voedselverspilling Friesland Toine Timmermans.pdf

Voedselverspilling
Industrieel ketenoverleg Friesland
Toine Timmermans
20 januari 2012

Onvoorstelbaar veel
• Ca.1/3 van het voedsel wereldwijd
geproduceerd voor menselijke
consumptie gaat verloren of wordt
verspild. De omvang is ca. 1.3
miljard ton per jaar (FAO, 2011)
• Ruim 2/3 van alle voedselverspilling
vindt plaats in bederfelijke
producten (groenten en fruit,
brood, zuivel, vis, vlees)
• In Nederland is de waarde van de
voedselverspilling 4.4 miljard €
(Wageningen UR, 2009)

Voedselverliezen in Nederland
• Jaarlijks wordt ruim 3 miljoen ton voedsel onnodig
verspild en wordt slechts voor een deel “nuttig”
verwaard
• Dit komt overeen met een bedrag van 4.4 miljard €
● 2.4 miljard € wordt verspild bij de consument
(verkoopwaarde)
● 2 miljard € wordt verspild in de keten en in het
out-of-home kanaal
Productie
Verwerking en
distributie
Retail & out-of
home
10-15 % ? 0-9 % ? 1 - 3 %;
5 - >25%
Consument
8-11 %

Food Waste – an EU issue

Ladder van Moerman
1. Preventie
Nevenstromen
hergebruik
verspilling
2. Toepassing voor humane voeding
3. Converteerbaar voor humane voeding
4. Toepassing in diervoer
5. Grondstoffen voor de industrie
Grens ?
6. Verwerken tot meststof door vergisting
7. Verwerken tot meststof door composteren
8. Toepassen voor duurzame energie
afval
9. Verbranden als afval
10.Storten
Op dit detailniveau geen (openbare) data beschikbaar

Waste hierarchy
EU: waste algemeen
Ladder van Moerman: voedsel
1. Prevention
2. Preparing for re-use
for the same purpose for which they
were conceived
3. Recycling
recovery operation for original or other
purposes, except energy recovery, fuels
4. Other recovery; e.g. energy recovery
waste replacing other material for a
specific purpose, like energy
5. Disposal
the rest, landfill
1. Preventie
2. Toepassing voor humane voeding
3. Converteerbaar voor humane voeding
4. Toepassing in diervoer
5. Grondstoffen voor de industrie
6. Verwerken tot meststof door
vergisting (+ energieopwekking)
7. Verwerken tot meststof door
composteren
8. Toepassing voor duurzame energie
9. Verbanden als afval
10. storten

Waste hierarchy

Ketenproces en verwaarding/verspilling
supply chain
Nevenstromen
E
Storten
verbranden
D
Energie,
Biobased
products
C
Veevoer
B
Hergebruik
Humane
consumptie
A
Preventie
afval
verspilling
hergebruik

Oorzaken voedselverspilling in de keten
• Beperkt inzicht en aandacht, onduidelijkheid waar
verantwoordelijk ligt voor derving
• Planning koop/bestelgedrag van consument/afnemer is lastig
• Productiefouten (verpakking, slechte ingangskwaliteit product,
verkeerd bestellen, logistiek, onderbreken koelketen, etc.)
• Balans out-of-stock vs derving (lege schappen, servicegraad)
• Overschotten, interventies door (slechte) prijsvorming
• Verdeling meerkosten, gebrek aan vertrouwen/transparantie
• Derving wordt betaald door consument
• Beperkte aandacht voor valorisatie nevenstromen
• Oorzaak of bijeffect van wetgeving

No Waste Network

Nationale partners Wageningen UR
Overheid
Productie
Verwerking en
distributie
Retail & OOH
Consument
Dienstverleners
Verpakking, ICT, logistiek,
diensten
Overigen

