STAND VAN DE DRUGSPROBLEMATIEK IN EUROPA - EMCDDA

Hoofdstuk 2: De aanpak van drugsproblemen in Europa —een overzicht
ontwikkelingsproblemen op scholen, onderwijsinstellingen
en binnen het gezin, is over het algemeen positief
geëvalueerd. InNederland is in een studie naar de
preventieve langetermijneffecten van de behandeling van
gedragsstoornissen bij kinderen tussen deacht endertien
jaar gebleken dat geprotocolleerde gedragstherapie
aanzienlijk betere vervolgresultaten oplevert voor roken
en cannabisgebruik dan degebruikelijke behandeling
(Zonnevylle-Bender etal., 2007).
Werkzaamheid en risico’s van interventies
Drugsgebruik onder kinderen en binnen gezinnen blijft
het voornaamste aandachtspunt van gerichte preventie
in Europa. Ineen groot aantal studies naar de sociale
en neurologische predictoren voor deontwikkeling
van drugsgebruik wordt aangetoond dat ook niet op
drugs gerichte preventie-inspanningen effect kunnen
hebben op het drugsgebruik. Zowel selectieve als
geïndiceerde preventie kan het effect van een vroege
ontwikkelingsachterstand, devertaling daarvan in
sociale marginalisering, en de daarop volgende
ontwikkeling van het drugsgebruik matigen. Diverse
onderzoeksstudies hebben laten zien dat interventies in
de eerste schooljaren die zijn gericht op het verbeteren
van deonderwijsomgeving en het tegengaan van sociale
uitsluiting, ook een matigend effect hebben op later
drugsgebruik (Toumbourou etal., 2007).
De algemene doeltreffendheid van schoolgerichte
preventie isintwijfel getrokken (Coggans, 2006; Gorman
et al., 2007). Recent literatuuronderzoek ( 19 )laat echter
zien dat bepaalde onderdelen van schoolgerichte
preventie, zoals denadruk opnormen enwaarden en
levensvaardigheden, effectief lijken te zijn. Zokwamen
er bijvoorbeeld positieve resultaten uit de EU-Dap studie,
een door deEuropese Commissie medegefinancierd
Europees gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek om
een schoolgericht preventieprogramma teontwikkelen
en evalueren ( 20 ). In een vervolgstudie bleek dat 15
maanden nadeinterventie het effect van het programma
stabiel bleef en er onder de deelnemers minder vaak
sprake was van dronkenschap en cannabisgebruik. Het
in het onderzoek gebruikte „Unplugged”-programma
zet vraagtekens bij denormen met betrekking tot de
aanvaarding enbij de ideeën over deprevalentie van
drugsgebruik onder jongeren.
Preventie moet niet alleen effectief zijn maar ook veilig:
ongewenste effecten moeten tot het minimum worden
beperkt. De risico’s van negatieve effecten moeten dan
ook nauwkeurig worden afgewogen bij het ontwerpen en
evalueren van interventies. Dit ismet name van belang
bij schoolgerichte preventie, die wordt aangeboden aan
een omvangrijke en diverse doelgroep. Zoisbijvoorbeeld
het uitsluitend geven van voorlichting over degevolgen
van drugs een wijdverbreide benadering in Europa niet
alleen ineffectief, maar kan dit ook gepaard gaan met
ongewenste effecten (Werch enOwen, 2002). Hetzelfde
geldt voor campagnes indemassamedia, die het risico
kunnen meebrengen dat de neiging omdrugs tegaan
gebruiken wordt vergroot ( 21 ).
Een manier omtewaarborgen dat preventieprogramma’s
zijn gestoeld op wetenschappelijk onderzoek en dat
de risico’s van ongewenste effecten worden beperkt,
is de ontwikkeling van standaarden voor de uitvoering
en inhoud van preventieprojecten. Het aantal lidstaten
dat melding maakt van standaarden voor het ontwerp
en de evaluatie van projecten is gestegen van drie in
2004 tot negen in 2007. Diverse lidstaten melden dat zij
Het EWDD-portaal voor goede praktijken
Het EWDD heeft dit jaar op internet deeerste module
geopend van zijn portaal voor goede praktijken op het
gebied van drugsgerelateerde interventies (preventie,
behandeling, schadebeperking ensociale re-integratie).
Het portaal biedt een overzicht van het meest recente
bewijsmateriaal voor dedoelmatigheid van diverse
interventies, reikt instrumenten enstandaarden aan voor
het verbeteren van dekwaliteit van deinterventies en
brengt voorbeelden van geëvalueerde praktijken uit heel
Europa onder de aandacht. Het portaal isbedoeld voor
behandelaars, beleidsmakers en onderzoekers op het
gebied van drugs enisvooral opEuropa gericht.
De eerste module van het portaal heeft betrekking
op algemene preventie, inhet bijzonder op bewijzen
voor doelmatigheid, en is gebaseerd op verschillende
overzichten die sinds 2000 zijn gepubliceerd. Voor details
over debevindingen, zie http://www.emcdda.europa.eu/
themes/best-practice
Het portaal biedt informatie over dedoelmatigheid van de
verschillende interventies, maar daarbij moet wel worden
opgemerkt dat de bewijsgrondslag soms beperkt isen
dat bij dekeuze tussen interventies daarom denodige
behoedzaamheid moet worden betracht. Bovendien blijft het
de vraag, aangezien dedoelmatigheid van programma’s
wordt gemeten door middel van gecontroleerde proeven,
hoe bepaalde interventies zullen uitpakken in andere
settings. De nieuwe editie van degegevensbank voor
uitwisseling van activiteiten op het gebied van vermindering
van devraag naar drugs (EDDRA), die te vinden is op het
portaal, bevat voorbeelden van geëvalueerde interventies
in verschillende landen ensettings, die als aanvullende
leidraden kunnen dienen.
( 19 ) Zie de Best practice portal (http://www.emcdda.europa.eu/themes/best-practice).
( 20 ) http://www.eudap.net
( 21 ) Zie hoofdstuk 3van dit verslag enhet jaarverslag 2007.
33