werden
uitgewisseld en we klopten elkaar
op de rug, wetende dat je elkaar
waarschijnlijk niet meer zal zien.
De kans om een positieve “clash
of cultures” op die leeftijd mee te
maken is uitzonderlijk, de hele reis
heeft dan ook een onuitwisbare
indruk op mij gemaakt.
¡Adiós!, Joachim Nieuwland
81

Verhalen & Hypes
82
7. Wereld Jamboree
Thailand 2003
In december en januari van de jaren
2002 en 2003 werd in Thailand
de 20e Wereld Scout Jamboree
gehouden. Dit grootste scouting
evenement ter wereld kon natuurlijk
niet gemist worden. Zeven jongens
van de Voermangroep hebben
dan ook deelgenomen aan dit
avontuur. Na een periode van twee
jaar hard werken voor de centen,
voorbereidingskampen met de
troep, inentingsprikken en talloze
andere zaken was het half december
tijd om op het vliegtuig te stappen.
Er werd afscheid genomen van de
ouders en toen kon het avontuur
echt beginnen. Voor mij was het
de eerste keer in het vliegtuig dus
ik kreeg direct een vuurdoop met
een vlucht van elf uur. We vlogen
voornamelijk ’s nachts dus toen we
in Bangkok aankwamen was het
De jamboreebadge in 2003
daar alweer ochtend en hadden we
dus een hele nacht slaap gemist.
Niemand deerde dat echter veel
want de opwinding over deze stad
deed ons de slaap snel vergeten.
Van een koud Nederland waren we
beland in een land waar het elke
dag 30 graden is, waar er olifanten
over de vluchtstrook lopen, het
verkeer een complete chaos is maar
waar het bovenal ontzettend mooi
is. De eerste dag zijn we direct naar
de zogenaamde floating market
geweest. Dit is een markt alleen
dan op het water waar van alles
verhandeld wordt. Van bananen tot
werpsterren en van strohoeden tot
kippen. Na deze mooie eerste dag
vol met nieuwe indrukken en vooral
weinig slaap was iedereen natuurlijk
erg moe. Iedereen was dan ook
blij toen we op onze slaapplek
aankwamen. De slaapplaats was
eigenlijk een soort vakantiepark
alleen alle huisjes werden bezet door
Nederlandse scouts. We hadden
een huis met een badkamer, tv en
het mooiste was natuurlijk airco!
De Jamboree voor de Nederlanders
bestond uit twee weken voorreis
en daarna de Jamboree. Dit
vakantiepark, The Legacy genaamd,
werd onze uitvalsbasis voor de
voorreis.Vanuit dit prachtige park
aan de beroemde River Kwai hebben
we talloze tripjes ondernomen
naar bezienswaardigheden in de
buurt. Zo hebben we een bezoek
gebracht aan de ruïne- en voormalig
hoofdstad van Thailand, Ayuthaya,

Almanak 50 Jaar Voermangroep
zijn we bij de beroemde ‘bridge on
the River Kwai’ geweest, hebben
we een rit op een olifant gemaakt,
de tempels in Bangkok bezocht
en zelfs nog bij ‘locals’ geslapen.
Het is echt werkelijk te veel om
op te noemen. Zo was er elke dag
weer een nieuwe activiteit voor ons
en deze twee weken zijn dan ook
echt omgevlogen. Voor we er erg
in hadden moesten we the Legacy
alweer gedag zeggen en waren we op
weg naar ons hoofddoel, de Wereld
Jamboree. Alle Nederlanders gingen
met bussen op weg naar Sattahip.
Dit was nog een hele belevenis.
Vooral in Bangkok werden de grote
snelwegen door de politie afgezet
om de 15 Nederlandse bussen
een snelle doorgang te geven.
Aangekomen op het gigantische
jamboree terrein moesten we
wennen aan de omstandigheden
daar. Slapen in een tentje viel
behoorlijk tegen omdat we natuurlijk
de airco gewend waren uit het
huisje, de sanitaire voorzieningen
waren een stuk minder en het eten
was ook niet om over naar huis te
schrijven. Echter we hadden nu wel
30.000 andere scouts waar we mee
konden omgaan. Daarnaast was er
een prachtig strand met lekker warm
water! Er waren talloze activiteiten
op het terrein zoals kabelbanen,
hikes, surfen, koken enz. enz. enz.
Daarnaast kon je in je vrije tijd
natuurlijk zwemmen en swoppen
maar bovenal natuurlijk mensen
uit andere landen ontmoeten. Ik
heb mensen gesproken uit de hele
wereld van de VS tot Argentinië en
van Zweden tot Samoa. Dat er zoveel
culturen op een wereld bestaan is
83
Artikel in de Stentor bij terugkomst uit Thailand

