Vragenlijst Onwenselijke Praktijken in de Sport - Mulier Instituut

Correspondentienummer:…………………….
Vragenlijst Onwenselijke Praktijken in de Sport
Het W.J.H. Mulier Instituut voert in opdracht van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) een
onderzoek uit onder sportverenigingen in Nederland naar hun ervaringen met en beleid gericht op
onwenselijk gedrag in de sport.
Via dit onderzoek proberen overheid en sportwereld meer inzicht te krijgen in de ervaringen van
mensen met wangedrag in de sport en met de aanpak daarvan, zodat ze daarop in de toekomst meer
gerichte actie kunnen ondernemen. Meer informatie over het onderzoek is te vinden op
www.mulierinstituut.nl/monitoring/verenigingspanel.
BLOK Probleembeeld
Wat acht u onwenselijk gedrag of ongewenste praktijken, is er een manifest probleem?
1. Hieronder staat een aantal stellingen over gedrag in de maatschappij en in de sport.
Wilt u aangeven of u het hier mee eens of oneens bent?
Helemaal
mee oneens
Mee
oneens
Mee
eens
Helemaal
mee eens
Neutraal
a) De laatste jaren is de agressie in de maatschappij
toegenomen
b) De media (kranten, televisie) spelen een grote rol
in de beeldvorming over agressie in het algemeen
c) De jeugd van tegenwoordig heeft onvoldoende
respect voor normen en waarden
d) Agressiviteit in de amateursport is een probleem
dat voornamelijk bij voetbal speelt
e) De laatste jaren is er sprake van grovere en
hardere vormen van agressie in de amateursport
f) Sport is een goede manier voor kinderen om te
leren omgaan met frustraties en verlies
g) Sport is een goede uitlaatklep voor agressie
h) Je hoort je bij wedstrijdsport strikt aan de
spelregels te houden
i) Ouders moeten worden weggestuurd bij het veld
als ze hun kind onsportief aanmoedigen
j) Toenemende agressie in de amateursport is een
gevolg van toenemende agressie in de
maatschappij
k) Het voorbeeldgedrag van trainers laat vaak te
wensen over
l) Af en toe opzettelijk de regels overtreden hoort
bij sport
m) De professionele sport geeft het verkeerde
voorbeeld aan de amateursport
n) Het is niet erg dat er tijdens sporten fysiek
geweld voorkomt
o) De problemen met ongewenst gedrag bij
clubs/sportverenigingen worden behoorlijk
overdreven
p) Om het imago van de sportverenigingen te
verbeteren moet er alerter worden gereageerd op
ongewenst gedrag
1

2. In hoeverre vormt onwenselijk gedrag van leden en/of kader voor uw vereniging een
actueel probleem?
Totaal niet ga naar BLOK Preventief en corrigerend ……
Nauwelijks
Een behoorlijk probleem
Een groot probleem
3. Is dit probleem in de laatste jaren omvangrijker is geworden?
Nee, het probleem is eerder afgenomen
Nee, in voorgaande jaren was het geen probleem
Ja, het probleem is wat groter geworden
Ja, het probleem is veel groter geworden
BLOK Preventie en correctie van onwenselijk gedrag
Een sportvereniging kan in veel opzichten zelf haar regels maken, zolang dit door de wet wordt
toegestaan. Deze regels worden gemaakt om de leden duidelijk te maken wat er wel en niet mag of
hoort binnen de vereniging. Wanneer er iets gebeurt, wat niet toelaatbaar is, kan het bestuur of de
trainer op deze regels terugvallen.
Graag krijgen we een beeld over welke middelen uw vereniging momenteel beschikt om ongewenst
gedrag tegen te gaan en in hoeverre u hiervan in de laatste 2 jaar gebruik heeft gemaakt.
4. Beschikt uw vereniging momenteel over:
Kruis aan wat van toepassing is. Meer antwoorden mogelijk.
Huisregels
Een gedragscode /gedragsregels
Een eigen tuchtreglement
Een klachtenregeling
Gedragsregels opgenomen in statuten en/of huishoudelijk reglement
Andere afspraken op papier over waarden en normen, namelijk………………………………………
Geen enkele van de genoemde regels
5. Welke van de volgende sancties of disciplinaire maatregelen kan uw vereniging
formeel toepassen bij ongewenst gedrag van de leden?
Kruis aan wat van toepassing is. Meer antwoorden mogelijk.
Geen enkele / N.v.t. ga naar vraag 7
Waarschuwingen
Geldboete
Kortdurende schorsingen (zoals bij een rode kaart – voor enkele weken uitsluiten van deelname aan
activiteiten)
Langdurige schorsing
Royement
2

