Sportverenigingen als maatschappelijke ... - Mulier Instituut

en spelactiviteiten en het flexibiliseren van lidmaatschaps- en contributievormen. Een kwart van
de verenigingen is betrokken bij sportstimuleringsprojecten van de gemeente of andere organisaties
en een derde van de verenigingen biedt ook algemene faciliteiten en voorzieningen aan.
Het hiervoor geschetste beeld over de opvattingen bij sportverenigingen over hun maatschappelijk
rol wordt in andere onderzoeken bevestigd (Van Dalfsen, 2008; Hoekman en Van Kalmthout,
2009; Van Kalmthout en Romijn, 2010). Veel sportverenigingen vinden dat zij als vrijwillige
sportorganisatie per definitie maatschappelijk actief zijn. Maar de invulling van die
functie sluit niet altijd aan bij de verwachtingen van de landelijke en lokale beleidsmakers die
van verenigingen veel activiteiten op dit terrein verwachten. De verenigingen zien de maatschappelijke
activiteit van de clubs meer als een continuüm van beperkt maatschappelijk actief
(het organiseren van sportaanbod voor leden en potentiële leden) tot uitgebreid maatschappelijk
actief (het organiseren van nieuwe activiteiten gericht op andere doelgroepen dan de
eigen leden en bijdragen aan maatschappelijke doelen samen met andere organisaties). Ligt de
gewenste bijdrage dicht bij de klassieke kernactiviteit van de verenigingen, dan is men eerder
actief dan bij taken die verder afstaan van het verzorgen van een sportaanbod. Tien tot twintig
procent van de verenigingen lijken nu al in staat om de bredere maatschappelijke rol te vervullen
die beleidsmakers hen toeschrijven.
Het geschakeerde beeld van de maatschappelijke rol van verenigingen uit het onderzoek in
Tilburg en Eindhoven heeft ook geleid tot een meer genuanceerd beleid. Onder meer tot een aanpassing
van het sportstimuleringsstelsel, waardoor uitsluiting van bepaalde verenigingen wordt
voorkomen en er meer maatwerk kan worden geleverd. Voor dergelijk maatwerk zijn inmiddels
verschillende methodieken ontwikkeld. Die komen in de volgende paragraaf aan de orde.
4.3 Ondersteuningsinstrumenten voor het maatschappelijk verantwoord verenigen
De roep om maatschappelijke inzet van sportverenigingen heeft geleid tot verschillende hulpmiddelen
die ingezet kunnen worden om de gewenste ontwikkeling te bevorderen.
4.3.1 Segmenteringsschema innovatieve sportverenigingen
NOC*NSF ontwikkelde in 2007 een segmenteringsschema voor haar moderniseringsbeleid
van sportverenigingen waarbij deze in vier categorieën worden ingedeeld op basis van hun
bereidheid en hun vermogen om maatschappelijk actiever te worden (NOC*NSF SportAssist,
2007)(zie tabel 4.3).
SPORTVERENIGINGEN ALS MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENERS
65