Internationaal netwerk & projecten
• GreenCook: Transnationale samenwerking, 12 partners
• Coördinatie van EU-KP projecten NovelQ and Double
Fresh
• Partner in EU-KP7 Namaste – India, Cross ICT-sector
project Catrene
• Coördinatie call KP7-2012 food waste monitoring &
platform
Double Fresh
Double Fresh
• Opzetten EU front group

Observaties uit >10 jaar onderzoek
• Door voldoende bewustwording, aandacht en creatieve
oplossingsrichtingen veelal 20-25% verbetering
• Structurele oplossingen vragen om gedragsverandering die
ondersteund wordt door brede verankering in
stuurmechanismen en processen (en out-of-the-box denken
of nieuwe allianties)
• Ketenbrede oplossingen en sluiten van kringlopen leveren
grootste verbeterpotentieel
• Technologie is niet de grootste beperkende factor, de
noodzakelijke organisatieverandering is cruciaal
• Delen van geleerde lessen en bouwen aan netwerk van
ambassadeurs

Houdbaarheidsverlenging
Kern:
• Innovatieve verpakking en/of
milde conservering technologie
• Integrale benadering en
optimalisatie op ketenniveau

Ketentransparantie & kwaliteitsmonitoring
Controleren en voorspellen van kwaliteit
Antenna
RF communication IC
Printed battery
CMOS sensor IC
30-01-12
Monitoring:
• Temperatuur, RV
• CO 2 (groenten & fruit)
• O 2 (vlees, vis)
• pH & volatiles (vlees)

ln(k) (ln(1/s))
Decision Support System: Scenario analyse
Breeding & genetic line
processing
Quality assessment
Freezing
Packaging
ICT & transparancy
Pricing policy
Grower
Processor Carrier DC retailer Retailer Consumer
10
5
Heethoudtijd voor 3 log inactivatie
0,001 s
0,01 s
0,1 s
99,9999% voorspelinterval
99,99% voorspelinterval
99% voorspelinterval
1 s
0
10 s
100 s
-5
1000 s
1E4 s
Metingen in
media, zuivel en
andere voeding
-10
1E5 s
1E6 s
Yoghurt
Karnemelk
Dagverse
melk
Kaas
Afwijkend:
met lage aw
Temperatuur
80 °C
90 °C 60 °C
50 °C
70 °C 40 °C
-15
-0,00004 -0,00003 -0,00002 -0,00001 0 0,00001 0,00002 0,00003
1/RT-1/RTref (1/K)

Intelligent voorraadbeheer

Restaurant van de Toekomst

Groen(t)e in het cateringkanaal

Groen(t)e in het cateringkanaal
• Handvatten om derving te reduceren (vernevelaar,
vulstrategie, keten verkorten, hergebruik)
• Tool om logistiek en kwaliteit geïntegreerd te analyseren

Maaltijdservice „Máx à la Carte‟
• Doelstelling: objectiveren van de relatie tussen het
uitserveerconcept en de effecten op duurzaamheid en
gezondheid
• Benoemen en kwantificeren van prestatie-indatoren op het
gebied van duurzaamheid en gezondheid
• Belangrijkste resultaten:
• Voedselverspilling slechts 2,5% (i.p.v. 26-60%)
• Waardering kwaliteit voedsel hoger (van 6 naar 8)
Foto: www.totalcateringmoerdijk.nl

Voedselbesparing en benutting
• Het Leger des Heils heeft de
ambitie om reststromen van
voedsel in te zetten voor de
bereiding van gezonde maaltijden
• Leger des Heils wil deze nietcommerciële
reststromen uit de
levensmiddelenindustrie
gebruiken voor de maaltijden die
zij dagelijks bereidt

Project regio Apeldoorn
Op weg naar een Afvalvrije samenleving
in 2030
• Transitie afval naar grondstof;
10 kilo per inwoner per jaar in 2030
• Kringlopen sluiten dichter bij huis
• Versterken regionale sociaal
economische structuur