Magazine Chronisch Ziek - Week van de chronisch zieken
Magazine Chronisch Ziek - Week van de chronisch zieken
Magazine Chronisch Ziek - Week van de chronisch zieken
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
De <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en<br />
2007 en magazine <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong><br />
wor<strong>de</strong>n mogelijk gemaakt door:<br />
Inhoud<br />
‘Dit ben ik, meer kan ik er niet <strong>van</strong> maken’ 4-5<br />
Lucille Werner brengt <strong>de</strong> kracht <strong>van</strong> mensen met een handicap<br />
over het voetlicht. En werkt zo aan een positievere beeldvorming.<br />
Actief op <strong>de</strong> arbeidsmarkt 6, 7, 15, 25, 52<br />
Cursussen, tips, (overheids)regelingen en werkplekaanpassingen,<br />
kunnen allemaal helpen om aan het werk te gaan of te blijven als<br />
je een <strong>chronisch</strong>e ziekte of handicap hebt.<br />
DubbelOp 9, 17, 51, 57, 67<br />
‘Samen’ heb je nodig om ‘beter’ te wor<strong>de</strong>n.<br />
Vijf dubbelportretten <strong>van</strong> mensen met een <strong>chronisch</strong>e<br />
aandoening en hun maatjes illustreren hoe dat gaat.<br />
‘Onverklaarbare’ aandoeningen 11<br />
geven reële beperkingen<br />
Hulpverleners kunnen patiënten helpen met begrip en informatie.<br />
Samen winkelen bij Zorg6 13<br />
Centrum Klantervaring Zorg neemt 16<br />
<strong>de</strong> ervaringen <strong>van</strong> patiënten serieus<br />
Een nieuw centrum werkt aan vergelijken<strong>de</strong> kwaliteitsinformatie<br />
over <strong>de</strong> zorg.<br />
De Pen als lotgenoot zoekt het web op 19<br />
Annemiek Hattink stuur<strong>de</strong> haar weblog in en dingt mee naar<br />
<strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> ‘Pen’.<br />
Mantelzorg en buddysteun 21, 53<br />
Samenwerking met professionele hulpverleners is ook na een<br />
opname <strong>van</strong> groot belang. En als buddy kun je veel betekenen<br />
voor iemand met een <strong>chronisch</strong> aandoening.<br />
Korte berichten 22-23<br />
Openingscongres Samen Beter 26-28<br />
Als <strong>chronisch</strong> zieke <strong>de</strong> regie over je eigen leven hou<strong>de</strong>n kun<br />
je alleen met <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werking <strong>van</strong> <strong>de</strong> organisaties die op je<br />
pad komen. ZonMw wijdt een congres en veel projecten aan<br />
<strong>de</strong>ze samenwerking.<br />
2 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
Van <strong>de</strong> voorzitter<br />
Programma <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en 29-47<br />
Vijfhon<strong>de</strong>rd workshops en bijeenkomsten in het hele land<br />
belichten het thema Samen beter en legio an<strong>de</strong>re on<strong>de</strong>rwerpen<br />
die <strong>van</strong> belang zijn voor mensen met <strong>chronisch</strong>e aandoeningen.<br />
Revalidatie is veel méér dan alleen oefenen 48-49<br />
Met hulp <strong>van</strong> een revalidatiecentrum kunnen mensen<br />
met een handicap weer <strong>van</strong> het leven genieten.<br />
Fotowedstrijd Samen Beter 55<br />
Georganiseerd wantrouwen 58-59<br />
Dat spreekt uit veel protocollen en indicatieformulieren<br />
in <strong>de</strong> zorg. Zorgbelang Brabant vraagt aandacht voor <strong>de</strong>ze<br />
doorgeschoten controlezucht.<br />
Woordzoeker 60<br />
(Niet) nieuw: het Innovatiefonds Zorgverzekeraars 60<br />
RVVZ gaat ver<strong>de</strong>r met een nieuwe naam en een nieuw thema.<br />
Klaar? Over! 61<br />
Hulpverleners leren jongeren met een <strong>chronisch</strong>e ziekte als<br />
serieuze gesprekspartners te behan<strong>de</strong>len. Dat gebeurt met het<br />
project Op eigen benen.<br />
30 Minuten, óók met een <strong>chronisch</strong>e aandoening 63<br />
Henk <strong>van</strong> Will heeft veel baat bij <strong>de</strong> bewegingsaanpak<br />
in zijn gezondheidscentrum.<br />
Debatteren in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> Wmo 68-69<br />
Voor meepraten over <strong>de</strong> Wmo moet je het woord kunnen<br />
voeren. De Taskforce Handicap en Samenleving zette er een<br />
<strong>de</strong>battenreeks voor op.<br />
Adressen patiëntenorganisaties 70-73<br />
Korrelatie 74<br />
Websites en infolijnen 75<br />
Samen Beter<br />
We willen allemaal<br />
graag <strong>de</strong><br />
baas blijven over<br />
ons eigen leven en<br />
het heft in eigen<br />
hand nemen. Wie<br />
wil er niet zelfstandig<br />
blijven<br />
wonen, zelf keuzes<br />
kunnen maken,<br />
kunnen stu<strong>de</strong>ren<br />
en werken, mee<br />
kunnen doen en<br />
overal naar toe<br />
kunnen? Voor <strong>de</strong><br />
meeste mensen zijn dit <strong>van</strong>zelfsprekendhe<strong>de</strong>n,<br />
voor mensen met een handicap of <strong>chronisch</strong>e<br />
ziekte nog niet. Aanpassingen blijven nodig.<br />
De laatste tijd is er voor <strong>de</strong>ze laatste groep wel<br />
veel veran<strong>de</strong>rd. WMO, WIA en PGB zijn alweer<br />
ingeburger<strong>de</strong> begrippen. Gaat het nu beter?<br />
Wat heeft <strong>de</strong> regering nog meer voor ons in<br />
petto? <strong>Chronisch</strong> <strong>zieken</strong> en gehandicapten moeten<br />
mondig zijn om te krijgen waar ze recht op<br />
hebben. Alléén lukt dat vaak niet. Samen gaat<br />
het beter. Samen met uw dokter, reïntegratiecoach,<br />
mantelzorger, patiëntenvereniging, lotgenoten,<br />
buddy, werkgever of collega’s bereikt<br />
u meer. Daarom is het thema <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Week</strong> <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en dit jaar Samen Beter. In<br />
dit magazine staan bijna 500 activiteiten die<br />
tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> <strong>Week</strong> plaatsvin<strong>de</strong>n op meer dan 150<br />
plaatsen in het land. U bent daar welkom om<br />
te komen luisteren, vragen te stellen, of letterlijk<br />
in beweging te komen. Er komen nog steeds<br />
activiteiten bij. Kijk daarom op <strong>de</strong> website<br />
www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl voor <strong>de</strong> meest actuele<br />
informatie. Ik nodig u <strong>van</strong> harte uit om mee te<br />
doen en zoveel<br />
mogelijk activiteiten<br />
te bezoeken.<br />
Andrée <strong>van</strong> Es,<br />
voorzitter<br />
Stichting<br />
<strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 3
Lucille Werner pakt <strong>de</strong> beeldvorming aan<br />
‘Dit ben ik,<br />
meer kan<br />
ik er niet<br />
<strong>van</strong> maken!’<br />
Veronique Huijbregts<br />
Ze presenteert tv-programma’s,<br />
organiseert <strong>de</strong> Mis(s)verkiezing voor<br />
onbeperkt Ne<strong>de</strong>rland, is ambassa<strong>de</strong>ur<br />
<strong>van</strong> diverse organisaties voor<br />
mensen met een handicap en<br />
heeft haar eigen Foundation opgezet.<br />
Sinds dit jaar zit ze bovendien<br />
in het comité <strong>van</strong> aanbeveling <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en.<br />
Hier is… Lucille Werner!<br />
Je steunt <strong>de</strong> <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong><br />
<strong>Ziek</strong>en. Waarom?<br />
‘Omdat ik vind dat mensen met een<br />
<strong>chronisch</strong>e ziekte of handicap respect<br />
verdienen. En omdat er in <strong>de</strong><br />
<strong>Week</strong> veel aandacht wordt besteed<br />
aan hun maatschappelijke positie.<br />
In het motto <strong>van</strong> 2007, Samen beter,<br />
kan ik me helemaal vin<strong>de</strong>n. Werken<br />
aan een betere positie en gezondheidszorg<br />
kun je niet alléén. Je kunt<br />
zelf kansen grijpen, maar je moet<br />
ook kansen krijgen. De Mis(s)-verkiezing<br />
voor onbeperkt Ne<strong>de</strong>rland die ik<br />
organiseer laat ook die twee kanten<br />
zien. Potentiële kandidaten krijgen<br />
<strong>de</strong> boodschap: durf te dromen, laat<br />
jezelf zien en neem <strong>de</strong> regie in eigen<br />
hand. En <strong>de</strong> kijker ziet dat <strong>de</strong>ze<br />
jonge mei<strong>de</strong>n tot veel in staat zijn.<br />
Ik houd me dus met beeldvorming<br />
bezig, maar spreek ook mensen<br />
aan op hun eigen kracht en wil<br />
4 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007<br />
hen stimuleren die te gebruiken.’<br />
Lucille Werner weet waarover ze<br />
praat. Zelf loopt ze moeilijk en dat is<br />
geen aanbeveling voor werk bij <strong>de</strong> tv.<br />
Het heeft haar er niet <strong>van</strong> weerhou<strong>de</strong>n<br />
een beken<strong>de</strong> tv-presentator te<br />
wor<strong>de</strong>n. ‘Als tiener wil<strong>de</strong> ik Madonna<br />
zijn. Later dacht ik: dat is misschien<br />
toch niet zo handig. Ik wil<strong>de</strong> erg<br />
graag presenteren, zoals an<strong>de</strong>ren<br />
graag verpleegkundige of dierenarts<br />
willen wor<strong>de</strong>n. Die keuze had niets<br />
te maken met mijn handicap, maakte<br />
het eer<strong>de</strong>r moeilijker. Maar door<br />
iets meer doorzettingsvermogen<br />
en iets meer power heb ik het toch<br />
bereikt.’<br />
Was het zo simpel?<br />
‘Natuurlijk heb ik weerstand gehad,<br />
maar ik had een droom en die móest<br />
ik waarmaken. Het was een blind<br />
geloof dat ik het kon en dat het zou<br />
lukken. Een combinatie <strong>van</strong> motivatie<br />
en optimisme.’<br />
Heb je veel steun <strong>van</strong> je omgeving<br />
gehad?<br />
‘Niet echt. Mijn ou<strong>de</strong>rs von<strong>de</strong>n dat<br />
ik maar secretaresse moest wor<strong>de</strong>n,<br />
veilig met mijn benen on<strong>de</strong>r tafel. Ze<br />
zei<strong>de</strong>n: je werpt jezelf voor <strong>de</strong> leeuwen!<br />
Want het is <strong>de</strong> wereld <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
glamour en <strong>de</strong> perfectie. En je bent<br />
nou eenmaal niet perfect. Maar ik<br />
Foto: Tros<br />
wil<strong>de</strong> gewoon niet geloven dat je als<br />
je an<strong>de</strong>rs loopt die kans niet zou krijgen.<br />
Op een gegeven moment heb ik<br />
niemand meer gezegd waar ik mee<br />
bezig was. Ik werkte als secretaresse<br />
en schreef stiekem naar omroepen<br />
om in aanmerking te komen voor<br />
een screentest. Ik weet nog goed dat<br />
ik tien jaar gele<strong>de</strong>n voor het eerst op<br />
tv zou komen. Ik heb mijn zus gebeld<br />
en gezegd: ik kom da<strong>de</strong>lijk op tv, met<br />
een klein programma, een spelletje.<br />
Mijn zus begon te gieren <strong>van</strong> het<br />
lachen en heeft mijn moe<strong>de</strong>r gebeld.<br />
Die dacht: dat is vast eenmalig.<br />
Maar het breid<strong>de</strong> zich uit, ik ging<br />
ook achter <strong>de</strong> schermen werken,<br />
werd verslaggever, redacteur…’
ik altijd gedacht: hoezo jij mij niet<br />
aantrekkelijk vin<strong>de</strong>n? Dan ben je<br />
maar een eikel! Ik ben een leuke<br />
vrouw, als jij dat niet ziet of die<br />
benen maar gek vindt, zoek je het<br />
maar uit! Je groeit over je onzekerheid<br />
heen, je <strong>de</strong>nkt: dit ben ik, meer<br />
kan ik er echt niet <strong>van</strong> maken.’<br />
Wat wil je an<strong>de</strong>ren met een <strong>chronisch</strong>e<br />
ziekte of handicap meegeven?<br />
‘Ik daag mensen uit om het beste <strong>van</strong><br />
hun leven te maken, zich te concentreren<br />
op wat mogelijk is, niet op<br />
wat niet mogelijk is. Als je een beetje<br />
ziek bent, kun je nog wel een beetje<br />
werken. Een meisje schreef me eens:<br />
ik snap wel wat je bedoelt hoor,<br />
maar ik lig in bed, <strong>de</strong> hele dag, zo<br />
ernstig is mijn handicap. Ik heb haar<br />
teruggeschreven: wat ik vind zal niet<br />
waterdicht zijn, niet ie<strong>de</strong>reen aanspreken<br />
en niet voor ie<strong>de</strong>reen gel<strong>de</strong>n.<br />
Maar jij hebt een leuke brief geschreven.<br />
Ik heb haar gestimuleerd iets<br />
met haar schrijftalent te doen. Nu<br />
heeft ze eens per week een column<br />
in een plaatselijke krant.’<br />
‘Ik daag mensen uit om het beste <strong>van</strong><br />
hun leven te maken’<br />
Conclusie?<br />
‘Je moet gáán voor je droom, dúrven,<br />
dóen. Dat is niet altijd makkelijk,<br />
zeker niet met een handicap, maar<br />
volgens mij kan ie<strong>de</strong>reen met wilskracht<br />
en geloof in zichzelf zijn<br />
ambities verwezenlijken. We komen<br />
wel uit een achterstandpositie, maar<br />
ik vraag me wel eens af of we ons<br />
door onze eigen onzekerheid daar<br />
ook niet een beetje zelf in plaatsen.’<br />
Dit jaar heb je voor <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> keer <strong>de</strong><br />
Mis(s)-verkiezing voor vrouwen met een<br />
handicap georganiseerd. Waarom kies<br />
je voor <strong>de</strong>ze vorm?<br />
‘Ik wil <strong>de</strong> massa bereiken, zodat men<br />
meer begrip krijgt voor <strong>de</strong>ze mensen<br />
en hun situatie kan inschatten. Daarvoor<br />
is <strong>de</strong> Mis(s)verkiezing bedacht,<br />
dan moet je af en toe op het randje<br />
gaan zitten. Die verkiezing levert uitein<strong>de</strong>lijk<br />
een ambassa<strong>de</strong>ur op voor<br />
mensen met een handicap. Ook <strong>de</strong><br />
mei<strong>de</strong>n die niet winnen, krijgen uitnodigingen.<br />
Deelname zet dus in<br />
hun leven heel wat in beweging. Het<br />
programma laat <strong>de</strong> kracht <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>elneemsters zien en het laat ze in<br />
hun waar<strong>de</strong>.’<br />
Heb je in je sociale leven last gehad<br />
<strong>van</strong> je handicap?<br />
‘Natuurlijk. Als puber <strong>de</strong>nk je dat<br />
niemand je leuk zal vin<strong>de</strong>n. Want je<br />
kunt niet op pumps lopen. Toch heb<br />
Waarvoor heb je <strong>de</strong> Lucille Werner<br />
Foundation opgezet?<br />
‘Om <strong>de</strong> beeldvorming te veran<strong>de</strong>ren.<br />
Het is écht niet leuk om in een rolstoel<br />
in een onaangepaste samenleving<br />
te moeten leven! Daar moet snel<br />
veel aan gedaan wor<strong>de</strong>n. Maar je<br />
kunt niet een hele samenleving<br />
ineens veran<strong>de</strong>ren. Dat zijn processen.<br />
Als ik bovenaan een trap zon<strong>de</strong>r<br />
leuningen sta, kan ik er ook niet af.<br />
Ik prikkel mensen om hierbij stil te<br />
staan. Dat doe ik door <strong>de</strong> beeldvorming<br />
aan te pakken. Voor een goe<strong>de</strong><br />
ontmoeting en meer begrip moet<br />
je weten dat iemand in een rolstoel<br />
niet eng is en iemand met een<br />
spasme niet gek. Hoe meer mensen<br />
je ziet met een handicap, hoe<br />
gewoner het wordt. Daarvoor zet<br />
ik het medium tv in.’<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 5
Actief op <strong>de</strong> arbeidsmarkt<br />
Op een nieuw spoor,<br />
met dank aan <strong>de</strong> cursus<br />
Jeugdhulpverlener Jacqueline<br />
Freiboth (41) volg<strong>de</strong> in 2006 Met je<br />
ziekte aan <strong>de</strong> slag. Bij die cursus<br />
vond ze <strong>de</strong> steun om op haar werk<br />
goed met haar ziekte om te kunnen<br />
gaan.<br />
Toen Jacqueline in 2002 hoor<strong>de</strong> dat<br />
ze multiple sclerose had, ken<strong>de</strong> ze<br />
<strong>de</strong> ziekte alleen <strong>van</strong> naam. ‘De eerste<br />
week draai<strong>de</strong> ik overuren met <strong>de</strong><br />
computer, ik wil<strong>de</strong> wéten.<br />
Onwetendheid maakt angstig.’ Haar<br />
ziekte maakt haar momenteel vooral<br />
moe en tast haar kortetermijngeheugen<br />
aan. ‘Gelukkig ben ik mobiel,<br />
voor mijn werk moet ik veel op stap.’<br />
Jacqueline is open over haar ziekte,<br />
en haar werkgever reageert met<br />
begrip en on<strong>de</strong>rsteuning. Toch werd<br />
ze op een bepaald moment ongerust.<br />
Veel <strong>zieken</strong> kunnen<br />
absoluut niet voor<br />
zichzelf opkomen<br />
‘Alles wat ik personeelszaken en <strong>de</strong><br />
werkbegelei<strong>de</strong>r vertel, belandt in<br />
mijn dossier. Is dat handig, vroeg ik<br />
me af. Ik werk er al zeventien jaar en<br />
als ik thuisblijf is het niet voor<br />
zweetvoeten, maar toch… Het is een<br />
zakelijk bedrijf en er vliegt wel eens<br />
iemand uit. In <strong>de</strong> zomer <strong>van</strong> 2006<br />
hoor<strong>de</strong> ik over <strong>de</strong> cursus Met je ziekte<br />
aan <strong>de</strong> slag. Die ging precies over<br />
mijn vragen: wat betekent mijn ziekte<br />
voor het werk? Hoe praat ik erover<br />
met collega’s en leidinggeven<strong>de</strong>n?<br />
Hoe voorkom ik dat het werk me<br />
teveel wordt? Welke aanpassingen<br />
zijn mogelijk? Ik heb me meteen<br />
aangemeld.’<br />
Veilig en constructief<br />
Inmid<strong>de</strong>ls is <strong>de</strong> laatste bijeenkomst<br />
achter <strong>de</strong> rug. Jacqueline is enthousiast.<br />
‘Ik kreeg eerst een persoonlijk<br />
gesprek met <strong>de</strong> cursusleidster, die<br />
zelf ervaring heeft met een <strong>chronisch</strong>e<br />
ziekte. We zaten met z’n achten<br />
in een groep. We praatten over persoonlijke<br />
dingen, maar omdat die op<br />
het werk betrekking had<strong>de</strong>n, was het<br />
veilig en constructief. Met een acteur<br />
hebben we gesprekken met leidinggeven<strong>de</strong>n<br />
geoefend. Belangrijk, want<br />
veel <strong>zieken</strong> kunnen absoluut niet<br />
voor zichzelf opkomen. Niet vrolijk<br />
werd ik <strong>van</strong> <strong>de</strong> bedrijfsarts die uitleg<br />
gaf over <strong>de</strong> WIA. Ne<strong>de</strong>rland is niet<br />
meer zo zorgzaam als vroeger. Wel<br />
goed om te weten.’<br />
De persoonlijke aanpak <strong>van</strong> <strong>de</strong> cursus<br />
zette haar op een nieuw spoor.<br />
‘Ik ben een blij persoon, maar ik heb<br />
veel angst weggestopt. Angst voor het<br />
grillige verloop <strong>van</strong> <strong>de</strong> ziekte. Hoe<br />
mobiel blijf ik, houdt mijn geheugen<br />
het? Ik ga nu met een haptonoom<br />
die angst aanpakken. Want ik kwek<br />
wel lekker, maar ik moet ook durven<br />
voelen.’ (LS)<br />
6 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
Jacqueline Freiboth<br />
gaat voor haar<br />
werk veel op stap.<br />
Werken aan<br />
<strong>de</strong> juiste balans<br />
Frank <strong>van</strong> Dijk*<br />
Voor ie<strong>de</strong>re werknemer is het belangrijk <strong>de</strong> balans te bewaken tussen<br />
belastbaarheid en <strong>de</strong> belasting door werk, taken thuis en sociale<br />
activiteiten. Voor mensen met een <strong>chronisch</strong>e aandoening geldt dat<br />
nog net een tikje meer.<br />
Met je ziekte aan <strong>de</strong> slag is ontwikkeld<br />
bij het Coronel Instituut voor Arbeid<br />
en Gezondheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> Universiteit<br />
<strong>van</strong> Amsterdam. Deelname is gratis.<br />
De effectiviteit <strong>van</strong> <strong>de</strong> cursus wordt<br />
on<strong>de</strong>rzocht. Mensen die zich aanmel<strong>de</strong>n<br />
komen door loting in een groep<br />
<strong>de</strong>elnemers en niet-<strong>de</strong>elnemers<br />
terecht. Stichting Instituut GAK is<br />
een <strong>van</strong> <strong>de</strong> financiers <strong>van</strong> <strong>de</strong> cursus.<br />
Meer weten?<br />
Surf naar www.amc.nl/coronel<br />
en klik op fol<strong>de</strong>rs of bel 020-5663801.<br />
Met <strong>chronisch</strong>e klachten moet je extra<br />
op jezelf letten. Je on<strong>de</strong>rvindt last <strong>van</strong> je<br />
aandoening en moet regelmatig naar<br />
een dokter of fysiotherapeut. Zo’n<br />
bezoek kost tijd en energie. Toch is het<br />
met <strong>de</strong> juiste voorwaar<strong>de</strong>n vaak goed<br />
mogelijk aan het werk te blijven. Het<br />
begint met accepteren dat je wat mankeert.<br />
Je moet leren omgaan met <strong>de</strong><br />
hin<strong>de</strong>rlijke beperkingen als gevolg <strong>van</strong><br />
je ziekte en medicijngebruik, met vermoeidheid<br />
na kanker of met <strong>de</strong> angst<br />
voor een nieuw hartinfarct. Behalve je<br />
eigen houding is die <strong>van</strong> je werkomgeving<br />
<strong>van</strong> groot belang. Staan leiding en<br />
collega's open voor een gesprek?<br />
Helpen zij bij het vin<strong>de</strong>n <strong>van</strong> oplossingen<br />
en zeggen ze bijtijds dat je beter<br />
kunt stoppen als je te moe wordt? Maar<br />
ontzien ze je ook niet onnodig, bijvoorbeeld<br />
met kritiek geven? Een goe<strong>de</strong><br />
houding <strong>van</strong> je omgeving versterkt jouw<br />
vermogen om het werk goed en zo<br />
gezond mogelijk te doen.<br />
Let er ook op dat <strong>de</strong> belasting op het<br />
werk tijdig wordt aangepast, zodat je -<br />
bijvoorbeeld - werktij<strong>de</strong>n krijgt die passen<br />
bij wat je aankunt. Soms moet je<br />
kiezen voor taken die je goed aankunt,<br />
soms juist voor taken die je on<strong>de</strong>r <strong>de</strong><br />
knie wilt krijgen. Met behulp <strong>van</strong> zorgverzekeraars,<br />
UWV en bedrijf zijn aanpassingen<br />
op <strong>de</strong> werkplek te financieren.<br />
Erover praten<br />
Voor meer begrip en aangepaste<br />
arbeidsvoorwaar<strong>de</strong>n zul je met je collega’s<br />
en leidinggeven<strong>de</strong> moeten praten<br />
over wat je mankeert. Dat valt vaak<br />
niet mee, zeker niet als <strong>de</strong> chef je min<strong>de</strong>r<br />
goed ligt. Maar voor leiding en collega’s<br />
is dat evenmin gemakkelijk.<br />
Hoe begin je bijvoorbeeld een gesprek<br />
over <strong>de</strong>pressie of reuma?<br />
Huisarts en medisch specialist kunnen<br />
met je mee<strong>de</strong>nken over manieren om je<br />
werk goed vol te hou<strong>de</strong>n. Dat geldt ook<br />
voor an<strong>de</strong>re zorgverleners, zoals <strong>de</strong><br />
audioloog, <strong>de</strong> diabetesconsulent of <strong>de</strong><br />
longverpleegkundige.<br />
Trek tijdig aan <strong>de</strong> bel<br />
als je werkbelasting<br />
te groot wordt<br />
Be<strong>de</strong>nk dat bedrijfsarts en arboverpleegkundige<br />
er niet zijn voor controle<br />
op verzuim maar om je te steunen in je<br />
werk. Het kan helpen als management<br />
en OR verklaren dat zij werknemers met<br />
<strong>chronisch</strong>e gezondheidsklachten voor<br />
het bedrijf willen behou<strong>de</strong>n. Kaart dit<br />
eens aan op je bedrijf. De arbodienst<br />
kan een workshop voor leidinggeven<strong>de</strong>n<br />
verzorgen over een goe<strong>de</strong> omgang met<br />
werknemers met gezondheidsklachten.<br />
Voor jou als werknemer zijn er speciale<br />
voorzieningen en trainingen als je<br />
dreigt vast te lopen. Bij complexe medische<br />
problematiek rond ziekte en arbeid<br />
kun je, na verwijzing door een arts,<br />
terecht bij enkele universitaire medische<br />
centra.<br />
Blijf zelf <strong>de</strong> verhouding tussen je belasting<br />
en belastbaarheid goed in <strong>de</strong> gaten<br />
hou<strong>de</strong>n. En trek tijdig aan <strong>de</strong> bel als je<br />
vindt dat het evenwicht gevaar loopt.<br />
Meer informatie: www.mensenarbeid.nl<br />
* Hoogleraar Coronel Instituut voor<br />
Arbeid en Gezondheid <strong>van</strong> het AMC<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 7
thuiszorg woonsupport maaltijdservice<br />
ECR wonen zorghotel vakantie<br />
RAZ services en zorg:<br />
Thuis, on<strong>de</strong>rweg en op vakantie<br />
De RAZ (Stichting Resi<strong>de</strong>ntiële & Ambulante zorg) biedt alle vormen<br />
<strong>van</strong> service en zorg om mensen met een zorgvraag te on<strong>de</strong>rsteunen.<br />
Onze dienstverlening bestaat uit:<br />
• Alle vormen <strong>van</strong> zorg aan huis • European Care Resi<strong>de</strong>nces (ECR),<br />
• Services aan huis:<br />
resi<strong>de</strong>ntiële woonzorgvoorzieningen<br />
- Woonsupport<br />
o.a in Bosch en Duin, Huis ter Hei<strong>de</strong>,<br />
- Personenalarmering<br />
Amersfoort en Utrecht<br />
- Maaltijdservice<br />
• Eigen vakantieparken, o.a. ECR Hotel &<br />
- Administratieve dienstverlening<br />
Resort 'Groot Stokkert' in Wapenveld en<br />
• GGG-lidmaatschap, servicepakket met Care Holidays Heino in Heino.<br />
uitgebrei<strong>de</strong> voor<strong>de</strong>elregelingen • European Care & Travel Agency (ECT),<br />
• Zorghotelservice<br />
het reisbureau waarmee men met zorg en<br />
zon<strong>de</strong>r drempels met vakantie kan gaan.<br />
Meer informatie:<br />
www.razorg.nl en www.ecresi<strong>de</strong>nces.eu<br />
of via ons service- en zorgnummer: 030 601 25 00.<br />
...’persoonlijke service en zorg waarbij u zich thuis voelt’...
DubbelOp<br />
Tekst en foto: Liesbeth Sluiter<br />
'Bij stress slaat mijn stofwisseling helemaal<br />
dicht. Toen ik jong was al,' zegt<br />
Neeltje Wessels (58). Na <strong>de</strong> geboorte<br />
<strong>van</strong> haar dochter bleef ze te zwaar en<br />
ondanks veel zwemmen, fietsen en<br />
achttien jaar sportschool is dat nog<br />
steeds zo. 'Soms vind ik het oneerlijk, ik<br />
train zo hard en word er niet voor<br />
beloond. Ik heb nu zelfs twee versleten<br />
knieën. Toch is sporten belangrijk. In <strong>de</strong><br />
zwemclub <strong>van</strong> <strong>de</strong> Obesitas Vereniging<br />
genieten mensen <strong>van</strong> <strong>de</strong> gewichtloosheid<br />
in het water. Sommigen hebben uit<br />
gêne twintig jaar niet gezwommen.<br />
Zware mensen leven vaak teruggetrokken.<br />
Zon<strong>de</strong>r jas naar buiten? Nooit, hoe<br />
mooi <strong>de</strong> zon ook schijnt. Sporten geeft<br />
je je vrijheid terug.'<br />
Zeshon<strong>de</strong>rd meter <strong>van</strong> haar huis ligt<br />
<strong>de</strong> sportschool waar ze twee keer<br />
per week twee uur traint, en waar<br />
Ruud <strong>van</strong> Krimpen (53) hoofdinstructeur<br />
is. 'Hij trekt me vaak uit het slop,'zegt<br />
Neeltje. 'Door sleur zit je soms op een<br />
dood spoor.' Ruud: 'Er komen hier veel<br />
mensen zoals Neeltje. Ie<strong>de</strong>reen krijgt een<br />
persoonlijke bena<strong>de</strong>ring. Geen enkel trainingsschema<br />
is gelijk, het verrassingselement<br />
moet erin blijven.'<br />
Als iemand zich aanmeldt, meet hij<br />
bloeddruk, longinhoud, knijpkracht en<br />
vetpercentage. 'Ik kijk ook naar <strong>de</strong> doelstelling,<br />
en hoe iemand in elkaar steekt.<br />
Ik vraag naar klachten, medicijngebruik,<br />
dieet. Uithongerpraktijken zijn niet goed,<br />
af en toe valt hier iemand flauw <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
honger. Sommige mensen stuur ik naar<br />
<strong>de</strong> huisarts, dat zijn lopen<strong>de</strong> tijdbommen.'<br />
Neeltje: 'Je moet altijd zelf <strong>de</strong><br />
grens aangeven.' Ruud: 'Je moet nooit<br />
door je plafond gaan, maar met discipline<br />
kunnen mensen veel. Ik heb een<br />
vrouw <strong>van</strong> 115 kilo zien afvallen tot 70<br />
kilo. Je bent wel veroor<strong>de</strong>eld tot training.'<br />
Neeltje: 'Je bent <strong>chronisch</strong>!'<br />
Toch vindt ze zichzelf niet <strong>chronisch</strong><br />
ziek. 'Mijn gewicht belast me, ik ben<br />
korta<strong>de</strong>mig en heb ook suiker. Maar ik<br />
wil gewoon leven. Door het sporten blijf<br />
ik soepel, ik kan wel mijn eigen veters<br />
dichtknopen.'<br />
Ne<strong>de</strong>rlandse Obesitas Vereniging<br />
033-4224031<br />
informatie@obesitasvereniging.nl<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 9
Asn<br />
Agis maakt zich sterk voor <strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> úw zorg. Daar<br />
spannen wij ons elke dag voor in. Uw wensen en uw behoeften<br />
staan bij ons centraal. Het verbeteren <strong>van</strong> <strong>de</strong> zorg voor mensen<br />
met een <strong>chronisch</strong>e aandoening kunnen wij natuurlijk niet<br />
alleen. Wij werken daarom nauw samen met <strong>zieken</strong>huizen en<br />
zorgverleners, zoals fysiotherapeuten en huisartsen. En met<br />
maar liefst 22 patiëntenverenigingen. Zij weten immers als<br />
geen an<strong>de</strong>r wat u bezighoudt. Wij proberen zoveel mogelijk<br />
onze producten en diensten daarop aan te passen. En daarmee<br />
krijgt u <strong>de</strong> zorg waar u recht op hebt. Zorg op maat!<br />
Wilt u weten wat zorg op maat voor u inhoudt?<br />
Stuur dan <strong>van</strong>daag nog <strong>de</strong> antwoordcoupon,<br />
in het mid<strong>de</strong>n <strong>van</strong> dit blad, ingevuld retour.<br />
Voor meer informatie:<br />
www.agisweb.nl/patientenverenigingen<br />
of bel: 0900 040 03 06 (€ 0,05 p/min).<br />
Samen sterk!<br />
Agis en patiëntenverenigingen.<br />
1
Onverklaarbare aandoeningen<br />
Ga eens<br />
vroeg<br />
naar bed<br />
Veel mensen hebben last <strong>van</strong> klachten waarvoor<br />
een arts geen oorzaak kan vin<strong>de</strong>n. Zulke<br />
‘onverklaarbare’ aandoeningen zijn bijvoorbeeld<br />
ME, whiplash en RSI. Nienke Hagenaars<br />
(33) heeft al <strong>van</strong>af haar achttien<strong>de</strong> last <strong>van</strong><br />
hevige vermoeidheid.<br />
Het begon met een <strong>chronisch</strong>e keelontsteking,<br />
vertelt Nienke. Toen ze<br />
haar aman<strong>de</strong>len wil<strong>de</strong> laten knippen<br />
bleek dat ze <strong>de</strong> ziekte <strong>van</strong> Pfeiffer<br />
had. Ze ziekte uit en liet zich opereren.<br />
Maar ook daarna bleef ze tobben.<br />
<strong>Chronisch</strong>e vermoeidheid, spierklachten,<br />
keelklachten, ‘algehele<br />
malaise.’ Tot Nienke alleen nog maar<br />
thuis bij haar ou<strong>de</strong>rs op <strong>de</strong> bank kon<br />
hangen. Gesprekken met een psycholoog<br />
waren zinvol. Die oor<strong>de</strong>el<strong>de</strong> dat<br />
ze psychisch gezond in elkaar zat.<br />
De klachten bleven. Nienke sukkel<strong>de</strong><br />
<strong>van</strong> huisarts naar specialist, <strong>van</strong> specialist<br />
naar huisarts. Ze ontmoette<br />
zel<strong>de</strong>n begrip. Dat is een <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
grote problemen met onverklaarbare<br />
klachten. ‘Je moet je erg ver<strong>de</strong>digen,<br />
omdat het zo onzichtbaar is,’ zegt ze.<br />
En dan die adviezen! ‘Ik ben ook wel<br />
eens moe,’ zegt <strong>de</strong> een, <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r<br />
raadt aan om vroeg naar bed te gaan.<br />
Maar slapen<br />
helpt niet,<br />
weet Nienke.<br />
‘Je accu loopt<br />
wel leeg, maar<br />
laadt niet meer op.’<br />
Bij het Kenniscentrum <strong>Chronisch</strong>e<br />
Vermoeidheid in Nijmegen namen ze<br />
Nienke serieus. Ze kreeg <strong>de</strong> diagnose<br />
ME/CVS: <strong>chronisch</strong> vermoeidheidssyndroom.<br />
Haar klachten waren niet<br />
verdwenen, maar Nienke leer<strong>de</strong> er<br />
wel steeds beter mee leven.<br />
Ze ging enkele uren per week als vrijwilliger<br />
werken bij een organisatie<br />
die haar later in dienst nam. En ze<br />
was actief in <strong>de</strong> ME/CVS-Stichting.<br />
Vijf jaar gele<strong>de</strong>n knapte ze een stuk<br />
op, zomaar, zon<strong>de</strong>r aanwijsbare<br />
re<strong>de</strong>n. Ze kon meer werkuren aan.<br />
Ze was inmid<strong>de</strong>ls getrouwd, maar<br />
aan kin<strong>de</strong>ren durft ze niet te begin-<br />
‘Onverklaar<strong>de</strong> klachten gezamenlijk probleem’<br />
Als je geen fysieke oorzaak voor klachten kunt vin<strong>de</strong>n, bestaan <strong>de</strong>ze niet, vin<strong>de</strong>n<br />
sommige medici. Dan zal het wel psychisch zijn. Maar dat er geen oorzaak wordt<br />
gevon<strong>de</strong>n, wil niet zeggen dat <strong>de</strong> klachten niet reëel zijn, zegt Judith Sluiter <strong>van</strong><br />
het Coronel Instituut voor Gezondheid en Arbeid. ‘Ik doe on<strong>de</strong>rzoek on<strong>de</strong>r mensen<br />
met RSI. Daaruit blijkt dat RSI-klachten <strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> leven flink aantasten.<br />
Dat maakt het belangrijk er iets mee te doen. Als medici geen diagnose kunnen<br />
stellen, zijn ze geneigd het daarbij te laten. Maar die situatie is een gezamenlijk<br />
probleem <strong>van</strong> hen en <strong>de</strong> patiënt. Samen kunnen ze kijken wat er met die<br />
klacht te doen is. De arts kan nagaan hoe hij <strong>de</strong>ze patiënt met zijn klachten zo<br />
goed mogelijk kan helpen om te blijven functioneren. Begrip hebben en informatie<br />
geven zijn doorslaggevend bij een goe<strong>de</strong> begeleiding.’ (VH)<br />
nen. ‘Dat is fysiek te zwaar,’ zegt ze.<br />
Toch is ze heel actief ‘voor een MEpatiënt’.<br />
‘Maar in vergelijking met<br />
een leeftijdgenoot zon<strong>de</strong>r klachten is<br />
mijn leven een stuk beperkter.’<br />
Zestien tot twintig uur per week werken<br />
is het hoogst haalbare. ’s Avonds<br />
is ze te moe om een boek te lezen.<br />
Toch merkt <strong>de</strong> buitenwereld nauwelijks<br />
dat ze ziek is. ‘Mensen zijn vaak<br />
verbaasd als ze horen dat ik ME heb.’<br />
Mensen met <strong>chronisch</strong>e vermoeidheid<br />
adviseert ze om in beweging te<br />
blijven: ‘Blijf niet in bed liggen, daar<br />
ga je niet mee vooruit. Doe wat je<br />
kunt, in een goe<strong>de</strong> verhouding tussen<br />
activiteit en inactiviteit. Ga geen<br />
activiteiten vermij<strong>de</strong>n, zet door,<br />
maar luister goed naar jezelf.’ Ook<br />
contact met <strong>de</strong> ME/CVS-stichting kan<br />
ze aanra<strong>de</strong>n. De informatie en het<br />
lotgenotencontact die ze daar vond,<br />
hebben veel voor haar betekend.<br />
Nienke gaat nog maar zel<strong>de</strong>n naar <strong>de</strong><br />
huisarts. ‘Mijn kwaliteit <strong>van</strong> leven is<br />
goed, vind ik. <strong>Ziek</strong> zijn is een on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el<br />
<strong>van</strong> mijn leven, maar ik laat me<br />
er niet door lei<strong>de</strong>n.’<br />
www.mecvs.net<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 11
De Vereenig<strong>de</strong> Arbeidskundige Compagnie experts in passend werk<br />
Vele han<strong>de</strong>n han<strong>de</strong>n maken maken licht werk licht werk<br />
Verpleeghuis Riethorst Riethorst Stromenland Stromenland in Geertrui<strong>de</strong>nberg in Geertrui<strong>de</strong>nberg biedt biedt met on<strong>de</strong>rsteuning<br />
met on<strong>de</strong>rsteuning<br />
<strong>de</strong> Vereenig<strong>de</strong> <strong>van</strong> Vereenig<strong>de</strong> Arbeidskundige Arbeidskundige Compagnie 7 jongeren Compagnie met 7 een jongeren handicap met een<br />
<strong>van</strong><br />
unieke een handicap kans op een normale unieke kans baan. op Het een verpleeghuis normale baan. bood op Het 14 verpleeghuis<br />
<strong>de</strong>cember jl. een<br />
arbeidscontract bood op 14 <strong>de</strong>cember aan Rob, jl. Guus, een Whitney, arbeidscontract Els, Niki, aan Loena Wieke, en Annemiek. Maurice, De aanpak<br />
met Priscilla, begeleiding Tamara, is uniek Johnny, voor Daisy Ne<strong>de</strong>rland. en Colinda. In april De is aanpak een twee<strong>de</strong> met groep begeleiding jonggehandicapten<br />
uniek voor aan Ne<strong>de</strong>rland.In slag gegaan. april Ze is werken een twee<strong>de</strong> bij scholengemeenschap groep jonggehandicapten 'Arentheemaan<br />
College' <strong>de</strong> slag in gegaan. Arnhem Ze in werken on<strong>de</strong>rsteunen<strong>de</strong> bij scholengemeenschap diensten. Zo doen enkele 'Arentheem ex-leerlingen College'<br />
is<br />
<strong>van</strong> in Arnhem een mytylschool in on<strong>de</strong>rsteunen<strong>de</strong> administratief diensten. werk, ex-leerlingen Zo doen enkele <strong>van</strong> een ex-leerlingen praktijkschool <strong>van</strong><br />
een mytylschool administratief werk, ex-leerlingen <strong>van</strong> een praktijkschool<br />
helpen <strong>de</strong> conciërge bij het on<strong>de</strong>rhoud <strong>van</strong> het terrein en bij opruimwerkzaamhe<strong>de</strong>n,<br />
an<strong>de</strong>ren on<strong>de</strong>rsteunen het werk in <strong>de</strong> keuken en het restaurant.<br />
helpen <strong>de</strong> conciërge bij het on<strong>de</strong>rhoud <strong>van</strong> het terrein en bij opruimwerkzaamhe<strong>de</strong>n,<br />
an<strong>de</strong>ren on<strong>de</strong>rsteunen het werk in <strong>de</strong> keuken en het restaurant.<br />
Intussen<br />
Intussen<br />
is<br />
is<br />
er<br />
er<br />
nóg<br />
nóg<br />
een<br />
een<br />
school<br />
school<br />
die<br />
die<br />
jonggehandicapten<br />
jonggehandicapten<br />
een arbeidsplek<br />
een arbeidsplek<br />
biedt,<br />
gaat biedt, er gaat binnenkort er binnenkort een schoonmaakploeg een schoonmaakploeg aan <strong>de</strong> slag, aan en <strong>de</strong> komt slag, er en werk komt in er<br />
een werk wasserij in een en wasserij bij een autowasstraat.<br />
en bij een autowasstraat.<br />
Docenten werken werken door door<br />
Relatief veel veel docenten zijn zijn geheel of of ge<strong>de</strong>eltelijk arbeidsongeschikt gewor<strong>de</strong>n. gewor<strong>de</strong>n.<br />
Een groot <strong>de</strong>el <strong>de</strong>el daar<strong>van</strong> wegens wegens psychische psychische klachten. klachten. De Vereenig<strong>de</strong> De Vereenig<strong>de</strong> Arbeids-<br />
Arbeidskundige Compagnie Compagnie heeft in opdracht heeft in <strong>van</strong> opdracht het UWV <strong>van</strong> een het doeltreffen<strong>de</strong> UWV een doeltreffen<strong>de</strong> methodiek<br />
ontwikkeld methodiek die ontwikkeld leidt tot die terugkeer leidt tot <strong>van</strong> terugkeer leerkrachten <strong>van</strong> leerkrachten in het on<strong>de</strong>rwijs. in het on<strong>de</strong>rwijs.<br />
Jobcoaching: een goe<strong>de</strong> een goe<strong>de</strong> overstap overstap <strong>van</strong> opleiding <strong>van</strong> opleiding naar werk naar werk<br />
Voor sommige mensen is het is het lastig lastig om om <strong>de</strong> overstap <strong>de</strong> overstap <strong>van</strong> opleiding <strong>van</strong> opleiding naar werk naar te<br />
maken. werk te Dat maken. geldt bijvoorbeeld Dat geldt bijvoorbeeld <strong>de</strong>genen voor die <strong>de</strong>genen een beperking die een hebben beperking om te<br />
werken hebben of om omdat te werken het gaat of om omdat psychiatrische het gaat om patiënten psychiatrische die een arbeidstraining<br />
patiënten die<br />
een arbeidstraining <strong>van</strong>uit hun instelling hebben gekregen. Deze mensen<br />
<strong>van</strong>uit hun instelling hebben gekregen. Deze mensen hebben goe<strong>de</strong> begeleiding<br />
hebben goe<strong>de</strong> begeleiding nodig. Het liefst <strong>van</strong> iemand die hen en hun<br />
nodig. Het liefst <strong>van</strong> iemand die hen en hun situatie goed kent. Die begeleiding<br />
situatie goed kent. Die begeleiding hebben ze ook, zolang ze nog verbon<strong>de</strong>n<br />
hebben<br />
zijn aan<br />
ze<br />
hun<br />
ook,<br />
school<br />
zolang<br />
of<br />
ze<br />
instelling.<br />
nog verbon<strong>de</strong>n<br />
Maar<br />
zijn<br />
<strong>de</strong><br />
aan<br />
inzet<br />
hun<br />
<strong>van</strong><br />
school<br />
<strong>de</strong> begelei<strong>de</strong>r<br />
of instelling.<br />
stopt<br />
Maar meestal <strong>de</strong> inzet als ze <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong> muren begelei<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> stopt instelling meestal of <strong>de</strong> als school ze <strong>de</strong> muren verlaten <strong>van</strong> en <strong>de</strong> werknemer instelling<br />
of wor<strong>de</strong>n. school De verlaten Vereenig<strong>de</strong> en werknemer Arbeidskundige wor<strong>de</strong>n. Compagnie De Vereenig<strong>de</strong> draagt Arbeidskundige zorg voor een<br />
Compagnie goe<strong>de</strong> voortzetting draagt zorg <strong>van</strong> voor <strong>de</strong> een begeleiding goe<strong>de</strong> voortzetting ook nadat <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong> school begeleiding of instelling ook<br />
nadat verlaten <strong>de</strong> school is. De of inzet instelling <strong>van</strong> een verlaten begelei<strong>de</strong>r is. De die inzet <strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong>elnemer een begelei<strong>de</strong>r kent, die zorgt <strong>de</strong> <strong>van</strong>af<br />
<strong>de</strong>elnemer het begin kent, voor een zorgt soepele <strong>van</strong>af het overgang begin voor naar een werk. soepele overgang naar werk.<br />
De Vereenig<strong>de</strong> Arbeidskundige Compagnie (VAC) heeft een aantal<br />
bijzon<strong>de</strong>re initiatieven ontwikkeld, die mens en werk bij elkaar brengen.<br />
Deze projecten zijn voortgekomen uit een intensieve samenwerking met<br />
betrokkenen en daardoor zeer succesvol.<br />
Wilt u meer informatie om te zien of u kunt <strong>de</strong>elnemen aan een project of<br />
wilt u weten of samenwerking met <strong>de</strong> VAC ook voor u interessant is? Kijk<br />
op onze site www.v-a-c.nl. Daar vindt u ook meer informatie over <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re<br />
activiteiten <strong>van</strong> <strong>de</strong> VAC. U kunt natuurlijk ook bellen naar 0162-322464.<br />
Volwassenen die <strong>de</strong> gevolgen on<strong>de</strong>rvin<strong>de</strong>n <strong>van</strong> een lichamelijk<br />
letsel of beperking wor<strong>de</strong>n behan<strong>de</strong>ld en begeleid in<br />
Hoensbroeck Revalidatiecentrum. Dat kan in <strong>de</strong> vorm <strong>van</strong><br />
opname, dagbehan<strong>de</strong>ling en poliklinische consulten in<br />
Hoensbroek en in samenwerking met <strong>de</strong> Limburgse <strong>zieken</strong>huizen.<br />
Nieuw in ons aanbod is <strong>de</strong> arbeidspoli. Revalidanten kunnen<br />
hierin, aansluitend of parallel aan hun revalidatieprogramma,<br />
gebruik maken <strong>van</strong> een breed scala aan reïntegratiemid<strong>de</strong>len.<br />
Zodat zij na <strong>de</strong> revalidatie direct <strong>de</strong> stap naar arbeid kunnen<br />
maken.<br />
Meer weten over Hoensbroeck Revalidatiecentrum of <strong>de</strong><br />
arbeidspoli? Bel met 045 - 528 28 28 of kijk op www.srl.nl<br />
Zandbergsweg 111 - 6432 CC Hoensbroek<br />
www.srl.nl<br />
Het centrum maakt <strong>de</strong>el uit <strong>van</strong> Stichting Revalidatie Limburg (SRL).