Verhalen & Hypes
84
eigenlijk ongelofelijk maar dat ze op
dat moment ook bijna allemaal bij
elkaar zijn is nog veel ongelofelijker.
Elke dag was het eigenlijk weer een
grote ontdekkingsreis, je wist nooit
wat je die dag weer op je pad zou
tegenkomen. Ook hier vlogen de
dagen natuurlijk voorbij en iedereen
vond het dan ook jammer om weer
naar huis te gaan. Maar goed aan
alles komt een einde.
Ik denk nog vaak aan deze reis
en de ervaringen die ik daar heb
opgedaan en ben dan ook erg blij
dat Scouting en de Voermangroep
dit mede mogelijk gemaakt hebben
voor mij.
Sawadee, Edward Samsom
8. Werelds grootste
hangmat
Het begon allemaal in september
2001. Toen kregen we Ard als
stamadviseur, die ons aanspoorde
om iets “actiefs” te gaan doen. Zo
gezegd zo gedaan: we besloten
dat we een wereldrecord wilden
Van www.guinnessworldrecords.com:
On 22 June 2002, The Hessenstam Hattem
of the Voerman Scouting Group unveiled a
giant hand-knotted hammock measuring
2.5 m (8.2ft) wide and 129.29 m (424.17ft)
long, in Hattem, Netherlands.
The hammock was so huge it had to be hung
between two cranes. Boy Scout Eduard Poot
(Netherlands), age 11, was the first person
to try the hammock.
breken. Na lang brainstormen
kwamen we op het idee om de
langste hangmat van de wereld te
maken. Het record van de langste
hangmat stond al op naam van
een volleybalverenging uit België.
Zij hadden van volleybalnetten
een hangmat geknoopt van 52,10
meter lang en 2,50 meter breed. Wij
hebben onszelf toen als doel gesteld
om dit minimaal te verdubbelen.
Knopen, knopen, heel veel knopen
Veel speltakken hielpen mee met
het knopen van de hangmat: de
oudste welpen, verkenners en
de rowans. Om er voor te zorgen
dat iedereen zoveel mogelijk zou
knopen hadden we er een wedstrijd
van gemaakt. De 10 personen
met de meeste geknoopte meters
kregen een prijs en we hadden
ook nog een echte hoofdprijs. De
winnaar mocht in de hangmat liggen
om het record officieel te maken. Er
moesten ook nog andere dingen
geregeld worden: vergunningen,
officials en natuurlijk moest er ook
zoveel mogelijk media bij zijn. Als
officials hebben we Notaris van Zaal
en de toenmalige Burgemeester
van Hattem, Mevrouw Abbenhues,
gevraagd. Beiden waren bereid de
taak van official op zich nemen.
Er werd goed doorgeknoopt door de
leden. Iedereen knoopte stukken
van één meter breedte. Drie van
deze stukken moesten naast elkaar
gezet worden om een goede breedte
te krijgen. Ook moesten de lossen

Almanak 50 Jaar Voermangroep
85
Bewijs van de grootste hangmat
stukken die de leden gemaakt
hadden achter elkaar gezet worden.
Dit was een tijdrovende klus en
hiermee zijn we in de laatste week
ook nog erg druk geweest.
De recordpoging
Toen brak de grote dag aan, de
dag van de officiële recordpoging.
We begonnen al vroeg met alle
voorbereidingen, onder andere het
opbouwen van het podium dat Jaston
Steigerbouw voor ons beschikbaar
had. Daarna een interview bij
Radio Hattem. Ondertussen ging de
rest door met het uitrollen van de
hangmat, spullen ophalen van het
clubhuis, hangmatpresentatie voor
Hoog hangmatten klaarmaken en
vele andere activiteiten.
Toen kwamen de hijskranen van
Kraanverhuur T. Pater en konden
beginnen met proefdraaien. Hylke
was ons proefkonijn. Dit was een
erg spannend moment omdat
de we hangmat nog niet eerder
echt hadden kunnen testen. Heel
voorzichtig hezen de kranen de
hangmat, met Hylke erin, omhoog
en het ging goed!
Anne Gerben van Assen