6a. Hoe vaak zijn de volgende sancties in de afgelopen 12 maanden door uw club zelf of
vanuit de betrokken sportbond daadwerkelijk toegepast?
Kruis per sanctie de juiste antwoorden aan.
Hoe vaak zijn deze sancties Wie heeft de sanctie opgelegd?
de afgelopen 12 maanden
voorgekomen?
Een enkele
Nooit keer Vaker Bond Vereniging Beiden
Waarschuwing
Geldboete
Korte schorsing
Langdurige schorsing
Royement
6b. Wat was de aanleiding om deze sanctie(s) op te leggen?
Meer antwoorden mogelijk
Geef per voorgekomen sanctie aan wat de aanleiding was.
Waarschuwing
Geldboete
Korte
schorsing
Langdurige
schorsing
Royement
Lichamelijk geweld tijdens of na
sportactiviteiten (slaan, schoppen)
Verbaal geweld tijdens of na sportactiviteiten
(schelden, pesten, treiteren)
Vrouwonvriendelijk gedrag
Discriminatie vanwege cultuur of religie
Discriminatie vanwege huidskleur
Discriminatie vanwege homoseksualiteit
Seksuele intimidatie
Diefstal van persoonlijke eigendommen
Vernieling of vandalisme
Bedreiging (met een wapen)
Geluidsoverlast
Overmatig alcoholgebruik
Overlast door tabaksrook
Overlast door drugsgebruik
Andere aanleiding
3

7. Wordt er binnen uw vereniging specifiek aandacht besteed aan het bevorderen van
correct gedrag op de volgende manieren?
Ja Nee
Weet
niet N.v.t.
1. Op de training is er regelmatig aandacht voor respect hebben voor
elkaar
2. Je wordt er op aangesproken als je je niet netjes gedraagt
3. Leden moeten de spel/wedstrijdregels leren kennen (bijvoorbeeld via
een spelregelcursus)
4. Met trainers worden afspraken gemaakt over hun gedrag
5. Er worden alleen gediplomeerde trainers aangenomen
6. Er wordt veel energie gestoken in het werven en opleiden van
scheidsrechters en/of juryleden
7. Verenigingsofficials worden regelmatig bijgeschoold in hun kennis
van spelregels en/of wedstrijdreglementen
8. Sportief gedrag wordt beloond
9. De tegenstanders worden netjes ontvangen
10. De wedstrijdleiding wordt netjes ontvangen
11. Er is een bestuurslid/beheerder/manager aanwezig om klachten mee te
bespreken.
12. Er is een vertrouwenspersoon benoemd voor het bespreken van
seksuele intimidatie
13. Er wordt naar de leeftijd gevraagd bij de alcoholverkoop
14. Op tijden dat de jeugd sport wordt er geen alcohol geschonken
15. Roken is niet toegestaan in/op de accommodatie
16. Roken is niet toegestaan in de accommodatie op tijden dat de jeugd
sport
17. Er zijn kluisjes beschikbaar om je spullen in te stoppen
18. Er is cameratoezicht in de sportaccommodatie
19. Er is cameratoezicht op het parkeerterrein
8. Op welke manieren maakt uw vereniging de regels en eventuele overtredingen
daarvan bespreekbaar met betrokkenen (leden, ouders, trainers)?
Meer antwoorden mogelijk
In onze club bespreken we de algemene regels en handhaving van sportiviteit en respect…
Nooit Wel eens Regelmatig Vaak N.v.t.
Bij vergaderingen
In interne trainersopleidingen
Tijdens informatieavonden voor ouders, leden, supporters
In contracten en taakbeschrijvingen van kaderleden
Bij een specifieke campagne op dit gebied
Tijdens trainingen & wedstrijden
Langs 'de lijn'
In het clubblad
Op onze website
4