Zorgconsumenten<br />
Verzekeringen Thuiszorg Geneesmid<strong>de</strong>len Voedingssupplementen Hulpmid<strong>de</strong>len Zorg en gemak<br />
Samen winkelen bij Zorg6<br />
Samen zorg, hulpmid<strong>de</strong>len,<br />
verzekeringen<br />
en allerlei an<strong>de</strong>re<br />
gezondheidsproducten<br />
inkopen en zo een<br />
tegenwicht vormen<br />
tegen <strong>de</strong> macht <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> grote aanbie<strong>de</strong>rs<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong>ze producten.<br />
Met dat doel is an<strong>de</strong>rhalf<br />
jaar gele<strong>de</strong>n<br />
Zorg6 opgericht.<br />
Zes organisaties in <strong>de</strong> zorg - BOSK, Crohn en<br />
Colitis Ulcerosa Vereniging Ne<strong>de</strong>rland,<br />
Reumapatiëntenbond, Algemene Ne<strong>de</strong>rlandse<br />
Gehandicapten Organisatie, Per Saldo en<br />
Epilepsie Vereniging Ne<strong>de</strong>rland - hebben aan<br />
<strong>de</strong> wieg <strong>van</strong> Zorg6 gestaan. Inmid<strong>de</strong>ls is het<br />
aantal aangesloten organisaties uitgegroeid<br />
tot tien. Er staan er nog meer te trappelen om<br />
mee te doen, vertelt Zorg6-directeur Aline<br />
Saers. Dat is mooi, want hoe meer le<strong>de</strong>n, hoe<br />
meer inkoopmacht. Saers: ‘Wij willen <strong>de</strong> positie<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> consument in <strong>de</strong> zorg versterken en<br />
innovatie stimuleren. We vertegenwoordigen<br />
nu al hon<strong>de</strong>rdduizend le<strong>de</strong>n. Dat geeft ons een<br />
sterke on<strong>de</strong>rhan<strong>de</strong>lingspositie bij het inkopen<br />
<strong>van</strong> producten en het bedingen <strong>van</strong> kortingen.’<br />
Zorg6 werkt met expertgroepen, vertelt Saers.<br />
‘We willen goed weten wat we op onze site<br />
aanbie<strong>de</strong>n. In <strong>de</strong> expertgroepen zitten mensen<br />
die zelf een product nodig hebben. Die bepalen<br />
waaraan volgens hen zo’n product moet voldoen.<br />
Als dat dui<strong>de</strong>lijk is, gaan we met producenten<br />
in gesprek over het product, kortingen,<br />
levertijd en service.’<br />
Korting voor le<strong>de</strong>n<br />
Ie<strong>de</strong>reen kan via <strong>de</strong> webshop <strong>van</strong> Zorg6 producten<br />
inkopen. Wel krijgen le<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
aangesloten verenigingen veel producten<br />
goedkoper dan niet-le<strong>de</strong>n. De koper kan kiezen<br />
uit een gestaag groeiend pakket. Hij vindt op<br />
<strong>de</strong> site kleine ADL-hulpmid<strong>de</strong>len, rollators,<br />
incontinentiemateriaal, voedingspreparaten,<br />
verzekeringen en nog veel meer producten.<br />
Op het aanbod komen steeds meer kopers<br />
af, vertelt Saers. Door verbetering <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
productpresentatie moet hun aantal nog<br />
meer stijgen.<br />
Om <strong>de</strong> keuzevrijheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> cliënt te bevor<strong>de</strong>ren<br />
wil Zorg6 het werken met persoonsgebon<strong>de</strong>n<br />
budgetten bevor<strong>de</strong>ren. Saers: ‘Wij vin<strong>de</strong>n<br />
het belangrijk dat pgb’s in <strong>de</strong> basisverzekering<br />
komen. We hebben nu al een pgb voor visueel<br />
gehandicapten. De huisarts of het regionaal<br />
centrum schrijft een briefje naar <strong>de</strong> verzekeraar,<br />
die <strong>de</strong> cliënt een bedrag uitbetaalt waarmee<br />
die kan gaan inkopen. Het is dus niet<br />
langer meer <strong>de</strong> verzekeraar die bepaalt wat je<br />
moet kopen.’<br />
Sheetfee<strong>de</strong>r<br />
Een taak <strong>van</strong> Zorg6 die er door alle drukte<br />
soms nog wat bij inschiet, is het stimuleren<br />
<strong>van</strong> productinnovatie. Mensen met een <strong>chronisch</strong>e<br />
aandoening hebben regelmatig behoefte<br />
aan hulpmid<strong>de</strong>len die eenvoudigweg nog niet<br />
ontwikkeld zijn, verklaart Saers. ‘Een voorbeeld:<br />
omdat ik slechtziend ben, werk ik met<br />
een voorleesapparaat. Daar moet ik elk blaadje<br />
apart inleggen. Het moet toch simpel zijn om<br />
hiervoor een sheetfee<strong>de</strong>r te ontwikkelen, <strong>de</strong>nk<br />
ik dan. Zo’n apparaat is er nog niet. Als wij met<br />
on<strong>de</strong>rzoek kunnen on<strong>de</strong>rbouwen dat er behoefte<br />
aan is, kunnen we fabrikanten interesseren<br />
in <strong>de</strong> ontwikkeling en productie er<strong>van</strong>.’<br />
Saers ziet <strong>de</strong> toekomst optimistisch tegemoet.<br />
‘Onze nieuwe staatssecretaris is een groot<br />
voorstan<strong>de</strong>r <strong>van</strong> keuzemogelijkhe<strong>de</strong>n en eigen<br />
regie <strong>van</strong> <strong>de</strong> cliënt,’ zegt ze tevre<strong>de</strong>n.<br />
Dit project werd gefinancieerd door<br />
ZonMw. Zelf winkelen bij Zorg6?<br />
Surf dan naar www.zorg6.nl<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 13
Unieke mogelijkheid voor mensen met een ernstige lichamelijke handicap<br />
Gewoon wonen<br />
mogelijk met Fokus<br />
Advertorial<br />
Zelfstandig wonen terwijl je een<br />
ernstige lichamelijke handicap<br />
hebt? Dat kan met Fokus. Fokus<br />
verleent namelijk assistentie bij<br />
algemene dagelijkse levensverrichtingen<br />
(ADL) aan mensen met<br />
een ernstige lichamelijke handicap.<br />
Het bijzon<strong>de</strong>re <strong>van</strong> Fokus is dat<br />
<strong>de</strong> cliënt bepaalt welke assistentie<br />
wordt verleend en wanneer en hoe<br />
dit gebeurt.<br />
De 27-jarige Suzanne woont in een<br />
Fokuswoning in Amsterdam: ‘De zekerheid<br />
dat iemand mij kan helpen is belangrijk.<br />
In <strong>de</strong> woning zit een alarm-intercomsysteem<br />
waarmee ik <strong>de</strong> ADL-assistent kan oproepen.<br />
Die is binnen een paar minuten aanwezig of<br />
laat weten hoe lang ik moet wachten. Als er<br />
sprake is <strong>van</strong> een noodgeval is er binnen een<br />
minuut iemand bij me.’<br />
Cliënten <strong>van</strong> Fokus kunnen 24 uur per etmaal<br />
assistentie inroepen bij algemene dagelijkse<br />
levensverrichtingen (ADL). Bijvoorbeeld bij<br />
lichamelijke verzorging, aan- en uitkle<strong>de</strong>n,<br />
eten en drinken, toiletgang, verplaatsen, eenvoudige<br />
verpleegtechnische assistentie en<br />
enige hand- en spandiensten. De cliënt roept<br />
<strong>de</strong> assistentie op wanneer hij of zij <strong>de</strong>ze nodig<br />
heeft en geeft aanwijzingen over wat er moet<br />
gebeuren.<br />
Volledig geïntegreerd<br />
Fokus telt momenteel bijna negentig projecten,<br />
ver<strong>de</strong>eld over Ne<strong>de</strong>rland. Een Fokusproject<br />
omvat 12 tot 24 Fokuswoningen die verspreid<br />
in een woonwijk staan en met <strong>de</strong> hulppost<br />
verbon<strong>de</strong>n zijn. Een Fokuswoning is een<br />
volledig aangepaste, gelijkvloerse huurwoning,<br />
die wordt gehuurd <strong>van</strong> een woningcorporatie.<br />
Ook mensen die niet in een Fokuswoning<br />
wonen, maar in een huur- of koopwoning<br />
in <strong>de</strong> buurt <strong>van</strong> een Fokusproject, kunnen<br />
gebruik maken <strong>van</strong> <strong>de</strong> assistentieverlening<br />
<strong>van</strong> Fokus.<br />
‘Ik kan zelfstandig en onafhankelijk leven<br />
dankzij Fokus,’ zegt Suzanne. ‘Als ik hier niet<br />
was komen wonen, dan had ik bij mijn ou<strong>de</strong>rs<br />
14 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007<br />
Cliënten kunnen 24 uur per etmaal een beroep doen op ADL-assistentie<br />
bij algemene dagelijkse levensverrichtingen.<br />
moeten blijven of was aangewezen op een<br />
leefgemeenschap. Nu heb ik mijn eigen huis<br />
en ben ik volledig geïntegreerd in <strong>de</strong> samenleving.’<br />
Fokus is actief in heel Ne<strong>de</strong>rland.<br />
Voor wie bestemd?<br />
Fokuswoningen zijn bestemd voor mensen<br />
met een ernstige lichamelijke handicap.<br />
De woningen zijn speciaal gebouwd en aangepast<br />
voor rolstoelgebruikers. Cliënten<br />
moeten beschikken over een indicatie voor<br />
persoonlijke verzorging <strong>van</strong> minimaal vijf en<br />
maximaal <strong>de</strong>rtig uur per week, dienen aangewezen<br />
te zijn op ‘zorg op afroep’ en zijn<br />
voldoen<strong>de</strong> sociaal zelfredzaam.<br />
Actueel woningaanbod op internet<br />
De snelheid waarmee een Fokuswoning<br />
wordt toegewezen varieert. In diverse<br />
projecten komen binnenkort woningen vrij.<br />
Het complete woningaanbod staat op<br />
www.fokuswonen.nl/directfokuswonen.<br />
Meer informatie over Fokus is ook te<br />
vin<strong>de</strong>n op www.fokuswonen.nl.<br />
Bovendien is Fokus bereikbaar via<br />
info@fokuswonen.nl en (050) 5217200.<br />
Fokus al <strong>de</strong>rtig jaar actief<br />
Fokus bestaat al ruim <strong>de</strong>rtig jaar en blijft<br />
nieuwe projecten ontwikkelen. Zo wordt er<br />
momenteel on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re gewerkt aan nieuwe<br />
initiatieven in Pijnacker, Heerenveen,<br />
Delft, Helmond, Zwolle en Den Hel<strong>de</strong>r!<br />
Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en<br />
organiseert Fokus op 25 plaatsen een Open<br />
Dag. Kijk voor <strong>de</strong> locaties el<strong>de</strong>rs in dit blad of<br />
op <strong>de</strong> website.
Actief op <strong>de</strong> arbeidsmarkt<br />
Zet<br />
door!<br />
Jaarlijks lij<strong>de</strong>n in Ne<strong>de</strong>rland ruim<br />
negenhon<strong>de</strong>rdduizend mensen<br />
aan een angststoornis.<br />
Paul <strong>de</strong> Bijl (31) vertelt hoe hij zich<br />
ontworstelt aan zijn werkangst.<br />
’Als kind had ik al faalangst. Op <strong>de</strong><br />
mid<strong>de</strong>lbare school werd ik ziek bij<br />
het vooruitzicht op snuffelstage te<br />
moeten,’ vertelt Paul. Ook zijn stageperio<strong>de</strong><br />
op <strong>de</strong> Meao was een worsteling.<br />
Met het diploma op zak vond<br />
hij een baan, maar hij moest op <strong>de</strong><br />
eerste dag afhaken. Het gevoel zich<br />
op het werk te moeten waarmaken<br />
verlam<strong>de</strong> hem totaal.<br />
Paul startte een intensieve behan<strong>de</strong>ling,<br />
ging in cognitieve gedragstherapie<br />
en rond<strong>de</strong> <strong>de</strong> HBO sociaal-juridische<br />
dienstverlening af. Via het<br />
UWV ging hij vrijwillig aan <strong>de</strong> slag<br />
bij een Vluchtelingenwerkgroep.<br />
Gelukkig toon<strong>de</strong> zijn coördinator<br />
veel begrip voor zijn angsten. Na zijn<br />
HBO startte Paul met een reïntegratietraject,<br />
met veel nadruk op <strong>de</strong><br />
praktijk. Een ‘gewone’ baan was nog<br />
te hoog gegrepen. ‘Doodsbenauwd<br />
kreeg ik het bij <strong>de</strong> gedachte voor een<br />
salaris te moeten werken.’<br />
Om meer greep op zijn werkangst te<br />
krijgen zocht Paul hulp bij een<br />
arbeids- en organisatiepsychologe.<br />
Het UWV adviseer<strong>de</strong> hem voor <strong>de</strong>ze<br />
begeleiding een persoonsgebon<strong>de</strong>n<br />
budget aan te vragen. Het Centrum<br />
Indicatiestelling Zorg oor<strong>de</strong>el<strong>de</strong> dat<br />
<strong>de</strong> angststoornis Paul in zijn sociale<br />
leven belemmer<strong>de</strong> en ging akkoord.<br />
Het was een doorbraak, vertelt Paul.<br />
‘De psychologe is erg betrokken bij<br />
me. Ik kan haar altijd bellen.’<br />
Paul werkt nu bij een Werkplaats<br />
Aangepaste Arbeid als assistentbeleidsme<strong>de</strong>werker.<br />
‘Ik krijg er <strong>de</strong><br />
rust en het vertrouwen die ik nodig<br />
heb.’ Hij werkt nog wel met een uitkering<br />
en dat zit hem niet lekker.<br />
Want Paul wil door, naar ‘gewoon’<br />
werk, met meer arbeidsuren en voor<br />
een echt loon. Daar werkt hij hard<br />
aan. ‘Ik had behoefte aan lotgenotencontact<br />
en ben lid gewor<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
Angst, Dwang en Fobie Stichting<br />
(ADF Stichting). En ik ben mijn ervaringen<br />
gaan opschrijven. Ik wil nu<br />
een eigen lotgenotengroep gaan<br />
opzetten. Mijn sociale netwerk<br />
groeit. Ook <strong>de</strong> anti<strong>de</strong>pressiva die ik<br />
slik, in lage dosering, helpen me<br />
beter in mijn vel te zitten. Ik heb veel<br />
doorzettingsvermogen opgebouwd.<br />
Dat kunnen volgens mij álle mensen<br />
met een angststoornis. Daarmee en<br />
met vertrouwen kom ik stap voor<br />
stap ver<strong>de</strong>r.’ (VH)<br />
Surf voor meer informatie naar:<br />
www.adfstichting.nl<br />
‘Angst is aangeleerd gedrag’<br />
Werkangst is een sociale angst, zegt psycholoog Bert <strong>van</strong> Iperen. Voor alle angst<br />
geldt: geef niet toe aan je neiging om <strong>de</strong> beangstigen<strong>de</strong> ervaring uit <strong>de</strong> weg te<br />
gaan. Deze vermijding geeft eerst opluchting, maar maakt het probleem op <strong>de</strong>n<br />
duur erger. Meer tips zijn:<br />
• Erken je angst en <strong>de</strong> beperking die <strong>de</strong>ze oplevert voor je leven.<br />
• Stel haalbare doelen om <strong>van</strong> je angst af te komen.<br />
• Begin bijvoorbeeld met een paar uur vrijwilligerswerk.<br />
• Leg uit dat je dit probleem hebt, zodat mensen je kunnen begrijpen.<br />
• Werk aan je sociale netwerk. Ga bijvoorbeeld een teamsport doen.<br />
• Zorg voor goe<strong>de</strong> therapeutische begeleiding.<br />
• Overleg met je arts of psycholoog welke medicatie je kan helpen.<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 15
Centrum Klantervaring Zorg<br />
Klantervaringen serieus genomen<br />
Het Centrum Klantervaring Zorg<br />
wil objectieve, vergelijkbare<br />
informatie verzamelen over <strong>de</strong><br />
kwaliteit <strong>van</strong> zorgaanbod en<br />
zorginstellingen. Dat gebeurt<br />
op basis <strong>van</strong> ervaringen <strong>van</strong> zorgverzekeraars,<br />
zorgaanbie<strong>de</strong>rs én<br />
patiënten.<br />
‘Het beste <strong>zieken</strong>huis bestaat niet.’<br />
Een opvallen<strong>de</strong> uitspraak voor<br />
iemand die kwaliteit <strong>van</strong> zorg vergelijkt.<br />
Diana Delnoij is directeur <strong>van</strong><br />
het Centrum Klantervaring Zorg. Dat<br />
zorgt ervoor dat patiëntervaringen<br />
op eenzelf<strong>de</strong> en dus vergelijkbare<br />
manier wor<strong>de</strong>n verzameld, gemeten<br />
en gerapporteerd. Dat is nodig, legt<br />
Delnoij uit, omdat je zorg niet kunt<br />
vergelijken zoals <strong>de</strong> Consumentenbond<br />
boormachines test, om <strong>de</strong> beste<br />
vervolgens <strong>van</strong> het predikaat ‘beste<br />
koop’ te voorzien. Daarvoor is kwaliteit<br />
<strong>van</strong> zorg te ingewikkeld.<br />
‘Hoe kan het dan wel?’ vraagt haar<br />
gesprekspartner Loes Brugman. Zij is<br />
me<strong>de</strong>werker bij Zorgbelang, <strong>de</strong> koepel<br />
<strong>van</strong> Brabantse patiëntenorganisaties.<br />
Delnoij: ‘We zorgen ervoor dat<br />
er vergelijken<strong>de</strong> kwaliteitsinformatie<br />
beschikbaar komt, zon<strong>de</strong>r <strong>de</strong>ze te<br />
or<strong>de</strong>nen in ranglijstjes of een top<br />
drie <strong>van</strong> beste <strong>zieken</strong>huizen. Als<br />
patiënt wil je vooral weten waar je<br />
met jouw aandoening goed terecht<br />
kunt. En of je daarmee in het <strong>zieken</strong>huis<br />
in goe<strong>de</strong> han<strong>de</strong>n bent.’<br />
Op <strong>de</strong> website Kiesbeter.nl kan het<br />
publiek straks <strong>de</strong>ze en an<strong>de</strong>re gegevens<br />
vin<strong>de</strong>n. De consument kan dan<br />
zelf bepalen over welke kwaliteitsaspecten,<br />
zoals hoe ze met je omgaan<br />
of <strong>de</strong> informatievoorziening, hij<br />
informatie wil opvragen en wat voor<br />
hem <strong>de</strong> ‘beste koop’ is.<br />
Zwakke plekken<br />
Loes Brugman merkt op dat <strong>chronisch</strong><br />
<strong>zieken</strong> en gehandicapten<br />
meestal niet zo veel te kiezen hebben.<br />
Diana Delnoij knikt. ‘Klopt.<br />
Je bent aan een regio gebon<strong>de</strong>n.<br />
Sommigen krijgen met een keten <strong>van</strong><br />
zorgverleners te maken en kunnen<br />
niet zomaar overstappen. Wij zien<br />
kiezen dan ook vooral als een mid<strong>de</strong>l<br />
tot een hoger doel, namelijk het verbeteren<br />
<strong>van</strong> zorg. Behalve dat al die<br />
ervaringen <strong>van</strong> patiënten iets zeggen<br />
over kwaliteitsverschillen, leggen ze<br />
ook haarfijn <strong>de</strong> zwakke plekken in<br />
<strong>de</strong> zorg bloot.’<br />
Heeft u informatie<br />
gekregen<br />
na uw ontslag?<br />
‘Wat voegt jullie centrum toe aan<br />
wat an<strong>de</strong>re organisaties al doen?’,<br />
wil Loes Brugman weten. ‘Er wordt<br />
heel wat afgemeten’, beaamt Delnoij.<br />
‘Elke zorginstelling meet wel wat<br />
klantervaringen. Maar die gegevens<br />
zijn helaas niet altijd geschikt om<br />
instellingen, laat staan zorgsectoren,<br />
met elkaar te vergelijken. Want elk<br />
on<strong>de</strong>rzoek wordt net even an<strong>de</strong>rs<br />
gedaan. Met onze metho<strong>de</strong> proberen<br />
we dit gelijk te trekken en meten we<br />
zo objectief mogelijk. Dus niet “bent<br />
u tevre<strong>de</strong>n?”, maar “heeft u informatie<br />
gekregen na uw ontslag?” Ver<strong>de</strong>r<br />
betrekken we alle partijen bij <strong>de</strong><br />
on<strong>de</strong>rzoeken: patiënten, zorgverzekeraars<br />
en zorgaanbie<strong>de</strong>rs. Dat is nodig<br />
als je wilt dat on<strong>de</strong>rzoek naar<br />
patiëntervaringen serieus genomen<br />
en gebruikt wordt.’<br />
De resultaten komen beschikbaar op<br />
www.kiesbeter.nl (AM)<br />
Loes Brugman (rechts) in gesprek met Diana Delnoij.<br />
16 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
DubbelOp<br />
Tekst en foto: Liesbeth Sluiter<br />
‘Een <strong>van</strong> <strong>de</strong> eerste dingen die ik moest<br />
doen tij<strong>de</strong>ns mijn Werkschuit-stage was<br />
potlo<strong>de</strong>n slijpen. Door mijn reuma werken<br />
mijn han<strong>de</strong>n niet altijd goed, dus<br />
dat werd moeilijk. Ik wil<strong>de</strong> natuurlijk<br />
niet on<strong>de</strong>rdoen voor an<strong>de</strong>ren dus ik<br />
sleep stug door, alle veertig potlo<strong>de</strong>n<br />
scherp. Daarna gaf Nicoline me ontzettend<br />
op mijn kop.’<br />
Marjolein Touw (36, op <strong>de</strong> foto links),<br />
werd het afgelopen jaar gecoacht door<br />
Nicoline Douwes Isema (32) in het ka<strong>de</strong>r<br />
<strong>van</strong> Brand New Day, een project voor<br />
hoogopgelei<strong>de</strong> jongeren met een<br />
arbeidshandicap. Nicoline: ‘Deze groep<br />
jonggehandicapten vindt niet gauw een<br />
baan. Bij Brand New Day gaat het erom<br />
je eigen talent te ont<strong>de</strong>kken. Vanuit<br />
zelfvertrouwen kun je grenzen accepteren,<br />
in plaats <strong>van</strong> er tegenop knallen.<br />
We vragen mensen naar hun droombaan,<br />
zoeken naar mogelijkhe<strong>de</strong>n die<br />
te realiseren en begelei<strong>de</strong>n dat proces.<br />
Dat is een meerwaar<strong>de</strong> ten opzichte <strong>van</strong><br />
an<strong>de</strong>re reïntegratietrajecten.’ UWV heeft<br />
eenmalig een experiment gefinancierd<br />
<strong>van</strong>uit <strong>de</strong> Wajong-subsidie. Inmid<strong>de</strong>ls<br />
kunnen mensen het traject volgen in<br />
het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> individuele reïntegratieovereenkomst<br />
(IRO).<br />
Marjolein wil<strong>de</strong> kunstenaar wor<strong>de</strong>n.<br />
Samen met Nicoline vond ze een stage<br />
bij kunstcentrum <strong>de</strong> Werkschuit, daarna<br />
zagen ze elkaar eens per twee tot vier<br />
weken. Marjolein: ‘Ik mocht met vier<br />
docenten meelopen en ondanks <strong>de</strong><br />
zware belasting - vooral in combinatie<br />
met mijn kunstopleiding - kon ik intens<br />
tevre<strong>de</strong>n thuiskomen. Opleiding en werk<br />
zijn altijd bepaald door mijn ziekte, nu<br />
heb ik ont<strong>de</strong>kt dat creativiteit mijn<br />
kracht is en dat ik graag met kin<strong>de</strong>ren<br />
werk. Het ligt zo dicht bij me dat het<br />
bijna <strong>van</strong>zelf ging.’ Nicoline: ‘Dat is <strong>de</strong><br />
kern <strong>van</strong> Brand New Day.’ Marjolein:<br />
‘Allerlei losse <strong>de</strong>eltjes kwamen bij<br />
elkaar.’ Nicoline: ‘Grappig, reïntegratie<br />
betekent letterlijk ‘weer tot een geheel<br />
maken’. Marjolein: ‘Je trok ook aan <strong>de</strong><br />
rem. Ik moest leren inschatten hoeveel<br />
energie iets me kost. Ik kan alles, maar<br />
omdat ik niet volledig belastbaar ben,<br />
moet het in brokjes.’ Nicoline: ‘Daarom<br />
word ik nou blij <strong>van</strong> dit vak. Ik zie an<strong>de</strong>ren<br />
groeien én kan er mezelf in kwijt.’<br />
Marjolein: ‘Na mijn ein<strong>de</strong>xamen ga ik<br />
een IRO aanvragen om een kin<strong>de</strong>ratelier<br />
aan huis te openen. In gedachten doe<br />
ik ie<strong>de</strong>re week <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur al open.’<br />
www.juliacoaching.nl<br />
www.suusenco.nl<br />
www.<strong>van</strong>wajongnaarwerk.nl<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 17
Florence<br />
Nightingale<br />
Instituut<br />
Historische expertise over<br />
verpleging en verzorging<br />
Het Florence Nightingale Instituut is een<br />
voortzetting <strong>van</strong> het Nationaal Museum Verpleging<br />
en Verzorging met een bre<strong>de</strong>re doelstelling.<br />
Leverancier<br />
<strong>van</strong><br />
Diabetes<br />
hulpmid<strong>de</strong>len<br />
en<br />
meer dan 1200<br />
ADL<br />
hulpmid<strong>de</strong>len<br />
educatie<br />
www.fni.nl<br />
exposities<br />
on<strong>de</strong>rzoek<br />
Gratis info nummer<br />
0800 - 022 96 06<br />
www.boerenmedical.com<br />
The quality of life company<br />
Samenwerken<strong>de</strong> Professionele<br />
Organisaties Thuiszorg<br />
SPOT is een lan<strong>de</strong>lijke<br />
branchevereniging.<br />
De le<strong>de</strong>n <strong>van</strong> SPOT zijn<br />
professionele organisaties<br />
die kwalitatief hoogwaardige<br />
en verantwoor<strong>de</strong><br />
thuiszorg en/of<br />
kraamzorg bie<strong>de</strong>n<br />
of daarin bemid<strong>de</strong>len.<br />
Meer informatie:<br />
Secretariaat SPOT<br />
Willemijn Zuelen<br />
Herensingel 73<br />
2032 RT Haarlem<br />
T 023 - 751 16 70<br />
F 023 - 751 16 71<br />
U als cliënt kunt zich wen<strong>de</strong>n tot SPOT:<br />
- Voor advies in <strong>de</strong> keuze voor een kraam- of thuiszorginstelling in uw regio.<br />
- Voor bemid<strong>de</strong>ling bij problemen met aangesloten zorgaanbie<strong>de</strong>rs.<br />
Wat kunnen <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n verwachten <strong>van</strong> SPOT:<br />
- Een privacy- en klachtenreglement conform vigeren<strong>de</strong> wet- en regelgeving.<br />
- Jaarlijks enkele uitvoerbare kwaliteitsprojecten die passen in een integraal<br />
kwaliteitssysteem zoals wordt vereist door <strong>de</strong> kwaliteitswet.<br />
- Een platform waarbij <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n problemen kunnen bespreken en oplossen.<br />
- Een nieuwsbrief om op <strong>de</strong> hoogte te blijven <strong>van</strong> <strong>de</strong> rele<strong>van</strong>te ontwikkelingen<br />
in <strong>de</strong> zorg, zoals het overheidsbeleid en wetgeving, het arbeidsrecht en<br />
het belastingrecht.<br />
SPOT behartigt als representatieve vereniging <strong>de</strong> belangen <strong>van</strong><br />
haar le<strong>de</strong>n bij overheidsorganen en zorgverzekeraars.<br />
HKZ-gecertificeer<strong>de</strong> organisaties in <strong>de</strong> thuis- of kraamzorg kunnen zich bij<br />
SPOT aansluiten. Ook organisaties die <strong>de</strong> intentie hebben om binnen twee<br />
jaar HKZ-gecertificeerd te wor<strong>de</strong>n kunnen lid wor<strong>de</strong>n. Voor meer informatie<br />
kunt u contact opnemen met het secretariaat.<br />
info@spotthuiszorg.nl - www.spotthuiszorg.nl
De Pen als Lotgenoot<br />
Freule Von Habenichts tot Kriegenichts<br />
In <strong>de</strong> <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en wordt bekend<br />
wie <strong>de</strong>ze keer <strong>de</strong> winnaar is <strong>van</strong> <strong>de</strong> Pen als<br />
Lotgenoot. Ook mensen met weblogs kunnen nu<br />
meedoen aan <strong>de</strong>ze tweejaarlijkse schrijfwedstrijd<br />
voor mensen met <strong>chronisch</strong>e aandoeningen.<br />
‘Moeilijker dan het doemscenario <strong>van</strong> multiple sclerose<br />
vond ik het afscheid <strong>van</strong> mijn werk in het laboratorium.<br />
Maar tegenwoordig heb ik het vaak zo druk dat<br />
ik soms niet snap hoe ik er ooit bij heb kunnen werken,’<br />
lacht Annemieke Hattink (55). Een <strong>van</strong> <strong>de</strong> activiteiten<br />
die haar <strong>van</strong> <strong>de</strong> straat houdt is bloggen: het bijhou<strong>de</strong>n<br />
<strong>van</strong> een logboek op internet. ‘Toen ik serieus<br />
was gaan tekenen en schil<strong>de</strong>ren, riepen mensen dat ik<br />
eens iets moest laten zien. Vanwege mijn werk was ik<br />
al handig met <strong>de</strong> computer. Sinds ik door mijn ziekte<br />
internet intensief ben gaan gebruiken, maakt hij <strong>de</strong>el<br />
uit <strong>van</strong> ons gezin. Hij staat mid<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> huiskamer.’<br />
Haar blog is een podium voor alle mogelijke creatieve<br />
uitspattingen. ‘Columns, tekeningen, grappen, foto’s,<br />
ik plemp er alles op wat me interesseert. Dat is juist zo<br />
leuk: je zet erop wat jíj wilt.’ De stijl <strong>van</strong> Miekjes<br />
Mijmeringen, zoals haar blog heet, is fris en pittig, <strong>de</strong><br />
inhoud smaakt naar meer. Ook in <strong>de</strong> ernstige on<strong>de</strong>rwerpen<br />
zit lucht. Neem het verhaal dat ze ooit instuur<strong>de</strong><br />
voor De Pen als Lotgenoot, over haar autistische zoon<br />
die zei dat hij nooit verkering zou krijgen. Annemieke<br />
maakte zich al op voor een droevig gesprek toen hij<br />
zei: ‘want ik fiets te hard.’ Over <strong>de</strong> woongemeenschap<br />
<strong>van</strong> haar zoon, die ze met ou<strong>de</strong>rs <strong>van</strong> an<strong>de</strong>re autistische<br />
kin<strong>de</strong>ren <strong>van</strong> <strong>de</strong> grond til<strong>de</strong>, maakte ze een website.<br />
Daarnaast schrijft ze een blog over glutenvrij eten<br />
- een dieet waar ze wel bij vaart en waarvoor weinig<br />
recepten voorhan<strong>de</strong>n zijn. Twee blogs en een website,<br />
hoe doe je dat? ‘Het mooie <strong>van</strong> internet’, zegt ze, ‘is<br />
dat je het doet wanneer het je uitkomt. En het levert<br />
je ook iets op, ik heb vrien<strong>de</strong>n gemaakt.’<br />
Om <strong>de</strong> drie dagen zet Annemieke iets nieuws<br />
op ‘Miekjes Mijmeringen’. Ze kruipt dagelijks een half<br />
tot een heel uur achter <strong>de</strong> computer. Dan verzint ze<br />
iets, beantwoordt reacties – soms zijn er wel twintig<br />
op een dag – of reageert op me<strong>de</strong>bloggers. ‘An<strong>de</strong>ren<br />
kunnen je motiveren er nog een schepje bovenop te<br />
doen, daar groei je <strong>van</strong>. Er zijn bijvoorbeeld twee<br />
Belgen die zó goed schrijven, dat is cabaret op hoog<br />
niveau. Als freule Anna Maria von Habenichts tot<br />
Kriegenichts schrijf ik hen af en toe terug over <strong>de</strong> lasten<br />
en lusten <strong>van</strong> het a<strong>de</strong>llijk bestaan. Ik ben dol op gekkigheid<br />
en fantasie, ik hou mijn lachspieren graag goed<br />
getraind en in je fantasie kun je alles. Ik mankeer het nodige,<br />
dat is verdrietig, maar het leven is meer dan ms.<br />
Die ziekte doe ik erbij.’<br />
www.miekjesmijmeringen.punt.nl<br />
www.msweb.nl<br />
Voor meer informatie:<br />
www.penalslotgenoot.nl<br />
026 - 383 0442<br />
info@penalslotgenoot.nl<br />
De Pen als Lotgenoot is een project <strong>van</strong> het Fonds PGO.<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 19
Meer dan 100 jaar<br />
on<strong>de</strong>rzoek naar een<br />
betere kwaliteit <strong>van</strong> leven<br />
Al meer dan 100 jaar verrichten wetenschappers<br />
<strong>van</strong> Merck Sharp & Dohme BV<br />
(MSD) met grote toewijding nieuw<br />
on<strong>de</strong>rzoek naar geneesmid<strong>de</strong>len voor<br />
verschillen<strong>de</strong> ziektes. En in <strong>de</strong> afgelopen<br />
10 jaar is in <strong>de</strong>rgelijke on<strong>de</strong>rzoeken<br />
wereldwijd meer dan 20 miljard dollar<br />
geïnvesteerd. Zo zijn succesvolle<br />
medicijnen ontwikkeld tegen HIV/AIDS,<br />
astma en hart- en vaatziekten. Maar er<br />
wordt ook geïnvesteerd in on<strong>de</strong>rzoek<br />
naar aandoeningen waaron<strong>de</strong>r <strong>de</strong> ziekte<br />
<strong>van</strong> Alzheimer, obesitas, diabetes en<br />
kanker. Daarnaast is MSD <strong>van</strong> oudsher<br />
sterk in <strong>de</strong> ontwikkeling <strong>van</strong> vaccins.<br />
Een recent baanbrekend resultaat <strong>van</strong><br />
jaren on<strong>de</strong>rzoek is het eerste vaccin<br />
tegen een aantal <strong>van</strong> <strong>de</strong> belangrijkste<br />
verwekkers <strong>van</strong> baarmoe<strong>de</strong>rhalskanker.<br />
Where patients come first<br />
Al <strong>de</strong>ze ontwikkelingen hebben één<br />
ding gemeen: <strong>de</strong> patiënt staat centraal.<br />
Vanuit die overtuiging streven wij er naar<br />
om mensen over <strong>de</strong> hele wereld toegang<br />
te geven tot onze medicijnen, <strong>de</strong>skundigheid<br />
en ervaring. Zo is MSD actief in<br />
diverse AIDS- en rivierblindheid-projecten<br />
in Afrika en Mid<strong>de</strong>n-Amerika, die ver<strong>de</strong>r<br />
gaan dan alleen <strong>de</strong> ontwikkeling <strong>van</strong><br />
medicijnen.<br />
En ook dichter bij huis zet MSD zich<br />
in voor projecten die steun kunnen<br />
gebruiken. Jaarlijks steken MSD-me<strong>de</strong>werkers<br />
<strong>de</strong> han<strong>de</strong>n uit <strong>de</strong> mouwen voor<br />
verschillen<strong>de</strong> goe<strong>de</strong> doelen in <strong>de</strong> regio.<br />
Ook zo levert MSD een bijdrage aan een<br />
betere kwaliteit <strong>van</strong> leven.<br />
1007GEN06NL622J1006<br />
Voor meer informatie: www.msd.nl<br />
Postbus 581, 2003 PC Haarlem, telefoon 023 - 515 31 53, fax 023 - 514 80 00
Steun aan je buddy<br />
We lachen ons<br />
soms te pletter<br />
Voor iemand met een <strong>chronisch</strong>e ziekte kan een buddy een maatje zijn<br />
die je gezelligheid geeft en door moeilijke momenten heen sleept.<br />
Met het <strong>de</strong>tailhan<strong>de</strong>lsschooldiploma<br />
en zes textielbrevetten op zak werd<br />
Conny Lebbink (44) op haar negentien<strong>de</strong><br />
filiaalmanager <strong>van</strong> een mo<strong>de</strong>zaak.<br />
Op haar eenentwintigste kreeg<br />
ze multiple sclerose. Haar contract<br />
werd niet verlengd. Nu doet ze vrijwilligerswerk.<br />
‘Niemand die mij een<br />
baan geeft met dit ziektebeeld. Ik<br />
heb een map met 263 sollicitaties<br />
en bijbehoren<strong>de</strong> afwijzingen. Netto<br />
resultaat <strong>van</strong> een beroepskeuzetest<br />