Verhalen & Hypes
86
9. Bergfreunden
Al vanaf het eerste begin dat de
Rowans bij de Voermangroep
kwamen, is het de traditie om een
zwervend zomerkamp te houden.
Lopen in de Ardennen, Eifel of
Engeland, varen met Valkjes of
kano’s in de Biesbosch of Friesland.
In 2004 heeft de Rowangroep van
toen het straffe plan opgepakt om
een serieuze berg in de Alpen te
gaan beklimmen. Na wat turen
op de kaart is er gekozen voor de
Biberkopf op de grens van Duitsland
en Oostenrijk. De Biberkopf staat
bekend als het zuidelijkste punt van
Duitsland. De hoogte van de berg is
een beetje discutabel. Meldingen
varieren van 2.599 tot 2.602 meter
hoog. Binnen de Voermangroep
gaan we natuurlijk uit van het
laatste.
Op vrijdag 21 augustus 2004 ging
de “ expeditie” vol goede moed van
start. Met behulp van het vertrouwde
Duitse Schönes Wochenende
Ticket konden met 15 Rowans voor
een schijntje met de trein door
Duitsland reizen. Op zondag hebben
we ruim 15 kilometer gelopen en
zijn we gestegen van ruim 800
naar 2100 meter en zijn we in de
Rappenseehütte beland. Inmiddels
was duidelijk geworden dat het
prikken van een berg op de kaart
een stuk makkelijker was dan hem
daadwerkelijk bedwingen, maar
tussen de ervaren alpinisten voelden
Biberkopf op de grens van Duitsland en Oostenrijk. Beklimming en afdaling door de Rowans
van de Voermangroep over de kam van links naar rechts.

Almanak 50 Jaar Voermangroep
Het is niet gebleven bij deze ene
beklimming van de Biberkopf.
Een aantal jaren later heeft een
nieuwe generatie Rowans de
beklimming gewaagd. Vanwege
sneeuw is het hen helaas niet
gelukt. Ook is in het jubileumjaar
2009 een reünie de Bergfreunden
van toen op de Biberkopf gehouden.
Het zal waarschijnlijk niet bij deze
bezoekjes blijven. Laten er nog vele
Rowans de top bedwingen om zich
eveneens Bergfreund te kunnen
noemen.
Servus, Joris Stroobach
Groepsfoto op de top van de Biberkopf
23 augustus 2004
wij ons ook ware “Bergfreunden” en
de geuzennaam was geboren.
In de hut keek men wel raar op
dat we elk met bijna 20kg bagage
naar boven kwamen inclusief
hangmatten, zeiltjes, potten en
pannen. En dat zelfs de gitaar niet
van de hut was, maar op onze eigen
rug was meegekomen.
Op maandag hebben de laatste
etappe naar de top gelopen. Boven
was het een en al euforie. Na dit
letterlijke hoogtepunt zijn we via de
Oostenrijkse zijde afgedaald. De rest
van de week hebben we genoten
van de Alpen en al zwervend zijn
we teruggekeerd naar Oberstdorf
om vandaar met de trein weer
huiswaarts te gaan.
10. Belangrijke
veranderingen
Door de jaren heen is de
Voermangroep enorm veranderd.
Het ene moment zijn tijd ver vooruit,
het andere moment hangend in
nostalgie. Die balans maakt de
Voermangroep uniek.
Communicatie
De veranderingen in communicatie
is de Voermangroep ook niet
ontgaan. Vele kilometers zijn tijdens
een zomerkamp gereden naar een
telefooncel om het contactadres
te bellen. Momenteel maakt de
mobiele telefoon dat overbodig,
sterker nog jeugdleden hebben
eerder contact met het thuisfront
dan de leiding. Vele oud-leden
herkennen de situatie van het
contactadres, een kampkrant en de
87

Verhalen & Hypes
88
vele verhalen achteraf, momenteel
worden websites vanaf het
kampterrein bijgewerkt.
Uniform
Is het uniform nou iets van ‘vroeger’
en achterhaald of toch ook van
deze tijd? Discussie over het
uniform is van alle tijden en dat
is juist een kracht. Het uniform
is daardoor aan verandering
onderhevig en wordt steeds aan
de tijd aangepast. Tegenwoordig
dus geen korte bruine ribbroek
meer met kwastjes aan de sokken
zoals dat voor 1975 heel gewoon
was. Fusering van de verschillende
padvindersorganisaties tot Scouting
Nederland heeft meer kleur gebracht
in het uniform, daarna werd het
hoofddeksel en vervolgens de broek
facultatief. De blouse met das is
anno 2010 over van het verplichte
uniform. Bij de Voermangroep wordt
nog wel waarde gehecht aan de
broek en het hoofddeksel en dat
zegt iets over het eigen karakter van
de groep.
Samenwerking Voermangroep/WFG
De jongens van de Voermangroep
als onderdeel van Scouting De
Trijsberg samen met de meisjes
van de Wijnaendts Franckengroep,
een proces wat sinds 2000 een
positieve ontwikkeling heeft gekend.
Dat was anders in de jaren ’70.
Samen op kamp waarbij de balk
van de meisjeshudo van onderaf
is doorgezaagd, gelukkig geen
gewonden, wel lol.
In de jaren ’80 werd bij het bekend
worden van de nieuwbouw van
het meisjesclubhuis aan de
Kleine Leemkuil zelfs gesproken
over ‘de komst van de vijand’. Er
is veel positief veranderd in de
samenwerking.
Tijdens de opening van het nieuwe
meisjesclubhuis in 2008 werd
een balk doorgehakt waarbij de
jongens en de meisjes elk aan
een kant symbolisch de balk uit
elkaar trokken. Zou iemand een
relatie gelegd hebben met de
doorgezaagde hudobalk?
Groei
In 50 jaar heeft de Voermangroep
een flinke groei doorgemaakt.
Ooit is gestart met welpen en
verkenners. Daar zijn tussen 1980
en 1994 Rowans, Stam, een tweede
Welpenhorde en Bevers bijgekomen.
In deze periode groeide de groep
uit naar een leidingaantal van circa
25 personen, een groep met zes
speltakken, een continu leiding- en
ledenbestand. De Voermangroep
heeft zich ontwikkeld tot een
‘professionele’ jeugdvereniging,
waar leden, leiding en bestuur al
50 jaar een geweldige prestatie
neerzetten.
Meer dan alleen Voermangroep
Door de jaren heen is de
Voermangroep zich steeds actiever
gaan opstellen als het gaat om
de regionale en landelijke taken.