BLOK Vóórkomen van en omgaan met gemelde ongewenste praktijken
9a. Kunt u aangeven hoe vaak uw bestuur in de afgelopen 12 maanden klachten heeft
gehad over of geconfronteerd is met onwenselijk gedrag bij of rondom sportactiviteiten
van uw vereniging?
Meer antwoorden mogelijk
In de afgelopen 12 maanden kregen wij klachten over en/of werden wij
geconfronteerd met…
Nooit Eenmalig Vaker
Diefstal van persoonlijke eigendommen
Vernieling of vandalisme
Bedreiging (met een wapen)
Lichamelijk geweld (slaan, schoppen)
Verbaal geweld (schelden, pesten, treiteren)
Vrouwonvriendelijk gedrag
Discriminatie vanwege cultuur of religie
Discriminatie vanwege huidskleur
Discriminatie vanwege homoseksualiteit
Seksuele intimidatie
Geluidsoverlast
Overmatig alcoholgebruik
Overlast door tabaksrook
Overlast door drugsgebruik
De vereniging heeft de afgelopen 12 maanden geen enkele klacht gehad en is niet geconfronteerd geweest met
onwenselijk gedrag bij sportactiviteiten. ga naar vraag 12a
9b. Van welke categorie leden of andere betrokkenen waren deze klachten of meldingen
afkomstig?
Per klacht meer antwoorden mogelijk
De klachten of meldingen waren in de afgelopen 12 maanden waren afkomstig van…
Jeugdige
sporters
Volwassen
spelers/
sporters
Trainers/
begeleiders
Scheidsrechters/
juryleden
Andere
vrijwilligers
Toeschouwers
Andere
betrokkenen
Ouders
Diefstal van persoonlijke
eigendommen
Vernieling of vandalisme
Bedreiging (met een
wapen)
Lichamelijk geweld
(slaan, schoppen)
Verbaal geweld
(schelden, pesten,
treiteren)
Vrouwonvriendelijk
gedrag
Discriminatie vanwege
cultuur of religie
Discriminatie vanwege
huidskleur
Vervolg vraag 9b op volgende pagina.
5

De klachten of meldingen waren in de afgelopen 12 maanden waren afkomstig van…
Jeugdige
sporters
Volwassen
spelers/
sporters
Trainers/
begeleiders
Scheidsrechters/
juryleden
Andere
vrijwilligers
Ouders
Toeschouwers
Andere
betrokkenen
Discriminatie vanwege
homoseksualiteit
Seksuele intimidatie
Geluidsoverlast
Overmatig
alcoholgebruik
Overlast door tabaksrook
Overlast door
drugsgebruik
9c. Hoe is op de klachten van betrokkenen gereageerd?
Meer antwoorden mogelijk
Naar aanleiding van de klachten of meldingen is als volgt gehandeld…
Er is niet
direct iets
ondernomen
De klachten
zijn
onderzocht,
maar bleken
ongegrond
Gedrag is
besproken met
daders/
veroorzakers en
verantwoordelijken
Er is een
waarschuwing
gegeven aan
daders/
veroorzakers
Er is een
andere
sanctie
opgelegd
Er is
aangifte
gedaan
bij de
politie
Er is een
andere actie
ondernomen
Diefstal van persoonlijke
eigendommen
Vernieling of vandalisme
Bedreiging (met een
wapen)
Lichamelijk geweld (slaan,
schoppen)
Verbaal geweld (schelden,
pesten, treiteren)
Vrouwonvriendelijk
gedrag
Discriminatie vanwege
cultuur of religie
Discriminatie vanwege
huidskleur
Discriminatie vanwege
homoseksualiteit
Seksuele intimidatie
Geluidsoverlast
Overmatig alcoholgebruik
Overlast door tabaksrook
Overlast door drugsgebruik
10. Kunnen de bedoelde klachten en meldingen naar tevredenheid worden afgehandeld?
Altijd ga naar vraag 12a
In de meeste gevallen wel
In de meeste gevallen niet
Zelden of nooit
6