was dat het CWI niet in mij wil<strong>de</strong><br />
investeren, omdat er genoeg gezon<strong>de</strong><br />
werklozen waren voor <strong>de</strong> functies die<br />
ik aankon.’<br />
Mei 2006 reed <strong>de</strong> rolstoel haar<br />
woning binnen. Die bracht beperkingen<br />
mee. ‘Mijn vrien<strong>de</strong>n en kennissen<br />
werken en hebben kin<strong>de</strong>ren, die<br />
Ik een buddy? Ik heb toch geen aids?<br />
Conny Lebbink met haar buddy Peter Nuijten<br />
Handje helpen<br />
Buddyzorg is er voor mensen met <strong>chronisch</strong>e ziekten die geen of een<br />
beperkt beroep kunnen doen op hun omgeving. Een buddy kan hen steun<br />
geven bij het verwerken <strong>van</strong> hun ziekte en <strong>de</strong> gevolgen, maar ook gezellige<br />
dingen met hen doen. Cliënten kunnen een voorkeur aangeven voor<br />
geslacht, leeftijd en hobby’s <strong>van</strong> <strong>de</strong> ‘partner’. Buddy´s kunnen aangeven of<br />
ze wel of niet gekoppeld willen wor<strong>de</strong>n aan bijvoorbeeld drugsverslaaf<strong>de</strong>n,<br />
ex-ge<strong>van</strong>genen of buitenlan<strong>de</strong>rs. Als het niet klikt kunnen bei<strong>de</strong> partners<br />
ontkoppelen. Meer informatie? www.handjehelpen.nl of bel 0900 - 2020496<br />
kun je niet altijd bellen. Een maatschappelijk<br />
werkster vroeg of een<br />
buddy niets voor mij was. “Ik heb<br />
toch geen aids?” zei ik meteen, haaibaai<br />
die ik ben. Een paar maan<strong>de</strong>n<br />
later vroeg ik het aan.’<br />
Peter Nuijten (52) draai<strong>de</strong> als personeelsmanager<br />
een tachtigurige werkweek<br />
toen zijn vrouw stierf. ‘Dan<br />
kom je erachter dat er meer is dan<br />
materialisme. Je kunt nog iets an<strong>de</strong>rs<br />
betekenen voor <strong>de</strong> maatschappij.’ Hij<br />
werd zelfstandig interim-manager en<br />
meld<strong>de</strong> zich als buddy bij Stichting<br />
Informele Zorg West-Brabant. ‘Je<br />
krijgt een introductie, met an<strong>de</strong>re<br />
kandidaten. Je gaat je inleven in wat<br />
je met een maatje kunt meemaken<br />
en je leert praktische dingen, zoals<br />
omgaan met een rolstoel. In het<br />
begin <strong>de</strong>ed ik echt alles fout.’<br />
Sinds oktober zijn Conny en Peter<br />
aan elkaar gekoppeld. Ze hebben<br />
minstens eens per week contact en<br />
on<strong>de</strong>rnemen regelmatig iets. Conny:<br />
‘Het is een aanvulling op mijn dagelijks<br />
leven die ik an<strong>de</strong>rs niet kan<br />
krijgen. De flexibiliteit is fijn; als ik<br />
ergens mee zit, kan ik bellen. Ik ben<br />
niet blind afhankelijk, ik raak niet in<br />
<strong>de</strong> stress als Peter een keer niet kan.’<br />
Peter: ‘Het geeft veel voldoening en<br />
negentig procent <strong>van</strong> <strong>de</strong> tijd is het<br />
gewoon hartstikke gezellig.’ Conny:<br />
‘Af en toe zet ik je wel voor het blok,<br />
als ik ergens mee zit.’ Peter: ‘Ik ben<br />
een vriend, en toch ook weer niet,<br />
dat praat soms makkelijker.’ Conny:<br />
‘Als ik over een probleem kan praten,<br />
raak ik het een beetje kwijt.’ Peter:<br />
‘Maar meestal doen we iets, naar het<br />
tuincentrum of winkelen bijvoorbeeld.<br />
We lachen ons soms te pletter.’<br />
Conny: ‘Laatst zat ik met een harmonium<br />
omhoog, toen heeft Peter<br />
geholpen het op internet te zetten,<br />
met foto en al.’ Peter: ‘Ik kon alleen<br />
geen biedingen regelen.’ (LS)<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 21
Korte berichten<br />
www.drempelvrij.nl<br />
Bij (on)toegankelijkheid voor <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong> en gehandicapten <strong>de</strong>nken<br />
mensen vaak aan gebouwen en het openbaar vervoer. Maar ook<br />
internet kan moeilijk toegankelijk zijn. Een site met uitrolmenu’s of<br />
met veel links om op te klikken is vaak niet toegankelijk voor mensen<br />
met motorische handicaps, mensen die slecht zien turen zich rot op<br />
veel tekst in kleine letters, mensen die slecht horen hebben niets aan<br />
filmpjes met geluid maar zon<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>rtiteling. Drempelvrij is een project<br />
<strong>van</strong> het Lan<strong>de</strong>lijk Bureau Toegankelijkheid dat wil bereiken dat<br />
internet voor ie<strong>de</strong>réén toegankelijk is. Het project wil ook het gebruik<br />
<strong>van</strong> internet door mensen met een handicap stimuleren. Want juist als<br />
je min<strong>de</strong>r mobiel bent, is internet een mooie manier om informatie te<br />
krijgen en contacten te leggen. Op <strong>de</strong> site www.drempelvrij.nl kun je<br />
lezen waaraan een site moet voldoen om toegankelijk te zijn voor ie<strong>de</strong>reen<br />
en hoe je zo’n site kunt bouwen.<br />
Nationaal Pijnfonds<br />
Pijn is voor veel mensen met<br />
<strong>chronisch</strong>e aandoeningen een<br />
dagelijkse klacht. In Ne<strong>de</strong>rland<br />
zijn er meer dan drie miljoen<br />
mensen met <strong>chronisch</strong>e pijn.<br />
Twee miljoen <strong>van</strong> hen hebben<br />
al langer dan zeven jaar pijn.<br />
Bij 40% <strong>van</strong> alle mensen met<br />
pijn is <strong>de</strong>ze nooit afdoen<strong>de</strong><br />
behan<strong>de</strong>ld. Aldus het Nationaal<br />
Pijnfonds. Dit fonds vraagt<br />
aandacht voor <strong>de</strong> problemen<br />
rond <strong>chronisch</strong>e pijn en laat<br />
pijnlij<strong>de</strong>rs weten dat ze er<br />
niet alleen voor staan.<br />
Op <strong>de</strong> website vin<strong>de</strong>n mensen<br />
met pijn veel informatie die<br />
hen kan helpen in hun strijd<br />
voor een min<strong>de</strong>r pijnlijk<br />
bestaan: www.pijnfonds.nl.<br />
Korte<br />
berichten<br />
Veel euro’s<br />
belastingvoor<strong>de</strong>el<br />
De sites www.belastingvoor<strong>de</strong>elgehandicapten.nl<br />
en www.belastingvoor<strong>de</strong>el<strong>chronisch</strong><strong>zieken</strong>.nl<br />
zijn opgezet door <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong><br />
<strong>Ziek</strong>en en Gehandicapten Raad<br />
om <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong> en gehandicapten<br />
te helpen bij het<br />
invullen <strong>van</strong> hun belastingformulier.<br />
Op <strong>de</strong> site vin<strong>de</strong>n zij<br />
stapsgewijze aanwijzingen hoe<br />
ze <strong>de</strong> extra ziektekosten kunnen<br />
opvoeren als aftrekpost.<br />
Dan kan duizen<strong>de</strong>n euro’s<br />
schelen, meldt <strong>de</strong> CG-Raad.<br />
Eminus: leren op afstand<br />
Sinds <strong>de</strong>cember 2006 kunnen mensen bij het project Eminus <strong>van</strong> het<br />
REA College Ne<strong>de</strong>rland leren op afstand. Zo kunnen leerlingen die niet<br />
naar school kunnen omdat zij snel moe zijn, niet kunnen reizen of op<br />
school niet <strong>de</strong> noodzakelijke zorg kunnen krijgen, toch een opleiding<br />
volgen. Op dit moment stu<strong>de</strong>ren er bij Eminus on<strong>de</strong>r meer mensen met<br />
zware migraine, een spierziekte en een dwarslaesie. Zij volgen <strong>de</strong> lessen<br />
thuis. De docent biedt zijn lessen aan via een vi<strong>de</strong>overbinding. De leerlingen<br />
kunnen elkaar via internet ‘ontmoeten’ op een virtueel schoolplein.<br />
Zij kunnen stu<strong>de</strong>ren voor online netwerkbeheer<strong>de</strong>r, telefonisch<br />
help<strong>de</strong>skme<strong>de</strong>werker, secretaresse, web<strong>de</strong>signer, verkoopme<strong>de</strong>werker<br />
binnendienst en boekhou<strong>de</strong>r. Bij <strong>de</strong> ontwikkeling <strong>van</strong> <strong>de</strong> tweejarige<br />
opleidingen zijn veel grote werkgevers betrokken. Die bie<strong>de</strong>n ook stages<br />
en werkplekken aan. De opleiding biedt een baangarantie. De aanpak is<br />
erg innovatief, vertelt projectlei<strong>de</strong>r Sjoerd Nijhuis trots. Ie<strong>de</strong>reen met<br />
interesse die binnen <strong>de</strong> doelgroep valt, kan zich opgeven. ‘Gewoon bellen.<br />
Er komt dan iemand langs voor een uitgebrei<strong>de</strong> intake. Om te kunnen<br />
starten moet je wel een MAVO- of VMBO-theoretisch- <strong>de</strong>nk- en werkniveau<br />
hebben.’ Meer informatie? Surf naar www.eminus.nl of www.reacollegene<strong>de</strong>rland.nl.<br />
22 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
Dvd<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong><br />
Op <strong>de</strong> dvd <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> <strong>van</strong><br />
het UMC Groningen vertellen<br />
zeven mensen met hartfalen,<br />
diabetes, reuma, <strong>de</strong> zieke <strong>van</strong><br />
Bechterew, multiple sclerose,<br />
<strong>de</strong> ziekte <strong>van</strong> Parkinson en<br />
longemfyseem, hoe zij geleerd<br />
hebben met hun beperkingen<br />
te leven. De dvd is gemaakt om<br />
mensen met een <strong>chronisch</strong>e<br />
aandoening tot steun te zijn bij<br />
het (leren) leven met hun situatie.<br />
De geïnterview<strong>de</strong>n praten<br />
vooral over <strong>de</strong> psychische en<br />
sociale gevolgen <strong>van</strong> hun aandoening,<br />
zoals beperkte energie,<br />
stress, veran<strong>de</strong>ringen in<br />
relaties en onbegrip <strong>van</strong>uit <strong>de</strong><br />
omgeving. De dvd bevat ver<strong>de</strong>r<br />
veel informatie. De dvd is<br />
alleen of met familie en vrien<strong>de</strong>n<br />
te bekijken, maar ook<br />
bruikbaar bij bijeenkomsten<br />
<strong>van</strong> patiëntenorganisaties en<br />
bijscholingen <strong>van</strong> hulpverleners.<br />
Er zit een toelichting bij.<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>. Zeven mensen<br />
vertellen over hun leven met een<br />
aandoening. Een programma<br />
gericht op herkenning, steun en<br />
het opdoen <strong>van</strong> inspiratie. Te<br />
bestellen door overmaken <strong>van</strong><br />
€ 6,- op rekening 49.91.75.360<br />
<strong>van</strong> RIOM, Haren (Gr), on<strong>de</strong>r<br />
vermelding <strong>van</strong>: dvd <strong>Chronisch</strong><br />
<strong>Ziek</strong> en naam en adres.<br />
<strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>Chronisch</strong><br />
<strong>Ziek</strong>en 2008<br />
Van vrijdag 7 tot en met don<strong>de</strong>rdag<br />
13 november 2008 is<br />
het <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong><br />
<strong>Ziek</strong>en. Het thema is medicijngebruik<br />
en hulpmid<strong>de</strong>len. U<br />
bent <strong>van</strong> harte uitgenodigd om<br />
mee te doen en activiteiten te<br />
organiseren in <strong>de</strong>ze <strong>Week</strong>. Laat<br />
zien wat uw patiëntenvereniging,<br />
gemeente, organisatie of<br />
bedrijf betekent voor mensen<br />
met een <strong>chronisch</strong>e ziekte. U<br />
kunt op veel manieren meedoen,<br />
zoals met een congres,<br />
een beweegactiviteit, een informatiemarkt,<br />
meldlijn, on<strong>de</strong>rzoek,<br />
actie of tentoonstelling.<br />
Uw activiteit kan aansluiten bij<br />
het thema, maar dit is niet verplicht.<br />
Op onze website vindt u<br />
een handleiding voor het organiseren<br />
<strong>van</strong> activiteiten.<br />
Tip: overleg in uw gemeente of<br />
ook an<strong>de</strong>re organisaties actief<br />
willen zijn en werk met hen<br />
samen. Vanaf 1 april 2008<br />
kunt u uw activiteit aanmel<strong>de</strong>n<br />
via www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
Meer informatie:<br />
info@<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
of telefoon 010 436 6799.<br />
Verhalen <strong>van</strong> herstel<br />
In Verhalen <strong>van</strong> herstel vertellen<br />
mensen die langdurig psychiatrische<br />
hulp kregen, hoe ze<br />
met elkaar hebben gewerkt aan<br />
hun herstel. In een werkgroep<br />
bespraken ze wat herstel voor<br />
hen betekent en leer<strong>de</strong>n ze op<br />
een nieuwe manier naar zichzelf<br />
te kijken. Ze kregen meer<br />
oog voor hun mogelijkhe<strong>de</strong>n<br />
en hun zelfvertrouwen groei<strong>de</strong>.<br />
De ervaringen verwerkten ze in<br />
een herstelprogramma voor<br />
mensen met psychische handicaps.<br />
Deel 1 <strong>van</strong> <strong>de</strong> publicatie<br />
beschrijft <strong>de</strong> ervaringen <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
werkgroep. Deel 2 biedt een<br />
handleiding voor het vormen<br />
<strong>van</strong> een herstelwerkgroep.<br />
Verhalen <strong>van</strong> herstel. Samen<br />
werken met ervaringskennis in<br />
<strong>de</strong> geestelijke gezondheidszorg.<br />
W. Boevink (red.) Prijs € 10,-.<br />
Bestellen via<br />
wboevink@trimbos.nl<br />
www.leefgezondcoach.nl<br />
De campagne Kijk op Diabetes <strong>van</strong> <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse Diabetes Fe<strong>de</strong>ratie is<br />
opgezet voor versnel<strong>de</strong> opsporing <strong>van</strong> mensen met nog onbeken<strong>de</strong> diabetes<br />
en mensen met een verhoogd risico om binnen afzienbare tijd diabetes<br />
type 2 te krijgen. De belangrijkste doelgroep zijn mensen met<br />
overgewicht in <strong>de</strong> leeftijd <strong>van</strong> 45 - 70 jaar. De campagne wordt gecombineerd<br />
met een online advies-op-maat-programma, <strong>de</strong> www.leefgezondcoach.nl.<br />
Uit <strong>de</strong> eerste evaluatie blijkt dat <strong>de</strong> Leefgezondcoach een goed<br />
instrument is om mensen bewust te stimuleren tot een gezon<strong>de</strong>re leefstijl.<br />
De Ne<strong>de</strong>rlandse Diabetes Fe<strong>de</strong>ratie ontwikkelt nu samen met vertegenwoordigers<br />
<strong>van</strong> mensen met diabetes, huisartsen, diëtisten en diabetesverpleegkundigen,<br />
een digitaal advies-op-maat-programma voor mensen<br />
met diabetes type 2.<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 23
(Advertorial)<br />
Zorg & welzijn is voor het VSBfonds een belangrijk aandachtsgebied. Juist op dit terrein<br />
kunnen we mensen helpen om <strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> hun leven te vergroten. Zelfstandigheid,<br />
zelfredzaamheid, je kunnen ontplooien, meedoen in <strong>de</strong> samenleving - het zijn allemaal<br />
thema’s waarin het fonds investeert.<br />
Deze thema’s zijn echter verre <strong>van</strong><br />
<strong>van</strong>zelfsprekend. Zeker in het geval <strong>van</strong><br />
een <strong>chronisch</strong>e ziekte. Hierbij wordt niet<br />
alleen <strong>de</strong> patiënt getroffen, maar ook <strong>de</strong><br />
omgeving.<br />
Op het terrein <strong>van</strong> mantelzorg is er<br />
bijvoorbeeld nog veel te doen, volgens<br />
het VSBfonds. Door financiële on<strong>de</strong>rsteuning<br />
<strong>van</strong> projecten proberen we<br />
mantelzorgers ruimte te geven om bij<br />
te tanken. Dat doen we door projecten<br />
me<strong>de</strong> mogelijk te maken die mantelzorgers<br />
niet alleen tij<strong>de</strong>lijk ontslaan <strong>van</strong><br />
hun zorgplicht, maar ook een steun in <strong>de</strong><br />
rug bie<strong>de</strong>n om weg te gaan en lotgenoten<br />
Het leven weer<br />
aankunnen<br />
te ontmoeten. Hierdoor kunnen ze weer<br />
even energie opdoen, afstand nemen,<br />
ervaringen uitwisselen, leren omgaan<br />
met stress en grenzen bepalen.<br />
Uitgeput, opgefleurd<br />
Rinie <strong>van</strong> U<strong>de</strong>n is mantelzorger. Af en<br />
toe heeft ze een respijtweekend. En dat is<br />
nodig.<br />
“Ik was helemaal op. Zo ontzettend<br />
uitgeput. Dat doet wat met je. Je wordt<br />
snauwerig, onverschillig, je plezier<br />
verdwijnt. Mijn man gaat nu om het<br />
weekend naar het verpleeghuis, maar ook<br />
dat brengt weinig rust. Ik ga dan in een<br />
hoog tempo doen waar ik an<strong>de</strong>rs niet<br />
aan toe kom, zoals <strong>de</strong> tuin, <strong>de</strong> boodschappen<br />
en <strong>de</strong> zol<strong>de</strong>r. Zo’n respijtweekend<br />
met lotgenoten doorbreekt dat.<br />
Je bent even helemaal los. Je hoeft niks,<br />
<strong>de</strong> koffie staat voor je klaar en je bent<br />
met mensen bij wie een half woord genoeg<br />
is. Ik kom helemaal opgefleurd<br />
thuis en kan dan weer alles aan.”<br />
Kwaliteit <strong>van</strong> leven<br />
Mantelzorgers kunnen met <strong>de</strong> gebo<strong>de</strong>n<br />
steun <strong>de</strong> zorg langer volhou<strong>de</strong>n.<br />
Daardoor kan <strong>de</strong>gene die zorg nodig<br />
heeft langer in zijn eigen omgeving<br />
blijven wonen. Door <strong>de</strong>rgelijke projecten<br />
verbetert <strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> leven voor<br />
zowel <strong>de</strong> mantelzorger als <strong>de</strong> zorgvrager.<br />
Bovendien is elkaar helpen dé manier om<br />
<strong>de</strong> sociale samenhang in onze samenleving<br />
te bevor<strong>de</strong>ren.<br />
Het VSBfonds wil bijdragen aan een<br />
leefbare samenleving met een duurzame<br />
toekomst. Heeft u ook een voorstel dat<br />
onze samenleving verrijkt? En heeft u<br />
onze steun nodig? Neem dan contact op<br />
met het VSBfonds.<br />
Stichting VSBfonds | Maliebaan 14 | 3581 CN Utrecht | Telefoon (030) 230 33 00 | info@vsbfonds.nl<br />
| Postbus 16 | 3500 AA Utrecht | Fax (030) 230 33 99 | www.vsbfonds.nl
Actief op <strong>de</strong> arbeidsmarkt<br />
Hulp op <strong>de</strong><br />
weg terug<br />
naar werk<br />
Op zoek naar leuk werk dat bij je past? Dan levert het<br />
weinig op je beperking of handicap te benadrukken.<br />
Je haalt toekomstige werkgevers eer<strong>de</strong>r over <strong>de</strong> streep<br />
met je talenten, kennis, kracht en <strong>de</strong>snoods wat financiële<br />
hulp.<br />
Leuk passend werk vin<strong>de</strong>n is een moeilijke opgave als je<br />
langdurig ziek bent of was. Soms loop je tegen nare vooroor<strong>de</strong>len<br />
aan: je bent vaak afwezig, kost te veel geld en<br />
werkt te langzaam. ‘Onzin’, zegt Jan Fleer. Enkele jaren<br />
terug kreeg <strong>de</strong> voormalig timmerman een motorongeluk.<br />
Sinds zijn herstel is hij bedrijfslei<strong>de</strong>r bij een funsportwinkel<br />
in Sneek. ‘Ik ben er vrijwel altijd, ook met mooi weer,<br />
als <strong>de</strong> rest <strong>van</strong> het personeel wil surfen. Ik kost min<strong>de</strong>r,<br />
omdat ik een aanvullen<strong>de</strong> uitkering krijg. En snelheid?<br />
Soms loop ik mezelf voorbij, al ben ik slecht ter been.’<br />
Perfecte match<br />
Na zijn ongeluk stimuleer<strong>de</strong> het reïntegratiebureau Jan te<br />
zoeken naar werk dat hem leuk leek. ‘Ik was vaste klant<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> winkel, surfen was een grote hobby <strong>van</strong> me.<br />
Daarom had Rob, <strong>de</strong> eigenaar, wel interesse.’ Toch waren er<br />
eerst enkele twijfels. Rob Overes: ‘Hij kwam uit een an<strong>de</strong>re<br />
branche, maar hij heeft een passie voor sport en straalt die<br />
uit. Als je hem daar ziet staan, zou je nooit <strong>de</strong>nken dat hij<br />
een handicap heeft.’ Jan heeft ook voor zijn eigen gevoel <strong>de</strong><br />
juiste baan gevon<strong>de</strong>n. ‘Ik heb passie voor én weet alles <strong>van</strong><br />
surfen. En dat valt hier perfect op z’n plek.’<br />
Extra voor<strong>de</strong>el<br />
Jan verzet veel werk en verslijt veel schoenen in <strong>de</strong> funsportwinkel.<br />
‘Soms loop ik nog te veel, dan is mijn been<br />
’s avonds opgezet. Het reïntegratiebureau kijkt daarom<br />
of er een lift kan komen, dan hoef ik min<strong>de</strong>r trappen te<br />
lopen. Dat wordt dan vergoed door UWV.’ Dat is niet het<br />
enige financiële voor<strong>de</strong>el voor <strong>de</strong> funsportwinkel.<br />
Als Jan ziek wordt binnen <strong>de</strong> eerste vijf dienstjaren,<br />
vergoedt UWV zijn loon. Ook krijgt <strong>de</strong> winkel via UWV<br />
korting op <strong>de</strong> sociale premies.<br />
Jan Fleer: ‘Ik ben er altijd, ook met mooi weer.’<br />
Hulp nodig bij werk?<br />
Wil je zelf ook aan <strong>de</strong> slag? Of heb je hulp<br />
nodig bij je werk? De overheid helpt je!<br />
Bij UWV kun je terecht voor:<br />
- aanpassingen op <strong>de</strong> werkplek, hulpmid<strong>de</strong>len<br />
en voorzieningen;<br />
- extra begeleiding of advies <strong>van</strong> een jobcoach.<br />
Meer informatie vind je op www.gekniptvoor<strong>de</strong>juistebaan.nl.<br />
Hier vind je ook tips <strong>van</strong> mensen met een handicap,<br />
ervaringen <strong>van</strong> werkgevers en verschillen<strong>de</strong> organisaties<br />
die jou kunnen helpen aan leuk werk.<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 25
Openingscongres <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en<br />
SamenBeter<br />
Op 9 november 2007 in het WTC in Rotterdam<br />
Ie<strong>de</strong>r mens is het liefst baas over zijn eigen leven. Maar hoe houd je als <strong>chronisch</strong> zieke <strong>de</strong> regie<br />
over je leven, je werk, <strong>de</strong> zorg die je nodig hebt? Eén voorwaar<strong>de</strong> is dat <strong>de</strong> maatschappelijke organisaties,<br />
bedrijven en zorgaanbie<strong>de</strong>rs waarmee je te maken hebt, hun aanbod en werkzaamhe<strong>de</strong>n<br />
afstemmen en on<strong>de</strong>rling samenwerken. Samen kunnen ze succesvoller werken aan verbetering <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> zorg, arbeidsmogelijkhe<strong>de</strong>n en maatschappelijke participatie <strong>van</strong> <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong>. Daarom is<br />
Samen Beter het thema <strong>van</strong> het Openingscongres <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en 2007.<br />
Hierbij staat zelfmanagement voor <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong> centraal. Hoe kun je je zelfredzaamheid en<br />
zelfstandigheid bevor<strong>de</strong>ren? Wat kun je zelf doen en wat moeten an<strong>de</strong>ren doen om je daartoe in<br />
staat te stellen? Het congres is bedoeld voor patiënten en hun familie, mantelzorgers, zorgaanbie<strong>de</strong>rs,<br />
verzekeraars, werkgevers, maatschappelijke dienstverleners en on<strong>de</strong>rzoekers. U bent <strong>van</strong><br />
harte welkom!<br />
Het programma<br />
Op het programma <strong>van</strong> Samen Beter staan<br />
veel informatieve bijdragen en interessante<br />
ontmoetingen. De dag begint met presentaties<br />
door <strong>de</strong>skundigen en <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong>. Deze<br />
gaan on<strong>de</strong>r meer over het persoonsgebon<strong>de</strong>n<br />
budget, <strong>de</strong> Wmo, zelfmotivatie en werk.<br />
Hierna kunnen <strong>de</strong> bezoekers kiezen uit twintig<br />
verschillen<strong>de</strong> workshops. Thema’s zijn: werk,<br />
zorg, preventie en maatschappelijke participatie.<br />
De uitkomsten <strong>van</strong> enkele workshops<br />
wor<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> grote zaal besproken.<br />
Het Reumafonds reikt tenslotte <strong>de</strong> jaarlijkse<br />
Support Award uit (zie pagina 64).<br />
Net als an<strong>de</strong>re jaren is er weer een uitgebrei<strong>de</strong><br />
informatiemarkt, waar u kennis kunt maken<br />
met tal <strong>van</strong> bedrijven en <strong>de</strong>skundigen die zich<br />
bezig hou<strong>de</strong>n met <strong>de</strong> positie <strong>van</strong> <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong>,<br />
waaron<strong>de</strong>r diverse patiëntenorganisaties.<br />
Het programma begint om 10.30 uur en eindigt<br />
om 16.30 uur.<br />
U komt toch ook?<br />
Meer informatie kunt u vin<strong>de</strong>n op<br />
www.zonmw.nl/samenbeter. Op <strong>de</strong>ze<br />
webpagina kunt u zich ook inschrijven. Wilt u<br />
het volledige programmaboekje toegestuurd<br />
krijgen? Gebruik <strong>de</strong> kaart uit het mid<strong>de</strong>n <strong>van</strong><br />
dit blad of stuur een e-mail met adresgegevens<br />
naar samenbeter@zonmw.nl of bel 070-<br />
3495150. De kosten bedragen € 15,- voor <strong>de</strong><br />
hele dag, inclusief lunch. De organisatie verzorgt<br />
busvervoer <strong>van</strong> en naar <strong>de</strong> congreslocatie,<br />
<strong>van</strong>uit diverse plaatsen in Ne<strong>de</strong>rland. Hier<br />
kunt u tegen een kleine vergoeding gebruik<br />
<strong>van</strong> maken.<br />
Samenwerkingspartners<br />
Samen Beter wordt georganiseerd door<br />
ZonMw, in samenwerking met <strong>de</strong> Stichting<br />
<strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en, het Ministerie<br />
<strong>van</strong> Sociale Zaken en Werkgelegenheid en<br />
Stichting Fonds PGO. Deze dag wordt me<strong>de</strong><br />
mogelijk gemaakt door het Reumafonds,<br />
Nefarma en Agis Zorgverzekeringen.<br />
Wat is ZonMw?<br />
ZonMw is <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse organisatie<br />
voor gezondheidson<strong>de</strong>rzoek en zorginnovatie.<br />
ZonMw streeft naar een betere<br />
gezondheid, zorg en preventie in <strong>de</strong><br />
samenleving. Daarvoor zijn kennis en<br />
on<strong>de</strong>rzoek nodig. Het is ver<strong>de</strong>r belangrijk<br />
dat mensen <strong>de</strong> verzamel<strong>de</strong> kennis<br />
ook echt gaan gebruiken. Daarom<br />
financiert en stimuleert ZonMw on<strong>de</strong>rzoek,<br />
ontwikkeling en implementatie.<br />
Dit gebeurt in opdracht <strong>van</strong> het<br />
ministerie <strong>van</strong> Volksgezondheid, Welzijn<br />
en Sport (VWS) en <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse<br />
Organisatie voor Wetenschappelijk<br />
On<strong>de</strong>rzoek (NWO). Kijk ver<strong>de</strong>r op<br />
pagina 27 en 28 en www.zonmw.nl<br />
26 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
Projecten <strong>van</strong> ZonMw<br />
Keuzehulp als gezondheidsloods<br />
Je hebt <strong>de</strong> diagnose borstkanker en je moet<br />
beslissen of je een borstbesparen<strong>de</strong> operatie<br />
wilt of <strong>de</strong> hele borst wilt laten verwij<strong>de</strong>ren. Of<br />
je overweegt te laten on<strong>de</strong>rzoeken of <strong>de</strong> baby<br />
die je verwacht het syndroom <strong>van</strong> Down<br />
heeft. Of stel, je hebt een verhoogd risico voor<br />
aandoeningen aan hart en vaten en zou<br />
dat graag omlaag brengen. Voor een weloverwogen<br />
besluitvorming over behan<strong>de</strong>ling,<br />
on<strong>de</strong>rzoek of aanpassingen in leefwijze in <strong>de</strong>ze<br />
situaties kunnen mensen gebruik maken <strong>van</strong><br />
keuzehulpen. Die bestaan er ook over overgangsklachten,<br />
<strong>de</strong>pressie en testen op<br />
prostaatkanker. De informatie in <strong>de</strong> keuzehulpen<br />
is toegespitst op <strong>de</strong> vragen die je als<br />
patiënt hebt en <strong>de</strong> keuzes waar je voor staat.<br />
De keuzehulpen komen tot stand in samenspraak<br />
met patiëntenorganisaties. Het<br />
Nationaal Kennis- en Voorlichtingscentrum<br />
Erfelijkheid was betrokken bij <strong>de</strong> ontwikkeling<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> keuzehulp prenatale screening.<br />
Elsbeth <strong>van</strong> Vliet <strong>van</strong> dit centrum legt uit:<br />
‘Deze keuzehulp helpt <strong>de</strong> zwangere vrouw<br />
om te gaan met kansen en risico’s. Die kan<br />
daardoor een gefun<strong>de</strong>er<strong>de</strong> keuze maken voor<br />
prenataal on<strong>de</strong>rzoek.’<br />
De keuzehulp voor hart- en vaat<strong>zieken</strong> is<br />
bedoeld voor mensen met een verhoogd risico<br />
op zo’n aandoening, bijvoorbeeld omdat ze een<br />
hoog cholesterol of een verhoog<strong>de</strong> bloeddruk<br />
hebben, vertelt Marjolein <strong>de</strong> Booys, consulent<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> Stichting Hoofd, Hart en Vaten. ‘Die<br />
kunnen daardoor beter <strong>de</strong> regie over hun<br />
gezondheid voeren. Ze kunnen met <strong>de</strong> keuzehulp<br />
bijvoorbeeld zien wat het hen aan risicovermin<strong>de</strong>ring<br />
oplevert als ze ophou<strong>de</strong>n met<br />
roken, meer gaan bewegen of trouw <strong>de</strong> cholesterolverlagen<strong>de</strong><br />
mid<strong>de</strong>len slikken. De toepassing<br />
biedt allerlei mogelijkhe<strong>de</strong>n. Huisarts en<br />
patiënt kunnen hem bijvoorbeeld samen<br />
gebruiken tij<strong>de</strong>ns een consult.’ De Booys pleit<br />
ervoor <strong>de</strong> keuzehulp ver<strong>de</strong>r te ontwikkelen.<br />
‘Deze werkt nu niet voor mensen die al een<br />
hart- of vaatziekte hebben. En voor die groep is<br />
het <strong>de</strong>s te belangrijker dat ze kunnen nagaan<br />
wat ze zelf kunnen doen om hun gezondheidsrisico<br />
omlaag te brengen.’<br />
Wilt u gebruik maken <strong>van</strong> keuzehulpen?<br />
Surf naar www.kiesbeter.nl.<br />
Handboek<br />
Patiëntenparticipatie<br />
in<br />
wetenschappelijk<br />
on<strong>de</strong>rzoek<br />
Wetenschappelijk on<strong>de</strong>rzoek naar je ziekte kan<br />
<strong>van</strong> levensbelang zijn voor mensen die met een<br />
<strong>chronisch</strong>e aandoening door het leven gaan.<br />
Vanuit hun perspectief als ervarings<strong>de</strong>skundige<br />
kunnen zij aan dat on<strong>de</strong>rzoek vaak een zinvolle<br />
bijdrage leveren. Wie als patiënt wil samenwerken<br />
met wetenschappelijk on<strong>de</strong>rzoekers komt<br />
wel voor allerlei vragen te staan. Zoals: hoe zit<br />
on<strong>de</strong>rzoek in elkaar? Welke rol kan ik daar als<br />
patiënt in vervullen? Hoe krijg ik toegang tot <strong>de</strong><br />
on<strong>de</strong>rzoekswereld? De antwoor<strong>de</strong>n staan in het<br />
Handboek Patiëntenparticipatie in wetenschappelijk<br />
on<strong>de</strong>rzoek. Deze uitgave <strong>van</strong> <strong>de</strong> Reumapatiëntenbond,<br />
<strong>de</strong> Vereniging Samenwerken<strong>de</strong><br />
Ou<strong>de</strong>r- en Patiëntenorganisaties en ZonMw is<br />
ontwikkeld voor patiëntenorganisaties die hun<br />
zeggenschap in wetenschappelijk on<strong>de</strong>rzoek willen<br />
uitbrei<strong>de</strong>n. De lezer wordt veel wijzer <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
grote hoeveelheid informatie, <strong>de</strong> praktische tips,<br />
<strong>de</strong> checklists en <strong>de</strong> praktijkverhalen.<br />
Het boek is te downloa<strong>de</strong>n op<br />
www.zonmw.nl/patiëntenperspectief<br />
of kosteloos te bestellen bij ZonMw, via<br />
pijtak@zonmw.nl, 070 349 5150.<br />
Steeds meer cliëntversies ggz-richtlijnen<br />
In <strong>de</strong> gezondheidszorg wor<strong>de</strong>n veel richtlijnen<br />
ontwikkeld. Ze zijn gebaseerd op wetenschappelijke<br />
inzichten, praktijkkennis <strong>van</strong> hulpverleners<br />
en soms ervarings<strong>de</strong>skundigheid <strong>van</strong><br />
cliënten. Medici en an<strong>de</strong>re hulpverleners kunnen<br />
met behulp <strong>van</strong> zo’n richtlijn op een systematische<br />
manier bepalen hoe ze hun patiënten<br />
<strong>de</strong> best mogelijke behan<strong>de</strong>ling kunnen geven.<br />
Als cliënt wil je zelf graag mee<strong>de</strong>nken over <strong>de</strong><br />
behan<strong>de</strong>ling die je nodig hebt. Uitein<strong>de</strong>lijk<br />
gaat het om jóuw leven. Het Trimbos-instituut,<br />
dat <strong>de</strong> richtlijnen voor <strong>de</strong> geestelijke gezondheidszorg<br />