Almanak 50 Jaar Voermangroep
Naast het meedoen aan een aantal
regionale activiteiten was de groep
niet erg gericht op taken buiten de
groep. Dit beeld is sinds de jaren ’90
veranderd.
Leden van de Voermangroep werden
lid van het regiobestuur, melden
zich aan als speladviseurs, werden
in grote aantallen actieve trainers
en deden mee in de verschillende
organisaties van de Wereld
Jamborees. In de wandelgangen
was zelfs sprake van een te grote
invloed van de Voerman. Een beter
(indirect) compliment kan je niet
krijgen.
Wereld Jamborees
Inmiddels zijn er 21 Wereld
Jamborees geweest. Tienduizenden
scouts uit bijna alle landen van
wereld bij elkaar. De eerste ervaring
voor de Voermangroep was 1991 in
Korea, daarna de Jamboree in eigen
land (1995). Dat smaakte naar
meer en aan de Wereld Jamboree
in Chili 1999, Thailand 2003 en
Engeland 2007 werd dan ook
volop meegedaan. Met enige trots
behoorde de Voermangroep bij de
groepen die de meeste deelnemers
vertegenwoordigde bij de laatste
drie Wereld Jamborees.
Scouts- of Voermaneigen?
Dingen die eigenlijk niet mogen en
toch doen, is een rode draad door
de decennia heen. Lekker bezig
zijn in de natuur heeft zo zijn eigen
verleidingen; gebruik maken van
mooie beekjes als onderdeel van
een hindernisbaan, vlotvaren in
een natuurgebied en ja vervoer met
aanhangers is ook nodig ondanks
de vele verbodsbordjes voor
gemotoriseerd vervoer. Het heeft
vele (tientallen) waarschuwingen
opgeleverd, maar het uniform heeft
ons vaak gered van boetes. Echter
niet die ene keer dat er (door een
communicatiefout) afval werd
achtergelaten na een zomerkamp
en er een dagvaarding in de bus viel.
De aanhanger werd al even genoemd,
een onafscheidelijk hulpmiddel
in het vervoeren van materialen,
altijd te zwaar geladen. Echter
waren er ook andere doeleinden;
het vervoeren van jeugdleden,
gevangen genomen ‘boeven’ en
zelfs de strontton van de moderne
hudo. Oom agent begreep dit niet
altijd en vele discussies hebben ons
moeten redden van boetes.
Bang
Is de leiding wel eens bang dat er iets
mis gaat? Daar is geen onderzoek
naar gedaan, maar bij uitdagende
activiteiten gaat ook wel eens iets
mis, leden die uit bomen vallen, boze
bewoners tijdens een nachtelijke
activiteit, leden die weglopen, leden
midden in een militaire oefening en
ga zo maar door.
Een niet uit te wissen ervaring is
een dropping waar twee patrouilles
verkenners meer dan 5 uur van de
89