11. Hoe reageerden de betrokkenen wanneer klachten en meldingen niet naar
tevredenheid konden worden afgehandeld?
Nooit Soms Merendeels
Vrijwel
altijd N.v.t.
Zij doen deze sport nog wel, maar niet meer zo intensief als daarvoor
Zij hebben hun lidmaatschap opgezegd
Zij hebben zich erbij neer gelegd
Zij blijven kritiek uiten op de vereniging
Zij zijn minder betrokken bij de vereniging
Zij zijn niet meer bereid vrijwilligerwerk te doen
Zij zijn gestopt als toeschouwer/bezoeker van deze sport
Nog anders, namelijk……………………………………………
BLOK Gebruik van ondersteuning en campagnemateriaal van derden
12a. Wanneer uw vereniging in de afgelopen jaren activiteiten heeft ondernomen gericht op
het voorkómen van ongewenste praktijken, hebt u daarbij dan gebruik gemaakt van
ondersteuning en/of materiaal aangereikt door andere organisaties zoals NOC*NSF,
NCSU, NKS, sportbond, e.d.?
Wij hebben geen activiteiten ondernomen ga naar vraag 17
Nee, we hebben bij onze activiteiten geen gebruik gemaakt van deze hulp ga naar vraag 17
Ja ga naar vraag 12 b
12b. Van welke organisatie(s) heeft u ondersteuning en advies ontvangen?
Meer antwoorden mogelijk
Wij hebben gebruik gemaakt van advies/ondersteuning op maat van…
NOC*NSF
NCSU/NKS/NCS
Eigen sportbond
Provinciale sportraad
Sportservice binnen gemeente
Anders, namelijk…………………………………………………………
7

13. Hieronder geven we een overzicht van hulpmiddelen die in de afgelopen jaren voor
sportverenigingen zijn gemaakt. Kunt u aangeven in hoeverre in uw vereniging hiervan
gebruik is gemaakt?
Meer antwoorden mogelijk
Wanneer u aan hebt gegeven dat u niet op de hoogte bent van een bepaald hulpmiddel dan kunt u de
andere kolommen met vragen over dat betreffende hulpmiddel overslaan. Alleen als het hulpmiddel bij u
bekend is willen we vragen of u de overige kolommen ook wilt invullen.
Bent u op de
hoogte van het
bestaan van de
onderstaande
hulpmiddelen?
Hulpmiddelen Landelijke campagne Sportcode
Nee Ja Nee Ja
Kent iemand
binnen de
vereniging de
inhoud van het
hulpmiddel?
Wordt het
materiaal binnen
uw vereniging
gebruikt?
Weet
niet Nee Ja
Hoe is de gebruiksvriendelijkheid
van het materiaal?
Weet niet/
onbekend
Weet
niet Goed Redelijk Slecht
Beleidsplan sportiviteit
en respect
Handboek sportiviteit
en respect
Pakket ouders
sportiviteit en respect
Sportcode kijkwijzer
Sportcode gedragscodes
Wat is jouw grens?
(seksuele intimidatie)
Cursus “Etterbakken?”
Cursus “Gedragsregels”
Training “Ouders aan
de kant”
Workshop “Waarden &
Normen in de sport”
Sportcode
Verenigingsdraaiboek
“Sportiviteit & Respect”
Sportcode DVD
“Sportiviteit &
Respect”
Handboek “De
GEWELDige Test”
Sportcode ”Fair Play
Quiz”
Artikelenreeks “Aso's
zijn niet welkom”
Sportcode Quick Scan
Kanjers in de sport
Rookafspraken… wel
zo sportief!
14a. Is uw vereniging aangesloten bij de landelijke sportbond in één van de volgende
sporten: basketbal, hockey, vecht- en krachtsporten, voetbal?
Ja
Nee ga naar vraag 15
8

