STAND VAN DE DRUGSPROBLEMATIEK IN EUROPA - EMCDDA

Hoofdstuk 5: Cocaïne en crack-cocaïne
samenleving. Depatronen in het cocaïnegebruik kunnen
al even uiteenlopend zijn, variërend van incidenteel en
recreatief tot uiterst compulsief enverslavend. De vorm
van decocaïne die wordt gebruikt (cocaïne-hydrochloride
of crack-cocaïne), en de manier waarop gebruikers de
drug tot zich nemen zijn aanvullende complicerende
factoren. Het isvan belang deze verscheidenheid te
onderkennen, zowel om inzicht tekrijgen in het scala
aan problemen dat zich kan voordoen inverband met
de verschillende patronen van cocaïnegebruik, als om
op basis van informatie diensten aftekunnen stemmen
op en te ontwikkelen voor een zeer heterogene groep
drugsgebruikers.
De algemene bevolking
In totaal blijft cocaïne de meest gebruikte illegale drug
in Europa na cannabis, hoewel het gebruik sterk verschilt
per land. Geschat wordt dat circa 12 miljoen Europeanen
minstens één keer inhun leven cocaïne hebben gebruikt,
gemiddeld 3,6% van devolwassenen tussen de15en
64 jaar (zie tabel 5voor een overzicht van de gegevens).
De cijfers per land lopen uiteen van 0,4 tot 7,7 %, waarbij
twaalf landen, voornamelijk lidstaten die na2004 tot de
Europese Unie zijn toegetreden, zeer lage niveaus voor
het „ooit”-gebruik onder alle volwassenen rapporteren
(0,4-1,2 %).
Naar schatting hebben ongeveer 4miljoen Europeanen
de drug in het afgelopen jaar gebruikt (gemiddeld 1,2%),
hoewel ook hier de verschillen tussen landen aanmerkelijk
zijn. Dit blijkt uit deuitkomsten van recent gehouden
nationale enquêtes, die schattingen van het recent
gebruik te zien geven van tussen de0,1 en 3%,hoewel
de gebruiksniveaus in slechts vier landen boven de 1%
liggen. Met 2miljoen bedragen de schattingen van het
actuele gebruik ongeveer de helft van die voor recent
gebruik, dus ongeveer 0,5% van devolwassen bevolking.
Deze schattingen zijn waarschijnlijk aan deconservatieve
kant.
Over het algemeen lijkt het cocaïnegebruik
geconcentreerd tezijn inenkele landen, met name
Spanje en het Verenigd Koninkrijk, eninmindere mate
Italië, Denemarken enIerland, terwijl het gebruik van
de drug relatief laag isindemeeste andere Europese
landen. Inlanden waarin amfetaminen de markt
voor illegale stimulerende middelen domineren, zijn
de schattingen van het cocaïnegebruik in bijna alle
gevallen laag; in de meeste landen waar cocaïne het
belangrijkste illegale stimulerende middel is, worden
daarentegen lage gebruiksniveaus voor amfetamine
gerapporteerd ( 86 ).
Het schatten van cocaïnegebruik door analyse
van afvalwater
De toepassing van recente ontwikkelingen in de
analytische chemie opdedetectie van cocaïne in
afvalwater heeft tot een nieuwe benadering van het
monitoren van illegaal drugsgebruik in een gemeenschap
geleid, die wel „afvalwaterepidemiologie” wordt
genoemd. Bij deze methode wordt dehoeveelheid
via deurine uitgescheiden residuen van illegale drugs
gemeten. Deze hoeveelheid worden vervolgens met
een bepaalde factor verhoogd om de consumptie van
illegale drugs onder de bevolking teberekenen. Inhet
geval van cocaïne is de belangrijkste metaboliet die
via deurine wordt uitgescheiden benzoylecgonine. Als
residu van cocaïne in het menselijk lichaam is het de
enige bron van benzoylecgonine inafvalwatersystemen,
zodat het mogelijk isomuitgaande van enkele aannames
van het metaboliet in het afvalwater terug te rekenen
naar de hoeveelheid cocaïne die indedesbetreffende
gemeenschap is geconsumeerd (zij het niet naar het aantal
consumenten).
De afvalwaterepidemiologie bevindt zich nog aan
het begin van haar ontwikkeling enwerpt niet alleen
belangrijke technische enethische vragen op, maar ook
de vraag hoe de informatie die dit onderzoek oplevert
moet worden geïntegreerd inhet huidige denken over
onderzoek. In de nieuwe publicatie van het EWDD over
de analyse van afvalwater (EWDD, 2008b) worden deze
vragen aan deorde gesteld. Indeze publicatie, waarvoor
deskundigen uit een groot aantal verschillende disciplines
bij elkaar zijn gebracht, wordt geconcludeerd dat, hoewel
deze vorm van onderzoek nog verder moet worden
ontwikkeld, afvalwaterepidemiologie mogelijkheden biedt
voor het monitoren van het drugsgebruik op het niveau van
een gemeenschap. Ook zou afvalwaterepidemiologie een
nuttig instrument kunnen zijn in de gezondheidszorg en de
rechtshandhaving, omdat hiermee degebruikspatronen
van gemeenten van verschillende omvang met elkaar
kunnen worden vergeleken. Enomdat het verzamelen van
monsters enhet analyseren van afvalwater opdagelijkse,
wekelijkse of maandelijkse basis kan worden uitgevoerd,
kunnen de gegevens mogelijk worden gebruikt voor het
verkrijgen van realtimecijfers, waarmee gemeenschappen
meer mogelijkheden krijgen om het effect ende
doelmatigheid van preventie- en interventieactiviteiten te
monitoren.
Cocaïnegebruik onder jongvolwassenen
Cocaïne wordt het meest door jongvolwassenen (15-
34 jaar) gebruikt. Van de4miljoen Europeanen die de
drug in het afgelopen jaar hebben gebruikt, behoort
bijvoorbeeld ongeveer zeven opdeacht tot de groep
jongvolwassenen.
In Europa hebben naar schatting 7,5 miljoen
jongvolwassenen (15-34 jaar), oftewel gemiddeld
( 86 ) Zie „De Europese markt voor stimulerende middelen: „cocaïnelanden” en„amfetaminelanden”?”, blz. 54.
65