STAND VAN DE DRUGSPROBLEMATIEK IN EUROPA - EMCDDA

Hoofdstuk 6: Opioïdengebruik en injecterend drugsgebruik
Gemiddeld is het aantal mannelijke opioïdencliënten drie
maal zo groot als het aantal vrouwelijke opioïdencliënten.
Dit verschil isnog groter in Zuid-Europese landen
(Bulgarije, Griekenland, Spanje, Frankrijk, Italië, Cyprus,
Malta, Portugal) ( 119 ).
Opioïdengebruikers zijn vaker werkloos en hebben vaker
een lager opleidingsniveau genoten dan andere cliënten
(zie hoofdstuk 2) en in enkele landen worden vaker
comorbide psychiatrische stoornissen waargenomen.
Ongeveer de helft van de opioïdengebruikers die een
behandeling aanvragen zegt voor zijn of haar twintigste
jaar te zijn begonnen; bij ongeveer een derde is dat
tussen het twintigste en vierentwintigste jaar; het eerste
gebruik van opioïden nahet vijfentwintigste jaar is
ongebruikelijk ( 120 ). Volgens degegevens ligt ergemiddeld
zeven tot negen jaar tussen het eerste gebruik van
opioïden enhet eerste contact met een drugsbehandeling.
Bij mannen is die periode langer dan bij vrouwen ( 121 ).
Aanbod en bereik van behandelingen
De behandelingen voor opioïdengebruikers vinden
meestal plaats in extramurale settings, zoals
gespecialiseerde centra, huisartspraktijken en
laagdrempelige faciliteiten. Inenkele landen spelen
ook intramurale centra een belangrijke rol, met name in
Bulgarije, Griekenland, Finland enZweden ( 122 ).
Drugsvrije en substitutiebehandelingen voor
opioïdengebruikers zijn beschikbaar inalle EU-lidstaten,
Kroatië enNoorwegen. InTurkije wordt het gebruik
van substitutiebehandelingen momenteel bestudeerd. In
de meeste landen zijn substitutiebehandelingen breed
beschikbaar, ofschoon Hongarije, Polen enZweden
in 2005 rapporteerden dat de behandelingen vaker
drugsvrij waren.
Substitutiebehandelingen, die vaak gecombineerd worden
met psychosociale zorg, worden meestal aangeboden in
gespecialiseerde extramurale centra eninhet kader van
regelingen voor gedeelde zorg met huisartsenpraktijken.
De beschikbare gegevens over het aantal cliënten dat
een substitutiebehandeling volgt wijzen op een algehele
toename inhet afgelopen jaar, behalve inFrankrijk,
Nederland, Malta enLuxemburg, waar desituatie stabiel
was. Verhoudingsgewijs de grootste stijging wordt gemeld
in Tsjechië (42%). Stijgingen met meer dan 10% worden
ook gerapporteerd door Polen (26 %), Finland (25 %),
Estland (20 %), Zweden (19 %), Noorwegen (15%),
Hongarije enOostenrijk (11%).
Uit een eenvoudige vergelijking van deschattingen
van het aantal problematische opioïdengebruikers
en het gerapporteerde aantal behandelingen kan
worden afgeleid dat mogelijk meer dan een derde
van deproblematische opioïdengebruikers een
substitutiebehandeling volgt. Daarbij moet echter in
gedachten worden gehouden dat beide schattingen nog
steeds onder een gebrek aan nauwkeurigheid lijden,
waardoor enige terughoudendheid moet worden betracht
bij het overnemen van deze berekening. Bovendien
maken debrede betrouwbaarheidsintervallen bij de
schattingen van problematisch opioïdengebruik het
moeilijk om vergelijkingen tussen landen temaken.
Desondanks wijzen debeschikbare gegevens erop dat het
percentage problematische opioïdengebruikers dat een
substitutiebehandeling volgt per land sterk kan verschillen,
met schattingen van rond de 5% in Slowakije, 20tot 30 %
in Finland, Griekenland enNoorwegen, 35tot 45 %in
Uitbreiding van de farmaceutische opties
In Europa zijn de afgelopen tijd nieuwe farmaceutische
opties voor debehandeling van opioïdenverslaving
ontwikkeld en beschikbaar gekomen. Het doel van deze
nieuwe opties is onder andere om de effectiviteit van de
behandeling tevergroten, tereageren op de behoeften
van verschillende groepen opioïdengebruikers ende
mogelijkheden voor misbruik van substitutiedrugs te
verkleinen.
In 2006 werd in de EU, als alternatief voor alleen
buprenorfine enomdemogelijkheid enaantrekkelijkheid
van injecterend gebruik te verminderen, een combinatie
van buprenorfine en naloxon opdemarkt gebracht.
In een aantal lidstaten wordt dewaarde van deze stof
als behandeloptie voor opioïdenverslaving momenteel
uitgetest ( 1 ).
Medicinale heroïne (diamorfine) wordt als
behandeloptie voor chronische, behandelingsresistente
opioïdengebruikers inbeperkte mate voorgeschreven in
Nederland (815 cliënten in2006), het Verenigd Koninkrijk
(400 cliënten) enDuitsland, waar dedeelnemers aan
de heroïneproef opgrond van een speciale regeling
diamorfine blijven ontvangen. Daarnaast wordt inhet
Verenigd Koninkrijk momenteel een gerandomiseerde
proef met injecteerbare opioïden uitgevoerd, waarin de
effectiviteit van injecteerbare diamorfine, injecteerbare
methadon enorale methadon wordt beoordeeld. In
februari 2008 is ook inDenemarken besloten om
diamorfine te gaan voorschrijven.
( 1 ) Technische informatie over destof isbeschikbaar op de
website van het EMEA: http://www.emea.europa.eu/
humandocs/Humans/EPAR/suboxone/suboxone.htm
( 119 ) Zie de tabellen TDI-5 enTDI-21 inhet Statistical Bulletin 2008.
( 120 ) Zie de tabellen TDI-11,TDI-107 en TDI-109 inhet Statistical Bulletin 2008.
( 121 ) Zie tabel TDI-33 inhet Statistical Bulletin 2008.
( 122 ) Zie tabel TDI-24 inhet Statistical Bulletin 2008.
81