14b. Voor sportverenigingen in sommige takken van sport is door sportbonden materiaal
gemaakt ter ondersteuning van beleid op het gebied van onwenselijk gedrag. Welk
van de hieronder genoemde materialen worden in uw club gebruikt?
Meer antwoorden mogelijk
Wanneer u niet op de hoogte bent van het betreffende materiaal, mag u de andere vragen (kolommen) in
de tabel over dit materiaal overslaan.
Welke van de
onderstaande
materialen
zijn bij u
bekend?
Hulpmiddelen van sportbonden
Kent iemand binnen
de vereniging de
inhoud van het
materiaal?
Wordt het
materiaal binnen
uw vereniging
gebruikt?
Weet
niet Nee Ja
Hoe is de gebruiksvriendelijkheid
van het materiaal?
Weet niet/
onbekend
Weet
niet Goed Redelijk Slecht
Nee Ja Nee Ja
KNVB ‘wat doe jij om
voetbal leuk te houden?’
KNHB Sportiviteit &
Respect (Zwarte Kaart)
Vecht- en krachtsport
bonden: Opvoeden op de
mat
KNKV: Korfbal, speel het
volgens de regels
NBB: Sportiviteit &
Respect
NBB: Shut up and play!
15. Bespreekt u de aanpak van onwenselijke praktijken wel eens met bestuurders van
andere verenigingen?
Nee ga naar vraag 17
Ja
16. Bent u daarbij wel eens gewezen op maatregelen die door anderen succesvol werden
toegepast.
Nee
Ja, namelijk ………………………………………………………………………………………………
9

BLOK Mogelijkheden om ongewenste praktijken tegen te gaan
17. Verwacht u dat sporters, begeleiders en toeschouwers zich sportiever opstellen als:
Kruis aan welke maatregelen volgens u zullen werken. Meer antwoorden mogelijk.
Ja Nee Weet niet
a) Posters (e.d.) opgehangen worden waarop staat wat hoort en wat niet
b) Sporters de spelregels beter leren kennen
c) De spelregels op meer eenduidige wijze worden uitgelegd en toegepast
d) Sporters accepteren dat de tegenstander beter is
e) Sporters elkaar meer durven corrigeren
f) De scheidsrechters/jury’s zwaardere straffen uitdelen
g) De trainer/coach/instructeur vaker het goede voorbeeld laat zien
h) De trainer/coach/instructeur vaker corrigeert als sporters onsportief zijn
i) Ouders zich minder fanatiek opstellen
j) Ouders het thuis vaker bespreken als hun kind onsportief is
k) Er betere scheidsrechters worden opgeleid en ingezet
l) Onwenselijk gedrag beter bespreekbaar wordt gemaakt in de clubs
18. Vindt u het belangrijk dat er in de sport aandacht is voor onderstaande zaken?
Heel
onbelangrijk Onbelangrijk Neutraal Belangrijk
Heel
belangrijk
Er gelden duidelijke huisregels
Er zijn gedragscodes opgesteld
De gedragcodes worden nageleefd
De leden verrichten vrijwilligerstaken
Niemand wordt buitengesloten
De club stelt zich open voor allochtonen
De club houdt rekening met voorkeuren
van allochtone leden
19. Welke andere maatregelen kunnen naar uw ervaring bijdragen aan het tegengaan van
onwenselijke praktijken in de sport?
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
Weet niet
20. Tenslotte willen we graag weten welke functie u binnen de vereniging vervult. Kruis
uw functie in onderstaande lijst aan.
Voorzitter
Secretaris
Bestuurslid met specifieke taak voor sportiviteit en respect / normen en waarden
Ander bestuurslid
Trainer
Anders, namelijk …………………………………………………………………
Dit is het einde van de vragenlijst. Wij danken u hartelijk voor het invullen van de
vragenlijst.
10