STAND VAN DE DRUGSPROBLEMATIEK IN EUROPA - EMCDDA

Jaarverslag 2008: Stand van dedrugsproblematiek inEuropa
het concept van persoonlijk gebruik af, voerde Italië
het natwaalf jaar van afwezigheid opnieuw in, en
legde het Verenigd Koninkrijk het concept wettelijk
vast om vervolgens af te zien van toepassing ervan.
Cyprus enBelgië introduceerden in2003 vastgestelde
grenshoeveelheden, voor respectievelijk alle drugs en
voor cannabis, terwijl de Duitse deelstaten werken aan
de consistentere tenuitvoerlegging van een uitspraak van
het constitutionele hof, waarin zonder verdere definitie
verwezen werd naar „onaanzienlijke hoeveelheden“, wat
resulteerde ininterpretaties van tussen dedrie en dertig
gram. In2005 werden inSlowakije de wettelijk definities
van het concept persoonlijk gebruik verruimd van een
maximum van één dosis tot een maximum van drie en, bij
een grotere hoeveelheid, tot tien doses. Tegelijkertijd werd
de gevangenisstraf voor het bezit van alles boven deze
hoeveelheden verhoogd tot een absoluut minimum van vier
jaar, hetzelfde als voor dehandel indrugs.
Ook het drugsgebruik in kleine groepen vormt een
uitdaging als geprobeerd wordt een onderscheid te
maken tussen gebruikers enleveranciers. InBelgië
werd het specifieke strafbare feit van drugsgebruik in
groepsverband in2003 geschrapt. In hetzelfde jaar
maakte een wijziging van het Hongaarse wetboek van
strafrecht het mogelijk deleverancier van een kleine
hoeveelheid drugs voor „gezamenlijke” consumptie
onder behandeling testellen (vervolgens isberoep
aangetekend omdat de bepaling juridisch onduidelijk
zou zijn). In2006 werd opMalta geconcludeerd dat
de minimumgevangenisstraf van zes maanden voor
leveranciers niet altijd gepast is in situaties waarin de
drugs worden gedeeld, enwerd dewet gewijzigd om
uitzonderingen op de regel toe te staan.
Wat destraffen betreft, zijn demaximum- ofte
verwachten straffen voor gebruik of bezit voor persoonlijk
gebruik, bij ontbreken van verzwarende omstandigheden,
sinds 2001 indiverse Europese landen verlaagd —
hetzij voor alle drugs (Estland, Griekenland, Hongarije,
Portugal, Finland), hetzij uitsluitend voor cannabis (België,
Luxemburg,Verenigd Koninkrijk) ofvoor drugs met een
beperkt risico (Roemenië). Niet alle landen hebben in
deze periode echter hun straffen verlaagd: Frankrijk
en Polen hebben na raadpleging besloten hun wetten
niet te wijzigen, enDenemarken heeft de „normale”
straffen verhoogd van waarschuwingen tot boetes (die
vervolgens zijn verhoogd). Door een nieuwe wet in
Italië is drugsgebruik wederom een administratief delict,
en is dit delict opnieuw geclassificeerd zodat hiervoor
dezelfde straffen gelden als voor andere illegale stoffen,
zoals heroïne en cocaïne. Inhet Verenigd Koninkrijk is
aangekondigd dat cannabis in een hogere klasse zal
worden ingedeeld.
Alternatieve straffen
De wijzigingen met betrekking tot detoegang van
drugsgebruikers tot behandeling via het strafrechtelijk
systeem hebben twee kenmerken gemeen. Ten eerste
ontstaat door dergelijke wijzigingen meer ruimte om
drugsgebruikers door teverwijzen naar behandeling.
Er zijn echter bepaalde verschillen tussen landen met
betrekking tot defase waarin een aanbod om een
behandeling teondergaan wordt gedaan. Het merendeel
van delanden biedt behandeling aan in de gerechtelijke
fase, inplaats van indeeerdere fasen van het contact met
politie ofaanklagers. Ten tweede iseen dergelijk aanbod
voorwaardelijk: wordt in strijd gehandeld met het bevel tot
behandeling, dan wordt de procedure indefase van de
aanklacht, vervolging ofstraf voortgezet.
Landen hebben mogelijkheden ofsystemen gecreëerd
of verruimd voor dedoorverwijzing van plegers van
drugsdelicten naar behandeling of counseling, als
alternatief voor (gevangenis)straf, overeenkomstig de
doelstellingen zoals die zijn vastgesteld door de SAVVN
en in het EU-actieplan zijn neergelegd. In Ierland en
Malta kunnen drugsgebruikers nahun aanhouding
naar behandeling worden doorverwezen; dit geldt ook
voor het Verenigd Koninkrijk, waar het inbepaalde
omstandigheden is toegestaan om een drugstest afte
nemen. Er zijn speciale drugsgerechten opgericht in
Ierland, het Verenigd Koninkrijk (Engeland enSchotland)
en Noorwegen, eninMalta wordt daarover gesproken.
Portugal heeft een systeem van „commissies voor de
ontmoediging van drugsgebruik” opgezet die bestaan
uit een advocaat, een dokter eneen maatschappelijk
werker. Inandere landen isvia nieuwe wetten enige
vorm van behandeling ingevoerd als alternatieve straf:
in Frankrijk kunnen niet-verslaafde drugsdelinquenten
op eigen kosten bewustwordingscursussen volgen, in
Spanje, Hongarije enLetland kunnen vrijheidsstraffen
worden geschorst als drugsgebruikers inbehandeling
gaan, eninBulgarije, Hongarije, Roemenië en Turkije kan
voorwaardelijke invrijheidstelling worden gecombineerd
met behandeling. Nederland streeft ernaar het gebruik
van behandeling als voorwaarde voor vervroegde
invrijheidsstelling uit te breiden. Indien dit gepast wordt
geacht, kunnen veroordeelde delinquenten inFinland
naar een open gevangenis worden overgebracht als
zij drugsvrij blijven. InGriekenland kunnen zij naar
een speciale behandeleenheid worden gestuurd. De
groep van veroordeelden die inaanmerking komen voor
behandelprogramma’s isuitgebreid met plegers van
24