ontwikkelt, betrekt daarom bij <strong>de</strong><br />
ontwikkeling <strong>van</strong> elke ggz-richtlijn <strong>de</strong> ervarings<strong>de</strong>skundigheid<br />
<strong>van</strong> cliënten. Bovendien<br />
wil het instituut <strong>van</strong> elke ggz-richtlijn een<br />
cliëntversie maken. Marjon Vink, secretaris <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> Commissie Cliëntparticipatie <strong>van</strong> het<br />
Trimbos-instituut, legt uit: ‘Cliënten willen<br />
goed geïnformeerd afwegingen kunnen maken<br />
over hun behan<strong>de</strong>ling. In <strong>de</strong> cliëntversies vin<strong>de</strong>n<br />
zij in begrijpelijke taal <strong>de</strong> informatie uit <strong>de</strong><br />
“moe<strong>de</strong>rrichtlijn” over diagnose, mogelijke<br />
behan<strong>de</strong>lingen en kennis uit on<strong>de</strong>rzoek, met<br />
alle afwegingen en conclusies die hierbij spelen.<br />
Ze hebben zo in het gesprek met <strong>de</strong> hulpverlener<br />
een gemeenschappelijk communicatie-instrument.<br />
De cliëntversie bevat ook nuttige<br />
adressen, bijvoorbeeld <strong>van</strong> patiëntenverenigingen.’<br />
Er zijn cliëntrichtlijnen gemaakt over angststoornissen<br />
en <strong>de</strong>pressies. In het najaar verschijnt<br />
een cliëntversie over ADHD, een cliëntversie<br />
over eetstoornissen staat op stapel.<br />
Vink: ‘We zou<strong>de</strong>n graag het gebruik <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
richtlijnen voor cliënten on<strong>de</strong>rzoeken.<br />
Afgaan<strong>de</strong> op het aantal bestellingen voorzien<br />
ze in ie<strong>de</strong>r geval in een grote behoefte.’<br />
De cliëntversies <strong>van</strong> <strong>de</strong> richtlijnen over <strong>de</strong>pressie<br />
en angststoornissen staan op<br />
www.ggzrichtlijnen.nl. Doorklikken naar<br />
Overzicht richtlijnen.<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 27
Projecten <strong>van</strong> ZonMw<br />
Werken met<br />
schizofrenie<br />
Een klankbord voor mensen<br />
met schizofrenie<br />
Snel zoeken naar betááld werk, samenwerking<br />
<strong>van</strong> arbeidsbegelei<strong>de</strong>rs en GGz-hulpverleners<br />
en langdurige on<strong>de</strong>rsteuning. Dat zijn <strong>de</strong><br />
belangrijkste ingrediënten <strong>van</strong> IPS, Individual<br />
Placement and Support. Deze arbeidsrehabilitatiemetho<strong>de</strong><br />
is bedoeld om mensen met ernstige<br />
psychische stoornissen zoals schizofrenie<br />
aan betaald werk te helpen. Want <strong>de</strong>ze groep<br />
mensen met <strong>chronisch</strong>e aandoeningen vindt<br />
heel moeilijk werk en al helemaal moeilijk<br />
betááld werk. Tot dusver lukt dat slechts 10%<br />
<strong>van</strong> hen. IPS is in <strong>de</strong> Verenig<strong>de</strong> Staten ontwikkeld<br />
en in pilots op vier plaatsen in Ne<strong>de</strong>rland<br />
uitgeprobeerd. Het Trimbos-instituut en het<br />
Kenniscentrum Rehabilitatie hebben <strong>de</strong> ervaringen<br />
on<strong>de</strong>rzocht. De invoering slaag<strong>de</strong> in <strong>de</strong><br />
ene regio beter dan <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re, maar gemid<strong>de</strong>ld<br />
bleek 18% <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers na twee<br />
jaar ‘gewoon’ werk te hebben gevon<strong>de</strong>n, en<br />
3% werk in een sociale werkvoorziening. De<br />
mensen die IPS toepasten, wil<strong>de</strong>n graag met<br />
<strong>de</strong> metho<strong>de</strong> blijven werken. Daarom is het<br />
Kenniscentrum Rehabilitatie bezig IPS bij GGzinstellingen<br />
overal in Ne<strong>de</strong>rland in te voeren.<br />
Met succes. IPS is nu opgenomen in <strong>de</strong> richtlijn<br />
voor schizofrenie. Er is een Platform IPS<br />
waaraan een groeiend aantal Gz-instellingen<br />
<strong>de</strong>elneemt. En steeds meer GGz-teams werken<br />
met IPS, waaron<strong>de</strong>r GGz Noord-Holland Noord,<br />
GGz Dijk en Duin, GGz Meerkanten en<br />
Mentrum. Mensen met schizofrenie kunnen<br />
dus op steeds meer plaatsen terecht voor<br />
begeleiding naar een betaal<strong>de</strong> baan.<br />
Surf voor meer informatie naar<br />
www.kenniscentrumrehabilitatie.nl<br />
of www.trimbos.nl<br />
en zoek op IPS of supported<br />
employment (SE).<br />
Lotgenotengroepen voor mensen met schizofrenie<br />
en psychosen komen moeilijk <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
grond. Bij GGz-instellingen wer<strong>de</strong>n ze tot voor<br />
kort vrijwel niet aangebo<strong>de</strong>n. En het organiseren<br />
er<strong>van</strong> is voor mensen met <strong>de</strong>ze <strong>chronisch</strong>e<br />
aandoeningen zelf veelal een te zware klus.<br />
Het Universitair Medisch Centrum Groningen<br />
(UMCG) heeft nu lan<strong>de</strong>lijk on<strong>de</strong>rzocht hoe lotgenotengroepen<br />
voor mensen uit <strong>de</strong>ze doelgroep<br />
toch met succes kunnen draaien. Het<br />
UMCG organiseer<strong>de</strong> daartoe samen met vijf<br />
GGz-instellingen, <strong>van</strong> Den Haag tot<br />
Winschoten, verschillen<strong>de</strong> lotgenotengroepen<br />
en on<strong>de</strong>rzocht <strong>de</strong> effecten <strong>van</strong> <strong>de</strong>elname.<br />
On<strong>de</strong>rzoekster Stynke Castelein is razend<br />
enthousiast over <strong>de</strong> resultaten. ‘Het werkt<br />
super,’ zegt ze. ‘De <strong>de</strong>elnemers hebben er heel<br />
veel aan. Ze krijgen een groter netwerk, <strong>de</strong><br />
sociale steun neemt toe en hun psychotische<br />
symptomen nemen af. Na afloop <strong>van</strong> <strong>de</strong> groep<br />
zijn ze optimistischer en kunnen ze beter voor<br />
zichzelf zorgen.’<br />
De <strong>de</strong>elnemers vin<strong>de</strong>n het prettig dat ze <strong>de</strong><br />
ruimte kregen om over zichzelf te vertellen.<br />
‘Dit is <strong>de</strong> eerste keer dat ik over mijn problemen<br />
kan praten,’ meldt <strong>de</strong> een. Een an<strong>de</strong>r<br />
meent dat hij dankzij <strong>de</strong>elname aan <strong>de</strong> groep<br />
geen psychose heeft gekregen, een <strong>de</strong>r<strong>de</strong> heeft<br />
ingezien dat hij echt beter zijn pillen kan blijven<br />
slikken. De herkenning en erkenning die<br />
lotgenotencontact zo belangrijk maken, blijken<br />
erg effectief. ‘Een klankbord hebben is voor<br />
ie<strong>de</strong>réén belangrijk,’ zegt Castelein.<br />
An<strong>de</strong>rs dan an<strong>de</strong>re lotgenotengroepen wor<strong>de</strong>n<br />
<strong>de</strong>ze groepen begeleid door verpleegkundigen.<br />
Een paar keer is geprobeerd om <strong>de</strong> begeleiding<br />
over te dragen aan een ervarings<strong>de</strong>skundige,<br />
zegt Castelein, maar dan hield <strong>de</strong> groep al<br />
spoedig op te bestaan. Voor <strong>de</strong>ze doelgroep is<br />
begeleiding door een professional nodig, conclu<strong>de</strong>ren<br />
<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekers. De specifieke aandoening<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers maakte ook een<br />
an<strong>de</strong>re aanpassing nodig: zij praten afwisselend<br />
in <strong>de</strong> grote groep en in tweetallen. Dit<br />
omdat veel mensen met schizofrenie last hebben<br />
<strong>van</strong> concentratiestoornissen.<br />
In een draaiboek is nu beschreven hoe verpleegkundigen<br />
<strong>de</strong> lotgenotengroepen op een<br />
goe<strong>de</strong> manier kunnen opzetten en begelei<strong>de</strong>n.<br />
Castelein: ‘De lotgenoten zijn <strong>de</strong> <strong>de</strong>skundigen.<br />
De verpleegkundige zorgt dat <strong>de</strong> groep goed<br />
draait maar moet niet <strong>de</strong> zaak overnemen.’<br />
Trots meldt zij dat steeds meer GGz-instellingen<br />
<strong>de</strong> groepen aanbie<strong>de</strong>n en dat <strong>de</strong>ze zelfs zijn<br />
opgenomen in <strong>de</strong> GGz-richtlijn voor behan<strong>de</strong>ling<br />
<strong>van</strong> mensen met schizofrenie. Mensen met<br />
schizofrenie hoeven dus binnenkort niet meer<br />
vergeefs op zoek naar lotgenotencontact.<br />
Het Draaiboek voor <strong>de</strong> begeleiding<br />
<strong>van</strong> een lotgenotengroep voor mensen<br />
met een psychose is verkrijgbaar bij<br />
het Kenniscentrum Schizofrenie,<br />
info@kenniscentrumschizofrenie.nl<br />
28 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
Werk, on<strong>de</strong>rwijs, verzekeringen<br />
Zoek alfabetisch op plaatsnaam.<br />
Lan<strong>de</strong>lijke activiteiten staan in een<br />
ka<strong>de</strong>r. Toegang is gratis, tenzij an<strong>de</strong>rs<br />
aangegeven. Bij activiteiten met *<br />
is vooraf aanmel<strong>de</strong>n noodzakelijk.<br />
Meldactie WIA<br />
De WAO is ver<strong>van</strong>gen door <strong>de</strong> WIA.<br />
Inmid<strong>de</strong>ls zijn er al wat gegevens bekend.<br />
Het aantal toekenningen voor <strong>de</strong> IVA en<br />
WGA is lager dan in eerste instantie werd<br />
verwacht. De helft <strong>van</strong> <strong>de</strong> werknemers krijgt<br />
bij <strong>de</strong> keuringen geen IVA of WGA-uitkering<br />
toegekend. De vraag is of mensen met<br />
arbeidsbeperkingen aan het werk blijven.<br />
De FNV wil graag een beter zicht krijgen op<br />
<strong>de</strong> praktijk en wil <strong>de</strong> verhalen <strong>van</strong> <strong>de</strong> mensen<br />
zelf horen. Het gaat hierbij om positieve<br />
en negatieve ervaringen met <strong>de</strong> WIA.<br />
De FNV organiseert daarom een meldweek<br />
en houdt een internetenquête <strong>van</strong><br />
5 tot en met 15 november.<br />
Info: Karin Sengers, 020-5816527,<br />
karin.sengers@vc.fnv.nl, www.fnv.nl<br />
Handleiding voor <strong>de</strong> (her)keuring bij<br />
moeilijk objectiveerbare ziektes<br />
Onmisbare brochure met tips voor <strong>de</strong><br />
(her)keuring (WIA, WAO, Wajong) <strong>van</strong><br />
mensen met ME/CVS of an<strong>de</strong>ren met moeilijk<br />
objectiveerbare gezondheidsproblemen.<br />
Nu <strong>van</strong> € 8,50 voor € 7,50 over te maken op<br />
giro 6833476 t.n.v. Steungroep ME en AO te<br />
Groningen, o.v.v. TPS.<br />
Info: Alice Honebeeke, 050-5492906<br />
050-5492906, info@steungroep.nl,<br />
www.steungroep.nl<br />
Het nieuwe keuringsprotocol CVS voor<br />
ME/CVS-patiënten*<br />
De Gezondheidsraad heeft het keuringsprotocol<br />
CVS gepubliceerd. Wat betekent<br />
dit protocol voor <strong>de</strong> WIA-,WAO- en<br />
WAJONG(her)keuring en voor beroepszaken<br />
<strong>van</strong> ME/CVS-patiënten. Ook voor<br />
professionals en rechtshulpverleners.<br />
Amersfoort, Aula OKS, Wilhelminalaan 5<br />
13 november, 13.30-16.30<br />
Kosten: € 7,00<br />
Info: Steungroep ME en<br />
Arbeidsongeschiktheid, Ronald Schuch,<br />
050-5492906, info@steungroep.nl,<br />
www.steungroep.nl<br />
Werk maakt sterk, Emma-at-work*<br />
Voor <strong>chronisch</strong> zieke jongeren is in het<br />
Emma Kin<strong>de</strong>r<strong>zieken</strong>huis een uitzendbureau<br />
Emma-at-work opgezet. Zo wor<strong>de</strong>n jongeren<br />
geholpen aan een passen<strong>de</strong> vakantie- of<br />
bijbaan. Om ervaring op te doen, geld te<br />
verdienen en hun zelfvertrouwen te<br />
vergroten. Dit symposium doet verslag<br />
<strong>van</strong> opgedane ervaringen. Ook voor<br />
professionals en werkgevers.<br />
Amsterdam, AMC, Meibergdreef 9<br />
14 november, 15.00-17.00<br />
Info: Wendy Roos, Carla <strong>van</strong> Burik,<br />
020-5665674,<br />
w.m.roos@amc.nl/c.a.<strong>van</strong>burik@amc.nl,<br />
www.emma-at-work.nl<br />
Samen Beter Werken voor werkzoeken<strong>de</strong>n<br />
en werkgevers<br />
Workshop over zelfpresentatie voor<br />
<strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong> en arbeidsgehandicapten<br />
die werk zoeken.<br />
Workshop <strong>van</strong> het UWV over wet- en<br />
regelgeving voor werkgevers die overwegen<br />
mensen met een arbeidshandicap aan te<br />
nemen.<br />
Amsterdam, CWI Oost<br />
Info: zie voor data en locaties www.werk.nl<br />
of het weekprogramma op<br />
www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
Samen Beter Werken voor werkzoeken<strong>de</strong>n<br />
en werkgevers<br />
Workshop over zelfpresentatie voor<br />
<strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong> en arbeidsgehandicapten<br />
die werk zoeken.<br />
Workshop <strong>van</strong> het UWV over wet- en regelgeving<br />
voor werkgevers die overwegen<br />
mensen met een arbeidshandicap aan te<br />
nemen.<br />
Den Bosch, CWI<br />
Info: zie voor data en locaties www.werk.nl<br />
of het weekprogramma op<br />
www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
On<strong>de</strong>rwijscongres Vereniging Ou<strong>de</strong>rs<br />
<strong>van</strong> Kin<strong>de</strong>ren met Kanker*<br />
Ook professionals, beleidsmakers<br />
en docenten<br />
Driebergen, Antropia, Hoofdstraat 8<br />
13 november, 9.30-16.30<br />
Info: Jurriaan Steen, 0318-500595,<br />
jurriaan@jsta.nl, www.vokk.nl<br />
Samen Beter Werken voor<br />
werkzoeken<strong>de</strong>n en werkgevers<br />
Workshop over zelfpresentatie voor <strong>chronisch</strong><br />
<strong>zieken</strong> en arbeidsgehandicapten<br />
die werk zoeken. Workshop <strong>van</strong> het UWV<br />
over wet- en regelgeving voor werkgevers<br />
die overwegen mensen met een<br />
arbeidshandicap aan te nemen.<br />
Ensche<strong>de</strong>, CWI<br />
Info: zie voor data en locaties www.werk.nl<br />
of het weekprogramma op<br />
www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
Wat zijn <strong>de</strong> gevolgen <strong>van</strong> het<br />
verzekeringsgeneeskundig protocol?*<br />
Informatiebijeenkomst voor ME-patiënten<br />
en an<strong>de</strong>ren met moeilijk objectiveerbare<br />
gezondheidsproblemen over <strong>de</strong> gevolgen<br />
<strong>van</strong> het verzekeringsgeneeskundig protocol<br />
ME/CVS.<br />
Professionals ook welkom.<br />
Groningen<br />
13 november, 13.30-16.30<br />
Kosten: € 7,00<br />
Info: Stichting Steungroep ME en<br />
Arbeidsongeschiktheid, Rita <strong>de</strong> Jong,<br />
050-5492906, info@steungroep.nl,<br />
www.steungroep.nl<br />
Programma <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en 9 tot en met 15 november 2007 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 29
Werk, on<strong>de</strong>rwijs, verzekeringen<br />
Samen Beter Werken voor<br />
werkzoeken<strong>de</strong>n en werkgevers<br />
Workshop over zelfpresentatie voor<br />
<strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong> en arbeidsgehandicapten<br />
die werk zoeken.<br />
Workshop <strong>van</strong> het UWV over wet- en regelgeving<br />
voor werkgevers die overwegen<br />
mensen met een arbeidshandicap aan te<br />
nemen.<br />
Hilversum, CWI<br />
Info: zie voor data en locaties www.werk.nl<br />
of het weekprogramma op<br />
www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
Begeleiding naar werk<br />
Voor mensen met een (grote) afstand tot<br />
<strong>de</strong> arbeidsmarkt om psychische of fysieke<br />
re<strong>de</strong>nen. Vrijblijvend advies over IRO's,<br />
PRB, jobcoaching en leer/werktrajecten<br />
Hilversum, Orion, Seinstraat 16<br />
9, 12, 13, 14 en 15 november, 9.00-17.00<br />
Info: Re-Activate BV, mw A. Gieling,<br />
035-6669092, amgieling@re-activate.nl,<br />
www.re-activate.nl<br />
Samen Beter Werken voor werkzoeken<strong>de</strong>n<br />
en werkgevers<br />
Workshop over zelfpresentatie voor <strong>chronisch</strong><br />
<strong>zieken</strong> en arbeidsgehandicapten die<br />
werk zoeken.<br />
Workshop <strong>van</strong> het UWV over wet- en regelgeving<br />
voor werkgevers die overwegen<br />
mensen met een arbeidshandicap aan te<br />
nemen.<br />
Hoogeveen, CWI<br />
Info: zie voor data en locaties www.werk.nl<br />
of het weekprogramma op<br />
www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
Samen Beter Werken voor werkzoeken<strong>de</strong>n<br />
en werkgevers<br />
Workshop over zelfpresentatie voor <strong>chronisch</strong><br />
<strong>zieken</strong> en arbeidsgehandicapten die<br />
werk zoeken.<br />
Workshop <strong>van</strong> het UWV over wet- en regelgeving<br />
voor werkgevers die overwegen<br />
mensen met een arbeidshandicap aan te<br />
nemen.<br />
Nijmegen, CWI<br />
Info: zie voor data en locaties www.werk.nl<br />
of het weekprogramma op<br />
www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
Zo kan het ook!*<br />
Mogelijkhe<strong>de</strong>n om stu<strong>de</strong>ren met een<br />
beperking makkelijker te maken.<br />
Workshops: beeldvorming, leerroute<br />
dyslexie, stu<strong>de</strong>ren met autisme,<br />
voorzieningen en hulpmid<strong>de</strong>len.<br />
13 november, 14.00-17.00<br />
Rotterdam, Hogeschool Rotterdam,<br />
Museumpark 40<br />
Info: Kenniskring Transities in Zorg,<br />
Elly Katoen, 010-2415185,<br />
C.W.Katoen-Pippel@hro.nl,<br />
www.transitiesinzorg.nl<br />
Samen Beter Werken voor<br />
werkzoeken<strong>de</strong>n en werkgevers<br />
Workshop over zelfpresentatie voor<br />
<strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong> en arbeidsgehandicapten<br />
die werk zoeken.<br />
Workshop <strong>van</strong> het UWV over wet- en regelgeving<br />
voor werkgevers die overwegen<br />
mensen met een arbeidshandicap aan te<br />
nemen.<br />
Rotterdam, CWI Schieka<strong>de</strong><br />
Info: zie voor data en locaties www.werk.nl,<br />
of het weekprogramma op<br />
www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
Gelijke behan<strong>de</strong>ling bij werk en opleiding*<br />
Werkgevers en instellingen voor beroepson<strong>de</strong>rwijs<br />
mogen u niet bena<strong>de</strong>len <strong>van</strong>wege<br />
een handicap of <strong>chronisch</strong>e ziekte. Zij moeten<br />
aanpassingen aanbrengen als u daar om<br />
vraagt. De Commissie Gelijke Behan<strong>de</strong>ling<br />
on<strong>de</strong>rzoekt klachten over werkgevers of<br />
opleidingsinstellingen die zich niet aan <strong>de</strong><br />
Wet Gelijke Behan<strong>de</strong>ling hou<strong>de</strong>n.<br />
Deze workshop licht het werk <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
Commissie toe: Wat doet <strong>de</strong> Commissie,<br />
waarover kan wor<strong>de</strong>n geklaagd, welke<br />
uitzon<strong>de</strong>ringen zijn mogelijk en hoe<br />
oor<strong>de</strong>elt <strong>de</strong> CGB? Professionals en beleidsmakers<br />
zijn ook welkom.<br />
Utrecht, Kleine Singel 1-3<br />
9 november, 14.00-16.00<br />
Info: Secretariaat Commissie Gelijke<br />
Behan<strong>de</strong>ling, 030-8883888,<br />
secretariaat@cgb.nl, www.cgb.nl<br />
Samen zorgen voor goe<strong>de</strong> arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n<br />
Sinds 1 januari 2007 hebben werkgevers en werknemers meer mogelijkhe<strong>de</strong>n om<br />
invulling te geven aan hun eigen arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n.<br />
Samen zorgen voor een veilige en gezon<strong>de</strong><br />
werkomgeving. De nieuwe Arbowet maakt<br />
dat mogelijk. Kijk op arbonieuwestijl.nl<br />
Arbonieuwestijl.nl<br />
samen beter aan <strong>de</strong> slag<br />
30 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007<br />
Programma <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en 9 tot en met 15 november 2007
Informatie en voorlichting<br />
Zoek alfabetisch op plaatsnaam.<br />
Lan<strong>de</strong>lijke activiteiten staan in een<br />
ka<strong>de</strong>r. Toegang is gratis, tenzij an<strong>de</strong>rs<br />
aangegeven. Bij activiteiten met *<br />
is vooraf aanmel<strong>de</strong>n noodzakelijk.<br />
Samen Beter, informatiemarkt<br />
voor <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
Met stands, lezingen en workshops.<br />
Ook voor mantelzorgers.<br />
Almere, Parkhuys, Bunuellaan 1<br />
15 november, 19.00-22.00<br />
Info: Jeanette Dekker, 0647-222950,<br />
info@positivelife.nl, www.parkhuysalmere.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar Fokuswonen?<br />
Of als ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Amersfoort Kattenbroek, Het Spant 6<br />
9 november<br />
Info: 050-5217200, info@fokuswonen.nl,<br />
www.fokuswonen.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar het Fokuswonen?<br />
Of als ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Alphen a/d Rijn, Sortemelk 5<br />
10 en 15 november, 13.00-17.00<br />
Info: 050-5217200, info@fokuswonen.nl,<br />
www.fokuswonen.nl<br />
Vervoer moet beter!*<br />
Te laat gehaald, te lang wachten,<br />
helemaal geen vervoer, ongeschikt vervoer.<br />
Het moet beslist beter!<br />
13 november, 17.00-19.30, gratis<br />
Amsterdam, Dr. Jan <strong>van</strong> Breemenstraat 2<br />
Info: Ver. Reumapatiënten Amsterdam,<br />
Nico Brinker, 020-5896292,<br />
ngbrinker@hetnet.nl,<br />
vra@jan<strong>van</strong>breemen.nl,<br />
www.jan<strong>van</strong>breemen.nl<br />
Patientendag Afweerstoornissen*<br />
Voor ou<strong>de</strong>rs en patiënten om ervaringen<br />
uit te wisselen. Met lezingen.<br />
Amsterdam, Sanquin, Plesmanlaan 125<br />
Info: C. Waas, 0162 517210,<br />
info@stichtingvoorafweerstoornissen.nl,<br />
www.stichtingvoorafweerstoornissen.nl<br />
Informatiestand Kin<strong>de</strong>rpoli<br />
Over het aanbod voor <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
en voor <strong>chronisch</strong> zieke kin<strong>de</strong>ren in het<br />
bijzon<strong>de</strong>r<br />
Amsterdam, AMC, Meibergdreef 9<br />
12, 13, 14 en 15 november<br />
Info: MEE Amstel en Zaan,<br />
informatie@meeaz.nl, www.meeaz.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar Fokuswonen? Als<br />
ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Amsterdam-Osdorp, Dwaze Moe<strong>de</strong>rsplein 1<br />
10 en 14 november, 13.00-17.00<br />
Info: Fokus, 050-5217200,<br />
info@fokuswonen.nl, www.fokuswonen.nl<br />
Wait-and-see beleid*<br />
Workshops over non-Hodgkin lymfoom,<br />
mantelcellymfoon, ziekte <strong>van</strong> Wal<strong>de</strong>nström,<br />
<strong>chronisch</strong>e Lymfatische Leukemie en psychosociale<br />
gevolgen. Lotgenotencontact voor<br />
wait-and-see patiënten en mensen met een<br />
stamceltransplantatie.<br />
Arnhem, Olympus college, Olympus 10<br />
10 november, 10.30-15.30<br />
Kosten € 10,00<br />
Info: Lymfklierkanker Vereniging Ne<strong>de</strong>rland,<br />
033-4532581, info@lymfklierkanker.nl,<br />
www.lymfklierkanker.nl<br />
Steunstees in het Oldambtgebied<br />
Voorlichting over <strong>de</strong>mentie, psychiatrische<br />
handicaps, hulpmid<strong>de</strong>len en aanpassingen<br />
thuis, maaltijdvoorzieningen, zittend bewegen,<br />
e.d. Ook voor mantelzorgers.<br />
Bellingwol<strong>de</strong>, Rei<strong>de</strong>rsingel 29/31<br />
9, 10, 12, 13, 14 en 15 november, 10-00-16.30<br />
Info: Mw T. <strong>de</strong> Roo, 0597-454999,<br />
trijnie@welzijnoldambt.nl,<br />
http://hetou<strong>de</strong>ambt.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar het Fokuswonen?<br />
Of als ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Bergen op Zoom, Princesseplaat 74<br />
10 november<br />
Info: Fokus, 050-5217200,<br />
info@fokuswonen.nl, www.fokuswonen.nl<br />
Samen sterker met MEE*<br />
Gezellige ont<strong>van</strong>gst, lezing, workshops en<br />
stands <strong>van</strong> patiëntenverenigingen en organisaties.<br />
Voor mensen uit héél West- Brabant.<br />
Breda, MEE West-Brabant, Heerbaan 100<br />
15 november, 13.00-17.30<br />
Info: Ankie Matthijssen, 0164-248888,<br />
A.Matthijssen@meewestbrabant.nl,<br />
www.meewestbrabant.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar het Fokuswonen?<br />
Of als ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Breda, St. Ignatiusstraat 60-13<br />
10 november, 10.00-16.00<br />
Info: Fokus, 050-5217200,<br />
info@fokuswonen.nl, www.fokuswonen.nl<br />
Voorlichting over reuma<br />
Over alle soorten reuma, bewegingsactiviteiten,<br />
vergoedingen Wmo e.d.<br />
Delft, Reinier <strong>de</strong> Graaf Gasthuis, B-gebouw<br />
13 november,13.00-17.00<br />
Info: Kees <strong>van</strong> <strong>de</strong>n Oever, 06-49885834,<br />
oever@rpv<strong>de</strong>lft.nl, www.rpv<strong>de</strong>lft.nl<br />
Informatie voor schildklierpatiënten en<br />
mensen met oogziekte <strong>van</strong> Graves<br />
Informatiestand<br />
Delft, Reinier <strong>de</strong> Graaf Gasthuis<br />
13 november, 9.30-16.30<br />
Informatiestand astma en COPD<br />
Delfzijl, Delfzicht <strong>Ziek</strong>enhuis, Jachtlaan 50<br />
10 november<br />
Info: Astma Patiënten Vereniging VbbA/LCP,<br />
W. Hulshof, 0598 621123,<br />
williehulshof@12move.nl<br />
MS: wie helpt je vooruit?*<br />
Open dag voor MS-patiënten. Uitleg over<br />
het MS behan<strong>de</strong>l- en informatiecentrum.<br />
Den Bosch, Groot <strong>Ziek</strong>engasthuis,<br />
Tolburgstraat 11<br />
12 november, 14.00-16.30<br />
Info: Bureau Patiëntenvoorlichting,<br />
073-6998596, patientenvoorlichting@jbz.nl,<br />
www.jeroenbosch<strong>zieken</strong>huis.nl<br />
SLE/Lupus: samen zelfstandig <strong>chronisch</strong> ziek<br />
Voorlichtingsbijeenkomst<br />
Den Haag, MC Haaglan<strong>de</strong>n Westein<strong>de</strong>,<br />
Lijnbaan<br />
14 november, 13.00-16.00<br />
Info: SLE-Lupus Projecten, Greet Vermeulen,<br />
070.3235478, www.lupusmedischepraktijk.nl<br />
Samen Beter met Moermantherapie en<br />
homeopathie<br />
Voorlichtingsavond met sprekers, forum<br />
en informatiestands.<br />
Den Haag, Nieuwspoort Perscentrum,<br />
Lange Poten 10<br />
14 november, 20.00-22.00<br />
Info: M. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Toorn, 0174-221780,<br />
info@vereniginghomeopathie.nl,<br />
www.vereniginghomeopathie.nl<br />
Nazorg<br />
Nazorg door Meavita en transferverpleegkundigen.<br />
Ook in uw wijk.<br />
Den Haag, MCH, Lijnbaan 32<br />
13 november, 12.00-16.00<br />
Info: Temke Tiggelman, 070-3302139,<br />
www.mchaaglan<strong>de</strong>n.nl<br />
Kwaliteit <strong>van</strong> leven en preventie<br />
Test <strong>de</strong> eigen gezondheid door meting<br />
<strong>van</strong> longfunctie, bloeddruk en cholesterol.<br />
Tevens informatie over drank- en<br />
drugsproblematiek.<br />
Den Haag, MCH Westein<strong>de</strong>, Lijnbaan 32<br />
14 november, 10.00-15.00<br />
Info: Temke Tiggelman, 070-3302139,<br />
www.mchaaglan<strong>de</strong>n.nl<br />
Niet(s) over ons, zon<strong>de</strong>r ons. Luisteren<br />
naar patiënten voor een betere zorg*<br />
Symposium over vergoedingen en afleveringen<br />
geneesmid<strong>de</strong>len, en patiëntenparticipatie<br />
bij richtlijnontwikkeling. Forumdiscussie<br />
over ”Wie is <strong>de</strong> probleemeigenaar <strong>van</strong> therapietrouw?”<br />
Ook voor professionals.<br />
Den Haag, Malietoren,<br />
Bezui<strong>de</strong>nhoutseweg 12<br />
12 november, 13.00-17.30<br />
Info: Bureau Platform PI, Els <strong>van</strong> Mourik,<br />
0347 343 268, info@platform-pi.nl,<br />
www.platform-pi.nl<br />
Informatiemarkt <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
Met o.a Reumapatiëntenvereniging, MEE,<br />
Schildklierstichting, Diabetes Vereniging.<br />
Deventer, Deventer <strong>Ziek</strong>enhuis,<br />
Geertrui<strong>de</strong>nlocatie, Fesevurstraat 7<br />
14 november, 11.00-15.00<br />
Info: Marleen Dijk, 0570-646888,<br />
m.dijk@dz.nl, www.dz.nl<br />
Meer informatie? Kijk op: www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl of bel met Korrelatie 0900-1450 (30 ct p.m) <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 31
Informatie en voorlichting<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar het Fokuswonen?<br />
Of als ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Doetinchem, De Huet, Slotlaan 53<br />
10 november<br />
Info: Fokus, 050-5217200,<br />
info@fokuswonen.nl, www.fokuswonen.nl<br />
Voorlichtingsstand reumatische<br />
aandoeningen<br />
Dokkum, Sionsberg<br />
14 november, 10.00-16.00<br />
Info: Geke v.d. Lecq, 058-2120206,<br />
gekevdl@hotmail.com<br />
Informatiestand Astma/COPD,<br />
Dokkum, Polikliniek, De Sionsberg,<br />
Birdaar<strong>de</strong>rstraatweg 70<br />
12 en 14 november, 10.00-16.00<br />
Info: Nanja <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Meulen, 058-2133516,<br />
h.meulen11@chello.nl,<br />
www.AstmapatiëntenverenigingVbbA/LCP<br />
Informatiemarkt<br />
Poli’s en af<strong>de</strong>lingen laten zien wat zij<br />
kunnen betekenen voor <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
en gehandicapten.<br />
Dordrecht, Amstelwijck, Van <strong>de</strong>r<br />
Steenhaveplein 1<br />
15 november, 10.00-15.00<br />
Informatiestand Astma/COPD<br />
Drachten, <strong>Ziek</strong>enhuis Nij Smellinghe,<br />
ingang polikliniek, Compagnonsplein 1<br />
5 en 6 november, 10.00-16.00<br />
Info: Nanja <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Meulen, 058-2133516,<br />
h.meulen11@chello.nl,<br />
www.AstmapatiëntenverenigingVbbA/LCP<br />
Informatiemarkt<br />
In ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> Wereld COPD-dag. Met gratis<br />
longfunctietest.<br />
E<strong>de</strong>, centrum<br />
14 november, 11.00-16.00<br />
Info: Lijf en leven, Ellen Toet, 0318-642509,<br />
info@lijfenleven.com, http://lijfenleven.com<br />
Regiodag Anoiksis<br />
Gezellig samenzijn.<br />
Eindhoven, <strong>de</strong> Kroon, Kronehoefstraat 19-29<br />
Info: Anoiksis, 030-2546113,<br />
anoiksis@anoiksis.nl, www.anoiksis.nl<br />
Expositie en thematafel over diabetes<br />
Met touchscreens.<br />
Eindhoven, Revalidatiecentrum<br />
Blixembosch, Toledolaan 2<br />
9 november<br />
Info: Mevrouw A. Ruissen, 040.2642999,<br />
info@blixembosch.nl, www.blixembosch.nl<br />
Open spreekuur<br />
Samen met zorgverleners bekijken welke<br />
zorg u nodig heeft. Voorlichting over<br />
bewegen en dieetbegeleiding.<br />
Eindhoven, Catharina-<strong>zieken</strong>huis,<br />
Wintertuin, Michelangelolaan 2<br />
13 november, 9.00-18.00<br />
Info: Netty Plasmans, 040-2398467,<br />
netty.plasmans@cze.nl,<br />
www.cze.nl<br />
Lan<strong>de</strong>lijke dag: leven met een stoma*<br />
Met 6 workshops voor mensen met een<br />
stoma, partners en familie.<br />
Eindhoven, Auditorium TU, Den Dolech 2<br />
10 november, 10.15-16.00<br />
Info: A. Houttuin, 0346-262286,<br />
info@stomavereniging.nl,<br />
www.stomavereniging.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar Fokuswonen? Of als<br />
ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Eindhoven, J. <strong>van</strong> Rochefortstraat 33<br />
10 november, 10.00-15.00<br />
Info: Fokus, 050-5217200,<br />
info@fokuswonen.nl, www.fokuswonen.nl<br />
Goed voorbereid een nierfunctiever<strong>van</strong>gen<strong>de</strong><br />
behan<strong>de</strong>ling*<br />
Over alle aspecten <strong>van</strong> <strong>de</strong> nierfunctiever<strong>van</strong>gen<strong>de</strong><br />
behan<strong>de</strong>ling.<br />
Ensche<strong>de</strong>, Medisch Spectrum,<br />
Haaksbergerstraat 55<br />
15 november<br />
Info: Patiëntenvoorlichting, 053-4872045,<br />
m.zwierink-weustink@<strong>zieken</strong>huis-mst.nl,<br />
www.mstwente.nl<br />
Ontspannen<strong>de</strong> en actieve workshops voor<br />
<strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
Keuze uit allerlei activiteiten: schil<strong>de</strong>ren,<br />
schrijven, lezing, bewegen of misschien<br />
juist koken? Met informatiemarkt.<br />
