Sportverenigingen als maatschappelijke ... - Mulier Instituut

Een kleine groep verenigingen biedt geen enkele van de genoemde activiteiten aan. Vier vijfde
van de verenigingen is matig actief en biedt één of twee van de genoemde activiteiten aan. 3 Bij
nadere analyse van de wijze waarop de maatschappelijke inzet van verenigingen samenhangt
met structurele kenmerken en voorwaarden bij de sportverenigingen, is een positief verband
geconstateerd met de grootte van de vereniging, met het hebben van een eigen sportaccommodatie,
met een hoge opkomst bij nevenactiviteiten en met een minder goede financiële situatie.
Heeft de vereniging veel gezelligheidssporters dan is zij eerder beperkt actief (het gaat dan
vaak om kleine clubs). Er is geen samenhang gevonden met de beschikbaarheid van betaald of
vrijwillig kader (De Schepper, 2010).
Zoals hiervoor geschetst, geven gemeenten de laatste jaren de maatschappelijke rol van verenigingen
een steeds centraler plaats in hun sportbeleid. In aansluiting op deze plannen zijn ook
enkele lokale onderzoeken uitgevoerd naar het maatschappelijk actief zijn van sportverenigingen.
In het Sportplan 2009-2012 van Amsterdam is als ambitie opgenomen dat 20 procent
van de 800 verenigingen in 2012 maatschappelijk actief is. In 2008 is de stand van zaken van
de maatschappelijke activiteiten van Amsterdamse sportverenigingen onderzocht (De Groot,
2008). 4 In dit onderzoek wordt een vereniging als maatschappelijk actief beschouwd als zij:
• participeert in een gemeentelijk stimuleringsproject (bijvoorbeeld ‘JIB’, ‘Topscore’, ‘BOS’
en ‘Meedoen Alle Jeugd door Sport’), of
• participeert in een project van een maatschappelijke organisatie zoals scholen, sportbonden
en welzijnsorganisaties (bijvoorbeeld het aanbieden van kinderopvang, naschoolse
opvang of sportbuurtwerk), of
• op eigen initiatief maatschappelijke activiteiten organiseert (bijvoorbeeld zomerkamp
voor kinderen uit de buurt, beachvolleyballen in het park waarbij iedereen mee kan doen,
velden openstellen voor hangjongeren of een dag varen met gehandicapte jongeren).
De Groot concludeert dat twee derde van de Amsterdamse sportverenigingen maatschappelijk
actief is uitgaande van de hiervoor gegeven omschrijving. Daarvan is 16 procent wekelijks
maatschappelijk actief door middel van continue activiteiten zoals kinderopvang op de club.
‘Bijna alle sportverenigingen merken op dat een sportvereniging per definitie al maatschappelijk
actief is. De sportverenigingen hebben het idee dat dit weleens wordt vergeten door
beleidsmakers en vinden dat er ook aandacht en waardering moet zijn voor de kerntaken van een
sportvereniging omdat deze op zichzelf al heel waardevol zijn. Daarbij wordt ook herhaaldelijk
opgemerkt dat de positie en identiteit van de vereniging uitgangspunt zou moeten zijn bij het
inzetten van sportverenigingen bij maatschappelijke vraagstukken’ (De Groot, 2008: 42).
In 2010 voerden De Groot en Duijvestijn een soortgelijk onderzoek uit in het Amsterdamse
stadsdeel Zuid. Eén op de vijf van de onderzochte clubs (n=98) is wekelijks in enige vorm maatschappelijk
actief, 17 procent is dat met regelmaat en 80 procent is in enige mate maatschappelijk
actief. Het zijn vooral de grotere clubs met jeugd die zich structureel hiermee bezighouden.
SPORTVERENIGINGEN ALS MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENERS
63