Sportverenigingen als maatschappelijke ... - Mulier Instituut

leiden dat deze verborgen betrokkenheid – die allerlei vormen kent – aan het daglicht komt.
Verschillende instanties hebben inmiddels hulpmiddelen en methodieken ontwikkeld die dit
proces kunnen ondersteunen.
Een tweede conclusie die kan worden getrokken is dat maatschappelijke betrokkenheid
of inzet niet is gebonden aan formele kenmerken van de club. Ook kleine verenigingen kunnen
een uitgesproken maatschappelijk betrokken inzet tonen. Ook is geen voorwaarde dat de
vereniging beschikt over professionals of als een onderneming wordt bestuurd. Van de andere
kant is duidelijk dat bepaalde verenigingen in gunstiger omstandigheden verkeren of meer
capaciteiten hebben om ook publieke taken op zich te nemen. Bijvoorbeeld omdat ze groter zijn,
over een eigen clubgebouw of accommodatie beschikken, beter zijn georganiseerd of beschikken
over goed opgeleid kader. Doorslaggevend lijken deze condities echter niet, maar wel of
een bredere maatschappelijke betrokkenheid past bij de cultuur van de club en de passie van
de leden en het kader. Voor de beleidsvoerders die graag sterke verenigingen willen hebben
voor maatschappelijke taken betekent dit dat ze zich niet blind moeten staren op de formele
kenmerken (schaalgrootte bijvoorbeeld), maar oog zouden moeten hebben voor de diversiteit
van allerlei clubs en de kwaliteiten en inzet die dat oplevert.
Ten derde kan worden geconstateerd dat de sportverenigingen die zich maatschappelijk
breder inzetten dat vooral doen bij taken die dicht aanliggen tegen hun primaire proces: het
aanbieden van mogelijkheden om een sport te leren en te beoefenen. Op dat gebied hebben ze
ook de meeste deskundigheid. Met hun sport bijdragen aan sportstimulering voor specifieke
groepen of aan sportonderwijs ligt dan dichter bij huis dan bijdragen aan de leefbaarheid in de
wijk. De mogelijkheid om via de publieke activiteiten nieuwe leden te kunnen werven, blijkt
voor veel betrokken verenigingen de belangrijkste drijfveer voor deelname aan de desbetreffende
projecten. Inzet voor publieke taken wordt dus niet gezien als een nieuwe bestaansgrond,
maar als een (soms tijdelijke) nevenfunctie die er aan bij kan dragen het functioneren
als vereniging te versterken.
Het lijkt er dan ook op dat de drijfveren bij een groot deel van clubs die in maatschappelijke
projecten actief zijn meer pragmatisch en instrumenteel zijn dan intrinsiek. Men verwacht
vooral instrumenteel profijt (ledenwinst, beter imago, extra inkomsten) en is minder gedreven
door ideologie en extra voldoening. Het gaat om een accentverschil, want het een kan niet echt
zonder het ander. Zoals in hoofdstuk 2 is uiteengezet, is juist de koppeling tussen een bepaalde
passie (voor sport) en het praktisch bundelen van de krachten in een gezamenlijke organisatie
een kernelement van de verenigingscultuur. Naar dit aspect is nader onderzoek wenselijk,
omdat het van groot belang is voor de duurzaamheid van de maatschappelijke betrokkenheid.
In zijn algemeenheid mag worden aangenomen dat de maatschappelijke betrokkenheid
beter is verankerd en meer beklijft wanneer zij gebaseerd is op persoonlijke maatschappelijke
gedrevenheid van bestuursleden, kader en leden in de club, dan wanneer ze voortkomt uit een
extrinsieke veelal tijdelijke motivatie. Terwijl nu bij de werving van clubs voor maatschappelijke
projecten vaak primair wordt gekeken naar formele kenmerken lijkt meer aandacht voor
de mate waarin mensen in de vereniging gepassioneerd zijn voor een maatschappelijke taak
76 SPORTVERENIGINGEN: TUSSEN TRADITIES EN AMBITIES