Gouda, Driestar, Burg. Jamessingel 2<br />
9 november, 10.00-16.00<br />
Info: Groene Hart <strong>Ziek</strong>enhuis, Bureau<br />
Patientenservice, 0182-505324<br />
Informatiemarkt over astma en COPD<br />
Groningen, UMCG, Hanzeplein 1<br />
14 november<br />
Info: Mw W. Hulshof, 0598 621123,<br />
williehulshof@12move.nl,<br />
www.astmapatientenvereniging.nl<br />
Debat wonen met zorg = meedoen!*<br />
Wat hebben mensen met een <strong>chronisch</strong>e<br />
ziekte nodig en wat zijn hun wensen en<br />
behoeften als het gaat om wonen. Met<br />
woningbouwvereniging(en),<br />
Zorgkantoor/Menzis, Koala en wethou<strong>de</strong>r.<br />
Groningen, Provinciehuis, Sint Janstraat 1<br />
13 november, 19.00-22.00<br />
Info: Zorgbelang, mw. A. Hofstee,<br />
050-5713999,<br />
A.Hofstee@zorgbelang-groningen.nl,<br />
www.zorgbelang-groningen.nl<br />
Presentatie DVD <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>, over het<br />
leven met een <strong>chronisch</strong>e ziekte*<br />
Zeven mensen, geïnterviewd door Hanneke<br />
Groenteman, vertellen over hun leven met<br />
een <strong>chronisch</strong>e aandoening. De DVD biedt<br />
herkenning, steun en inspiratie. Ie<strong>de</strong>re <strong>de</strong>elnemer<br />
ont<strong>van</strong>gt een gratis DVD.<br />
Groningen, Universitair Medisch Centrum<br />
Groningen, Hanzeplein 1<br />
14 november, 14.00-16.00<br />
Info: Jilles <strong>van</strong> <strong>de</strong>n Doel, 050-3619511,<br />
j.c.<strong>van</strong>.<strong>de</strong>n.doel@ccznn.umcg.nl,<br />
www.umcg.nl<br />
Informatiemarkt <strong>van</strong> verenigingen<br />
voor <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
Haaksbergen,<br />
"<strong>de</strong> Richtershof ", Von Hey<strong>de</strong>nstraat 8<br />
10 november, 11.00-15.00<br />
Info: Tineke Viester-Tijhaar, 053 5722620,<br />
cmgviester@kpnplanet.nl<br />
Informatiebijeenkomst epilepsie<br />
Over oorzaken en behan<strong>de</strong>lmetho<strong>de</strong>n<br />
<strong>van</strong> epilepsie op latere leeftijd.<br />
Haarlem, Kennemer Gasthuis,<br />
locatie Zuid, Boerhaavelaan 22<br />
10 november, 10.30-12.30<br />
Info: Joke Govers, 036.5338687,<br />
evngewestnw@hetnet.nl,<br />
www.epilepsievereniging.nl<br />
Kijken naar Curven*<br />
Cursus <strong>van</strong> 3 bijeenkomsten. Ook als u al<br />
lang diabetes hebt, kunt u vragen hebben.<br />
Hoe reguleer ik mijn diabetes bij an<strong>de</strong>re<br />
etenstij<strong>de</strong>n en an<strong>de</strong>re maaltij<strong>de</strong>n? Hoe kan<br />
het dat mijn bloedglucose na inspanning<br />
<strong>de</strong> ene keer daalt en <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re keer stijgt?<br />
Har<strong>de</strong>rwijk, Wijkcentrum De Roef,<br />
Zui<strong>de</strong>rzeepad 1<br />
14 november, 19.30-21.30<br />
Kosten € 30,00<br />
Info: Stichting Icare, 0900-8833,<br />
cursussen@icare.nl, www.icare.nl<br />
Samen beter informatiemarkt<br />
Informatie, advies en on<strong>de</strong>rsteuning,<br />
m.m.v. patiëntenverenigingen en<br />
af<strong>de</strong>lingen uit het MCL.<br />
Harlingen, MCL, Achlumerdijk 2<br />
14 en 15 november, 10.00-16.00<br />
Info: H. Wittermans of S. <strong>van</strong> Arkel,<br />
058-2867352, h.wittermans@znb.nl,<br />
www.mcl.nl<br />
Samen beter in Limburg!*<br />
Symposium over rechten en plichten<br />
<strong>van</strong> patiënten, samenwerking rondom<br />
<strong>chronisch</strong>e ziekten, Wmo en samen<br />
werken aan werk.<br />
Heel, Cultureel Centrum Don Bosco,<br />
Monseigneur Savelbergweg 100<br />
13 november, 13.30-16.30<br />
Info: Fe<strong>de</strong>ratie <strong>van</strong><br />
Gehandicaptenorganisaties in Limburg,<br />
Mathea Mestrom of Martine <strong>van</strong> <strong>de</strong> Venne,<br />
046 420 8151, bureau@fgl-limburg.nl,<br />
www.fgl-limburg.nl<br />
Informatiestand reuma<br />
Heerenveen,<br />
<strong>Ziek</strong>enhuis "De Tjongerschans, Thialfweg 44<br />
12 november, 8.00-16.30<br />
Info: H.H. Smit-Brouwer, 0516-463840,<br />
rpv-weststellingwerf@hotmail.com,<br />
www.rpv-weststellingwerf.nl<br />
Ménière en <strong>de</strong> psychosociale gevolgen<br />
Met diverse inlei<strong>de</strong>rs en workshops<br />
Heerenveen, De Hei<strong>de</strong>hof, Golflaan 1<br />
17 november, 10.00-17.00<br />
Info: NVVS-commissie Ménière/FCDS,<br />
030-2617616, info@nvvs.nl, www.nvvs.nl<br />
32 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007<br />
Programma <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en 9 tot en met 15 november 2007
Informatie en voorlichting<br />
Regiobijeenkomst HME/MO*<br />
Voor mensen met <strong>de</strong> botaandoening<br />
Hereditaire Multiple Exostosen/Multiple<br />
Osteochondromen<br />
Hengelo, Streek<strong>zieken</strong>huis Mid<strong>de</strong>n Twente,<br />
Geerdinksweg 141<br />
14 november, 20.00-22.00<br />
Info: Marion Post, 0516-451760,<br />
hme@patientenbelangen.nl, www.hme-mo.nl<br />
Samen Grenzen Verleggen bij astma/COPD<br />
Verschillen<strong>de</strong> workshops. Daarnaast kunt<br />
u uw longinhoud testen, peakflow blazen<br />
en uw BMI laten bepalen.<br />
Hilversum, Hei<strong>de</strong>heuvel,<br />
Soestdijkerstraatweg 129<br />
10 november<br />
Info: Marloes Konings, 035-6881527,<br />
communicatie@kbcz.nl, www.hei<strong>de</strong>heuvel.nl<br />
Partners in beterschap bij dwarsleasie*<br />
Informatieavond.<br />
Hoensbroek, Revalidatiecentrum,<br />
Zandbergsweg 111<br />
12 november, 19.00-21.30<br />
Info: M. Verburg, 045-5282183,<br />
srlinfo@srl.nl, www.srl.nl<br />
Partners in beterschap bij <strong>chronisch</strong>e pijn*<br />
Informatieavond<br />
Hoensbroek, Revalidatiecentrum,<br />
Zandbergsweg 111<br />
13 november, 19.00-21.30<br />
Info: M. Verburg, 045-5282183,<br />
srlinfo@srl.nl, www.srl.nl<br />
Partners in beterschap hartpatiënten en<br />
amputatiepatienten *<br />
Informatieavond.<br />
Hoensbroek, Revalidatiecentrum,<br />
Zandbergsweg 111<br />
14 november, 19.00-21.30<br />
Info: M. Verburg, 045-5282183,<br />
srlinfo@srl.nl, www.srl.nl<br />
Partners in beterschap bij CVA*<br />
Informatieavond.<br />
Hoensbroek, Revalidatiecentrum,<br />
Zandbergsweg 111<br />
15 november, 19.00-21.30<br />
Info: M. Verburg, 045-5282183,<br />
srlinfo@srl.nl, www.srl.nl<br />
Meditatiebijeenkomst en muziek<br />
Kom op a<strong>de</strong>m in het Stiltecentrum<br />
o.l.v geestelijk verzorger Frans Bossink.<br />
Met accor<strong>de</strong>onist Arian Verheij.<br />
Hoofddorp, Spaarne<strong>zieken</strong>huis,<br />
Spaarnepoort 1<br />
14 november, 11.00-14.00<br />
Info: Anneke <strong>de</strong> Vries, 023-890 7332<br />
Lezingen en workshops Empowerment*<br />
Wat kan je zelf doen aan gezondheidsbevor<strong>de</strong>ring.<br />
Hoe bereik je wat je graag<br />
wilt? Hoe hou je het vol?<br />
Hoofddorp, Spaarne<strong>zieken</strong>huis,<br />
Spaarnepoort 1<br />
15 november, 14.30-16.00<br />
Info: Dominique <strong>van</strong> Vugt, 023-8907148,<br />
d<strong>van</strong>vugt@spaarne<strong>zieken</strong>huis.nl<br />
Voorlichtingskraampje reuma<br />
Over verschillen<strong>de</strong> reumasoorten, hydro-,<br />
fitnessthemaavon<strong>de</strong>n en creamiddagen.<br />
Hoogeveen,<br />
Bethesda <strong>Ziek</strong>enhuis, De Amshofweg<br />
12 en 13 november, 10.00-18.00<br />
Info: RPV, mw G. vd Schuur, 0528.275731,<br />
secretaris@rpvhoogeveen.nl,<br />
www.rpvhoogeveen.nl<br />
Lekker eten met diabeten*<br />
Wat is gezond en wat niet? Hoeveel<br />
mag je eten? Een kok bereidt gerechten<br />
waar<strong>van</strong> geproefd kan wor<strong>de</strong>n.<br />
Hoogeveen, Alfacollege, Voltastraat 33<br />
12 november, 19.30-21.30<br />
Kosten € 30,00<br />
Info: Icare, 0900-8833, cursussen@icare.nl,<br />
www.icare.nl<br />
Wat kan <strong>de</strong> longverpleegkundige<br />
voor u betekenen?*<br />
Lezing mw. M. Scholma, longverpleegkundige<br />
<strong>van</strong> het Delfzicht <strong>Ziek</strong>enhuis<br />
Hoogezand, Damkerk, Hoofdstraat<br />
12 november, 19.30-22.00<br />
Info: Astma Patiënten Vereniging VbbA/LCP,<br />
W. Hulshof, 0598 621123,<br />
williehulshof@12move.nl,<br />
http://astmapatientenvereniging.nl<br />
Zorg in beweging:... Beleef het mee!!<br />
Open dag <strong>van</strong> Proteion Thuis en CIRO Horn.<br />
Met infomarkt, workshops, health-checks,<br />
sport en bewegen. Speciale attracties voor<br />
kin<strong>de</strong>ren.<br />
Horn, Hornerhei<strong>de</strong>/CIRO, Hornerhei<strong>de</strong> 1<br />
11 november, 10.00-17.00<br />
Info: Lucie Fransen, 0475-587625,<br />
luciefransen@proteion.nl, http://proteion.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar het Fokuswonen?<br />
Of als ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Houten, Zilverschoonhof 85<br />
10 november, 10.00-16.00<br />
Info: 050-5217200, info@fokuswonen.nl,<br />
www.fokuswonen.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar Fokuswonen?<br />
Of als ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
IJsselstein, Poolster 1<br />
14 november, 11.00-15.00<br />
Info: 050-5217200, info@fokuswonen.nl,<br />
www.fokuswonen.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar Fokuswonen?<br />
Of als ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Kerkra<strong>de</strong>, Lin<strong>de</strong>nlaan 44-A<br />
10 november, 10.00-15.00<br />
Info: 050-5217200, info@fokuswonen.nl,<br />
www.fokuswonen.nl<br />
Opening Alzheimercafé Zui<strong>de</strong>lijk<br />
Westerkwartier<br />
O.a. interview met een arts over wat is<br />
<strong>de</strong>mentie? Contacten met lotgenoten en<br />
hulpverleners.<br />
Leek,<br />
Dienstencentrum <strong>de</strong> Schutse, Ol<strong>de</strong>noert 32<br />
13 november, 19.00-21.30<br />
Info: Ellen <strong>van</strong> Wijk, 0594 512334,<br />
steunpunt@mantelzorg-glm.nl<br />
Regiobijeenkomst HME/MO*<br />
Voor mensen met <strong>de</strong> botaandoening<br />
Hereditaire Multiple Exostosen/Multiple<br />
Osteochondrion<br />
Leek, Dienstencentrum <strong>de</strong> Schutse,<br />
Ol<strong>de</strong>noert 32<br />
13 november, 19.30-21.30<br />
Info: Marion Post, 0516.471760,<br />
hme@patientenbelangen.nl, www.hme-mo.nl<br />
Infostand over reumatische aandoeningen<br />
Leeuwar<strong>de</strong>n, MCL, Henri Dunantweg 2<br />
15 november, 10.00-16.00<br />
Info: RPV, Geke v.d. Lecq, 058-2120206,<br />
gekevdl@hotmail.com<br />
Samen beter informatiemarkt<br />
Informatie, advies en on<strong>de</strong>rsteuning m.m.v.<br />
patiëntenverenigingen en af<strong>de</strong>lingen MCL<br />
Leeuwar<strong>de</strong>n, MCL, Henri Dunantweg 2<br />
14 en 15 november, 10.00-16.00<br />
Info: H. Wittermans, 058-2867352,<br />
h.wittermans@znb.nl, www.mcl.nl<br />
Informatiestand over Astma/COPD,<br />
Leeuwar<strong>de</strong>n, MCL, Henri Dunantweg 2<br />
12 en 13 november, 10.00-16.00<br />
Info: Astma Patiënten Ver. VbbA/LCP,<br />
Nanja vd Meulen, 058-2133516,<br />
h.meulen11@chello.nl<br />
Info: Astma Fonds, Sietze Wetting,<br />
058-2120658<br />
Efficiënt geholpen met uw hoor-,<br />
oog- of snurkprobleem.<br />
Leidschendam, MCH Antoniushove,<br />
Burgemeester Banninglaan 1<br />
15 november<br />
Info: Corrie Kaptein, 070-3574229,<br />
www.mchaaglan<strong>de</strong>n.nl<br />
Informatiestand Reuma<br />
Lelystad, IJsselmeer<strong>zieken</strong>huis,<br />
<strong>Ziek</strong>enhuisweg 100<br />
14 november, 10.00-15.00<br />
Info: RPV, A.E. Beelen-Smit, 06-40514059,<br />
www.reumalelystad.nl<br />
Kijk voor actuele informatie op: www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 33
Informatie en voorlichting<br />
Informatieavond over schildklierziekten<br />
Over hyperthyreoidie en schildklierkanker.<br />
Maastricht, Aca<strong>de</strong>misch <strong>Ziek</strong>enhuis,<br />
P. Debyelaan 25<br />
14 november, 19.30-22.00<br />
Info: T.M. Wissing-Spruijt, 046-4338236,<br />
tmwissing@planet.nl, www.schildklier.nl<br />
Hoe krijg ik <strong>de</strong> zorg die ik nodig heb?*<br />
Hoe kunnen patiëntenorganisaties <strong>de</strong><br />
zeggenschap <strong>van</strong> zorgvragers vergroten.<br />
Welke kennis, vaardighe<strong>de</strong>n zijn nodig?<br />
Maastricht, Provinciehuis<br />
14 november, 10.00-16.00<br />
Info: Roel Sillen, 046-4208152,<br />
roel.sillen@huisvoor<strong>de</strong>zorg.nl,<br />
www.clienteninitiatievenlimburg.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar Fokuswonen?<br />
Of als ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Maastricht, E. Gruyterstraat 18-A<br />
10 november, 10.00-15.00<br />
Info: 050-5217200, info@fokuswonen.nl,<br />
www.fokuswonen.nl<br />
Fibromyalgie en Bewegen*<br />
Lezingen Truus Ploum en Dianne<br />
<strong>van</strong> Zuylen en workshop LowFitness<br />
Meerssen, Health Center Group,<br />
Charles Eyckstraat 15-A<br />
10 november, 13.00-16.30<br />
Info: 045-5453447, t.ploum@fesinfo.nl,<br />
www.fesinfo.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar Fokuswonen? Of als<br />
ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Mid<strong>de</strong>lburg, Zusterstraat 34<br />
10 november<br />
Info: 050-5217200, info@fokuswonen.nl,<br />
www.fokuswonen.nl<br />
Effectief omgaan met <strong>chronisch</strong>e klachten<br />
Lezing en workshop<br />
Moelingen (België),<br />
Orsmolen, Voerenstraat 230<br />
11 en 14 november, 13.30-17.30<br />
Info: Yvo Van Orshoven, 0032 4381 2106,<br />
info@instituutorshof.be,<br />
www.instituutorshof.be<br />
Informatiestand Mee, bibliotheek<br />
Waterland<br />
Monnickendam<br />
9, 10, 11, 12, 13, 14 en 15 november<br />
Info: informatie@meeaz.nl, www.meeaz.nl<br />
Hypofysesymposium: het leven centraal,<br />
niet <strong>de</strong> kwaal*<br />
Nieuwe ontwikkelingen in diagnostiek<br />
en behan<strong>de</strong>lingen.<br />
Nieuwegein, NBC, Blokhoeve 1<br />
10 november, 9.00-17.00<br />
Kosten € 25,00<br />
Info: Ned. Hypofyse Stichting,<br />
mw V. <strong>de</strong> Kater, 0900-4976397,<br />
secretaris@hypofyse.nl, www.hypofyse.nl<br />
Infomarkt speciale zorg voor<br />
<strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
Met o.a. polikliniek Waalsprong,<br />
Stichting MAAT, Sanasport, fysiotherapie/<br />
diëtiek CWZ, Transferpunt zorg.<br />
Nijmegen, Canisius Wilhelmina <strong>Ziek</strong>enhuis,<br />
Weg door Jonkerbos 100<br />
13 november, 11.00-15.00<br />
Info: Reggy Janssen, 024-3658300,<br />
reggy.janssen@cwz.nl, www.cwz.nl<br />
Zorg rondom diabetes<br />
Informatie/advies over medicatie, voeding,<br />
bewegen, voetzorg en schoeisel.<br />
Nijmegen,<br />
De Vijverhof, Kwakkenbergweg 150<br />
Info: Kathleen Daniëls/Pim Leen<strong>de</strong>rs,<br />
024-8903333, k.daniels@stichtingarcus.nl,<br />
www.z-z-g.nl<br />
Informatiemarkt UMC St Radboud Nijmegen<br />
In <strong>de</strong> hal bij <strong>de</strong> hoofdingang. U kunt<br />
metingen laten verrichten <strong>van</strong> o.a.<br />
bloeddruk en longfunctie.<br />
Nijmegen, UMC St Radboud Centraal,<br />
Geert Grooteplein 10<br />
14 november, 11.00-16.00<br />
Info: Marianne <strong>de</strong> Boer, 024-3617000,<br />
voorlichting@com.umcn.nl, www.umcn.nl<br />
Regiobijeenkomst HME/MO Lotgenoten*<br />
Voor mensen met <strong>de</strong> skeletaandoening<br />
Hereditaire Multiple Exostosen/Multiple<br />
Osteochondromen.<br />
Nuenen,<br />
Zaal achter <strong>de</strong> Tapperij, Parkstraat 3<br />
14 november, 20.00-22.00<br />
Info: M. Post-Bloemhoff, 0516-451760,<br />
hme@patientenbelangen.nl, www.hme-mo.nl<br />
Behan<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> <strong>chronisch</strong>e ziekten<br />
met homeopathie<br />
Lezing met mogelijkheid tot stellen <strong>van</strong><br />
vragen.<br />
Oegstgeest, Hotel Het Witte Huis,<br />
Wilhelminapark 33<br />
13 november, 20.00-22.00<br />
Info: Marlene Povel, 071-4010005,<br />
marlenekuijt@hotmail.com,<br />
www.vereniginghomeopathie.nl<br />
Steunstees voor <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
en mantelzorgers<br />
Voorlichting over <strong>de</strong>mentie, psychiatrische<br />
handicap, hulpmid<strong>de</strong>len en aanpassingen<br />
thuis, maaltijdvoorzieningen, zittend<br />
bewegen, e.d.<br />
Ou<strong>de</strong>schans, Voorstraat 2<br />
9, 10, 12, 13, 14 en 15 november, 10.00-16.30<br />
Info: mw T. <strong>de</strong> Roo, 0597-454999,<br />
trijnie@welzijnoldambt.nl,<br />
http://hetou<strong>de</strong>ambt.nl<br />
Voorlichtingsavond hoofdpijn<br />
Over (kin<strong>de</strong>r)migraine, clusterhoofdpijn,<br />
medicatie-afhankelijke hoofdpijn.<br />
Dr. C. Zwetsloot houdt een voordracht.<br />
Purmerend, Waterland <strong>Ziek</strong>enhuis,<br />
Waterlandlaan 250<br />
12 november, 19.30-21.30<br />
Info: Marion <strong>de</strong> Jong, 072-5712826,<br />
hgm.weteling@quicknet.nl,<br />
www.hoofdpijnpatienten.nl<br />
Informatiestand Waterland<strong>zieken</strong>huis<br />
Over <strong>de</strong> dienstverlening <strong>van</strong> MEE aan<br />
<strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong>.<br />
Purmerend, Waterlandlaan 250<br />
9, 10, 11, 12, 13, 14 en 15 november<br />
Info: informatie@meeaz.nl, www.meeaz.nl<br />
Informatiestand bibliotheek Waterland<br />
Met boeken, brochures en fol<strong>de</strong>rs.<br />
Purmerend, Waterlandlaan 40<br />
9, 10, 11, 12, 13, 14 en 15 november<br />
Info: informatie@meeaz.nl, www.meeaz.nl<br />
Informatieavond: Pijnbestrijding<br />
Met dr.Ubags, anesthesioloog verbon<strong>de</strong>n<br />
aan het Laurentius<strong>zieken</strong>huis.<br />
Roermond,<br />
Partycenter "<strong>de</strong> Ster", Raadhuisstraat 13<br />
13 november, 19.30-22.00<br />
Info: Reumapatiëntenvereniging,<br />
mw I. Siemons, 0475-317784,<br />
bestuur@rpv-roermond.nl,<br />
www.rpv-roermond.nl<br />
Pijnbestrijding bij reuma<br />
Voorlichtingsbijeenkomst<br />
Rosmalen,<br />
Partycentrum De Kentering, Dorpsstraat 54<br />
Info: De heer G. <strong>van</strong> <strong>de</strong> Zalm,<br />
073.5229758, gvdzalm@kpnplanet.nl,<br />
www.rpv-<strong>de</strong>nbosch.nl<br />
Jaarcongres ICP 2007*<br />
Stands en voordrachten over IC/PBS en<br />
<strong>de</strong> nieuwste behan<strong>de</strong>ling.<br />
Rotterdam,<br />
Congrescentrum Engels, Stationsplein 45<br />
10 november,<br />
Kosten € 10,00<br />
Info: Johanna Scholten, 070.2200463,<br />
jmascholten@casema.nl, www.icpatienten.nl<br />
Multiculturele informatiemarkt<br />
Samen ver<strong>de</strong>r in <strong>de</strong> gekleur<strong>de</strong> wereld<br />
<strong>van</strong> Rotterdam. Informatie in <strong>de</strong> eigen<br />
taal door migrantenvoorlichters.<br />
Rotterdam, Bibliotheektheater<br />
14 november, 13.00-17.00<br />
Info: MEE, Rohina Raghoebier, 010.2821111<br />
34 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007<br />
Programma <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en 9 tot en met 15 november 2007
Informatie en voorlichting<br />
Openingscongres <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong><br />
<strong>Ziek</strong>en*<br />
Samen beter over zelfmanagement <strong>van</strong><br />
<strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong> en uitgebrei<strong>de</strong> informatiemarkt.<br />
Zie ook el<strong>de</strong>rs in dit blad.<br />
Rotterdam, WTC, Beursplein<br />
9 november, 10.30-16.00<br />
www.zonmw.nl/samenbeter<br />
Toegang € 15,00<br />
Info: ZonMw, Ilona <strong>de</strong> Lange, 070.3495150,<br />
samenbeter@zonmw.nl,<br />
www.zonmw.nl/samenbeter<br />
Herken <strong>de</strong>mentie op tijd<br />
Campagne gericht op vroeg-diagnostiek<br />
bij <strong>de</strong>mentie met open dagen op <strong>de</strong><br />
geheugenpoli, Alzheimercafés, radio<br />
en geheugensteunpunt.<br />
Rotterdam<br />
9, 10, 11, 12, 13, 14 en 15 november<br />
Info: Marije Klein of Emile <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Steen,<br />
010-2650011, post@conforte.nl,<br />
www.herken<strong>de</strong>mentie.nu<br />
Hoge korting op zorgboeken en<br />
zorgcd-roms <strong>van</strong> Stichting September<br />
Voor mensen met een <strong>chronisch</strong>e ziekte,<br />
hun naasten en hun hulpverleners. De<br />
kortingsbon kunt u afhalen bij onze stand<br />
tij<strong>de</strong>ns het openingscongres <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en.<br />
Rotterdam, WTC, Beursplein<br />
9 november, 9.30-16.30<br />
Info: Randy Trieling, 06-50631343,<br />
r.trieling@stichtingseptember.nl,<br />
http://stichtingseptember.nl<br />
Informatiestand ME/CVS<br />
Tij<strong>de</strong>ns openingscongres <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Week</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en.<br />
Rotterdam, WTC, Beursplein<br />
9 november, 9.30-16.30<br />
Info: M. Rietdijk, 030 6211290,<br />
infome-cvs@wanadoo.nl,<br />
www.me-cvs-stichting.nl<br />
Schildklierstichting Ne<strong>de</strong>rland,<br />
werkgroep Zuid-Holland Lotgenoten<br />
Voor vragen over schildklierziekten<br />
Rotterdam, Bibliotheek, Hoogstraat<br />
10 november, 11.00-14.00<br />
13 november, 13.00-16.00<br />
Info: G. Hoppenaar, 0186-610138,<br />
gerda@sunteamnet.nl<br />
Steunstees voor <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
en mantelzorgers<br />
Voorlichting over <strong>de</strong>mentie, psychiatrische<br />
handicap, hulpmid<strong>de</strong>len en aanpassingen<br />
thuis, maaltijdvoorzieningen, zittend<br />
bewegen, e.d.<br />
Scheemda,<br />
Steunstee Eextahal, Plantsoenlaan 19<br />
9, 10, 12, 13, 14 en 15 november, 10.00-16.30<br />
Info: Mevr. T. <strong>de</strong> Roo, 0597-454999,<br />
trijnie@welzijnoldambt.nl,<br />
http://hetou<strong>de</strong>ambt.nl<br />
Inloopspreekuur fibromyalgie<br />
Informatie voor patiënten en<br />
belangstellen<strong>de</strong>n over fibromyalgie<br />
Schiedam, Vlietland, <strong>Ziek</strong>enhuis<br />
Burgemeester Knappertlaan 25<br />
13 november, 14.00-16.00<br />
Info: Patiënten Service Bureau,<br />
010-2044316, www.vlietland-<strong>zieken</strong>huis.nl<br />
Inloopspreekuur rugklachten<br />
i.s.m. Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging <strong>van</strong><br />
Rugpatiënten<br />
Schiedam, Vlietland <strong>Ziek</strong>enhuis,<br />
Burgemeester Knappertlaan 25<br />
15 november, 10.00-12.00<br />
Info: Patiënten Service Bureau,<br />
010-2044316, www.vlietland-<strong>zieken</strong>huis.nl<br />
Gratis informatiemappen over <strong>Chronisch</strong><br />
<strong>Ziek</strong> en Samen Beter<br />
Schiedam, Patiënten Service Bureau,<br />
Vlietland <strong>Ziek</strong>enhuis, Burgemeester<br />
Knappertlaan 25<br />
9, 10, 12, 13, 14 en 15 november<br />
Info: 010-2044316,<br />
www.vlietland-<strong>zieken</strong>huis.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar Fokuswonen?<br />
Of als ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Schiedam, Burg. <strong>van</strong> Haarenlaan 1283<br />
14 november<br />
Info: 050-5217200, info@fokuswonen.nl,<br />
www.fokuswonen.nl<br />
Epilepsie en behan<strong>de</strong>ling*<br />
Voorlichting over anti-epileptica én<br />
behan<strong>de</strong>lingen als medicijnen niet helpen,<br />
door Epilepsiecentrum Kempenhaeghe.<br />
Sittard,<br />
Maasland<strong>zieken</strong>huis, Walramstraat 23<br />
10 november, 14.00-16.00<br />
Info: Leny Huijten, 043-4592257,<br />
jmglhuijten@hetnet.nl<br />
Meer lucht, meer leven. Tips om het<br />
leven meer lucht te geven.<br />
Nordic walking en conditieverbetering<br />
bij astma/COPD. Waar let je op bij <strong>de</strong><br />
inrichting <strong>van</strong> je huis.<br />
Sneek, Partycentrum De Walrus,<br />
Grote Kerkstraat 10<br />
13 november, 20.00-22.30<br />
Info: Astma Fonds Zuidwest Friesland,<br />
mw E. Breuk, 0514-593396,<br />
emmy.breuk@kpnplanet.nl<br />
Reuma? Samen(-)werken!!<br />
Stand met informatie over allerlei<br />
soorten reuma, bewegingsprogramma's,<br />
hulpverleningsinstanties.<br />
Sneek,<br />
Antonius <strong>Ziek</strong>enhuis, Bolswar<strong>de</strong>rbaan 1<br />
13 november, 10.00-16.00<br />
Info: Mw. B. <strong>van</strong> <strong>de</strong>n Berg, 0515.412932,<br />
rpv.sudwestfryslan@uni-one.nl<br />
Informatiemarkt<br />
Patiëntenverenigingen en instellingen<br />
geven uitleg over wat zij voor <strong>chronisch</strong><br />
<strong>zieken</strong> kunnen betekenen.<br />
Spijkenisse,<br />
Centrale hal Ruwaard <strong>van</strong> Putten<br />
<strong>zieken</strong>huis, Ruwaard <strong>van</strong> Puttenweg 500<br />
13 november, 10.00-16.00<br />
Info: Mw J.A. <strong>de</strong>n Hartog, 0181-658454,<br />
vleugel@rpz.nl, www.rpz.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar Fokuswonen?<br />
Of als ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Spijkenisse, M.A. <strong>de</strong> Ruyterstraat 29<br />
14 november, 13.00-17.00<br />
Info: 050-5217200, info@fokuswonen.nl,<br />
www.fokuswonen.nl<br />
Regiodag Anoiksis Tilburg<br />
Gezellig samenzijn on<strong>de</strong>r het genot<br />
<strong>van</strong> koffie of thee.<br />
Tilburg, Zorgbelang Tilburg, Lage<br />
Witsiebaan 2 B<br />
15 november, 13.00-14.30<br />
Info: Anoiksis, 030-2546113,<br />
anoiksis@anoiksis.nl, www.anoiksis.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar Fokuswonen?<br />
Of als ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Tilburg, Tafelbergstraat 11<br />
10 november, 10.00-15.00<br />
Info: 050-5217200, info@fokuswonen.nl,<br />
www.fokuswonen.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar Fokuswonen?<br />
Of als ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
U<strong>de</strong>n, Veilingstraat 141<br />
10 november, 11.00-15.00<br />
Info: 050-5217200, info@fokuswonen.nl,<br />
www.fokuswonen.nl<br />
Lezing over reuma en voeding<br />
Prof. Rasker over zin en/of onzin <strong>van</strong><br />
(reuma)dieëten.<br />
Ugchelen, De Duiker, Hoen<strong>de</strong>rloseweg 10<br />
17 november, 14.00-16.00<br />
Info: I. Krenger, 055 5331170,<br />
info@reuma-apeldoorn.nl,<br />
http://reuma-apeldoorn.nl<br />
Workshop Gezon<strong>de</strong> Verbeelding bij pijn*<br />
Gratis oefensessie voorstellingsvermogen<br />
leren gebruiken om pijn te vermin<strong>de</strong>ren.<br />
Utrecht, Van Praag Instituut, Springweg 7<br />
13 november, 10.00-12.00<br />
Info: Douwe Bosga, 030-2341707,<br />
info@<strong>van</strong>praaginstituut.nl,<br />
www.<strong>van</strong>praaginstituut.nl<br />
Alle activiteiten in <strong>de</strong> provincie op rij zie: www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 35
Informatie en voorlichting<br />
Lage schildklierfunctie en <strong>de</strong><br />
betekenis <strong>van</strong> voeding*<br />
Lezing door dr. R. Linschoten en<br />
drs. D.A.F. <strong>van</strong> Lith.<br />
Utrecht, De Witte Vosch, Ou<strong>de</strong>gracht 46<br />
10 november, 13.30-17.30<br />
Toegang € 10,00<br />
Info: Gabriëla Rotgans, 06-27095709,<br />
lezing@hypomaarniethappy.nl,<br />
www.hypomaarniethappy.nl<br />
Voorlichtingsavond Actief na kanker*<br />
Over programma’s die helpen met<br />
vermoeidheidsklachten om te gaan.<br />
Utrecht, Gebouw Trin<strong>de</strong>nborg, 3e etage,<br />
Catharijnesingel 55<br />
5 november, 19.30-21.25<br />
Info: Esther <strong>van</strong> Leeuwen, 030-2338060,<br />
e<strong>van</strong>leeuwen@ikmn.nl, www.ikmn.nl<br />
Lan<strong>de</strong>lijke contactdag hyperventilatie,<br />
angst en paniek<br />
Utrecht, La Vie, Lange Viestraat 351<br />
10 november, 14.00-16.30<br />
Info: R.B. Tichelaar, 020-6628876,<br />
nhs.hyperventilatie@wxs.nl,<br />
www.hyperventilatie.org<br />
Lan<strong>de</strong>lijke contactdag Polyposis*<br />
Met lezing over erfelijkheid <strong>van</strong> dikke<br />
darmkanker en kin<strong>de</strong>rwens.<br />
Veenendaal, De Veen<strong>de</strong>rhoeve, De Klomp<br />
10 november, 13.00-17.30<br />
Toegang € 5,00<br />
Info: Marian <strong>de</strong> Braban<strong>de</strong>r, 0182-613949,<br />
secretaris@polyposis.nl, www.polyposis.nl<br />
Therapie en nazorg in zijn totaliteit<br />
Alles on<strong>de</strong>r één dak in Zorghotel Veghel<br />
voor mensen die een orthopedische,<br />
neurologische of chirurgische ingreep<br />
hebben gehad.<br />
Veghel, Peppelhof, Wilgenstraat 15<br />
15 november, 19.30-22.00<br />
Info: Diny Somers-Vogels, 0413.211844<br />
Zorgmarkt Noordoost Brabant<br />
Over hoe het leven met een beperking<br />
vergemakkelijkt kan wor<strong>de</strong>n.<br />
Veghel, Ambiance, NCB-laan 95<br />
10 november, 10.00-16.00<br />
Info: MEE, José Prinsen,<br />
Sandra <strong>van</strong> <strong>de</strong>n Heuvel, 0413 334 733,<br />
zorgmarkt@mee-nob.nl, http://mee-nob.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar Fokuswonen? Of als<br />
ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Velsen, R. Vosstraat 21<br />
14 november<br />
Info: 050-5217200, info@fokuswonen.nl,<br />
www.fokuswonen.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar het Fokuswonen? Of als<br />
ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Venlo, Seringenstraat 23<br />
10 november, 10.00-15.00<br />
Info: 050-5217200, info@fokuswonen.nl,<br />
www.fokuswonen.nl<br />
Een luchtiger leven met COPD*<br />
Voorlichting i.s.m. het Netwerk astma/<br />
COPD Zuid-Holland Zuid<br />
Vlaardingen,<br />
Vlietland <strong>Ziek</strong>enhuis, Holysingel 3<br />
14 november, 14.30-17.00<br />
Info: K. Pegtel, 010-2493850, kpegtel@ssvz.nl,<br />
www.vlietland-<strong>zieken</strong>huis.nl<br />
Gratis informatiemappen over <strong>Chronisch</strong><br />
<strong>Ziek</strong> en Samen Beter<br />
Vlaardingen, Patiënten Service Bureau,<br />
Vlietland <strong>Ziek</strong>enhuis, Holysingel 3<br />
9, 10, 12, 13, 14 en 15 november<br />
Info: K. Pegtel, 010-2493850, kpegtel@ssvz.nl,<br />
www.vlietland-<strong>zieken</strong>huis.nl<br />
Samen eten als opening <strong>van</strong> <strong>Week</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en*<br />
Brunch voor cliënten en familieparticipanten,<br />
met aansluitend workshops.<br />
Wageningen,<br />
Vilente Pieter Pauw, Costerweg 75<br />
10 november, 10.00-14.00<br />
Info: Eline Bos, 0317-473100,<br />
e.bos@vilente.nl, www.vilente.nl<br />
Steunstees voor <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
en mantelzorgers<br />
Voorlichting over <strong>de</strong>mentie, psychiatrische<br />
handicap, hulpmid<strong>de</strong>len en aanpassingen<br />
thuis, maaltijdvoorzieningen, zittend<br />
bewegen e.d.<br />
Winschoten,<br />
Steunstee Boegbeeld, Zeehel<strong>de</strong>nstraat 20<br />
9, 10, 12, 13, 14 en 15 november, 10.00-16.30<br />
Info: Mevr. T. <strong>de</strong> Roo, 0597-454999,<br />
trijnie@welzijnoldambt.nl,<br />
http://hetou<strong>de</strong>ambt.nl<br />
Informatiemarkt<br />
Over hulpmid<strong>de</strong>len, leven met functiebeperkingen,<br />
ook visueel, WMO loket, Per<br />
Saldo, Allergievereniging, Reumabond enz.<br />
Zevenbergen, Gemeentehuis Moerdijk,<br />
Pastoor <strong>van</strong> Kessellaan 15<br />
15 november, 13.00-20.00<br />
Info: Ria Neelen-Rijsdijk, 0168.463681,<br />
<strong>de</strong>kernen@hetnet.nl<br />
FOKUS - open dag<br />
Benieuwd naar Fokuswonen?<br />
Of als ADL-assistent bij ons komen werken?<br />
Zoetermeer, Juweellaan 7<br />
15 november, 11.00-15.00<br />
Info: 050-5217200, info@fokuswonen.nl,<br />
www.fokuswonen.nl<br />
36 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007<br />
Programma <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en 9 tot en met 15 november 2007
Kwaliteit <strong>van</strong> zorg<br />
Lupus en het fenomeen <strong>van</strong> Raynaud*<br />
Lezing prof. dr. C. Kallenberg<br />
Zwolle,<br />
