STAND VAN DE DRUGSPROBLEMATIEK IN EUROPA - EMCDDA

Hoofdstuk 3: Cannabis
Enquêtes —een belangrijk hulpmiddel om inzicht
te krijgen in gebruikspatronen entrends in
Europa
Het drugsgebruik onder de algemene bevolking of onder
scholieren wordt gemeten door middel van enquêtes die
schattingen opleveren van het deel van de bevolking dat
gedurende een bepaalde periode drugs heeft gebruikt.
De enquêtes leveren ook nuttige contextuele informatie
op over gebruikspatronen, desociaaldemografische
kenmerken van gebruikers enpercepties van de risico’s en
de beschikbaarheid ( 1 ).
Het EWDD heeft in samenwerking met nationale
deskundigen een reeks gemeenschappelijke kernitems
ontwikkeld (de „Europese modelenquête”) voor gebruik
bij enquêtes onder volwassenen. Dit protocol wordt
inmiddels indemeeste EU-lidstaten toegepast ( 2 ).
Toch zijn er nog altijd verschillen tussen landen wat
betreft degebruikte methodologie enhet jaar waarin
de gegevensverzameling heeft plaatsgevonden. Bij de
interpretatie van kleine verschillen tussen landen dient
derhalve denodige terughoudendheid inacht genomen
te worden ( 3 ).
Aangezien het duur is om enquêtes uit te voeren, zijn
er maar weinig landen die jaarlijks informatie vergaren
en doen veel landen dit elke twee ofvier jaar. In dit
verslag worden gegevens gepresenteerd op basis van de
laatste beschikbare resultaten, die indemeeste gevallen
afkomstig zijn uit enquêtes die zijn gehouden tussen 2004
en 2007.
Van dedrie standaardtijdsaanduidingen die worden
gebruikt voor het rapporteren van enquêtegegevens over
drugsgebruik, is„ooit”-gebruik de breedste categorie.
Deze maatstaf geeft geen goed beeld van het huidige
gebruik onder volwassenen, maar kan wel een nuttige
rol spelen bij het rapporteren over scholieren enbij het
inzicht bieden ingebruikspatronen en de incidentie
van drugsgebruik. Bij volwassenen wordt voornamelijk
gekeken naar het gebruik in het afgelopen jaar en de
afgelopen maand ( 4 ).Het is belangrijk om duidelijk
vast te stellen wie regelmatig drugs gebruiken en wie
problemen hebben met hun drugsgebruik; op dit vlak
wordt vooruitgang geboekt met de ontwikkeling van
korte schalen voor intensieve gebruiksvormen onder de
algemene bevolking, volwassenen en scholieren (zie het
kader over deontwikkeling van psychometrische schalen in
het Jaarverslag 2007).
( 1 ) Meer informatie over debij de enquêtes gebruikte methode is te
vinden in het Statistical Bulletin 2008
(http://www.emcdda.europa.eu/stats08/gps/methods).
( 2 ) Beschikbaar op: http://www.emcdda.europa.eu/themes/
monitoring/general-population
( 3 ) Voor meer informatie over nationale enquêtes, zie tabel GPS-21
in het Statistical Bulletin 2008.
( 4 ) Destandaardleeftijdscategorieën van het EWDD zijn alle
volwassenen (15 tot 64 jaar) enjongvolwassenen (15 tot 34
jaar). In dit verslag staan de termen „ooit”-gebruik, recent
gebruik en actueel gebruik voor respectievelijk prevalentie
tijdens degehele levensduur, prevalentie in het afgelopen jaar
en prevalentie indeafgelopen maand.
Uit bevolkingsenquêtes blijkt dat, gemiddeld, 31% van
de jongvolwassen Europeanen (15-34 jaar) ooit cannabis
heeft gebruikt, 13 % de drug in het afgelopen jaar
heeft gebruikt en7%in de afgelopen maand. Geschat
wordt dat nog hogere percentages Europeanen in de
leeftijdscategorie 15 tot 24jaar het afgelopen jaar
(17%)ofdeafgelopen maand (9%)cannabis hebben
gebruikt, hoewel gemiddeld iets minder mensen indeze
leeftijdscategorie de drug ooit hebben geprobeerd
(30 %). Nationale schattingen van het cannabisgebruik
variëren sterk tussen landen bij alle prevalentiemetingen,
waarbij delanden met de hoogste prevalenties waarden
rapporteren die tot tien maal zohoog zijn als de landen
waar de prevalentie het laagst is.
Het cannabisgebruik is hoger onder mannen dan onder
vrouwen (zie het selected issue uit 2006 over gender en
drugsgebruik), hoewel eropvallende verschillen tussen
landen worden waargenomen. Deverhouding tussen
mannen en vrouwen onder degenen die zeggen in het
afgelopen jaar cannabis tehebben gebruikt varieert van
6,4 mannen op elke vrouw inPortugal tot 1,3inItalië.
Cannabisgebruik onder scholieren
Na tabak enalcohol blijft cannabis ook onder scholieren
de psychoactieve stof die het meest wordt gebruikt.
Het „ooit”-gebruik onder 15- en16-jarige scholieren
kan als een weerspiegeling worden beschouwd van het
recente ofactuele gebruik, omdat het moment waarop
voor het eerst met deze stof wordt geëxperimenteerd
vaak rond deze leeftijd ligt. Gegevens afkomstig van
de in 2005 en 2006 gehouden HBSC-enquête onder
15-jarigen laten een grote variatie in „ooit”-gebruik
van cannabis zien tussen 27landen. Vijf landen
rapporteren schattingen voor het „ooit”-gebruik van
cannabis van minder dan 10 %; elf landen melden
waarden van 10 tot 20% en elf landen van 21 tot 31%
(Currie et al., 2008) ( 41 ). In deze leeftijdscategorie
zeggen jongens normaal gesproken vaker cannabis te
gebruiken dan meisjes, maar het verschil in de gemelde
prevalentie tussen deseksen isklein of zelfs afwezig
in enkele van delanden met de hoogste geschatte
prevalenties.
Net als bij het „ooit”-gebruik lopen ook deschattingen
van het actuele gebruik onder scholieren van land tot
land sterk uiteen. Inbepaalde landen wordt hiervan
nauwelijks melding gemaakt, terwijl in andere circa
15 %van de geënquêteerden zegt indeafgelopen
dertig dagen cannabis te hebben gebruikt, met soms
zelfs nog hogere percentages onder jongens. Opbasis
van gegevens die tijdens eerdere ESPAD-enquêtes zijn
( 41 ) Zie figuur EYE-5 in het Statistical Bulletin 2008.
43