STAND VAN DE DRUGSPROBLEMATIEK IN EUROPA - EMCDDA

STAND VAN DE DRUGSPROBLEMATIEK IN EUROPA - EMCDDA STAND VAN DE DRUGSPROBLEMATIEK IN EUROPA - EMCDDA

16.11.2014 Views

Jaarverslag 2008: Stand van dedrugsproblematiek inEuropa De meeste cannabiscliënten lijken sociaal relatief goed geïntegreerd tezijn invergelijking met gebruikers die hulp zoeken vanwege problemen met andere soorten drugs. Veel van hen zitten nog op school of studeren en hebben een stabiele woonomgeving, vaak bij hun ouders; in recent onderzoek wordt echter ook een sociaal profiel van cannabispatiënten gerapporteerd dat afwijkt van dat van de algemene bevolking in dezelfde leeftijdsgroep alsmede een sociaal zwakkere achtergrond (EWDD, 2008a). In het algemeen kunnen primaire cannabisgebruikers die inbehandeling gaan worden onderverdeeld in drie groepen opbasis van defrequentie waarmee zij gebruiken: incidentele gebruikers (30 %), cliënten die één keer tot een aantal keren per week cannabis gebruiken (30%)endagelijkse gebruikers (40 %) ( 57 ). Er worden echter aanzienlijke verschillen tussen landen waargenomen, met name in het percentage regelmatige cannabisgebruikers dat in behandeling gaat. Indie landen met grotere aantallen cannabiscliënten, varieert het percentage dagelijkse gebruikers van ruim 70 % in Nederland enDenemarken tot 40-60% in Spanje, Frankrijk en Italië, en20-30 %inDuitsland en Hongarije. Aanbod van behandelingen Uit een inopdracht van het EWDD uitgevoerde enquête naar het aanbod van cannabisbehandelingen bij een steekproef onder drugsbehandelcentra in19lidstaten blijkt dat de helft van de geënquêteerde centra geen programma’s heeft die specifiek zijn afgestemd op cannabisproblemen (EWDD, 2008a). Hieruit kan worden afgeleid dat veel cannabisgebruikers worden behandeld in dezelfde omgeving als gebruikers van andere drugs, hetgeen problemen kan opleveren, zowel voor het behandelend personeel als voor cliënten. Van deonderzochte gespecialiseerde centra bieden de meeste korte behandeltrajecten voor cannabisgebruik aan van doorgaans minder dan twintig sessies. Behandeling vindt over het algemeen plaats in de vorm van individuele counseling entherapie ofcounseling over de mogelijke gevolgen van cannabisgebruik. Bepaalde instellingen noemen cannabisdetoxificatie, gezinstherapie, therapeutische gemeenschappen enwederzijdse hulpgroepen als mogelijke onderdelen van de behandeling. Indien er intramurale zorg voor cannabisbehandeling wordt aangeboden, gebeurt dit over het algemeen inverband met het verlichten van sociale gedragsproblemen. Volgens dewetenschappelijke literatuur op dit terrein is de effectiviteit van een aantal psychotherapieën voor cannabisbehandeling aangetoond, waaronder motivatietherapie en cognitieve gedragstherapie. Geen enkele vorm van psychotherapie isechter doelmatiger gebleken dan enige andere vorm (Nordstrom enLevin, 2007). Hoewel demeeste studies naar de doeltreffendheid van cannabisbehandeling zijn uitgevoerd in de Verenigde Staten en Australië, worden ernuook Europese studies gestart ofgerapporteerd. Een Duits gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek naar een behandelprogramma voor adolescenten met problematisch cannabisgebruik (Candis) is in 2004 van start gegaan. Het programma is gebaseerd op motivationele ondersteuning, cognitieve gedragstherapie enhet oplossen van psychosociale problemen. Deeerste resultaten laten zien dat de helft van depatiënten na beëindiging van de behandeling gestopt was met het gebruik van cannabis. Nog eens 30% is minder cannabis gaan gebruiken. Bovendien is een opmerkelijke afname van demet cannabisgebruik verband houdende mentale en sociale problemen gemeld. Erstaat een vervolgstudie gepland. Initiatieven op het gebied van behandeling voor jonge cannabisgebruikers worden gemeld door diverse landen. InFrankrijk zijn sinds 2005 verspreid over het land ongeveer 250 consultatiecentra voor cannabis opgezet, die counseling enondersteuning aanbieden aan gebruikers enhun gezinsleden. In Denemarken zijn onlangs speciale middelen toegewezen voor de ontwikkeling van gerichte programma’s voor jonge cannabisgebruikers. Daarnaast werken België, Duitsland, Frankrijk, Nederland en Zwitserland samen aan een internationale studie naar de effectiviteit van een alomvattende gezinsgerichte behandeling van problematisch cannabisgebruik (Incant) ( 58 ). In Duitsland worden pogingen ondernomen om de internetservice „Quit the shit” ( 59 ), die helpt bij het stoppen met cannabisgebruik en waarbij interactieve counseling wordt aangeboden in samenwerking met extramurale behandelcentra, over tehevelen naar de gemeentelijke structuren voor jongerenwelzijn endrugsopvang of naar instellingen voor depreventie van drugsverslaving. Er wordt inEuropa intoenemende mate gebruik gemaakt van informatie- en communicatietechnologie bij interventies die tot doel hebben de vraag naar drugs terug te dringen. In2006-2007 wordt debeschikbaarheid van counseling enadvies over drugsgebruik door negen lidstaten genoemd, terwijl er acht melding maken van het gebruik van internet (Tsjechië, Duitsland, Estland, Nederland, Portugal, Oostenrijk, Slowakije, Verenigd Koninkrijk) enDenemarken meldt dat er gebruik wordt 48 ( 57 ) Zie tabel TDI-18 inhet Statistical Bulletin 2008. ( 58 ) http://www.incant.eu ( 59 ) http://www.drugcom.de