Isala klinieken locatie Weezenlan<strong>de</strong>n<br />
17 november, 13.30-16.30<br />
Info: J.C. Bregman, 079-3317285,<br />
aanmel<strong>de</strong>n@lupuspatientengroep.nl,<br />
www.lupuspatientengroep.nl<br />
Groepsconsulten Happy Weight*<br />
Cursus afvallen met 6 bijeenkomsten.<br />
Zwolle,<br />
Wijkgebouw Icare, Democratenlaan 86<br />
13 november, 19.30-21.30<br />
Kosten € 130,00<br />
Info: 0900-8833, cursussen@icare.nl,<br />
www.icare.nl<br />
Wereld COPD-dag te Zwolle<br />
Infomarkt voor mensen ou<strong>de</strong>r dan 40 jaar<br />
met longklachten. Over behan<strong>de</strong>ling en <strong>de</strong><br />
invloed <strong>van</strong> voeding, beweging, stoppen met<br />
roken. Tevens longfunctie- en fitheidtesten.<br />
Zwolle,<br />
Isala klinieken, locatie Weezenlan<strong>de</strong>n<br />
14 november, 10.00-16.30<br />
Info: 038-4247568,<br />
persvoorlichter@isala.nl, www.isala.nl<br />
MS-project in <strong>de</strong> klas*<br />
MS-patiënten vertellen over MS op basisscholen<br />
en doen testjes om kin<strong>de</strong>ren te<br />
laten ervaren hoe het is om MS-klachten<br />
te hebben.<br />
Diverse lagere scholen in Ne<strong>de</strong>rland<br />
12, 13, 14, 15 en 16 november<br />
Info: Ilse Lukken, 076-5715091,<br />
ilse@msweb.nl, www.mskidsweb.nl<br />
Lustrum feest N.V.G.P.<br />
Lezingen over <strong>de</strong> nieuwste operatie<br />
technieken en medicijngebruik.<br />
3 november, 10.00-17.00<br />
Info: Mw. v. Kollenburg,<br />
actievele<strong>de</strong>n@graves-patienten.nl,<br />
www.graves-patienten.nl<br />
Samen beter:<br />
Ervaringen <strong>de</strong>len in gedichten en verhalen.<br />
Schrijf een gedicht of kort verhaal over een<br />
persoonlijke ervaring met <strong>chronisch</strong> ziek<br />
zijn. Inzen<strong>de</strong>n <strong>van</strong>af half september, sluitingsdatum<br />
1 november 2007. 17 november<br />
bekendmaking winnaars. Prijs: ca<strong>de</strong>aubon<br />
Info: Janneke <strong>van</strong> <strong>de</strong>n Heuvel, 0165-563565,<br />
beheer<strong>de</strong>r@nvle.org, www.nvle.org<br />
Ontmoetingsmiddag ME/CVS Samen Beter*<br />
Middag met feestelijk karakter <strong>van</strong>wege<br />
20 jaar bestaan ME/CVS-Stichting.<br />
15 november, 13.30-16.30<br />
Info: M. Rietdijk, 035-6211290,<br />
infome-cvs@wanadoo.nl,<br />
www.me-cvs-stichting.nl<br />
Zoek alfabetisch op plaatsnaam.<br />
Lan<strong>de</strong>lijke activiteiten staan in een<br />
ka<strong>de</strong>r. Toegang is gratis, tenzij an<strong>de</strong>rs<br />
aangegeven. Bij activiteiten met *<br />
is vooraf aanmel<strong>de</strong>n noodzakelijk.<br />
Themanummer Bijzijn<br />
In het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong><br />
<strong>Ziek</strong>en verschijnt een special bij het vakblad<br />
Bijzijn nummer 10 over <strong>de</strong> verpleegkundige<br />
zorg <strong>van</strong> <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong>.<br />
Info: 030-6383880,<br />
bijzijn@bsl.nl, www.bijzijn.nl<br />
Aandachttraining*<br />
Workshop over <strong>de</strong> Mindfullness Based<br />
Stress Reduction<br />
13 november, 9.00-12.30, € 35,00<br />
Amersfoort, De Ou<strong>de</strong> Viltfabriek,<br />
Arnhemseweg 47<br />
Info: Mindfullness, Chris Grijns,<br />
T 0623 242 364, chrisgrijns@yahoo.com,<br />
www.<strong>de</strong>ou<strong>de</strong>viltfabriek.nl<br />
Dag <strong>van</strong> <strong>de</strong> Fysiotherapie bij <strong>chronisch</strong>e<br />
aandoeningen*<br />
Speciaal programma over <strong>chronisch</strong>e<br />
aandoeningen tij<strong>de</strong>ns het Jaarcongres<br />
Fysiotherapie<br />
9 november, 9.00-17.00, € 150,00<br />
Amsterdam, RAI, Europaplein 2-22<br />
Info: KNGF, Sjoerd Olthof, T 033-4672977,<br />
olthof@kngf.nl, www.fysiotherapie.nl<br />
Ketenzorg bij Downsyndroom: <strong>van</strong> wieg tot<br />
werk en wonen*<br />
Symposium over <strong>de</strong> begeleiding <strong>van</strong> mensen<br />
met Downsyndroom: Early Intervention,<br />
on<strong>de</strong>rsteuning in <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijssituatie, voorbereiding<br />
op arbeid, vrije tijd en wonen in<br />
<strong>de</strong> vorm <strong>van</strong> Continuous Intervention, met<br />
parallel daaraan een medisch traject.<br />
10 november, 10.00-16.00, € 50,00<br />
Beekbergen, Theaterzaal Parc Spel<strong>de</strong>rholt<br />
Info: St. Downsyndroom, 0522-281337,<br />
info@downsyndroom.nl,<br />
www.downsyndroom.nl<br />
Nurse practitioners en <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong>*<br />
Workshop over <strong>de</strong> verpleegkundige<br />
zorg aan <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
Rotterdam, Hogeschool Rotterdam,<br />
Museumpark 40<br />
Info: Ada ter Maten, T 010-2414247,<br />
a.j.ter.maten-speksnij<strong>de</strong>r@hro.nl,<br />
www.hogeschool-rotterdam.nl<br />
Hospice De Vier Vogels*<br />
Werkbezoek <strong>van</strong> docenten aan <strong>de</strong> opleiding<br />
Verpleegkun<strong>de</strong> aan Hospice De Vier Vogels.<br />
Heeft u ook interesse? Aanmel<strong>de</strong>n voor een<br />
informatiebijeenkomst: 010-2449552.<br />
21 november, 14.00-15.30, gratis<br />
Rotterdam, Hospice De Vier Vogels,<br />
Mathenesserlaan 424-b<br />
Info: Hogeschool Rotterdam, Lausanne Mies,<br />
T 010-2415125, l.m.l.mies@hro.nl<br />
Tijdreizen*<br />
Symposium over gespreksgroepen die jongeren<br />
en ou<strong>de</strong>ren met elkaars belevingswereld<br />
in contact brengt. Is <strong>de</strong> beeldvorming tussen<br />
bei<strong>de</strong> generaties veran<strong>de</strong>rd?<br />
9 november, 14.00-15.30, gratis<br />
Rotterdam, Hogeschool Rotterdam,<br />
Museumpark 40<br />
Info: Lausanne Mies, T 010-2415125,<br />
l.m.l.mies@hro.nl, www.transitiesinzorg.nl<br />
Samen beter ou<strong>de</strong>r wor<strong>de</strong>n!*<br />
Minisymposium over co-morbiditeit,<br />
polifarmacie, zelfmanagement, risicomanagement,<br />
morele dilemma's en mantelzorg.<br />
15 november, 14.30-17.00, gratis<br />
Utrecht, Faculteit Gezondheidszorg,<br />
Hogeschool Utrecht, Bolognalaan 101<br />
Info: Lectoraat Verpleegkun<strong>de</strong> en<br />
Paramedische Zorg, T 030-2585221,<br />
maaike.smole@hu.nl<br />
Voor alle activiteiten in uw woonplaats zie: www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 37
Mantelzorg<br />
Wat is er op <strong>de</strong> Dag <strong>van</strong> <strong>de</strong> Mantelzorg in mijn<br />
buurt te doen? In het hele land zijn zaterdag<br />
10 november bijeenkomsten voor mantelzorgers.<br />
Deze variëren <strong>van</strong> samen een kopje koffie drinken<br />
tot en met actief bewegen. Wat er bij u in <strong>de</strong><br />
buurt te doen is, kunt u navragen bij <strong>de</strong> contactpersoon<br />
in uw regio. Hieron<strong>de</strong>r vindt u per provincie<br />
<strong>de</strong> telefoonnummers. Heeft u nog an<strong>de</strong>re<br />
vragen? Bel met Mezzo, mw. E. Bartels<br />
030.659222 of info@mezzo.nl www.mezzo.nl<br />
Drenthe<br />
Assen<br />
Contactpunt Mantelzorg<br />
Assen<br />
Mw. G. Stad<br />
0592-340676<br />
Hoogeveen<br />
Steunpunten Mantelzorg<br />
Drenthe<br />
Mw. A. Weggemans<br />
0522-273930<br />
Hoogeveen<br />
Contactpunt Mantelzorg<br />
Meppel<br />
Mw. C. Noordhoff<br />
0528-278855<br />
Meppel<br />
Contactpunt Mantelzorg<br />
Meppel<br />
Mw. H. Santing<br />
0522-252798<br />
Ro<strong>de</strong>n<br />
Contactpunt Mantelzorg<br />
Noor<strong>de</strong>nveld<br />
Mw. J. Houwing<br />
050-8505330<br />
Rol<strong>de</strong><br />
Mantelzorg Aa en Hunze<br />
C. Rozeman<br />
0592 242223<br />
Zuidwol<strong>de</strong><br />
Stg Welzijn <strong>de</strong> Wol<strong>de</strong>n<br />
L. Winters<br />
0528 378686<br />
Flevoland<br />
Almere<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Almere<br />
Mw. J. Al<strong>de</strong>rs<br />
036-5297550<br />
Emmeloord<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
NOP<br />
B <strong>van</strong> Dam<br />
0527-697328<br />
Lelystad<br />
Axion regiosteunpunt<br />
Mantelzorg<br />
G.Kamminga<br />
0320 244 259<br />
Urk<br />
Steunpunt mantelzorg<br />
Urk<br />
A.R. Hoekstra<br />
0527-683030<br />
Balk<br />
Stichting Mantelzorg GS<br />
Mw. A. <strong>de</strong> Groot<br />
0514 604218<br />
Friesland<br />
Beetsterzwaag<br />
Timpaan Welzijn<br />
Beesterzwaag<br />
Mw. W. Ol<strong>de</strong>ngarm<br />
0512-384040<br />
Berlikum<br />
Mantelzorgwerkgroep<br />
Menalduma<strong>de</strong>el<br />
Mw. S. Kuipers<br />
0518-460805<br />
Buitenpost<br />
Welzijn Ou<strong>de</strong>ren<br />
T. Landsaat<br />
0511-542849<br />
Burgum<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Tytsjerksteradiel<br />
Mw. L. Veenstra<br />
0511 465200<br />
Damwou<strong>de</strong><br />
SWD Friesland<br />
H. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Meer<br />
0511-424995<br />
Dokkum<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
F. Bekius<br />
0519-292223<br />
Drachten<br />
MOS<br />
J. Lammers<br />
0512-511859<br />
Harlingen<br />
Ron<strong>de</strong>el<br />
J. Schaap<br />
0517-239582<br />
Hollum Ameland<br />
Zorgcombinatie Ameland<br />
Mw. R. <strong>de</strong> Jong<br />
0519-554141<br />
Joure<br />
Miks Welzijnsorganisatie<br />
Skarsterlan<br />
J. Grimberg<br />
0513-417564<br />
Kollum<br />
Gemeente Kollumerland<br />
Mw. B. Renema<br />
0511-458888<br />
Koudum<br />
Nij Claerbergen<br />
J. Fled<strong>de</strong>rus<br />
0514-521541<br />
Leeuwar<strong>de</strong>n<br />
Stichting Cozorg<br />
R. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Zan<strong>de</strong>n<br />
058-2348565<br />
Oosterwol<strong>de</strong><br />
Werkgroep Mantelzorg<br />
Ooststellingwerf<br />
Mw. T. Geertsma<br />
0516-515188<br />
Sneek<br />
Timpaan Welzijn<br />
R. Niezink<br />
0515-414162<br />
St. Annaparochie<br />
SWO het Bildt<br />
Mw. E. Altena<br />
0518 402778<br />
Stiens<br />
Stichting Welzijn<br />
Mid<strong>de</strong>lsee<br />
A. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Veer<br />
058-2575220<br />
Terschelling-Midsland<br />
Thuiszorg Het Friese Land<br />
Mw. I. Schaap<br />
06-20494032<br />
Vlieland<br />
Werkgroep Mantelzorg<br />
Vlieland<br />
W. Riemer<br />
0562-447100<br />
Wartena<br />
Werkgroep Mantelzorg<br />
Boarnsterhim<br />
F. Hoekstra<br />
058-2552271<br />
Gel<strong>de</strong>rland<br />
Apeldoorn<br />
Stichting De Kap<br />
C. Fennes<br />
055-5295527<br />
Barneveld<br />
Vrijwilligers Centrale<br />
A. Krauts<br />
0342-404120<br />
Bemmel<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Lingewaard<br />
M. Ritzen<br />
0481-450919<br />
Berlicum<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Rivierenland<br />
M. <strong>van</strong> Os<br />
0344-679431<br />
Duiven<br />
Meldpunt Vrijwillige<br />
Thuishulp<br />
L. Scheer<strong>de</strong>r<br />
0316-282032<br />
Elburg<br />
WIEL<br />
I. Wensveen<br />
0525-681212<br />
Nijkerk<br />
Sigma, Steunpunt<br />
Mantelzorg<br />
J. Verbeek<br />
033-2474830<br />
Nijmegen<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
M.Tulp<br />
024-3665864<br />
Ruurlo<br />
VIT Oost-Gel<strong>de</strong>rland<br />
P. Broer <strong>van</strong> Dijk<br />
0573-438400<br />
Twello<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
I. Vollenga<br />
0571-287755<br />
Groningen<br />
Bedum<br />
Sichting Welzijn Bedum<br />
Mw. B. Martens<br />
050-3015549<br />
Bellingwol<strong>de</strong><br />
Stichting Welzijn<br />
Oldambt<br />
T. <strong>de</strong> Roo<br />
0597-454999<br />
Delfzijl<br />
Stichting Welzijn Delfzijl<br />
M. Jansen<br />
0596-650787<br />
Groningen<br />
Provinciaal<br />
Coördinatiepunt<br />
Mantelzorg<br />
M. Buur<br />
050-3120633<br />
Groningen<br />
Humanitas<br />
Mw. A. Rustempasic<br />
050-3126000<br />
Haren<br />
Welzijn Ou<strong>de</strong>ren Haren<br />
M. Folkerts<br />
050-5344173<br />
Hoogezand<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Hoogezand<br />
M. Louwsma<br />
0598-350350<br />
Leek<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
GLM<br />
Mw. E. <strong>van</strong> Ewijk<br />
0594-512334<br />
Loppersum<br />
Informatiepunt<br />
Mantelzorg<br />
Mw. D. Kornelius<br />
0596-649600<br />
Slochteren<br />
Informatiepunt<br />
Mantelzorg<br />
Mw. T. Schreu<strong>de</strong>r<br />
0598-421685<br />
Stadskanaal<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Zuid Groningen<br />
Mw. L. Doornbos<br />
0599-652723<br />
Ten Boer<br />
Info: Zorg en Welzijn<br />
Mw. E. Breekveldt<br />
050-3651100<br />
Winschoten<br />
Oosterlengte<br />
Mw. S. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Molen<br />
0597-471714<br />
Winsum<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Eemsmond<br />
Mw. M. Blom<br />
06-48874339<br />
Limburg<br />
Beek<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Mw. G. Siemons<br />
046-4288060<br />
Bergen<br />
Synthese, Steunpunt<br />
Mantelzorg<br />
Mw. S. Dekkers<br />
0485-348080<br />
Horst<br />
Synthese Horst<br />
Mw. M <strong>van</strong> Eijk<br />
077-3978500<br />
Maastricht<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
ZZL<br />
Mw. T. Goessen<br />
043-3215046<br />
Panningen<br />
Vorkmeer<br />
P. Selen<br />
077-3077350<br />
Roermond<br />
Thuishulpcentrale M-L<br />
Mw. E. <strong>van</strong> Zijl<br />
0475-373777<br />
Venlo<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Venlo<br />
W. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Leeuw<br />
077-3266475<br />
Venlo-Blerick<br />
De Zorgon<strong>de</strong>rsteuner<br />
Mw. M. Heijnen<br />
077 3231130<br />
Venray<br />
Steunpunt Synthese<br />
Venray<br />
Mw. A. Bongers<br />
0478-517317<br />
Voor alle activiteiten in uw woonplaats zie: www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 39
Mantelzorg<br />
Noord-Brabant<br />
Alphen nb<br />
Informele Zorg West-<br />
Brabant<br />
J. <strong>de</strong> Dooy<br />
06-28083540<br />
Asten<br />
ONIS<br />
Mw. T. <strong>van</strong> Otterdijk<br />
0493-670950<br />
Beek en Donk<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Mw. M. Wijnen<br />
0492-462418<br />
Bergen op Zoom<br />
Informele zorg West-<br />
Brabant<br />
J. <strong>de</strong> Dooy<br />
06-28083540<br />
Boxmeer<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Mw. M. Mooren<br />
0485-313270<br />
Boxtel<br />
Delta Boxtel<br />
E Rein<strong>de</strong>rs<br />
0411-674244<br />
Deurne<br />
Stichting Welzijn Deurne<br />
Mw. L. Nouwen<br />
0493-352500<br />
Eersel<br />
Steunpunt <strong>de</strong> Kempen<br />
Mw. J. Heusschen<br />
0497-514746<br />
Eindhoven<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Verlicht<br />
Mw. C. Musch<br />
040-2384579<br />
Gemert<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Gemert<br />
R. Ernst<br />
0492-363026<br />
Helmond<br />
Steunpunt mantelzorg<br />
Mw. L. <strong>van</strong> Houtem<br />
0492-554586<br />
Huijbergen<br />
Informele zorg West<br />
Brabant<br />
M.A. Jaspers<br />
0164-642313<br />
Nuenen<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
J.M.<strong>de</strong> Laar<br />
040-2831675<br />
Ou<strong>de</strong>nbosch<br />
Informele zorg West-<br />
Brabant<br />
Mw. M. Jaspers<br />
0165-324957<br />
Schijn<strong>de</strong>l<br />
Het Palet Steunpunt<br />
Mantelzorg<br />
Mw. J. Swinkels<br />
073-5441413<br />
’s-Hertogenbosch<br />
Divers<br />
Welzijnson<strong>de</strong>rneming<br />
M. <strong>van</strong> Nistelrooij<br />
073-6488654<br />
’s-Hertogenbosch<br />
MEE regio<br />
s'Hertogenbosch<br />
Mw. M. Verhulst<br />
073-6401700<br />
Someren<br />
ONIS, Steunpunt<br />
Mantelzorg<br />
Mw. J. Smul<strong>de</strong>rs<br />
0493-441158<br />
Tilburg<br />
De Twern<br />
A. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Horst<br />
013-5435909<br />
Valkenswaard<br />
Paladijn<br />
C. <strong>van</strong> Nieuwkuijk<br />
040-2046614<br />
Veghel<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Veghel<br />
Mw. L. Henkelman<br />
0413-367309<br />
Veldhoven<br />
SWOVE<br />
Mw. A. <strong>van</strong> Hest<br />
040-2540066<br />
Waalre<br />
MEE ZOB Mantelzorg<br />
Y. <strong>van</strong> <strong>de</strong> San<strong>de</strong><br />
040-2140404<br />
Zevenbergen<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
West-Brabant<br />
M. <strong>van</strong> Spijk<br />
0168-323070<br />
Zevenbergen<br />
Informele Zorg West-<br />
Brabant<br />
Mw. S. Schenk<br />
0165-356555<br />
Noord-Holland<br />
Hilversum<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Gooi en Vechtstreek<br />
Mw. S. Putters<br />
035-6569590<br />
Amsterdam<br />
Markant<br />
J. Jonker<br />
020-8868800<br />
Overijssel<br />
Almelo<br />
SIZA<br />
J. ter Beek<br />
0546-863888<br />
Almelo<br />
Stichting Informele Zorg<br />
Twente<br />
Mw. G. Wessels<br />
0546-491507<br />
Borne<br />
Steunpunt Informele<br />
Zorg<br />
Mw. T. Hazemeijer<br />
074-2782666<br />
Ensche<strong>de</strong><br />
Stichting Informele Zorg<br />
J. Huisman<br />
053-4837955<br />
Haaksbergen<br />
Steunpunt Informele<br />
Zorg<br />
R. Heiwegen<br />
06-13162058<br />
Har<strong>de</strong>nberg<br />
Werkgroep Mantelzorg<br />
D. Kloppenburg<br />
0523-267478<br />
Hengelo<br />
Steunpunt Informele<br />
Zorg Hengelo<br />
Mw. A. Korf<br />
074-2914224<br />
Alkmaar<br />
Humanitas Steunpunt<br />
Mantelzorg<br />
Mw. S. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Wel<br />
072-5407099<br />
Hengelo<br />
Steunpunt Informele<br />
Zorg Twente<br />
G <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Veer<br />
06-47504898<br />
Den Hel<strong>de</strong>r<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
A. Gorter<br />
0223-661670<br />
Hengelo<br />
SIZT<br />
Mw. M. Arts<br />
0541-585706<br />
Hoorn<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
West-Friesland<br />
Mw. E. <strong>de</strong> Wit<br />
0229-206706<br />
Kampen<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Kampen<br />
Lammert Bastiaan<br />
038-3312233<br />
Velserbroek<br />
Tan<strong>de</strong>m<br />
R. Zonneveld<br />
023-8910610<br />
Purmerend<br />
Evean Steunpunt<br />
Mantelzorg<br />
A. <strong>de</strong> Ron<strong>de</strong><br />
0229-394573<br />
Losser<br />
Steunpunt Informele<br />
Zorg<br />
Mw. A. Deen<br />
053-5369403<br />
Nijverdal<br />
Stichting Vrijwillige<br />
Thuiszorg Overijssel<br />
M. Huis in `t Veld<br />
0548-638830<br />
40 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007<br />
Programma <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en 9 tot en met 15 november 2007
Mantelzorg<br />
Steenwijk<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
A. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Meulen<br />
0521-539867<br />
Tubbergen<br />
Steunpunt Informele Zorg<br />
T. Maathuis<br />
0546-538064<br />
Vroomshoop<br />
Diaconie PKN kerk<br />
Mw. H. Gielians<br />
0546-643147<br />
Weerselo<br />
Steunpunt Informele Zorg<br />
Dinkelland<br />
Mw. G. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Vel<strong>de</strong><br />
0541-663201<br />
Zwolle<br />
Steunpunt Informele Zorg<br />
Mw. M. Mensink<br />
038-4225200<br />
Utrecht<br />
Abcou<strong>de</strong><br />
Stichting Welzijn<br />
Abcou<strong>de</strong><br />
J. Liebregts<br />
0294-284824<br />
Amersfoort<br />
Ravelijn<br />
Y. Vermaat<br />
033-4613000<br />
Baarn<br />
Welzijn Ou<strong>de</strong>ren<br />
M. Gijssen<br />
035-5418600<br />
Bunschoten<br />
Steunpunt mantelzorg<br />
W. Kamphuis<br />
033-2984946<br />
De Bilt<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Mw. W. Hak<br />
030-2203490<br />
Doorn<br />
Stichting Welzijn<br />
Utrechtse Heuvelrug<br />
V. Drost<br />
0343-430039<br />
IJsselstein<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Lekstroom<br />
W. Kleijweg<br />
030-6868030<br />
Leus<strong>de</strong>n<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
A. Evertse<br />
033-4343222<br />
Maarssen<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
J. Tukker<br />
0346-290712<br />
Mijdrecht<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Ron<strong>de</strong> Venen<br />
A. v. Breukelen<br />
0297-230288<br />
Utrecht<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Utrecht<br />
M. Ziedses <strong>de</strong>s Plantes<br />
030-2361740<br />
Veenendaal<br />
Regionaal Steunpunt<br />
Mantelzorg<br />
Mw. J. Molemaker<br />
0318-582278<br />
Wou<strong>de</strong>nberg<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
J. Haagsma<br />
033-2869100<br />
Zeist<br />
Mean<strong>de</strong>r Omnium<br />
Mw. M. Raaphorst<br />
030-6933693<br />
Zeeland<br />
Goes<br />
Vrijwillige Thuiszorg<br />
Bevelan<strong>de</strong>n<br />
R. Masclé<br />
0113-251290<br />
Hulst<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
T. Traas<br />
0114-312480<br />
Kruiningen<br />
Gemeente Reimerswaal<br />
J. Schrijver<br />
0113-395340<br />
Mid<strong>de</strong>lburg<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Mw. C. Prins<br />
0118-553530<br />
Oostburg<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
L. Vroon<br />
0117-452452<br />
Sint-Annaland<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Tholen<br />
Mw. J. Heijboer<br />
0166-663784<br />
Zierikzee<br />
SVOZ<br />
M. Ketting<br />
0111-457103<br />
Zuid-Holland<br />
Bergschenhoek<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
L. vd Meij<br />
06-20623708<br />
Capelle a/d IJssel<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Capelle/Krimpen<br />
A. Trouwborst<br />
010-4501344<br />
Delft<br />
Bureau voor Informele Zorg<br />
DWO<br />
A. <strong>van</strong> Rijsoort<br />
015-2191833<br />
Den Haag<br />
CIPO<br />
Mw. M. <strong>van</strong> Leuveren<br />
070-3643821<br />
Gouda<br />
Informele Zorg Vierstroom<br />
P. <strong>van</strong> Doornik<br />
0180-547920<br />
Hellevoetsluis<br />
Gemeente Hellevoetsluis<br />
Mw. A. Bakker<br />
0181-392395<br />
Hendrik Ido Ambacht<br />
Steunpunten Mantelzorg<br />
L. <strong>de</strong> Pater<br />
0900-2020672<br />
Katwijk<br />
Mantelzorgon<strong>de</strong>rsteuning<br />
Bollenstreek<br />
Mw. M. Wassenaar<br />
071-4093210<br />
Lei<strong>de</strong>n<br />
Thuiszorg Groot Rijnland<br />
H. Vrielink<br />
071-5161415<br />
Lei<strong>de</strong>n<br />
Leidse Vereniging <strong>van</strong><br />
Mantelzorgers<br />
Mw. E. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Loeff<br />
071-5177180<br />
Rhoon<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Albrandswaard<br />
Mw. I. Hessels<br />
010-5011180<br />
Rid<strong>de</strong>rkerk<br />
Stichting Mantelzorg<br />
H. Mijnsbergen<br />
0180-432350<br />
Rijswijk<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
A. Bannink<br />
070-30713 52<br />
Rotterdam<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
IJsselmon<strong>de</strong><br />
Mw. P. Rommers<br />
010-4821100<br />
Rotterdam<br />
RMO Rijnmond Centrum<br />
Mw. R. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Lubben<br />
010-4670522<br />
Rotterdam<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Centrum<br />
H. Lub<br />
010-4047524<br />
Rotterdam<br />
Steunpunt Kralingen<br />
Crooswijk<br />
Mw. I. Klaassen<br />
010-4140099<br />
Rotterdam<br />
SMDD<br />
M. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Kruijs<br />
010-4779492<br />
Rotterdam<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Alexan<strong>de</strong>r<br />
A. Meniar<br />
010-2868100<br />
Rotterdam<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Charlois<br />
Mw. M. Eusman<br />
010-4105561<br />
Rotterdam<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Noord<br />
A. Rooble<br />
010-4671533<br />
Rotterdam<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Hillegersberg<br />
Mw. E. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Steen<br />
010-4220844<br />
Rotterdam<br />
Thermiek Overschie<br />
Mw. E. <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Wolf<br />
010-4370955<br />
Voorburg<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
J. Verhoeven<br />
070-3869000<br />
Voorschoten<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Voorschoten<br />
Mw. M. Klein<br />
071-5600272<br />
Wassenaar<br />
Steunpunt Mantelzorg<br />
Wassenaar<br />
Mw. C. Bouts<br />
06-51635214<br />
Zoetermeer<br />
SMVT<br />
Mw. E. <strong>van</strong> Wijk<br />
079-3302022<br />
Diner*<br />
Diner in ROC voor mantelzorgers<br />
en introducés.<br />
Almelo<br />
Info: Steunpunt Informele Zorg, Anneke<br />
Deen, 074-2914224, a.<strong>de</strong>en@siztwente.nl<br />
Dag <strong>van</strong> <strong>de</strong> Mantelzorg*<br />
Hand-, voet-, stoelmassage, voetenbad,<br />
manicure, meditatie, ontspanningsworkshop,<br />
lunch.<br />
Bleiswijk,<br />
De Leeuwerik, Leeuwerikstraat 2<br />
12 november, 10.00-16.00<br />
Info: Steunpunt Mantelzorg,<br />
Leen <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Meij, 06-20623708,<br />
steunpuntmantelzorg@hetnet.nl<br />
Dag <strong>van</strong> <strong>de</strong> Mantelzorg*<br />
Met gratis lunch, Reiki-behan<strong>de</strong>lingen,<br />
stoelmassage, voetmassage en<br />
bloemschikken.<br />
Borger,<br />
Ontmoetingscentrum, Hoofdstraat 32<br />
8 november, 10.00-15.30<br />
Info: Contactpunt Mantelzorg,<br />
Willy Pama, 0599-661455, w.pama@swbo.nl<br />
Voor alle activiteiten in uw woonplaats zie: www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 41
Mantelzorg<br />
Verwennen/ontspannen<br />
Mantelzorgmatinee*<br />
Rondvaart met ontspanning en verwennerij.<br />
Edam-Volendam<br />
6 november<br />
Info: Evean Steunpunt Mantelzorg,<br />
0299-39417, steunpuntmantelzorg@evean.nl<br />
Dag <strong>van</strong> <strong>de</strong> Mantelzorg*<br />
Amusement, presentjes, workshops,<br />
hapjes en drankjes.<br />
Haarlem,<br />
MEE Zuid-Kennemerland, Richard Holka<strong>de</strong> 2<br />
10 november<br />
Info: Annemiek <strong>van</strong> Munster, 023-5358877<br />
Dag <strong>van</strong> <strong>de</strong> Mantelzorg*<br />
Op drie locaties verwennen met lunch,<br />
diner of high-tea.<br />
Haarlem,<br />
Nieuw Delftwei<strong>de</strong>, Herman Gorterstraat 1<br />
10 november, 10.30-13.30<br />
Info: Willeke <strong>de</strong> Weerd, 023-8910610,<br />
info@tan<strong>de</strong>mzorg.nl<br />
Mantelzorgmatinee*<br />
Ontspanning en verwennerij.<br />
Landsmeer-Oostzaan<br />
8 november<br />
Info: Evean Steunpunt Mantelzorg,<br />
0299-39417, steunpuntmantelzorg@evean.nl<br />
Herinneringsmuseum Humanitas<br />
Herinneringen ophalen d.m.v. gelui<strong>de</strong>n<br />
(winkelbel, ou<strong>de</strong> radiofragmenten),<br />
geuren (sunlight-zeep, levertraan,<br />
anijsmelk), voelen (draaien met wringer,<br />
knijpen <strong>van</strong> knijpkat, pluche)<br />
Rotterdam,<br />
Humanitas Akropolis, Achillesstraat 290<br />
1 t/m 30 november, 13.30-16.00<br />
Info: Inez <strong>van</strong> <strong>de</strong> Dobbelsteen, 010-4615350,<br />
mhuisman@humanitas-rt.nl<br />
Faria Clowns en workshops voor<br />
mantelzorgers en vrijwilligers*<br />
Faria Clowns voor bewoners. Voor<br />
mantelzorgers en vrijwilligers:<br />
workshop omgang met agressie.<br />
Rotterdam,<br />
Humanitas Bergweg, Bergwegplantsoen 10<br />
13 en 15 november, 14.00-16.00<br />
Samen Eten*<br />
Muziek en diner als afsluiting <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en voor cliënten en familie.<br />
Wageningen,<br />
Vilente Pieter Pauw, Costerweg 75<br />
15 november, 14.00-18.00<br />
Info: Eline Bos,<br />
Dag <strong>van</strong> <strong>de</strong> Mantelzorg*<br />
Verwenmiddag met koffie, thee,<br />
een drankje en een hapje<br />
Wilhelminaoord,<br />
Ons Dorpshuis, Linth. Homanstraat 14<br />
9 november, 13.30-16.30<br />
Zoek alfabetisch op plaatsnaam.<br />
Lan<strong>de</strong>lijke activiteiten staan in een<br />
ka<strong>de</strong>r. Toegang is gratis, tenzij an<strong>de</strong>rs<br />
aangegeven. Bij activiteiten met *<br />
is vooraf aanmel<strong>de</strong>n noodzakelijk.<br />
Feestelijke Westfriese Koffietafel*<br />
Voor mensen met COPD, mantelzorgers<br />
en longverpleegkundigen.<br />
Alkmaar<br />
14 november, 11.30-16.00<br />
Info: Astma Fonds, Regioraad Alkmaar,<br />
af<strong>de</strong>ling OWF, Joke Honselaar en Janny<br />
Diepgrond, 0228-593568 of 591279,<br />
astmafondsOWF@quicknet.nl<br />
Optre<strong>de</strong>n <strong>van</strong> wereldband<br />
Voor langdurig opgenomen GGZ-patiënten.<br />
Amersfoort<br />
Kapel Symfora, locatie Zon & Schild<br />
14 november<br />
Info: Symfora, Af<strong>de</strong>ling Communicatie<br />
Verwendag Symfora<br />
Op af<strong>de</strong>ling met patiënten die moeilijk<br />
ter been zijn.<br />
Amersfoort<br />
15 november<br />
Info: Symfora, Af<strong>de</strong>ling Communicatie<br />
Verrassing<br />
Barneveld, Woon- en Zorgcentrum<br />
Ruimzicht, Rozenhof 1<br />
Info: Zorggroep ENA en Icare Thuiszorg,<br />
Ina Haaima, 0342-421172,<br />
i.haaima@zorggroepena.nl<br />
Lunch voor ernstige COPD patiënten*<br />
Mantelzorgers welkom<br />
Berkel-Enschot<br />
14 november<br />
Info: Astmafonds en Lotgenoten Contact<br />
Mid<strong>de</strong>n Brabant,<br />
C. <strong>de</strong> Graauw, 013-5333383, info@lcmb,<br />
www.lcmb.nl<br />
Nationale Verwendag<br />
Ontbijt op bed, iets extra's bij <strong>de</strong> maaltijd,<br />
koffie met gebak, gezellige middag met<br />
muziek, drankjes en hapjes.<br />
Delft, Delfshove, Vorrinkplein 99<br />
15 november, 10.00-16.30<br />
Info: Mw C. Poot, 015.2569310,<br />
c.poot@pieter<strong>van</strong>foreest.nl<br />
Verwendag GGZ WNB 2007<br />
Optre<strong>de</strong>n Brabants Orkest waaraan<br />
<strong>de</strong> cliënten <strong>de</strong>el kunnen nemen!<br />
Halsteren, GGz WNB, Hoofdlaan 8<br />
15 november, 13.00-16.00<br />
Info: Debora <strong>van</strong> Schilt, 0164.289248,<br />
buurthuis@ggzwnb.nl, www.ggzwnb.nl<br />
Bezoeken <strong>van</strong> <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
met presentje<br />
We gaan <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong> bezoeken<br />
en verwennen met een presentje.<br />
Houten<br />
15 november, 9.30-15.00<br />
Info: Gehandicaptenbelangen Houten,<br />
Ria Loenen, 06-43280499,<br />
r-loenen@kpnplanet.nl<br />
Verwenzorgdag*<br />
Met het uitreiken <strong>van</strong> verwenzorgtasjes,<br />
<strong>de</strong> prijs voor <strong>de</strong> beste GGZ-hulpverlener en<br />
<strong>de</strong> afsluiting <strong>van</strong> het VPN-lustrumjubileum.<br />
Kloetinge, Theaterzaal Emergis E-Plaza,<br />
Oostmolenweg 101<br />
Info: Vereniging Psyient Ne<strong>de</strong>rland,<br />
Adri Walhout, 0113-316400, info@psyient.nl,<br />
www.psyient.nl, www.emergis.nl<br />
Verwendag<br />
Over ontspanningsmogelijkhe<strong>de</strong>n voor mensen<br />
met een <strong>chronisch</strong>e ziekte. Bezoekers<br />
kunnen o.a. een stoelmassage krijgen.<br />
Krommenie, Noor<strong>de</strong>rhofstraat 127<br />
10 november, 13.00-16.00<br />
Info: MEE Amstel en Zaan Heliomare,<br />
MEE Noordwest Holland, Richard Boers,<br />
0251-261660, rboers@meenwh.nl,<br />
www.meenwh.nl<br />
Verrassing<br />
Voorthuizen, Woon- en Zorgcentrum<br />
Nieuw Avondrust, Van <strong>de</strong>n Berglaan 30,<br />
Info: Zorggroep ENA en Icare Thuiszorg,<br />
Karin Verbeek, 0651947614,<br />
k.verbeek@icare.nl,<br />
Samen <strong>de</strong> dag beste<strong>de</strong>n<br />
Activiteiten voor cliënten, familie<br />
en vrijwilligers.<br />
Wageningen,<br />
Vilente Pieter Pauw, Costerweg 75<br />
12 november, 14.00-16.00<br />
Info: Eline Bos, 0317-473100,<br />
e.bos@vilente.nl, www.vilente.nl<br />
Samen genieten<br />