Verhalen & Hypes
90
‘aardbodem’ waren verdwenen.
Na het zoeken gedurende twee
uur met meerdere auto’s van de
leiding werd de hulp van de politie
gevraagd, na enige tijd werd ook de
marechaussee ingeschakeld. Een
intensieve actie die niets leek op te
leveren, tot bij het ochtendgloren
een politieagent in een berm een
stuk plastic waarnam en jawel
daaronder 12 slapende verkenners.
En ja, de leiding was die nacht wel
even bang….... en de verkenners?
Die stapten uit de politiebus met de
opmerking ‘Ik weet wel wie er beter
sliep, dat waren jullie niet!’.
Drie Clubhuizen
Begonnen zonder clubhuis.
Het eerste clubhuis was een
gebruikte houten werkkeet uit de
polder, gevolg door een houten
kleuterschool en uiteindelijk een
(nieuw) zeer ruim clubhuis met
aparte materiaalopslag, slaapzaal
en 4 aparte ruimtes voor de
speltakken. Allemaal gebouwen met
de ‘geur’ van touwen, tenten, hout,
maar bovenal de prachtige locatie
aan de Kleine Leemkuil. Een waarde
die we als groep normaal vinden,
echter kijkend in het land een echte
toplocatie waar bijna alle andere
scoutinggroepen jaloers op zijn.
Ingrijpend
De Voermangroep heeft vele
hoogtepunten gekend, dit boek is
daar een bewijs van. Uiteraard zijn
er moeilijke momenten geweest.
Zo’n moment was het overlijden van
de zeer betrokken voorzitter Hans
van Arken in 2001. Er volgde een
uitvaart waar de leden van de groep
uitdrukkelijk bij betrokken waren.
Vanwege de impact op de groep en
zijn gezin (met zijn twee zoons lid
van de groep), is dit een ervaring
die de groep altijd bij zal blijven en
daarom een plekje verdient in dit
boek.
Persoonlijke samenvatting van 30
jaar Scouting
Waarom heeft padvinderij toen en
Scouting nu mij zoveel gebracht?
Het antwoord is niet eenvoudig en
kort te geven. Natuurlijk zijn het
de leuke en uitdagende activiteiten
als jeugdlid, de vele kampen, de
gezelligheid tijdens de (inmiddels
ontelbare) feestjes, de jamborees en
vooral de waardevolle persoonlijke
contacten die ik heb opgedaan.
Echter de kern van alles is dat
Scouting mij de mogelijkheid gaf
om mijzelf te kunnen ontwikkelen
waardoor zelfstandigheid en
organisatietalenten boven zijn
komen drijven. Alles tezamen
heeft er voor gezorgd dat ik al 30
jaar met veel plezier actief ben bij
Scouting en in het bijzonder bij de
Voermangroep.
Henberto Remmerts

Almanak 50 Jaar Voermangroep
11. Paultje, het
eenzame scoutje
Hattem, waar onze groep gelegen
is, heeft een legende over het
ontstaan van zijn naam. Zo zijn er
ook gebouwen met een legende.
Welke? Ik ken er maar één en dat is
niet eens echt een legende over een
gebouw. Maar meer een legende
over een scoutinggroep. Oftewel,
een legende in onze groep. Een
legende die in onze stichting zijn
oorsprong heeft.
Of deze legende waar is weet ik niet.
Ik was er niet bij. Maar ik heb hem
voor het eerst te horen gekregen
van mijn Akela. De oorsprong zou
liggen in de tijd dat mijn Akela zelf
nog welp was.
Maar met elke jaar dat verstrijkt,
wordt de legende ouder, zo dat
deze geschiedenis wel eens nooit
helemaal achterhaald zal kunnen
worden.
Zoals bij de meeste kampen uit
die tijd werd er ’s avonds bij het
knapperende openhaardvuur, een
spannend verhaal verteld. Deze
avond werd het verhaal van het
‘gouden beentje’ verteld.
“En met elke stap die hij deed
hoorde je: BOMB, BOMB, BOMB”.
Akela die het verhaal vertelt, last
een wel berekende pauze in om bij
de kinderen de spanning te laten
opbouwen.
BOMB! Wat was dat? Van de zolder
van het clubgebouw kwam een
ondefinieerbaar geluid. De meeste
welpen keken even omhoog en
dachten dat het geluid bij het
verhaal hoorde. Zo ook Akela. Het
pauzemoment had gewerkt, de
spanning was om te snijden. Akela
ging onheilspellend verder.
“En zo kwam hij steeds dichterbij
in de nacht en met elke stap die hij
deed…...” BOMB!
De Akela sprong nu van zijn kruk.
Wat was dat? Dit geluid hoorde niet
bij het verhaal. Dit geluid kwam van
zolder en daar ligt niets dan rotzooi!
De zolder was eigenlijk geen zolder,
maar een loze ruimte tussen het
dak en het plafond van stroplaten.
De ingang van de zolder was aan de
andere kant van het clubhuis, via
een rommelhok in de verkennerzaal,
te bereiken.
Hier werd van alles opgeslagen.
Stapelbeddenframes, matrassen
en andere materialen. Een luik was
in de plafondplaten gezaagd en
voorzien van een houten plank. Er
was niet eens een trap aanwezig.
Aan de kinderen van de groep
werd wel eens gevraagd of ze licht
materiaal op de zolder wilde leggen.
Voor de leiding was dit namelijk,
door hun gewicht, niet mogelijk.
Helaas voor hen waren er nauwelijks
vrijwilligers. Over de”zolder” gingen
namelijk de wildste en angstigste
geruchten door de groep.
Één van de leiding, Chil genaamd,
besluit om via het luik te kijken waar
91