Hoofdstuk 3: Cannabis gemaakt van sms. Deze (internet)diensten zijn gericht op jongeren en concentreren zich opproblemen in verband met alcohol encannabis. Cannabisgebruikers in aanraking met justitie Cannabis is de illegale drug die inEuropa het meest voorkomt inpolitieaangiften inverband met drugsdelicten ( 60 ), en het aantal delicten dat verband houdt met deze drug in de Europese Unie is tussen 2001 en 2006 gemiddeld met 34% gestegen (figuur 2). De beschikbare gegevens laten zien dat het merendeel van de gemelde cannabisdelicten verband houdt met gebruik en bezit voor gebruik, enniet met handel of aanvoer. Gebruiksgerelateerde delicten vertegenwoordigen in het merendeel van de rapporterende landen 62tot 95 %van alle gemelde cannabisdelicten. Omdat veel drugsdelinquenten jonge cannabisgebruikers zijn, die anders niet in aanraking zouden komen met drugsdiensten, wordt ermelding gemaakt van toenemende samenwerking tussen derechterlijke instanties en preventie- en counselingdiensten opscholen en bij instanties voor jongerenwelzijn. Duitsland, Spanje (Catalonië), Luxemburg enOostenrijk hebben protocollen en programma’s ingevoerd voor jongeren die de drugswetgeving overtreden of die zijn veroordeeld voor het gebruik of het bezit van drugs, meestal cannabis. De overtreder kan dekeuze krijgen om in plaats van een boete te betalen een cursus te volgen. Deprogramma’s die indeverschillende landen worden aangeboden hebben tot doel escalatie van het drugsgebruik en recidive te voorkomen; hierin kan een rol zijn weggelegd voor het gezin, de school of psychologische counseling. Bij een vervolgevaluatie van deDuitse FReD-programma’s voor jonge delinquenten (100 respondenten) bleek dat 44% van de oud-deelnemers hun gebruik van alcohol entabak had verminderd, 79 %minder illegale drugs gebruikte of ermee was gestopt en69% niet had gerecidiveerd na afronding van de cursus. Naar aanleiding van een evaluatie van devergelijkbare „youth offending teams” (YOT) in het Verenigd Koninkrijk werd geconcludeerd dat het programma aanzienlijke potentiële voordelen had (Matrix Research, 2007). Rookverboden en cannabis Het mogelijke verband tussen tabaksbeleid enhet gebruik van cannabis iseen onderwerp dat de aandacht verdient. In steeds meer Europese landen worden rookverboden ingesteld en in negen lidstaten is inmiddels een volledig rookverbod van kracht opdewerkplek en in openbare gelegenheden als restaurants en cafés. InBelgië, Denemarken, Duitsland, Nederland enPortugal geldt sinds kort een gedeeltelijk rookverbod. Het verband tussen het gebruik van tabak en het latere gebruik van illegale drugs valt vaak weg wanneer decijfers worden gecorrigeerd voor de onderliggende factoren, zoals is aangetoond in een analyse van prospectieve studies (Mathers et al., 2006). In Europa ligt het cannabisgebruik onder rokers echter wel degelijk hoger dan onder niet-rokers, en een streng tabaksbeleid heeft mogelijk positieve effecten op de heersende normen, die een goede voorspeller van zowel tabaks- als cannabisgebruik zijn. Er zijn ook aanwijzingen dat cannabisgebruik reageert op de prijs enbeschikbaarheid van sigaretten (Cameron en Williams, 2001). In geïsoleerde onderzoeken werd geconcludeerd dat hogere accijns op sigaretten onder mannen tot een minder intensief marihuanagebruik leiden en mogelijk een bescheiden negatief effect hebben op de kans dat ze marihuana gaan gebruiken (Farrelly etal., 2001). Tot slot ishet vermeldenswaard dat het Nederlandse rookverbod in restaurants en cafés ook geldt voor coffeeshops en dat de gemeente Amsterdam heeft besloten omhet in het openbaar roken van cannabis te verbieden. ( 60 ) Zie tabel DLO-6 in het Statistical Bulletin 2008. 49