Familie <strong>van</strong> bewoners en me<strong>de</strong>werkers<br />
wor<strong>de</strong>n <strong>van</strong>daag verwend.<br />
Wageningen,<br />
Vilente Pieter Pauw, Costerweg 75<br />
12 november, 14.00-16.00<br />
Info: Eline Bos, 0317-473100,<br />
e.bos@vilente.nl, www.vilente.nl<br />
Korting op Wild-week*<br />
20% korting op <strong>de</strong> normale logiesprijs in<br />
Groot Stokkert tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en. Plus gratis activiteiten<br />
zoals excursie met boswachter, rondrit in<br />
omgeving, lezing over natuurbeleid en<br />
beheer op <strong>de</strong> Veluwe.<br />
Wapenveld, Resort Groot Stokkert,<br />
Dr. Jan <strong>van</strong> Breemenlaan<br />
Info: Mw. Bunnik, 088-3280050,<br />
www.grootstokkert.nl<br />
42 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007<br />
Programma <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en 9 tot en met 15 november 2007
Sportief bewegen<br />
Zoek alfabetisch op plaatsnaam.<br />
Lan<strong>de</strong>lijke activiteiten staan in een<br />
ka<strong>de</strong>r. Toegang is gratis, tenzij an<strong>de</strong>rs<br />
aangegeven. Bij activiteiten met *<br />
is vooraf aanmel<strong>de</strong>n noodzakelijk.<br />
Beperking en toch sporten<br />
Bewegen, fitness en sport voor mensen<br />
met een beperking en voorlichtingsmarkt.<br />
Aalsmeer,<br />
Heliomare Dagbesteding, Zwarteweg 98<br />
10 november, 13.00-17.00<br />
Info: Franca <strong>van</strong> <strong>de</strong>n Brand, 0297-323811,<br />
f.<strong>van</strong>.<strong>de</strong>n.brand@heliomare.nl,<br />
www.heliomare.nl<br />
Sportief bewegen na een CVA<br />
On<strong>de</strong>r leiding <strong>van</strong> een fysiotherapeut. Ter<br />
kennismaking zijn <strong>de</strong> eerste 2 lessen gratis.<br />
Almelo, Sporthal Schelfhorst, Stins 2<br />
13 november, 17.00-18.00<br />
20 november, 17.00-18.00<br />
Info: RSV-Schelfhorst, Joke Warringa,<br />
0546-866446, cva@rsv-schelfhorst.nl,<br />
www.rsv-schelfhorst.nl<br />
Cardio-trimmen<br />
Voor mensen met hartproblemen on<strong>de</strong>r<br />
leiding <strong>van</strong> een fysiotherapeut <strong>van</strong> Stichting<br />
Hart in Beweging. Ter kennismaking zijn <strong>de</strong><br />
eerste 2 lessen gratis.<br />
Almelo, Sporthal Schelfhorst, Stins 2<br />
13 november, 16.00-17.00 en17.00-18.00<br />
20 november, 16.00-17.00 en 17.00-18.00<br />
Info: RSV-Schelfhorst,<br />
Joke Warringa, 0546-866446,<br />
cardio-trimmen@rsv-schelfhorst.nl,<br />
www.rsv-schelfhorst.nl<br />
Borstelschuiven<br />
Neem vrijblijvend een kijkje bij het borstelschuiven.<br />
Er zijn voldoen<strong>de</strong> vrijwilligers<br />
aanwezig om u te helpen als dat nodig is!<br />
Almelo,<br />
Meester Siebelinkhuis, Berlagelaan 2<br />
15 november, 19.00-21.00<br />
Info: Gehandicapten Sportvereniging<br />
Wier<strong>de</strong>n, dhr. G. Tijhoff, 0546-565001,<br />
Secretariaat-GSVwier<strong>de</strong>n@tijhoff.eu<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar<br />
en fysiotherapeut.<br />
Almere<br />
14 november<br />
Info: Ned. Obesitas Vereniging, Tilly Smidt,<br />
06-23273606, th-smidt@planet.nl<br />
Inloopavond bridge voor <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong>*<br />
Amstelveen, MOC-gebouw, Lin<strong>de</strong>nlaan 75.<br />
Het MOC is rolstoelvrien<strong>de</strong>lijk; er wordt<br />
beperkt gerookt.<br />
12 november, 19,45-23.00<br />
Info: Bridgeclub Nieuwer Amstel,<br />
Zwannie <strong>de</strong> Groot, 020-4963458,<br />
zwannie00@hotmail.com<br />
Aquabewegen*<br />
Bewegingslessen in warm water: min<strong>de</strong>r<br />
pijn voor gewrichten en pezen, spierontspanning,<br />
geen valgevaar. U moet durven drijven,<br />
maar hoeft niet te kunnen zwemmen.<br />
Amstelveen, Doelgroepenbad De Meerkamp,<br />
Van <strong>de</strong>r Hooplaan 239<br />
9 november, 11.30-12.30<br />
12 november, 17.30-18.30<br />
Kosten € 2,00<br />
Info: balieassistente,<br />
020-6418641 fysio<strong>de</strong>kker@zonnet.nl<br />
Fysiobeweegprogramma*<br />
Beweeglessen in een groep met een<br />
persoonlijk oefenprogramma begeleid<br />
door een fysiotherapeut. De lessen zijn<br />
geschikt voor diverse <strong>chronisch</strong>e ziekten.<br />
Amstelveen, Fysiotherapiepraktijk Dekker,<br />
Den Bloeyen<strong>de</strong>n Wijngaerdt 3d<br />
14 november, 17.00-18.00<br />
Kosten € 2,00<br />
Info: balieassistente, 020-6418641<br />
fysio<strong>de</strong>kker@zonnet.nl<br />
Nordic Walking*<br />
Wan<strong>de</strong>len met speciale stokken voor<br />
mensen die op een pittige manier aan<br />
hun conditie willen werken. Deze lessen<br />
zijn geschikt voor mensen met rug-, heupen<br />
knieklachten.<br />
Amstelveen, Fysiotherapiepraktijk Dekker,<br />
Den Bloeyen<strong>de</strong>n Wijngaerdt 3d<br />
15 november, 14.00-15.00<br />
Kosten € 2,00<br />
Info: balieassistente, 020-6418641<br />
fysio<strong>de</strong>kker@zonnet.nl<br />
Sportief Wan<strong>de</strong>len*<br />
Wan<strong>de</strong>ltraining met gevarieer<strong>de</strong> opzet en<br />
goe<strong>de</strong> opbouw. Kans op blessures is gering.<br />
Training ook geschikt voor mensen met<br />
een lage belastbaarheid.<br />
Amstelveen, Hotel-Restaurant Abina,<br />
Amsterdamseweg 193<br />
13 november, 10.45-11.45<br />
Kosten € 2,00<br />
Info: Fysiotherapiepraktijk Dekker,<br />
020-6418641 fysio<strong>de</strong>kker@zonnet.nl<br />
Capoeira: bewegen zon<strong>de</strong>r grenzen*<br />
Kennismaking met Braziliaanse vechtdans<br />
met muziek en zang. Ook voor kin<strong>de</strong>ren en<br />
jongeren.<br />
Amsterdam, Sporthal De Pijp, Lizzy<br />
Ansinghstraat 88<br />
10 november, 14.00-16.00<br />
12 en 14 november, 18.00-20.00<br />
Kosten € 5,00<br />
Info: St Capoeira Berimbau <strong>de</strong> Ouro,<br />
Luiz Carlos Afonso, Marianne Houben,<br />
020-6188214, info@berimbau.nl,<br />
www.berimbau.nl<br />
Tennissen en tennisles op verwarm<strong>de</strong><br />
binnenbanen*<br />
On<strong>de</strong>r begeleiding <strong>van</strong> tennisleraren. Met<br />
enkele clinics. Ook voor mantelzorgers.<br />
Amsterdam Osdorp, sportpark Ookmeer<br />
10 november, 17.00-23.00<br />
Info: Tennisvereniging Osdorp,<br />
John <strong>van</strong> Sprang, 06-51192628,<br />
john.<strong>van</strong>sprang@tiscali.nl, www.tvosdorp.nl<br />
Groepsbehan<strong>de</strong>ling migranten vrouwen*<br />
Beter leren omgaan met <strong>chronisch</strong>e<br />
klachten. Training voor niet-westerse<br />
vrouwen met te weinig lichaamsbeweging,<br />
overgewicht en pijnklachten aan het<br />
bewegingssysteem.<br />
Amsterdam, Mensendieckpraktijk Ou<strong>de</strong> Rai,<br />
Lizzy Ansinghstraat 80<br />
9 november, 13.30-15.00<br />
13 november, 13.30-15.00<br />
Info: Daniëlle Westra, 020.6649322,<br />
d.westra@orange.nl, www.profysics.nl<br />
Sportief bewegen na kanker*<br />
Bewegingsles in groepsverband on<strong>de</strong>r<br />
professionele begeleiding, aansluitend<br />
koffiedrinken met lotgenoten.<br />
Amsterdam,<br />
Sporthallen zuid, Burgerweeshuispad 54<br />
9 november, 10.00-11.00<br />
Info: Ver<strong>de</strong>r in Balans, mw. M. Dahler,<br />
dahler@zonnet.nl, www.ver<strong>de</strong>rinbalans.nl<br />
Sportief bewegen na kanker<br />
Thema-avond voor (ex)kankerpatiënten<br />
die hun conditie na behan<strong>de</strong>ling willen<br />
verbeteren, o.a. aandacht voor vermoeidheid.<br />
Amsterdam, Sanquin, Plesmanlaan 125<br />
12 november, 19.30-21.30<br />
Info: IKA, Jacqueline Lin,<br />
020-3462520, j.lin@ikca.nl,<br />
http://ika.patientenagenda.ikcnet.nl<br />
Diabetes in beweging<br />
Fitness o.l.v. fysiotherapeute die gespecialiseerd<br />
is in diabetes. Aangepast programma<br />
voor mensen die last hebben <strong>van</strong> rug, knieën<br />
of heup.<br />
Amsterdam,<br />
USC Sportcentrum, De Boelelaan 46<br />
12 november, 9.00-11.00<br />
Info: Diabetes Amsterdam, Regina Fijn,<br />
06.21655420, regina.fijn@grail.com,<br />
www.diabetesamsterdam.nl<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Amsterdam<br />
12 november<br />
Info: Ned. Obesitas Vereniging, Renske<br />
Meems, 020-6962313, renske.meems@nl.ibm,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Fitness & Medifit<br />
MediFit & HealthFit groepen specifiek<br />
voor mensen met <strong>chronisch</strong>e klachten.<br />
Amsterdam,<br />
Palestra, Marius Bauerstraat 233 a-b<br />
9 t/m 15 november, 9.00-15.00<br />
Info: Palestra, E. <strong>van</strong> Driel, T 020-6150314,<br />
info@palestra-amsterdam.nl,<br />
www.palestra-amsterdam.nl<br />
Meer informatie? Kijk op: www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl of bel met Korrelatie 0900-1450 (30 ct p.m) <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 43
Sportief bewegen<br />
Beweegprogramma's en Fitness<br />
FysioTraining o.l.v. fysiotherapeut. Ook voor<br />
mensen met slechte conditie of overgewicht.<br />
Kin<strong>de</strong>ren en jongeren met gezondheidsklachten<br />
welkom.<br />
Amsterdam, Surinameplein 40-46<br />
Info: Instituut Fysiotherapie <strong>de</strong> Baarsjes,<br />
020-6120899,<br />
fysiotherapie<strong>de</strong>baarsjes@planet.nl,<br />
www.fysiotherapie<strong>de</strong>baarsjes.nl<br />
Maak kennis met <strong>de</strong> bewegingscoachen<br />
Open dag voor advies en informatie <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
bewegingscoachen. Met gelegenheid om<br />
individueel of in een groep oefeningen te<br />
doen. Ook voor kin<strong>de</strong>ren en jongeren.<br />
Amsterdam<br />
Praktijk Mensendieck, Hechtelstraat 96<br />
10 november, 10.00-17.00<br />
Info: A.C.Klein, 0654.394516,<br />
Klein@mensen-dieck.nl,<br />
www.mensen-dieck.nl<br />
Damesgymnastiek*<br />
Conditietraining.<br />
Amsterdam-Nieuwendam, Werengouw 85<br />
13 november, 20.00-21.00<br />
Info: Dames Gymnastiek Nieuwendam,<br />
J. Vermeulen, 0299-645929,<br />
joop.vermeulen@hetnet.nl, www.cdgn.nl<br />
Open dag bij Helisports voor<br />
<strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong>*<br />
Helisports specialist in thuisfitness.<br />
Deelnemers krijgen gratis Online Fitness<br />
begeleiding waarmee bewegen een vast<br />
on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el <strong>van</strong> uw leven wordt.<br />
Amsterdam<br />
Helisports, H.J.E. Wenckebachweg 83<br />
17 november, 10.00-17.00<br />
Info: Yolanda Lippens, 020 4657990,<br />
yl@helisports.nl, www.helisports.nl<br />
Bewegingslessen voor (ex)kankerpatiënten*<br />
On<strong>de</strong>r leiding <strong>van</strong> fysiotherapeut<br />
met gebruik fitnessruimte.<br />
Amsterdam, Sporthallen Zuid,<br />
Burgerweeshuispad<br />
9 november, 11.00-12.00<br />
Info: Ver<strong>de</strong>r in balans, M. Dahler,<br />
info@ver<strong>de</strong>rinbalans.nl,<br />
www.ver<strong>de</strong>rinbalans.nl<br />
Fitness voor mensen met een<br />
psychiatrische achtergrond*<br />
Inloopactiviteit met warming-up en gelegenheid<br />
om zelfstandig een eigen programma af<br />
te werken. Ook buikspiertraining mogelijk.<br />
Amsterdam, Sportzaal, Bocholtstraat 54<br />
6 en 13 november <strong>van</strong> 13.30-15.00<br />
Info: GGZ Buitenamstel locatie<br />
Bocholtstraat, Karen Diemeer, 020-7884700,<br />
karendi@ggzba.nl, www.ggzbuitenamstel.nl<br />
Plezierig zwemmen en aquafitness<br />
voor hartpatienten *<br />
In verwarmd water on<strong>de</strong>r <strong>de</strong>skundige<br />
begeleiding. Humor, plezier en ontspanning<br />
staan voorop. Voorwaar<strong>de</strong> is dat u kunt<br />
zwemmen. Vooraf kennismaking en informatie.<br />
Amsterdam<br />
Revalidatiecentrum, Overtoom 283<br />
13 november, 18.00-21.00<br />
Kosten € 6,50<br />
Info: Hart in Beweging Groot Amsterdam,<br />
Koos <strong>van</strong> Maren, 020-6448737,<br />
koos<strong>van</strong>maren@planet.nl<br />
Bechterew Volleybaltournooi*<br />
Een gezellig tournooi speciaal voor mensen<br />
met Bechterew of vergelijkbare aandoening.<br />
De spelregels zijn aangepast zodat ie<strong>de</strong>reen<br />
mee kan doen.<br />
Amsterdam, Sportcentrum Jan <strong>van</strong> Breemen<br />
Instituut, dr. Jan <strong>van</strong> Breemenstraat 2<br />
15 november, 18.00-21.00<br />
Info: Martin Fluit, 0205896592,<br />
sportcentrum@jan<strong>van</strong>breemen.nl,<br />
www.jan<strong>van</strong>breemen.nl<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Arnhem<br />
15 november<br />
Info: René Kok, 0314.652552,<br />
rene.kok@planet.nl,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Beter bewegen met Oefentherapie Cesar*<br />
Houdings- en bewegingsadviezen, verbeteren<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> conditie, beweeglijkheid <strong>van</strong> gewrichten,<br />
spierkracht, ontspanning, a<strong>de</strong>mhaling,<br />
evenwicht en coördinatie.<br />
Baarlo, Heierhof 15<br />
11 november, 19.00-20.00<br />
Info: Gea Andre, 0774771700,<br />
info@cesar2move.nl, www.cesar2move.nl<br />
Beter bewegen door sportmassage*<br />
Kennismaking met sportmassage <strong>van</strong> 20<br />
minuten.<br />
Baarlo, Heierhof 15<br />
9, 12, 13,14, 15 november<br />
Kosten € 5,00<br />
Info: Maatschap Oefentherapie Cesar,<br />
Gea Andre, 0774771700,<br />
info@cesar2move.nl, www.cesar2move.nl<br />
Rolstoeltennis voor lichamelijke<br />
gehandicapten*<br />
Ook voor jongeren.<br />
Badhoevedorp, Sportcentrum <strong>de</strong><br />
Wil<strong>de</strong>nhorst. Sloterweg 1<br />
1, 3, 8, 10 november, 14.00-15.00<br />
Info: Stichting Rolstoeltennis Badhoevedorp,<br />
C. Weterings, 020 6594091<br />
Persoonlijke veiligheid en zelfver<strong>de</strong>diging*<br />
Workshop met een minimum aan beweging,<br />
contact en kracht jezelf leren ver<strong>de</strong>digen<br />
in allerlei praktijksituaties. Zowel voor<br />
vrouwen, kin<strong>de</strong>ren als mannen.<br />
Capelle a/d IJssel, Wisselspoor 6<br />
7, 8, 14, 15 november, 17.00-21.00<br />
Info: Tai Jitsu ryu Kurodaiya, Krishna Gopal,<br />
06-55801701, kurodaiya@hotmail.com,<br />
www.zelfver<strong>de</strong>diging.com<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Cruquius<br />
14 november<br />
Info: Marina Kamstra, 023-5612675,<br />
kamnes@quicknet.nl,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Jong en een darmontsteking,<br />
maar wel skien!*<br />
Jongeren tussen 18 en 25 jaar ontmoeten<br />
elkaar op <strong>de</strong> skipiste. Actief bezig zijn, je<br />
zinnen verzetten geeft energie. Samen naar<br />
bene<strong>de</strong>n glij<strong>de</strong>n, samen omhoog klauteren<br />
dat werkt. Ook voor jonge mantelzorgers.<br />
10 november, 10.00-16.00<br />
Den Haag, Uithof<br />
Kosten € 20,00<br />
Info: Crohn en Colitis Ulcerosa Ver.,<br />
T. Markus, 0346-261001,<br />
info@crohn-colitis.nl, www.crohn-colitis.nl<br />
Nordic Walking en Loop Fit introductieles*<br />
Gezellig met elkaar bewegen in <strong>de</strong><br />
buitenlucht.<br />
Diemen, Wijkcentrum De Schakel,<br />
Burgemeester 46A<br />
14 november, 10.00-11.00<br />
Kosten € 5,00<br />
Info: Praktijk voor Fysiotherapie<br />
Mw Th.J. Ruiter, 06-23439140,<br />
thearuiter@planet.nl<br />
Voorlichting Sportief bewegen na Kanker<br />
Thema-avond voor (ex)kankerpatiënten die<br />
hun conditie willen verbeteren. Aandacht<br />
voor sportief bewegen, revalidatieprogramma<br />
Herstel & Balans en vermoeidheid.<br />
Dordrecht, Albert Schweitzer <strong>Ziek</strong>enhuis,<br />
locatie Amstelwijck, Van <strong>de</strong>r<br />
Steenhovenplein 1<br />
12 november, 19.30-21.30<br />
Info: IKR, Marjolein <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Pol,<br />
010 440 5843, <strong>van</strong><strong>de</strong>rpol@ikr.nl,<br />
www.ikcnet.nl/IKR/agenda<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Drachten<br />
13 november<br />
Info: Riet Mink, 0513.419448,<br />
r.mink@home.nl, www.obesitasvereniging.nl<br />
44 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007<br />
Programma <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en 9 tot en met 15 november 2007
Sportief bewegen<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Echt<br />
14 november<br />
Info: Mia Ruiten, 0475-542442,<br />
mia.ruiten@home.nl,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
E<strong>de</strong><br />
13 november,<br />
Info: Hennie Dekker, 0318.636104,<br />
fam_<strong>de</strong>kker1@hotmail.com<br />
15 november, 20.00-21.00,<br />
Info: Kirsten Beukenhorst,<br />
k.beukenhorst@orange.nl<br />
15 november, 21.00-22.00,<br />
Info: Jaqueline Swagers, 0342-421540,<br />
j.swagers@hotmail.com<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Kom in beweging!*<br />
Informatie over sporten met een<br />
<strong>chronisch</strong>e aandoening. U kunt ervaren<br />
wat bewegen voor u kan betekenen.<br />
Emmeloord, Optima Forma, Drostlaan 101<br />
14 november, 10.00-17.00<br />
Info: Jorien Henselmans, 0527612274,<br />
emmeloord@optimaforma.nl,<br />
www.optimaforma.nl<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Emmen<br />
13 november<br />
Info: Pauline Siemons, 0591.621753,<br />
loespoes@zonnet.nl,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Open training G voetbal<br />
Voor jeugd tot 16 en volwassenen met<br />
welke beperking dan ook (maar wel<br />
kan lopen) waardoor hij/zij niet in een<br />
regulier voetbalelftal kunnen spelen.<br />
Ensche<strong>de</strong>, Sportpark Richtersbleek,<br />
G.J. <strong>van</strong> Heekstraat 15<br />
12 november, 19.00-20.00<br />
Info: Voetbalvereniging Rigtersbleek,<br />
Nicole Oosterbroek, 053-4778004,<br />
n_oosterbroek@hotmail.com<br />
Gymnastiek<br />
Bewegen voor mensen met een<br />
<strong>chronisch</strong>e aandoening.<br />
Ensche<strong>de</strong>, Woonzorgcentrum<br />
Broekheurnerborch, Rechterveldbrink 1<br />
9 november, 13.30-14.15<br />
13 november, 9.30-10.15 en 10.30-11.15<br />
Info: Livio, Ellen Sluiter, 053-4750717,<br />
e.sluiter@livio.nl, www.livio.nl<br />
Country Line Dance<br />
Voor mensen met een <strong>chronisch</strong>e<br />
aandoening<br />
Ensche<strong>de</strong>, Woonzorgcentrum<br />
Broekheurnerborch, Rechterveldbrink 1<br />
9 november, 15.00-16.00<br />
Info: Livio, Ellen Sluiter, 053-4750717,<br />
e.sluiter@livio.nl, www.livio.nl<br />
Tai Chi<br />
Zoeken naar evenwicht en balans<br />
<strong>van</strong> het lichaam.<br />
Ensche<strong>de</strong>, Woonzorgcentrum<br />
Broekheurnerborch, Rechterveldbrink 1<br />
12 november, 9.30-10.30<br />
Info: Livio, Ellen Sluiter, 053-4750717,<br />
e.sluiter@livio.nl, www.livio.nl<br />
Tai Chi<br />
Zoeken naar evenwicht en balans<br />
<strong>van</strong> het lichaam.<br />
Ensche<strong>de</strong>, Woonzorgcentrum<br />
Broekheurnerborch, Rechterveldbrink 1<br />
12 november, 10.45-11.45<br />
Info: Livio, Ellen Sluiter, 053-4750717,<br />
e.sluiter@livio.nl, www.livio.nl<br />
Tai Chi<br />
Zoeken naar evenwicht en balans<br />
<strong>van</strong> het lichaam.<br />
Ensche<strong>de</strong>, Woonzorgcentrum Lippinkshof,<br />
Bleekhofstraat 301<br />
13 november, 13.45-14.45<br />
15 november, 9.45-10.45<br />
Info: Livio, Ellen Sluiter, 053-4750717,<br />
e.sluiter@livio.nl, www.livio.nl<br />
Tai Chi<br />
Zoeken naar evenwicht en balans <strong>van</strong><br />
het lichaam.<br />
Ensche<strong>de</strong>, Woonzorgcentrum<br />
Broekheurnerste<strong>de</strong>, Broekheurnerplein 2<br />
13 november, 15.30-16.30<br />
info: Livio, Ellen Sluiter, 053-4750717,<br />
e.sluiter@livio.nl, www.livio.nl<br />
Gymnastiek<br />
Bewegen voor mensen met een<br />
<strong>chronisch</strong>e aandoening.<br />
Ensche<strong>de</strong>, Woonzorgcentrum<br />
Broekheurnerste<strong>de</strong>, Broekheurnerplein 2<br />
15 november, 9.30-10.15<br />
info: Livio, Ellen Sluiter, 053-4750717,<br />
e.sluiter@livio.nl, www.livio.nl<br />
Tai Chi<br />
Zoeken naar evenwicht en balans<br />
in het lichaam.<br />
Ensche<strong>de</strong>, Woonzorgcentrum <strong>de</strong> Hatteler,<br />
Gerard ter Borghplein 2<br />
15 november, 13.30-14.30<br />
Info: Livio, Ellen Sluiter, 053-4750717,<br />
e.sluiter@livio.nl, www.livio.nl<br />
Tai Chi<br />
Zoeken naar evenwicht en balans in<br />
het lichaam.<br />
Ensche<strong>de</strong>, Woonzorgcentrum<br />
Twekkelerveld, Schorpioenstraat 33<br />
15 november, 15.00-16.00<br />
Info: Livio, Ellen Sluiter, 053-4750717,<br />
e.sluiter@livio.nl, www.livio.nl<br />
Voorlichting Sportief bewegen na Kanker<br />
Thema-avond voor (ex)kankerpatiënten<br />
die hun conditie willen verbeteren.<br />
Goes, Revalidatiecentrum Lin<strong>de</strong>nhof,<br />
's-Gravenpol<strong>de</strong>rseweg 114 A<br />
14 november, 19.00-21.00<br />
Info: IKR, Marjolein <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Pol,<br />
010-440 5843, <strong>van</strong><strong>de</strong>rpol@ikr.nl,<br />
www.ikcnet.nl/IKR/agenda<br />
Kin<strong>de</strong>rrolstoeldansen<br />
Kin<strong>de</strong>ren met een <strong>chronisch</strong>e aandoening<br />
kunnen vrijblijvend komen kijken of<br />
meedoen met een open les rolstoeldansen.<br />
Goor, Sportzaal, Rozenstraat 4A<br />
9 november, 18.30-19.30<br />
Info: Rolstoeldansgroep "Joy on Wheels",<br />
Yvonne Ruiter, 0547-272518,<br />
y.ruiter@home.nl, www.joyonwheels.nl<br />
Rolstoeldansen voor volwassenen<br />
Mensen met een <strong>chronisch</strong>e aandoening<br />
kunnen vrijblijvend komen kijken of<br />
meedoen met een open (rolstoel)dansavond.<br />
Goor, Sportzaal, Rozenstraat 4A<br />
9 november, 19.30-22.00<br />
Info: Rolstoeldansgroep "Joy on Wheels",<br />
Yvonne Ruiter, 0547-272518,<br />
y.ruiter@home.nl, www.joyonwheels.nl<br />
Voorlichting Sportief bewegen na Kanker<br />
Thema-avond over vermoeidheid en <strong>de</strong><br />
mogelijkhe<strong>de</strong>n <strong>van</strong> sportief bewegen.<br />
Gorinchem,<br />
Beatrix <strong>Ziek</strong>enhuis, Banneweg 57<br />
13 november, 19.00-21.00<br />
Info: IKR, Marjolein <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Pol,<br />
010 440 5843, <strong>van</strong><strong>de</strong>rpol@ikr.nl,<br />
www.ikcnet.nl/IKR/agenda<br />
Diabetes? Kom in beweging*<br />
Beweegactiviteiten voor diabetespatiënten.<br />
Vooraf en achteraf bloedglucosemeting. Ook<br />
voor me<strong>de</strong>werkers <strong>van</strong> sportverenigingen.<br />
Groningen, diverse plaatsen<br />
14 november<br />
Info: Huis voor <strong>de</strong> Sport,<br />
S. Soppe, 0598-323200,<br />
s.soppe@huisvoor<strong>de</strong>sportgroningen.nl,<br />
www.groningenbeweegt.nl<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. een sportleraar<br />
en fysiotherapeut<br />
Haren<br />
13 november, info: Ria Kracht, 050.5567632<br />
15 november, info: Veronique Mee<strong>de</strong>ndorp,<br />
050.5423709, veronique1976@home.nl,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Heel<br />
13 november<br />
Info: Mirjan Wijnands, 0457.593684,<br />
tgw.wijnands@home.nl,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Hengelo<br />
14 november<br />
Info: Jeanine Vet, 074.2778789,<br />
v.vet@home.nl<br />
Voor alle activiteiten in uw woonplaats zie: www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 45
Sportief bewegen<br />
Sport- en spelactiviteiten voor diabetici<br />
Warming-up/grondgymnastiek, daarna<br />
verschillen<strong>de</strong> sport- en spelactiviteiten.<br />
Hengelo, Sportzaal Montessorischool<br />
’t Heem, Gerststraat 2<br />
12 november, 19.00-20.00<br />
Info: Diabetes en Sport, Wieger Akker,<br />
074-2426622, diabsport@tele2.nl<br />
Voorlichting Sportief bewegen<br />
Themamiddag voor <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong> die<br />
hun conditie willen verbeteren.<br />
Hoogvliet,<br />
Paramedisch centrum, Marthalaan 16<br />
10 november, 13.00-15.00<br />
Info: Integraal Kankercentrum Rotterdam,<br />
Marjolein <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Pol, 010 440 5843,<br />
<strong>van</strong><strong>de</strong>rpol@ikr.nl, www.ikcnet.nl/IKR/agenda<br />
Zwemmen en fitness voor mensen<br />
met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Horn<br />
15 november<br />
Info: Jeu Cuppen, 077.3662889,<br />
cuppenjeu@hetnet.nl,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Leeuwar<strong>de</strong>n<br />
15 november<br />
Info: Evie Schoot, 0517.419215,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Beter bewegen met Oefentherapie Cesar*<br />
Houdings- en bewegingsadviezen,<br />
verbeteren <strong>van</strong> <strong>de</strong> algemene conditie,<br />
beweeglijkheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> gewrichten,<br />
spierkracht, ontspanning, a<strong>de</strong>mhaling,<br />
evenwicht en coördinatie. Beweeg mee!<br />
Maasbree,<br />
Groene Kruis gebouw, op <strong>de</strong> Kemp 36<br />
15 november, 19.00-20.00<br />
Info: Gea Andre, 077 - 4771700,<br />
info@cesar2move.nl, www.cesar2move.nl<br />
Beter bewegen door sportmassage*<br />
Kennismaking met sportmassage<br />
<strong>van</strong> 20 minuten.<br />
Maasbree,<br />
Groene Kruis gebouw, op <strong>de</strong> Kemp 36<br />
9,12,13,14 en 15 november<br />
Kosten € 5,00<br />
Info: Gea Andre, 077 - 4771700,<br />
info@cesar2move.nl, www.cesar2move.nl<br />
Groepsles urine-incontinentie*<br />
Het trainen en bewust gebruiken <strong>van</strong><br />
o.a. <strong>de</strong> bekkenbo<strong>de</strong>mspieren.<br />
Maasbree,<br />
Groene Kruis gebouw, op <strong>de</strong> Kemp 36<br />
13 november, 14.00-15.00<br />
Kosten € 5,00<br />
Info: Gea Andre, 077 - 4771700,<br />
info@cesar2move.nl, www.cesar2move.nl<br />
Aangepast fitness voor mensen<br />
met astma en/of COPD<br />
Meppel, Life Style Center Guus Jurriens,<br />
Catharinastraat 21-23<br />
6, 13, 20 en 27 november, 14.00-15.00.<br />
Info: Astma Fonds afd. Meppel-Steenwijk,<br />
Thea <strong>de</strong> Wol<strong>de</strong>, 0522-255529, 06-49022609,<br />
astmafondsmeppelsteenwijk@hotmail.com<br />
www.astmafondsmeppelsteenwijk.nl<br />
Zwemmen in water <strong>van</strong> 32 gra<strong>de</strong>n voor<br />
mensen met fybromyalgie*<br />
Meppel,<br />
Sporthal Het Erf, Atalanta 2, Oosterboer<br />
9 en 13 november, 13.30-14.30<br />
Info: FES, mw T. Brand-Brals, 0522.254115<br />
Tai-chi voor (ex-)kankerpatiënten<br />
Nijmegen, Wijkcentrum Klokketoren<br />
9 november, 9.00-10.00<br />
Info: I.K.O., E. Lamers, 024.3527373,<br />
e.lamers@iko.nl, www.ikcnet.nl<br />
Yoga voor (ex-)kankerpatiënten*<br />
Nijmegen, Hazenkampseweg 26<br />
9 november, 14.00-15.30<br />
Info: I.K.O., Heleen Backus, 024.3500920<br />
Nordic Walking voor (ex-)kankerpatiënten*<br />
Nijmegen, AV Nijmegen Clubhuis<br />
10 november, 9.45-10.45<br />
Info: I.K.O., Wim Graven, 024.3505600<br />
Beginnend hardlopen voor<br />
(ex-)kankerpatiënten*<br />
Nijmegen, AV Nijmegen Clubhuis<br />
10 november, 11.45-12.45<br />
Info: I.K.O., Wim Graven, 024.3505600<br />
Aqua-instructie voor<br />
(ex-)borstkankerpatiënten<br />
Nijmegen, Sportfondsenbad Nijmegen Oost<br />
12 november, 11.00-12.00<br />
Info: I.K.O., Miriam Jager, 024.3812791<br />
Sportief wan<strong>de</strong>len voor<br />
(ex-)kankerpatiënten*<br />
Nijmegen, AV Nijmegen Clubhuis<br />
13 november, 10.00-11.00<br />
Info: I.K.O., Wim Graven, 024.3505600<br />
Sauna voor (ex-)borstkankerpatiënten<br />
Nijmegen, Sauna Finlandia, Vensestraat 45,<br />
Ven-Zel<strong>de</strong>rhei<strong>de</strong><br />
13 november, 16.00-23.00<br />
Info: Sauna Finlandia, 0485.541808<br />
Gymnastiek en spel voor<br />
(ex-)kankerpatiënten<br />
Nijmegen, Sportzaal, Thorbeckestraat 77<br />
14 november, 11.30-13.00<br />
Info: I.K.O Renske Tummers, 024.3451242<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Nijmegen<br />
14 november<br />
Info: Rene Thijssen, Ine Dinther,<br />
024.6452466, thijssen35@zonnet.nl,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Nordic Walking*<br />
Uitleg en <strong>de</strong>mo. Voor <strong>de</strong> poles wordt<br />
gezorgd. Deelnemers moeten zelf zorgen<br />
voor wan<strong>de</strong>lschoenen en regenkleding.<br />
Na afloop koffie.<br />
Olst, Eetcafé De Lepelaar, Boxbergerweg 31<br />
14 november, 11.00-12.15<br />
Kosten € 7,50<br />
Info: Nordic Walking Salland, Leffert Visser,<br />
064-6622806, info@nordicwalking-salland.nl,<br />
www.nordicwalking-salland.nl<br />
Reuma en bewegen met Oefentherapie<br />
Cesar*<br />
Houdings- en bewegingsadviezen,<br />
verbeteren <strong>van</strong> <strong>de</strong> conditie, spierkracht,<br />
ontspanning en a<strong>de</strong>mhaling.<br />
Panningen, Schoolstraat 19-D<br />
10 november, 10.00-11.00<br />
Info: Maaike Denessen, 0773078152,<br />
info@cesar2move.nl, www.cesar2move.nl<br />
Beter bewegen door sportmassage*<br />
Dit is een kennismaking met sportmassage<br />
<strong>van</strong> 20 minuten.<br />
Panningen, Schoolstraat 19-D<br />
8 en 12 november<br />
Kosten € 5,-<br />
Info: Maatschap Oefentherapie Cesar,<br />
Maaike Denessen, 0773078152,<br />
info@cesar2move.nl, www.cesar2move.nl<br />
Beter bewegen met Oefentherapie Cesar*<br />
Houdings- en bewegingsadviezen,<br />
verbeteren conditie, spierkracht,<br />
ontspanning en a<strong>de</strong>mhaling.<br />
Panningen, Schoolstraat 19-D<br />
12 november, 19.00-20.00<br />
Info: Maaike Denessen, 077-3078152,<br />
info@cesar2move.nl, www.cesar2move.nl<br />
Aquajogging<br />
In water <strong>van</strong> 32.5 gra<strong>de</strong>n. Alleen komen<br />
kijken mag ook!<br />
Raalte,<br />
Zwembad Tijenraam, Zwolsestraat 68-A<br />
12 november, 13.15-13.45<br />
15 november, 13.30-14.00<br />
16 november, 11.30-12.00<br />
Info: Gemeente Raalte, afd. sportaccommodaties,<br />
Jeanet Westerik, 0572-347950,<br />
jeanet.westerik@raalte.nl,<br />
www.raalte.nl/sport<br />
Ontspannen - WATSU in warm water<br />
Alleen komen kijken mag ook!<br />
Raalte,<br />
Zwembad Tijenraam, Zwolsestraat 68-A<br />
13 november, 18.55-19.40<br />
Info: Gemeente Raalte, afd. sportaccommodaties,<br />
Joke Derksen, 0572-347950,<br />
joke.<strong>de</strong>rksen@raalte.nl, www.raalte.nl/sport<br />
Aquasportief sporten in warm water<br />
Aangepast aan uw persoonlijke conditie.<br />
Alleen komen kijken kan ook!<br />
Raalte,<br />
Zwembad Tijenraam, Zwolsestraat 68-A<br />
13 november, 20.30-21.30<br />
Info: Gemeente Raalte, afd. sportaccommodaties,<br />
Jeanet Westerik, 0572-347950,<br />
jeanet.westerik@raalte.nl,<br />
www.raalte.nl/sport<br />
46 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007<br />
Programma <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en 9 tot en met 15 november 2007
Sportief bewegen<br />
Meer Bewegen voor Ou<strong>de</strong>ren<br />
Gym in borstdiep water. Alleen komen<br />
kijken kan ook!<br />
Raalte,<br />
Zwembad Tijenraam, Zwolsestraat 68-A<br />
14 november, 7.45-8.30 en 13.00-13.45<br />
Info: Gemeente Raalte, afd. sportaccommodaties,<br />
Joke Derksen, 0572-347950,<br />
joke.<strong>de</strong>rksen@raalte.nl, www.raalte.nl/sport<br />
Aquaspinning (fietsen) in water <strong>van</strong><br />
30 gra<strong>de</strong>n*<br />
Alleen komen kijken kan ook!<br />
Raalte,<br />
Zwembad Tijenraam, Zwolsestraat 68-A<br />
14 november, 20.55-21.40<br />
Info: Gemeente Raalte, afd. sportaccommodaties,<br />
Jeanet Westerik, 0572-347950,<br />
jeanet.westerik@raalte.nl,<br />
www.raalte.nl/sport<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Rijswijk<br />
15 november<br />
Info: Marian Stevens, 070.4490621,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Voorlichting Sportief bewegen voor<br />
<strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
Thema-avond voor (ex)kanker-, reuma-,<br />
COPD- en diabetespatiënten.<br />
Roosendaal,<br />
Fysiotherapie De Kroeven, Marnixlaan 12<br />
14 november, 19.00-21.00<br />