Verhalen & Hypes
92
het geluid vandaan komt.Met een
zaklamp gewapend loopt hij in de
richting van de verkennerzaal.
Bij het hok aangekomen moet hij
zijn best doen om de deur van de
opbergruimte te kunnen openen.
Achter de deur was namelijk een
stapel matrassen omgevallen. Aan
het stof dat in zijn haar viel was
duidelijk te merken dat de ruimte
al een tijdje niet was betreden. Het
spinrag hing in dikke lagen aan het
plafond en in de opening van het
luik.
Onder het luik naar de zolder lag een
in elkaar gezakte stapel met frames
van stapelbedden die hij rechtop
zette om als trap te gebruiken.
Heel langzaam klom hij via de
geïmproviseerde trap omhoog,
terwijl hij met zijn vrije hand het
schuin liggende luik verder opzij
duwde.
Met zijn hand wuivend om het rag
aan de kant te doen gaan, steekt
hij stukje bij beetje zijn hoofd door
het luik. Hij hijst zijn lichaam daarna
voorzichtig verder door het gat in het
plafond, tot hij niet meer verder kan.
Met zijn zaklamp probeert hij op de
zolder te kijken. De lichtstraal van
zijn lamp schijnt als een bundel door
de donkere ruimte van de zolder.
Voor zijn neus springen de muizen
van schrik voor het felle licht weg.
Het stof hangt dik in de lucht.
Door het duister en de dikke laag
stof die in de lucht hangt is het
zelfs met een zaklamp nauwelijks
mogelijk om verder te kijken dan
enkele meters. Het is er stil. Vanuit
de richting van de welpenzaal hoort
hij nog zachtjes het geroezemoes
van de andere leiding die staan te
discussiëren.
Wat is dat? Aan het einde van zijn
zoekende lichtbundel springen even
twee rode kooltjes op! Als de ogen
van een kat in de lichten van een
koplamp. Heel even! Het zou ook
verbeelding kunnen zijn geweest.
Hij besluit, met een kloppend hart,
dat er niets op zolder te zien is dan
enkel wat bange muizen.
Een momentje later staat hij met
zijn hoofd vol spinrag weer voor de
groep.” Er is niets te zien!” zegt Chil.
“Ik heb overal gekeken waar ik maar
kon kijken, maar er is niets te zien”.
BOMB! “Ben je ook op de zolder
geweest?” vraagt Akela.
“Nee, dat niet, ik kan er niet op. Ik
zou door het plafond zakken. Mij
krijg je daar niet meer...”
BOMB! Maar nu luider.
“Wat denk je dat het zou kunnen
zijn? Ik weet het niet.” wordt er
gefluisterd vanuit de horde.
Ondertussen worden de kinderen
steeds onrustiger. Er waren er al
enkelen die letterlijk om hun moeder
begonnen te vragen. BOMB! Nu echt
luid.
Op dat moment kwam er iemand
met een idee en zei met een stem
trillend van spanning. “Één van de
kinderen is vast licht genoeg om met
een lamp op zolder te gaan kijken.
Ja, dat is inderdaad een mogelijkheid.

