Sportverenigingen als maatschappelijke ... - Mulier Instituut

ijksoverheid investeert daarom in de versterking van sportverenigingen: ‘In 2012 is 10 procent
van de sportverenigingen zodanig sterk dat zij niet alleen in staat zijn hun eigen leden te
bedienen, maar zich ook richten op het onderwijs, de naschoolse opvang, de wijk en/of de (vaak
kwetsbare) doelgroepen die minder aan sport deelnemen’ (Ministerie van VWS, 2008: 19).
Ook NOC*NSF wil de sportvereniging versterken met het oog op haar maatschappelijke
rol. In de sportagenda ‘Sport groeit!’ en het bijbehorende uitvoeringsprogramma zijn de
ambities en speerpunten voor de periode 2009-2012 uitgewerkt. Voor NOC*NSF is haar bijdrage
aan maatschappelijke doelstellingen een flankerende doelstelling naast haar centrale
ambities die gericht zijn op het versterken van haar marktpositie in de vrijetijdsindustrie
(NOC*NSF, 2008). Dit blijkt uit de manier waarop zij haar belangrijkste doel voor de breedtesport
‘Meer mensen sporten een leven lang’ toelicht: ‘Het aanbod van vrijetijdsactiviteiten is
de afgelopen jaren enorm toegenomen. Er vindt een steeds heftigere strijd om de vrije uren
van de Nederlanders plaats. De georganiseerde sport is van oudsher een belangrijke speler
op deze markt. Om deze positie te behouden, is het noodzakelijk om constant te vernieuwen,
bestaande klanten te binden en nieuwe te ontdekken. Dit vraagt om een marktgerichte houding.
Met name de 22 grootste bonden zetten in op een collectieve groei van 2 procent per
jaar’ (NOC*NSF, 2007a).
Verdere versterking van verenigingen is nodig om met het concept van een leven lang
sporten ledengroei op te vangen en vast te houden. Structurele versterking van de verenigingen
levert ook het fundament voor de ambitie dat Nederland in 2016 het olympisch sportklimaat
zal hebben bereikt. Sportverenigingen worden gestimuleerd om, uitgaande van de succesvolle
wedstrijdsport, varianten te bedenken en aan te bieden. NOC*NSF schat het aantal
sterke verenigingen in 2007 al op 3.000 en wil dit aantal voor 2012 verdubbelen. Het betreft
dan de verenigingen die in staat zijn zelf te groeien en te functioneren als ontwikkelcentra in
sportspecifieke en maatschappelijke programma’s.
De richting waarin NOC*NSF het verenigingsaanbod wil vernieuwen, wordt zichtbaar in
de zogenoemde ‘Proeftuinen Nieuwe Sportmogelijkheden’, die vanaf 2006 met financiële steun
van de rijksoverheid zijn opgezet. ‘Om meer Nederlanders blijvend in beweging te brengen,
zal de sport haar bakens moeten verzetten en met nieuw, verfrissend aanbod moeten komen.
Daarom is het programma opgezet. (...) De kritische sportconsument van vandaag vraagt steeds
luider om flexibiliteit in sportmogelijkheden. Hij wil aan de bak op het moment dat de kinderen
naar school zijn of direct nadat het werk op kantoor erop zit. De ene week één keer, een week
later misschien wel drie of vier keer. Conditie, fitheid, gezondheid, competitie, gezelligheid; de
beweegredenen om te gaan sporten zijn divers’ (NOC*NSF, 2010a). De proeftuinen zijn gericht
op innovatie van het sportaanbod, zoals nieuwe vormen voor bestaande doelgroepen (combinaties
van sporten), het beter bereikbaar maken van het aanbod voor nieuwe doelgroepen
(ongeorganiseerde sporters) of volkomen nieuwe activiteiten (sportieve computergames).
Ondanks de gememoreerde verschillen beschouwen alle partijen sportverenigingen als
sociale ontmoetingsplaatsen en als organisaties in de civil society die meer maatschappelijke
taken op zich kunnen nemen. De wens dat sportverenigingen zich breder maatschappelijk
SPORTVERENIGINGEN ALS MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENERS
57