Sportverenigingen als maatschappelijke ... - Mulier Instituut

op zijn plaats. Willen verenigingen werkelijk een Meer dan Voetbal-club of sport-plusclub zijn?
En niet alleen voor eventjes? Om dit te verhelderen kan de beschreven MVV-methodiek een
waardevolle rol spelen.
Een andere belangrijke conclusie die uit de analyse naar voren komt, is dat veel verenigingen
knelpunten ervaren bij het realiseren van maatschappelijk gerichte projecten. Er is vaak
gebrek aan geschikt (vrijwillig) kader op de tijden dat het nodig is. Ook onvoldoende accommodatie
of materiaal vormt soms een belemmering. Het is van groot belang dat die problemen
tijdig worden gesignaleerd en dat de verenigingen ondersteund worden bij het oplossen ervan.
Een deel van de knelpunten zal met tijdelijke hulp kunnen worden verholpen, maar soms heeft
de club langdurige steun van of samenwerking met anderen nodig om de maatschappelijke
inzet te kunnen blijven realiseren.
4.5.2 Sportverenigingen als beleidsuitvoerders
De wens dat sportverenigingen een bredere maatschappelijk inzet tonen, komt vooral van
de overheden en de landelijke sportorganisaties. Er zijn weinig verenigingen die die ambitie
spontaan hebben ontwikkeld. Anders gezegd: er is niet meteen een ontwikkeling ‘van onderop’
zichtbaar in de richting van meer publieke dienstverlening door sportclubs. Op dit punt tekent
zich een belangrijk spanningsveld af. Verenigingen zijn immers autonome organisaties en geen
uitvoeringsorganen van de overheid of filialen van een sportbond. Aan de ene kant stimuleren
de overheden burgerinitiatieven, maar aan de andere kant worden steeds nadrukkelijker wensen
op tafel gelegd over de manier waarop zij functioneren en kaders gesteld waarbinnen zich
die initiatieven mogen bewegen. In de inleiding stipten we de veranderende opstelling van de
overheid al aan. Zoals Raco en Imrie geciteerd in Houlihan en Green (2009) vaststellen, wil de
overheid meer en meer niet zozeer zelf de maatschappij regeren, maar individueel en institutioneel
gedrag bevorderen dat verenigbaar is met overheidsdoelstellingen. Het belangrijkste
doel is om van vrijwillige organisaties, gebruikersgroepen en hun bonden passende partners
voor de overheid te maken zoals ook Skille (2008) beargumenteert.
Bij sportverenigingen uit zich dit niet alleen in de wens van publieke taakvervulling,
maar ook in een groeiend pakket van regels en voorschriften waaraan zij moeten voldoen en
waarbij verenigingen in veel opzichten aan ondernemingen worden gelijkgesteld (Dieperink,
2003; NOC*NSF, 2003). Dat de druk van regels en van verantwoordingsverplichtingen verder
toeneemt is een mogelijke nadelige consequentie van het vervullen van publieke taken door
sportverenigingen. Binnen andere sectoren waar organisaties als uitvoerend partner van de
overheid gingen optreden (jeugdwerk, sociaal cultureel werk) leidde dit eind vorige eeuw tot
tegenstrijdige prikkels en tot controlesystemen, waarbij alles was gericht op het controleren
van de instelling alsof die een uitvoerende organisatie van de overheid is.
Ook voor de betrokkenheid van de leden zijn gevolgen te verwachten. Nu is er nog een
directe en innige band tussen de ‘klanten’ van de sportvereniging en de ‘aanbieders’ in deze
vrijwilligersorganisaties. Het is ook ‘hun cluppie’. Bij een openbare voorziening is die band
veel anoniemer. Het is voor burgers vaak onduidelijk van wie deze organisaties zijn en waar
SPORTVERENIGINGEN ALS MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENERS
77