Almanak 50 Jaar Voermangroep
Maar wie van de kinderen wil er naar
boven om op zo’n donkere zolder
te kijken? Geen van de kinderen
durft zich te bewegen. Bang om als
“vrijwilliger” aangewezen te worden.
Dan moet helaas het lot maar
beslissen wie naar boven gaat,
besluit Akela.
Buiten de lichtkring van het
openhaardvuur zit een jongen die tot
dat moment nog niets had gezegd
of gedaan. Zijn naam was Paul. Bij
de meesten bekend als Paultje. Het
was een stille jongen van een jaar
of acht en behoorlijk klein voor zijn
leeftijd. Hij had donkerbruin haar en
liep de meeste dagen van de week in
zijn scoutinguniform rond. Eigenlijk
was het een eenzaam scoutje.
Binnen de horde werd hij altijd als
laatste gekozen bij een spel, als ze
er al aan dachten om hem te kiezen.
Paultje dacht: “Als ik nu stiekem
ga zonder dat iemand kijkt, ben ik
straks de held, en word ik voortaan
als eerste gekozen.”
Zo zij het dus. Terwijl de Akela druk
bezig was met het voorbereiden van
de strootjes, sluipt Paultje weg met
een lantaarn in de hand. Niemand
heeft in de gaten dat hij weg sluipt.
Tot op het moment dat de Akela bij
het krukje van Paultje komt met de
strootjes…maar zelfs dan dringt het
nog niet helemaal door wat er met
Paultje was gebeurd.
Paultje sluipt ondertussen heel
voorzichtig door de gang, in de
richting van de verkennerzaal, waar
het opberghok is. In dat opberghok
lag zijn grootste uitdaging, de ingang
van de zolder. Waarna de zolder zelf
kwam.
De deur van het opberghok stond
nog op een kier. De TL-balken aan
het plafond van de verkennerzaal
maken een zacht zoemend geluid.
Wat was dat?!
Door de kier van de deur denkt
Paultje even een beweging te zien.
Van schrik laat hij bijna zijn lantaarn
uit de handen vallen. Zou hij zijn plan
nu toch maar opgeven? Maar wil hij
slagen, dan moet hij nu doorzetten.
Langzaam loopt hij met één hand
voor zich uit in de richting van de
deur. Bij de deur aangekomen blijft
hij even stil staan om te luisteren.
Nu hoort hij stommelende geluiden
achter de deur. Komt dit geluid van
de muizen? Of moet hij dit geluid
toeschrijven aan datgene wat de
beweging maakte, die hij eerder
door de kier van de deur zag.
Voorzichtig duwt hij tegen de deur.
Deze gaat nu krakend open. Binnen
in het hok is het schemerig. Onder
het luik ziet hij de restanten van
de stapelbedden die Chil als trapje
gebruikt heeft. Paultje kan deze nu
ook als trap gebruiken.
Terwijl hij al zijn moed verzamelt,
kijkt hij omhoog in de richting van
het luik. Voor hem ziet het eruit als
een grote slijmerige bek van een
eng, stinkend beest.
De tocht die uit de zolder waait geeft
Paultje het idee van het geluid van
een zwaar ademend monster.
93

Verhalen & Hypes
94
Hij moet doorzetten.
Hij klimt tegen de geïmproviseerde
ladder op. Met moeite weet hij zich
op de zolder te hijsen. Boven aan
gekomen, kijkt hij om zich heen.
Terwijl hij het spinrag uit zijn haar
strijkt, kijkt hij verder om zich heen.
Achter zich kan hij nog net een
buitenmuur onderscheiden. Daar is
verder niets te zien. Voor hem is het
donker.
Net als de leiding voor hem, hoort
hij vanuit de verte het zachte
geroezemoes van de kinderen
en Akela. Langzaam begint hij in
die richting te kruipen. Het is nu
aardedonker om hem heen. Zelfs het
licht vanuit het luik lijkt door iets te
worden geblokkeerd en de lantaarn
geeft niet echt veel licht. Paultje zet
zijn kiezen op elkaar en gaat door. De
tocht over de “zolder” word bij elke
stap zwaarder en moeilijker. Het lijkt
net of er buiten zijn lichtbundel iets
groots en zwaars staat te ademen.
Maar hij moet door, het einde is nog
steeds niet in zicht.
Beneden in de welpenzaal, waar het
vuur nu langzaam uit gaat, dringt
het tot de Akela door dat Paultje weg
is, op het moment dat de grootste
“BOMB” van allemaal klinkt.
Het was even stil….. AHHHHHHHH!
Een gil! De stem van Paultje, die
langzaam wegsterft, “neeeeeee!”.
Toen niets.
Alle aanwezige leiding springt als
één man op en hollen in de richting
van het luik. Maar al gauw blijkt dat
zelfs volwassen zijn een handicap
kan zijn. Geen van de leiding is in
staat om door het luik te klimmen om
boven op de zolder te kunnen kijken.
Het was op de zolder ondertussen zo
donker van het opwaaiende stof, dat
hun zaklampen niet verder komen
dan de eerste meter.
Akela, die nu rond kijkt, dacht nog
even dat hij aan de rand van zijn
lichtbundel twee rode puntjes door
al dat stof heen zag oplichten. Maar
zo snel als hij ze zag, waren ze ook
weer verdwenen.
Ondertussen is de rest van de
leiding bezig om de totaal overstuur
geraakte kinderen te kalmeren.
Er wordt een lid van de leiding met
de fiets op pad gestuurd om de
politie te waarschuwen. Toen twee
agenten met een gummieknuppel
en een grotere zaklamp, dan de
leiding had, aankwamen, werden de
welpen rustiger.
Nu werden ook de ouders
gewaarschuwd dat er iets op het
scoutingclubhuis was gebeurd.
Binnen 15 minuten, na het arriveren
van de politie, arriveerden ook de
eerste ouders op het clubhuis. Zo
ook de ouders van Paul. De politie
had nu de afschuwelijke taak om de
ouders van Paultje te vertellen dat
hun zoon werd vermist.
De “zolder” is diezelfde nacht nog
zo goed mogelijk afgezocht, door
hier en daar wat stroplaten uit het
plafond te zagen. Ze hebben zelfs
een politiehond, getraind in het
opsporen van mensen, op de zolder