Hoofdstuk 3: Cannabis<br />

gemaakt van sms. Deze (internet)diensten zijn gericht op<br />

jongeren en concentreren zich opproblemen in verband<br />

met alcohol encannabis.<br />

Cannabisgebruikers in aanraking met justitie<br />

Cannabis is de illegale drug die inEuropa het<br />

meest voorkomt inpolitieaangiften inverband met<br />

drugsdelicten ( 60 ), en het aantal delicten dat verband<br />

houdt met deze drug in de Europese Unie is tussen 2001<br />

en 2006 gemiddeld met 34% gestegen (figuur 2). De<br />

beschikbare gegevens laten zien dat het merendeel van<br />

de gemelde cannabisdelicten verband houdt met gebruik<br />

en bezit voor gebruik, enniet met handel of aanvoer.<br />

Gebruiksgerelateerde delicten vertegenwoordigen in het<br />

merendeel van de rapporterende landen 62tot 95 %van<br />

alle gemelde cannabisdelicten.<br />

Omdat veel drugsdelinquenten jonge cannabisgebruikers<br />

zijn, die anders niet in aanraking zouden komen<br />

met drugsdiensten, wordt ermelding gemaakt van<br />

toenemende samenwerking tussen derechterlijke instanties<br />

en preventie- en counselingdiensten opscholen en<br />

bij instanties voor jongerenwelzijn. Duitsland, Spanje<br />

(Catalonië), Luxemburg enOostenrijk hebben protocollen<br />

en programma’s ingevoerd voor jongeren die de<br />

drugswetgeving overtreden of die zijn veroordeeld voor<br />

het gebruik of het bezit van drugs, meestal cannabis. De<br />

overtreder kan dekeuze krijgen om in plaats van een<br />

boete te betalen een cursus te volgen. Deprogramma’s<br />

die indeverschillende landen worden aangeboden<br />

hebben tot doel escalatie van het drugsgebruik en recidive<br />

te voorkomen; hierin kan een rol zijn weggelegd voor het<br />

gezin, de school of psychologische counseling.<br />

Bij een vervolgevaluatie van deDuitse FReD-programma’s<br />

voor jonge delinquenten (100 respondenten) bleek<br />

dat 44% van de oud-deelnemers hun gebruik van<br />

alcohol entabak had verminderd, 79 %minder illegale<br />

drugs gebruikte of ermee was gestopt en69% niet<br />

had gerecidiveerd na afronding van de cursus. Naar<br />

aanleiding van een evaluatie van devergelijkbare „youth<br />

offending teams” (YOT) in het Verenigd Koninkrijk werd<br />

geconcludeerd dat het programma aanzienlijke potentiële<br />

voordelen had (Matrix Research, 2007).<br />

Rookverboden en cannabis<br />

Het mogelijke verband tussen tabaksbeleid enhet gebruik<br />

van cannabis iseen onderwerp dat de aandacht verdient. In<br />

steeds meer Europese landen worden rookverboden ingesteld<br />

en in negen lidstaten is inmiddels een volledig rookverbod<br />

van kracht opdewerkplek en in openbare gelegenheden<br />

als restaurants en cafés. InBelgië, Denemarken, Duitsland,<br />

Nederland enPortugal geldt sinds kort een gedeeltelijk<br />

rookverbod.<br />

Het verband tussen het gebruik van tabak en het latere<br />

gebruik van illegale drugs valt vaak weg wanneer decijfers<br />

worden gecorrigeerd voor de onderliggende factoren, zoals<br />

is aangetoond in een analyse van prospectieve studies<br />

(Mathers et al., 2006). In Europa ligt het cannabisgebruik<br />

onder rokers echter wel degelijk hoger dan onder niet-rokers,<br />

en een streng tabaksbeleid heeft mogelijk positieve effecten<br />

op de heersende normen, die een goede voorspeller van<br />

zowel tabaks- als cannabisgebruik zijn.<br />

Er zijn ook aanwijzingen dat cannabisgebruik reageert<br />

op de prijs enbeschikbaarheid van sigaretten (Cameron<br />

en Williams, 2001). In geïsoleerde onderzoeken werd<br />

geconcludeerd dat hogere accijns op sigaretten onder<br />

mannen tot een minder intensief marihuanagebruik leiden en<br />

mogelijk een bescheiden negatief effect hebben op de kans<br />

dat ze marihuana gaan gebruiken (Farrelly etal., 2001).<br />

Tot slot ishet vermeldenswaard dat het Nederlandse<br />

rookverbod in restaurants en cafés ook geldt voor coffeeshops<br />

en dat de gemeente Amsterdam heeft besloten omhet in het<br />

openbaar roken van cannabis te verbieden.<br />

( 60 ) Zie tabel DLO-6 in het Statistical Bulletin 2008.<br />

49

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!