Almanak 50 Jaar Voermangroep
gezet. Maar die weigerde om daar
te zoeken. Elke keer dat hij door
het luik werd gestuurd, sprong hij
met de staart tussen zijn poten, al
huilend, weer het luik uit. Hij bleef
maar grommen tegen ieder die in
het luik had gestaan.
Zo is een tijdlang het scoutingclubhuis
in de gaten gehouden en in de
bossen rondom het gebouw gezocht.
Maar van Paultje is nooit meer iets
vernomen. Niet eens een stukje stof
of een knoop van zijn uniform.
als je dan goed wil kijken, is hij weer
verdwenen.
Dus! Als je een keer iets denkt te
zien vanuit je ooghoek. Kijk dan
niet direct, maar bestudeer hem
dan vanuit je ooghoeken. Als hij een
stoffig uniform draagt hoef je niet
bang te zijn dat er iets gebeurt. Dat
is dan Paultje die over de kinderen
waakt.
Tijdens al de jaren dat het oude
clubhuis er nog stond is het verhaal
van ”Paultje, het eenzame scoutje”
meerdere malen verteld. En je
kon er altijd donder op zeggen dat
Paultje meeluisterde. Want op de
juiste momenten in het verhaal
klonken er altijd onheilspellende
geluiden van de zolder en hoorde
je zacht gegniffel van boven het
plafond als één van de kinderen
daar van schrok.
Na de sloop van het oude gebouw
is er in het nieuwe clubhuis nooit
meer iets van Paultjes geschiedenis
vernomen.
95
Persoonlijk denk ik dat hij gewoon
mee verhuist is naar het nieuwe
clubhuis en een andere taak op zich
heeft genomen. Hoe ik dat weet?
Soms zit je nog wel eens met z’n
allen bij het kampvuur na te praten.
Als je in je ooghoeken een jongen
achter het raam van de slaapzolder
denkt te zien staan, op het moment

Nawoord
In Nederland bestaan veel voorbeelden van grote projecten die niet
volgens planning verliepen. De verbouwing van het Rijksmuseum liep
een vertraging op van enkele jaren, de Noord-Zuid Lijn werd twee keer zo
duur dan oorspronkelijk begroot en het is maar zeer de vraag of er ooit
een kunstcollectie zal hangen in het Scheringa Museum voor Realisme. In
vergelijking met deze voorbeelden valt het Almanak project van Scouting
Hattem wel mee.
Hoe zat het ook alweer? Om het jubileumjaar van de Voermangroep extra
op de kaart te zetten werd tijdens een groepsraad in 2008 besloten een
almanak uit te brengen. Deze almanak zou de geschiedenis beschrijven
van de vereniging en bovendien een leuk onderdeel vormen van de
jubileumviering. Inmiddels is het 2014 en is de almanak afgerond. Het doel
om het boekje nog tijdens het jubileumjaar te publiceren bleek te ambitieus
en is helaas niet behaald. Belangrijkste verklaring voor de vertraging is dat
het verzamelen en bewerken van de informatie complexer bleek dan van te
voren ingeschat. Ook de samenstelling van de commissie was veranderlijk
en de reguliere scoutingtaken van de commissieleden maakten dat de
almanak soms prioriteit verloor. De almanakcommissie biedt haar excuses
aan voor de vertraging.
Nu het project is afgerond mag het resultaat er wel degelijk zijn. De almanak
is een standaardwerk geworden dat een breed overzicht geeft van Paul
Voerman als persoon en van de geschiedenis van onze mooie vereniging.
De commissie bedankt Reinier Katgert voor het schrijven van het
leeuwendeel van de almanak. Wij durven niet in te schatten hoelang het
project had geduurd zonder het schrijverstalent van Reinier. Daarnaast
bedankt de commissie alle personen die op enige wijze hebben bijgedragen
aan de totstandkoming van de almanak. Zij het door het deelnemen aan
een interview, het beschikbaar stellen van beeldmateriaal of het schrijven
van een karakteristiek Voermangroepverhaal: Bedankt!
Tot slot bedankt de commissie de lezers van de almanak. Niet alleen voor de
getoonde interesse in onze vereniging, maar ook voor het getoonde geduld
bij de totstandkoming van het boek.
Redactie:
Koen Geerlinks, Joep-Jan van Hernen, Rutger Koele, Jasper Verstraten
Eindredactie:
Joris Stroobach, juli 2014