Info: Integraal Kankercentrum Rotterdam,<br />
Marjolein <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Pol, 010 440 5843,<br />
<strong>van</strong><strong>de</strong>rpol@ikr.nl, www.ikcnet.nl/IKR/agenda<br />
Voorlichting Sportief bewegen<br />
Thema-avond voor <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
die hun conditie willen verbeteren.<br />
Rotterdam, OCA, Heer Bokelweg 10<br />
14 november, 19.00-21.00<br />
Info: Integraal Kankercentrum Rotterdam,<br />
Marjolein <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Pol, 010 440 5843,<br />
<strong>van</strong><strong>de</strong>rpol@ikr.nl, www.ikcnet.nl/IKR/agenda<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. een sportleraar<br />
en fysiotherapeut.<br />
Sappemeer<br />
13 november<br />
Info: Wil Lesman, 0598.396785,<br />
lesmannies@hetnet.nl,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Sneek<br />
9 november<br />
Info: Japke <strong>de</strong> Vries, 0515.418833,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Tilburg<br />
12 november, 21.15-22.15<br />
15 november, 20.00-21.00<br />
15 november, 21.00-22.00<br />
Info: Willy Schapendonk-Ooms,<br />
013.5421656, dolfijn8@gmail.com,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Bewegen op muziek*<br />
Speciaal voor mensen met reuma.<br />
Bewegen op muziek heeft als doel gezellig<br />
in beweging te zijn en daardoor <strong>de</strong> conditie<br />
en spierkracht te verbeteren.<br />
Ugchelen, De Duiker, Hoen<strong>de</strong>rloseweg 10<br />
9, 16, 23 en 30 november, 10-00-11.00<br />
Info: Reumapatiëntenvereniging Apeldoorn<br />
e.o., I. Krenger, 055 5331170,<br />
info@reuma-apeldoorn.nl,<br />
www.reuma-apeldoorn.nl<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Utrecht<br />
9 november, info: Trees Vossen,<br />
0346.563325, foxje@planet.nl<br />
14 november, info: Christel te Kolsté,<br />
030.2712764, cmtekolste@wanadoo.nl,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Taiji qigong*<br />
Oefeningen om rug en schou<strong>de</strong>rs soepel te<br />
maken, meditatie en bewegingsoefeningen.<br />
Utrecht, Revalidatiecentrum De Hoogstraat,<br />
Rembrandtka<strong>de</strong> 10<br />
13 november, 15.00-16.00<br />
Info: Vol-ledig, Helen IJsselmui<strong>de</strong>n,<br />
030-2341912, welkom@vol-ledog.nl,<br />
www.vol-ledig.nl<br />
Beter bewegen met Oefentherapie Cesar*<br />
Houdings- en beweegadviezen, verbeteren<br />
conditie, spierkracht, ontspanning en<br />
a<strong>de</strong>mhaling.<br />
Venlo-Blerick,<br />
Thuiszorgwinkel, Drie<strong>de</strong>cembersingel 48b<br />
9 november, 10.00-11.00<br />
Info: Gea Andre, 077 - 4771700,<br />
info@cesar2move.nl, www.cesar2move.nl<br />
Beter bewegen door sportmassage*<br />
Dit is een korte kennismaking met<br />
sportmassage <strong>van</strong> 20 minuten.<br />
Venlo-Blerick,<br />
Thuiszorgwinkel, Drie<strong>de</strong>cembersingel 48b<br />
9 en 13 november<br />
Kosten € 5,00<br />
Info: Maatschap Oefentherapie Cesar,<br />
Gea Andre, 077 - 4771700,<br />
info@cesar2move.nl, www.cesar2move.nl<br />
Groepsles urine-incontinentie*<br />
Trainen en bewust gebruiken <strong>van</strong> o.a.<br />
<strong>de</strong> bekkenbo<strong>de</strong>mspieren.<br />
Venlo-Blerick,<br />
Thuiszorgwinkel, Drie<strong>de</strong>cembersingel 48b<br />
13 november, 10.00-11.00<br />
Info: Maatschap Oefentherapie Cesar,<br />
Gea Andre, 077 - 4771700,<br />
info@cesar2move.nl, www.cesar2move.nl<br />
Samen wan<strong>de</strong>len*<br />
Met kleine groepen cliënten, familieparticipanten<br />
en vrijwilligers een<br />
wan<strong>de</strong>ltocht maken.<br />
Wageningen,<br />
Vilente Pieter Pauw, Costerweg 75<br />
13 november, 11.00-16.00<br />
Info: Eline Bos, 0317-473100,<br />
e.bos@vilente.nl, www.vilente.nl<br />
Zwemmen<br />
Naast recreatief zwemmen kunt u <strong>de</strong>elnemen<br />
aan oefeningen in warm water.<br />
Wel vooraf even mel<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> hal <strong>van</strong> het<br />
zwembad!<br />
Wier<strong>de</strong>n, Zwembad <strong>de</strong> Kolk, Dikkensweg 3<br />
12 november, 18.45-19.45<br />
13 november, 13.30-15.30<br />
Info: Gehandicapten Sportvereniging<br />
Wier<strong>de</strong>n, dhr. G. Tijhoff, 0546-565001,<br />
Secretariaat-GSVwier<strong>de</strong>n@tijhoff.eu<br />
Zwemmen voor mensen met obesitas*<br />
Besloten groep o.l.v. sportleraar en<br />
fysiotherapeut.<br />
Zwijndrecht<br />
13 november<br />
Info: Neeltje Wessels, 078.6194582,<br />
www.obesitasvereniging.nl<br />
Taiji Quan en Qi Gong<br />
Open lessen lichaam en geest in harmonie<br />
brengen. Energieontwikkeling door ontspanning.<br />
Zaal niet toegankelijk voor rolstoelen<br />
en publiek.<br />
Zwolle, Assendorperdijk 53<br />
10 november, 10.00-11.00<br />
Info: Budo Stichting Boot,<br />
038-4213244, info@budo-stichting-boot.nl,<br />
www.budo-stichting-boot.nl<br />
Dag <strong>van</strong> <strong>de</strong> fysiotherapie bij<br />
<strong>chronisch</strong>e aandoeningen<br />
Lan<strong>de</strong>lijke campagne samen met het<br />
Reumafonds met lancering <strong>van</strong> beweegprogramma's<br />
artrose en reuma.<br />
Amsterdam, Rai<br />
Voor professionals en <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong>.<br />
9 november, 9.00-17.00<br />
Info: Kon. Ned. Genootschap voor<br />
Fysiotherapie, Sjoerd Olthof, 033-4672977,<br />
olthof@kngf.nl, www.fysiotherapie.nl<br />
Voor alle activiteiten in uw woonplaats zie: www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 47
De mogelijkhe<strong>de</strong>n <strong>van</strong> revalidatie<br />
Werken aan<br />
kwaliteit <strong>van</strong> leven<br />
Revali<strong>de</strong>ren was vroeger vooral oefenen, oefenen,<br />
oefenen. Tegenwoordig is het dat ook. Maar <strong>de</strong><br />
revalidatiearts en zijn team kijken veel bre<strong>de</strong>r. Ze<br />
helpen patiënten <strong>de</strong> psychische, sociale en materiële<br />
gevolgen <strong>van</strong> hun aandoening aan te pakken.<br />
Een jongeman met een spierziekte<br />
loopt vast op zijn werk. Zijn kennissenkring<br />
wordt steeds kleiner. Hij<br />
gaat al jaren niet met vakantie en<br />
kan zijn hobby tafeltennissen niet<br />
meer uitoefenen. Zo mod<strong>de</strong>rt hij<br />
jarenlang voort, tot hij in een revalidatieprogramma<br />
terecht komt. Een<br />
ergotherapeut begeleidt hem bij het<br />
aanschaffen <strong>van</strong> <strong>de</strong> nodige hulpmid<strong>de</strong>len.<br />
Een sportconsulent verwijst<br />
hem door naar rolstoeltafeltennis.<br />
En hij vindt aangepast werk. Dankzij<br />
<strong>de</strong>ze begeleiding staat hij nu weer<br />
mid<strong>de</strong>n in het leven.<br />
‘Dat is nou typisch zo iemand waarbij<br />
ik <strong>de</strong>nk: “was hij maar eer<strong>de</strong>r bij<br />
ons komen revali<strong>de</strong>ren”,’ zegt Nanda<br />
Ruiter, maatschappelijk werker bij<br />
het revalidatieteam <strong>van</strong> het UMC<br />
Utrecht. ‘We leren mensen hier om<br />
te gaan met hun nieuwe leven en<br />
hun nieuwe rol. Door hun aandoening<br />
krijgen ze soms relatieproblemen.<br />
Of ze slagen er niet meer in<br />
aan hun financiële verplichtingen te<br />
voldoen. En hoe houd je je baan?’<br />
Hoe goed je kunt omgaan met een<br />
ziekte hangt voor een <strong>de</strong>el af <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
steun uit je omgeving. Soms ontbreekt<br />
steun <strong>van</strong> <strong>de</strong> partner en bij<br />
an<strong>de</strong>ren is het sociale netwerk klein.<br />
‘Dan begelei<strong>de</strong>n we <strong>de</strong> partner of we<br />
stimuleren mensen een nieuw sociaal<br />
netwerk opbouwen. Dat is lastig<br />
als je ziek bent. Maar het kan wel.<br />
We zoeken bijvoorbeeld in <strong>de</strong> hoek<br />
<strong>van</strong> vrijwilligers. Zij kunnen uitgroeien<br />
tot echte vrien<strong>de</strong>n.’<br />
Ook het proces <strong>van</strong> verwerking is<br />
belangrijk. ‘Want al heeft <strong>de</strong> ergotherapeut<br />
nog zo’n prachtig hulpmid<strong>de</strong>l,<br />
als iemand zijn beperking niet<br />
wil zien, zal hij dat hulpmid<strong>de</strong>l niet<br />
willen gebruiken.’<br />
<strong>Ziek</strong>tebeleving<br />
De Rotterdamse revalidatiearts Wim<br />
Janssen merkt dat maar weinig mensen<br />
weten wat revalidatie precies<br />
inhoudt. ‘Overbekend is het beeld<br />
<strong>van</strong> oefenzalen, hard werken, fysiotherapie.<br />
Maar <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re kant, die<br />
gaat over <strong>de</strong> beleving <strong>van</strong> <strong>de</strong> ziekte,<br />
is minstens zo belangrijk. Als revalidatiearts<br />
kan ik mensen meegeven<br />
dat <strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> leven niet afhankelijk<br />
is <strong>van</strong> <strong>de</strong> ernst <strong>van</strong> <strong>de</strong> beperkingen.<br />
Mensen <strong>de</strong>nken dat <strong>de</strong> kwaliteit<br />
<strong>van</strong> leven afneemt naarmate <strong>de</strong><br />
beperkingen ernstiger zijn, maar dat<br />
blijkt niet uit on<strong>de</strong>rzoek. Mensen<br />
met een dwarslaesie, met nog maar<br />
een beperkte handfunctie, kunnen<br />
<strong>de</strong> kwaliteit <strong>van</strong> leven als heel hoog<br />
ervaren. Zoals iemand het heel treffend<br />
verwoord<strong>de</strong>: je vermogen om te<br />
genieten wordt niet aangetast.’<br />
Janssen vervolgt: ‘Wij hebben hier <strong>de</strong><br />
belangrijke taak om verkeer<strong>de</strong> i<strong>de</strong>eën<br />
over wat het hebben <strong>van</strong> een ziekte<br />
is, bij te stellen. Lotgenotencontact<br />
kan daarbij helpen. Je kunt ervaringen<br />
<strong>de</strong>len en zien hoe an<strong>de</strong>ren met<br />
hun beperkingen omgaan.’<br />
Verkeerd hulpmid<strong>de</strong>l<br />
Eline Lin<strong>de</strong>man is hoogleraar revalidatiegeneeskun<strong>de</strong><br />
bij het UMC<br />
Utrecht. Zij vertelt dat ze nog lang<br />
niet alle mensen in <strong>de</strong> spreekkamer<br />
krijgt die baat kunnen hebben bij<br />
behan<strong>de</strong>ling. ‘Dat is jammer.<br />
Sommigen proberen zelf allerlei<br />
ingewikkel<strong>de</strong> dingen, an<strong>de</strong>ren betalen<br />
een hulpmid<strong>de</strong>l uit eigen zak ter-<br />
48 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
‘Revali<strong>de</strong>ren is<br />
leren omgaan met<br />
een nieuwe rol’<br />
Jeanet Hel<strong>de</strong>r wordt nu verzorgd<br />
door haar bejaar<strong>de</strong> moe<strong>de</strong>r.<br />
wijl ze recht hebben op vergoeding.<br />
Of ze gaan zelf op zoek naar een hulpmid<strong>de</strong>l<br />
en schaffen het verkeer<strong>de</strong> aan,<br />
terwijl die informatie allemaal aanwezig<br />
is in een revalidatieteam. Weer<br />
an<strong>de</strong>ren gaan op fitness, terwijl puur<br />
spierversterken<strong>de</strong> oefeningen bij <strong>de</strong><br />
meeste aandoeningen nauwelijks<br />
effect hebben.’<br />
Ook sommige artsen zijn onbekend<br />
met revalidatie, weet Lin<strong>de</strong>man. MSpatiënten<br />
wor<strong>de</strong>n vaak pas doorverwezen<br />
als ze al zijn vastgelopen,<br />
merkt ze. ‘Terwijl ze in het begin baat<br />
hebben bij een revalidatiearts die een<br />
aantal dingen rustig op een rijtje zet.’<br />
‘Revalidatie is voor mij eigen<br />
woonruimte’<br />
In 2001 kreeg <strong>de</strong> 40-jarige Jeanet<br />
Hel<strong>de</strong>r <strong>de</strong> diagnose MS. ‘Toen mijn<br />
vriend een betere baan kon krijgen<br />
in Limburg, ben ik met mijn twee<br />
kin<strong>de</strong>ren verhuisd uit Utrecht. We<br />
kregen schul<strong>de</strong>n, relatieproblemen<br />
en ik ging veel sneller achteruit dan<br />
ik had verwacht. Ik kroop <strong>de</strong> trap op.’<br />
Ver weg <strong>van</strong> het vertrouw<strong>de</strong> Utrecht<br />
had Jeanet nauwelijks steun <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
omgeving, eer<strong>de</strong>r het tegen<strong>de</strong>el.<br />
‘Mijn partner accepteer<strong>de</strong> mijn ziekte<br />
niet. Hij woont nu samen met z’n<br />
nieuwe vriendin en ik ben sinds een<br />
paar maan<strong>de</strong>n terug in Utrecht.’<br />
Jeanet woont zolang bij haar bejaar<strong>de</strong><br />
ou<strong>de</strong>rs. ‘Maar’, vertelt ze, ‘die<br />
kunnen <strong>de</strong> zorg niet opbrengen.<br />
Daarvoor zijn ze te oud. En ze begrijpen<br />
<strong>de</strong> ziekte niet. Ze schamen zich<br />
voor m’n rolstoel en <strong>de</strong>nken dat ik<br />
lui ben. En zon<strong>de</strong>r eigen woonruimte<br />
kan ik geen hulpmid<strong>de</strong>len als een<br />
scootmobiel en een traplift aanvragen.’<br />
Sinds kort revali<strong>de</strong>ert ze bij De<br />
Hoogstraat in Utrecht. ‘Gelukkig helpen<br />
ze me daar eigen woonruimte te<br />
krijgen.’ Een eer<strong>de</strong>re aanvraag voor<br />
urgentie, gedaan door het algemeen<br />
maatschappelijk werk, is afgeketst.<br />
De woonruimtetoewijzing in Utrecht<br />
is ingewikkeld en zon<strong>de</strong>r <strong>de</strong> expertise<br />
en een verklaring <strong>van</strong> revalidatiecentrum<br />
De Hoogstraat kom je er<br />
moeilijk tussen. ‘Met <strong>de</strong> verklaring<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> arts en <strong>de</strong> hulp <strong>van</strong> het gespecialiseerd<br />
maatschappelijk werk<br />
hoop ik wel snel een urgentie te krijgen.’<br />
Jeanet krijgt ook dagbehan<strong>de</strong>ling,<br />
om te zorgen dat ze overdag weer<br />
wat om han<strong>de</strong>n krijgt en het huis<br />
uit kan. Bovenal verwacht ze <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
revalidatie dat haar ou<strong>de</strong>rs begeleiding<br />
krijgen bij <strong>de</strong> acceptatie <strong>van</strong><br />
haar ziekte en haar rolstoel. ‘Want<br />
ook als ik straks op mezelf woon,<br />
zal ik hun zorg en steun hard nodig<br />
hebben.’ Ook met dit aspect gaat<br />
De Hoogstraat aan <strong>de</strong> slag.<br />
Surf naar www.revalidatie.nl.<br />
www.revalidatiefonds.nl<br />
www.zonmw.nl/revalidatieon<strong>de</strong>rzoek<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 49
Het leven heroveren na een beroerte<br />
Advertorial<br />
“Na m’n beroerte<br />
kon ik geen kant<br />
meer op, nu loop<br />
ik hele stukken”.<br />
Tot mei 2005 zag het leven er rooskleurig uit voor<br />
mevrouw E.M. Tersteeg (52). Ze was heel actief<br />
op meer<strong>de</strong>re gebie<strong>de</strong>n, <strong>de</strong>ed vrijwilligerswerk,<br />
bezorg<strong>de</strong> tijdschriften, sportte veel, tuinier<strong>de</strong> en<br />
ze zou oppasoma wor<strong>de</strong>n. Maar toen ging het mis.<br />
Als gevolg <strong>van</strong> een complicatie bij <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling<br />
<strong>van</strong> een <strong>chronisch</strong>e dikke darmontsteking werd<br />
mevrouw Tersteeg op 11 november <strong>van</strong> dat jaar<br />
geveld door een herseninfarct in <strong>de</strong> rechter hersenhelft<br />
en was dus links helemaal verlamd.<br />
“Ik ben toen achtereenvolgens drie weken in het<br />
VU-<strong>zieken</strong>huis geweest, vier maan<strong>de</strong>n in revalidatiecentrum<br />
De Hoogstraat en daarna heb ik nog vijf<br />
maan<strong>de</strong>n dagrevalidatie gedaan in Rijnlands<br />
Revalidatiecentrum in Alphen aan <strong>de</strong>n Rijn.”<br />
Meteen verkocht<br />
In het revalidatiecentrum kreeg ze <strong>de</strong> NESS H200.<br />
“Ze vertel<strong>de</strong>n me daar dat NESS ook bezig was met<br />
<strong>de</strong> ontwikkeling <strong>van</strong> <strong>de</strong> L300”. Het duur<strong>de</strong> even,<br />
maar in januari 2007 kreeg ze bericht dat <strong>de</strong> NESS<br />
L300 op <strong>de</strong> markt was gekomen. “NESS stuur<strong>de</strong> me<br />
ook een brief met een DVD. Op 1 maart 2007 ben ik<br />
voor het eerst naar NESS in Rid<strong>de</strong>rkerk geweest, ze<br />
hebben me <strong>de</strong> L300 aangemeten en sindsdien heb ik<br />
hem elke dag gebruikt.”Tot dat eerste consult droeg<br />
mevrouw Tersteeg een enkel-voet orthese. Maar dat<br />
was vaak een behoorlijke belemmering. Lopen was<br />
moeilijk, traplopen bijna onmogelijk. “Als je enkel<br />
gefixeerd is, kun je niet veel. Je zit altijd met een<br />
gestrekt been.” Na een week met <strong>de</strong> L300 voel<strong>de</strong> ze<br />
haar bovenbeenspieren aanspannen. Na drie weken<br />
merkte ze dat ook haar on<strong>de</strong>rbeenspieren zich aanspan<strong>de</strong>n<br />
en na zes weken was <strong>de</strong> activiteit in haar<br />
voet ook terug. “Ze hebben bij <strong>de</strong> eerstvolgen<strong>de</strong><br />
controle meteen <strong>de</strong> stroomdosering gehalveerd!”<br />
De bloedcirculatie kwam weer goed op gang, zodat<br />
haar been weer warmer aanvoel<strong>de</strong>. Ook haar enkel<br />
werd weer dunner.<br />
Steeds meer vooruitgang<br />
In huis draagt ze <strong>de</strong> NESS L300 niet. Ze kan nu zelfs<br />
buiten korte stukjes lopen zon<strong>de</strong>r <strong>de</strong> L300. Bij grotere<br />
afstan<strong>de</strong>n gebruikt ze <strong>de</strong> L300, maar ze schakelt<br />
hem uit als ze op haar bestemming is. “Ik loop echt<br />
twee keer zo snel als met <strong>de</strong> enkel-voet orthese.”<br />
Meer informatie kunt u vin<strong>de</strong>n op onze website<br />
www.ness.nl. U kunt ons ook bellen tij<strong>de</strong>ns<br />
kantooruren op tel. 0180-481600 of vul <strong>de</strong> antwoordkaart<br />
in die u in het mid<strong>de</strong>n <strong>van</strong> dit blad aantreft.<br />
Sindsdien begint haar leven weer langzaamaan <strong>de</strong><br />
vorm aan te nemen <strong>van</strong> voor haar beroerte. Maar<br />
met kleine stapjes. Oppasoma zit er nog even niet in,<br />
maar ze gaat wel lekker wan<strong>de</strong>len met haar hond en<br />
haar kleinkind, ze heeft het tuinieren weer opgepakt<br />
en ze is zelfs op vakantie geweest naar Zuid-<br />
Frankrijk en heeft ook daar heerlijk gewan<strong>de</strong>ld.<br />
50 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
DubbelOp<br />
Tekst en foto: Liesbeth Sluiter<br />
Gesignaleerd in thuiszorg en geestelijke<br />
gezondheidszorg en nu ook bij eczeempatiënten:<br />
contact met zorgverleners<br />
via internet. Het Utrechts Medisch<br />
Centrum on<strong>de</strong>rzoekt sinds april 2006 <strong>de</strong><br />
mogelijkhe<strong>de</strong>n <strong>van</strong> een ‘eczeemportaal’:<br />
een afgescherm<strong>de</strong> website met<br />
algemene informatie, maar ook individuele<br />
gegevens <strong>van</strong> <strong>de</strong>elnemen<strong>de</strong><br />
patiënten. Deels wor<strong>de</strong>n die door henzelf<br />
ingebracht, als ervaringsdagboek<br />
en in <strong>de</strong> vorm <strong>van</strong> foto’s <strong>van</strong> <strong>de</strong> ontstoken<br />
huid. Door koppeling met het elektronisch<br />
patiëntendossier kunnen<br />
patiënten behan<strong>de</strong>ling en gemaakte<br />
afspraken thuis inzien, inclusief voorgeschreven<br />
medicijnen en instructies.<br />
Patiënten of hun ou<strong>de</strong>rs communiceren<br />
met verpleegkundigen via <strong>de</strong> mail. Niet<br />
direct dus, wel veel sneller dan <strong>de</strong> zes<br />
weken wachttijd voor een consult.<br />
‘Het bespaart ons en <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rs enorm<br />
veel tijd’, vertelt <strong>de</strong>rmatologisch verpleegkundige<br />
Maaike Hover (op <strong>de</strong> foto<br />
links). ‘Op dit moment begelei<strong>de</strong>n we<br />
zestig patiënten via het portaal, voor het<br />
on<strong>de</strong>rzoek moeten dat er hon<strong>de</strong>rd wor<strong>de</strong>n.<br />
Enige handigheid met <strong>de</strong> computer<br />
is een voorwaar<strong>de</strong> voor <strong>de</strong>elname.<br />
Sommige mensen haken af omdat ze<br />
het te afstan<strong>de</strong>lijk vin<strong>de</strong>n.’<br />
Sam Kers en zijn moe<strong>de</strong>r Johanny behoren<br />
tot <strong>de</strong> fans. ‘Als baby zat Sam al<br />
on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> uitslag´, vertelt Johanny, ‘we<br />
hebben <strong>van</strong> alles geprobeerd. Sinds we<br />
het portaal gebruiken gaat het beter.<br />
Het loopt nooit meer zo uit <strong>de</strong> hand als<br />
vroeger, omdat je er op tijd bij bent.’<br />
Maaike: ‘Door jeuk en pijn ontstaan ook<br />
psychische irritaties, en soms zoeken<br />
mensen hun toevlucht tot kwakzalvers.<br />
Door snel ingrijpen kun je veel ellen<strong>de</strong><br />
voorkomen. Een voor<strong>de</strong>el ten opzichte<br />
<strong>van</strong> het spreekuur is ook dat we via <strong>de</strong><br />
mail <strong>de</strong> informatie nog eens kunnen<br />
herhalen. Ou<strong>de</strong>rs of patiënten kunnen<br />
het rustig nakijken. Vanwege het on<strong>de</strong>rzoek<br />
kunnen nu alleen volwassenen en<br />
kin<strong>de</strong>ren <strong>van</strong> een tot zes jaar aan het<br />
portaal <strong>de</strong>elnemen, maar ik weet zeker<br />
dat het ook voor pubers enorm goed<br />
gaat werken. Ik wacht er met smart op.’<br />
www.vmce.nl<br />
www.huidfonds.nl<br />
www.umcutrecht.nl/subsite/<br />
eczeemportaal<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 51
Actief op <strong>de</strong> arbeidsmarkt<br />
Werk(plek)aanpassingen,<br />
er kan meer dan je <strong>de</strong>nkt<br />
Werk(plek)aanpassingen maken het mogelijk om ondanks gezondheidsproblemen<br />
aan het werk te gaan of te blijven. De ergotherapeut kan<br />
daarbij adviseren. On<strong>de</strong>r bepaal<strong>de</strong> voorwaar<strong>de</strong>n vergoedt het UWV <strong>de</strong><br />
kosten.<br />
‘Ik had een man in behan<strong>de</strong>ling voor<br />
RSI-klachten, die we trouwens tegenwoordig<br />
KANS, noemen: klachten<br />
aan arm, nek en schou<strong>de</strong>rs. Zijn ene<br />
arm was langer dan <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re.<br />
Daardoor zat hij erg scheef achter<br />
zijn computer. Bij een gespecialiseerd<br />
bedrijf voor kantoormeubelen hebben<br />
we een aangepaste stoel laten<br />
aanmeten. Daardoor kon hij weer<br />
met een rechte rug zitten en zijn nek<br />
en rug ontspannen. Zijn klachten<br />
verdwenen.’<br />
Esther Heckman <strong>van</strong> het Medisch<br />
Centrum <strong>van</strong> <strong>de</strong> Vrije Universiteit,<br />
geeft het als voorbeeld <strong>van</strong> een mogelijke<br />
aanpassing <strong>van</strong> <strong>de</strong> werkplek,<br />
waardoor mensen met klachten of<br />
beperkingen aan het werk kunnen<br />
blijven. Als ergotherapeute ziet zij<br />
veel mensen met gezondheidsklachten<br />
die werken belemmeren. Bij het<br />
ontstaan <strong>van</strong> KANS spelen verschillen<strong>de</strong><br />
factoren een rol, vertelt ze. ‘De<br />
werkhouding, een verkeerd ingerichte<br />
werkplek, stress door werkdruk en<br />
an<strong>de</strong>re psychische factoren, bijvoorbeeld<br />
dat iemand zich op zijn werk<br />
niet op zijn plek voelt. Samen met <strong>de</strong><br />
patiënt on<strong>de</strong>rzoek ik <strong>de</strong> oorzaken. Ik<br />
inventariseer wat iemand wel en niet<br />
meer kan en laat <strong>de</strong> patiënt aangeven<br />
hoe belangrijk die klachten voor<br />
hem zijn. Op basis hier<strong>van</strong> bepalen<br />
we het hoofdprobleem, waar we aan<br />
gaan werken.’<br />
Beeldschermbril<br />
Bij werkhervatting is het belangrijk<br />
op het werk <strong>de</strong> mogelijke veroorzakers<br />
<strong>van</strong> problemen aan te pakken.<br />
‘Bijvoorbeeld een verkeer<strong>de</strong> zithouding.<br />
Ik on<strong>de</strong>rzoek <strong>de</strong> werkplek, en<br />
<strong>de</strong> werkbelasting en doe voorstellen<br />
tot verbetering. Die kunnen gaan<br />
over het aanschaffen <strong>van</strong> - bijvoorbeeld<br />
- een nieuw beeldscherm, een<br />
beeldschermbril of een an<strong>de</strong>re muis.<br />
Maar ook over een an<strong>de</strong>re plaatsing<br />
<strong>van</strong> het bureau, zodat iemand niet<br />
meer tegen het licht inkijkt. Ik<br />
bepreek <strong>de</strong> noodzakelijke aanpassingen<br />
met <strong>de</strong> leidinggeven<strong>de</strong>. Als<br />
iemand zich op zijn werk niet happy<br />
voelt, ga ik mee om dat met <strong>de</strong> leidinggeven<strong>de</strong><br />
te bespreken. Zo behan<strong>de</strong>l<strong>de</strong><br />
ik een typiste, die dat geen plezierig<br />
werk vond. In het gesprek met<br />
<strong>de</strong> leidinggeven<strong>de</strong> vertel<strong>de</strong> ze wat ze<br />
binnen hetzelf<strong>de</strong> bedrijf liever zou<br />
doen. Ze heeft een opleiding gekregen<br />
en is in dat an<strong>de</strong>re werk aan <strong>de</strong><br />
slag.’<br />
Vergoeding<br />
De werkgever moet op grond <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
Arbo-wet zorgen voor goe<strong>de</strong> werkomstandighe<strong>de</strong>n,<br />
zoals een ergonomisch<br />
verantwoor<strong>de</strong> bureaustoel, een<br />
goed computerscherm, en een verstelbaar<br />
bureau. Veel aanpassingen<br />
om KANS mee aan te pakken, vallen<br />
hieron<strong>de</strong>r. Voor an<strong>de</strong>re aanpassingen<br />
kan <strong>de</strong> werknemer zich tot het UWV<br />
wen<strong>de</strong>n. Behalve op materiële zaken<br />
kan een aanvraag voor vergoeding<br />
betrekking hebben op begeleiding<br />
om het werk te kunnen doen. Zo<br />
kunnen mensen die doof of blind<br />
zijn of een motorische handicap hebben,<br />
iemand inhuren die hen helpt<br />
bij <strong>de</strong> uitvoering <strong>van</strong> bepaal<strong>de</strong> taken,<br />
bijvoorbeeld een doventolk. Als <strong>de</strong><br />
werknemer <strong>de</strong> aanpassing niet kan<br />
meenemen - bijvoorbeeld als er een<br />
lift wordt aangelegd-, moet <strong>de</strong> werkgever<br />
<strong>de</strong> aanvraag doen. (VH)<br />
Informatie over RSI/KANS?<br />
Surf naar www.rsi-vereniging.nl<br />
Informatie over mogelijkhe<strong>de</strong>n tot<br />
vergoeding <strong>van</strong> werkplekaanpassingen,<br />
www.uwv.nl<br />
Als je doof bent, kun je met een<br />
vergoeding <strong>van</strong> UWV een doventolk inhuren<br />
Armsteun bij<br />
spierziekte<br />
52 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
Hulpverlening in balans<br />
De mantelzorger als<br />
samenwerkingspartner<br />
Mantelzorgers blijven graag betrokken bij <strong>de</strong> zorg<br />
als hun partner, kind of ou<strong>de</strong>r opgenomen wordt,<br />
ook mantelzorgers <strong>van</strong> langdurig opgenomen<br />
psychiatrische patiënten. Voor hen ontwikkelt<br />
PON Noord-Brabant een speciale<br />
handleiding familieparticipatie.<br />
Een patiënt mag in het weekend<br />
naar huis. Zijn ou<strong>de</strong>rs willen graag<br />
weten hoe hij het <strong>de</strong> afgelopen week<br />
heeft gemaakt en of hij misschien<br />
extra medicijnen nodig heeft.<br />
“Maar”, zegt <strong>de</strong> verpleegkundige,<br />
“zulke privacygevoelige informatie<br />
mag ik niet geven zolang hun zoon<br />
dat niet wil”. Mantelzorgers <strong>van</strong><br />
iemand die in een psychiatrisch<br />
<strong>zieken</strong>huis is opgenomen, hebben<br />
regelmatig met dit probleem te<br />
maken. De hulpverleners beroepen<br />
zich op <strong>de</strong> privacy als <strong>de</strong> omgeving<br />
informatie over <strong>de</strong> patiënt vraagt<br />
die ze nodig kunnen hebben.<br />
‘Hulpverleners beschouwen familiele<strong>de</strong>n<br />
zel<strong>de</strong>n als partners met wie<br />
ze kunnen samenwerken in <strong>de</strong> zorg<br />
rond <strong>de</strong> patiënt,’ zegt Tru<strong>de</strong> Rietveld<br />
<strong>van</strong> PON, instituut voor advies,<br />
on<strong>de</strong>rzoek en ontwikkeling in Noord-<br />
Brabant. ‘Ze hoeven <strong>de</strong> familie geen<br />
ge<strong>de</strong>tailléér<strong>de</strong> informatie te geven,<br />
maar ze kunnen wel iets algemeens<br />
vertellen over <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling. En ze<br />
kunnen <strong>de</strong> patiënt uitleggen hoe<br />
belangrijk het is dat <strong>de</strong> omgeving<br />
weet welke medicijnen hij moet<br />
Familieparticipatie<br />
kan <strong>de</strong> zorg verbeteren<br />
gebruiken. Ze moeten in ie<strong>de</strong>r geval<br />
met <strong>de</strong> familie in gesprek gaan.’<br />
Dat gebeurt nog te weinig. Daarom<br />
ontwikkelt PON nu een handleiding<br />
voor personeel en mantelzorgers om<br />
betrokkenheid <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze laatsten bij<br />
<strong>de</strong> patiënt in <strong>de</strong> psychiatrische instelling<br />
te waarborgen.<br />
Inzicht<br />
Al eer<strong>de</strong>r ontwikkel<strong>de</strong> PON zo’n<br />
handleiding voor verpleeg- en verzorgingshuizen.<br />
Hierin staat systematisch<br />
beschreven hoe instellingen <strong>de</strong><br />
familie bij <strong>de</strong> zorg kunnen betrek-<br />
Enkele tips als uw naaste wordt opgenomen<br />
• Vraag naar een vaste contactpersoon op <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling.<br />
• Zorg dat u met <strong>de</strong> zorg- of hulpverleners in gesprek blijft.<br />
• Maak als mantelzorger goe<strong>de</strong> afspraken over <strong>de</strong> informatie die u wilt<br />
ont<strong>van</strong>gen.<br />
• Schroom niet om <strong>de</strong> instelling uw vragen voor te leggen.<br />
• Ook na een opname kunt u bij het steunpunt mantelzorg terecht.<br />
ken. Deze handleiding is eind 2005<br />
verschenen en er is enorme vraag<br />
naar, vertelt Rietveld. ‘Voor <strong>de</strong> psychiatrie<br />
was er behoefte aan een aangepaste<br />
handleiding. Daar is het min<strong>de</strong>r<br />
<strong>van</strong>zelfsprekend dat <strong>de</strong> familie<br />
bepaal<strong>de</strong> zaken overneemt. Veel<br />
psychiatrische patiënten zijn zelfstandig.<br />
Soms willen ze geen contact<br />
met <strong>de</strong> familie. En <strong>de</strong> hulpverleners<br />
in <strong>de</strong> psychiatrie zijn veelal hoger<br />
opgeleid dan in <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>renzorg.<br />
Het gaat bij hen niet om gespreksvaardighe<strong>de</strong>n,<br />
maar om het besef<br />
dat familieparticipatie <strong>de</strong> zorg kan<br />
verbeteren, en om inzicht in <strong>de</strong> wijze<br />
waarop ze dat kunnen doen.’ (MvR)<br />
De handleidingen zijn het resultaat <strong>van</strong><br />
het lan<strong>de</strong>lijk project De zorg gaat door!<br />
Stichting Centraal Fonds RVVZ is hoofdfinancier<br />
<strong>van</strong> dit project. PON heeft ook<br />
een brochure voor gemeenten over <strong>de</strong><br />
WMO en een fol<strong>de</strong>r met tips voor mantelzorgers<br />
uitgebracht. De handleiding<br />
over <strong>de</strong> psychiatrie komt in oktober uit.<br />
Te bestellen bij PON, 013 - 535 15 35.<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 53
Hulpverlening in balans<br />
De mantelzorger als<br />
samenwerkingspartner<br />
Mantelzorgers blijven graag betrokken bij <strong>de</strong> zorg<br />
als hun partner, kind of ou<strong>de</strong>r opgenomen wordt,<br />
ook mantelzorgers <strong>van</strong> langdurig opgenomen<br />
psychiatrische patiënten. Voor hen ontwikkelt<br />
PON Noord-Brabant een speciale<br />
handleiding familieparticipatie.<br />
Een patiënt mag in het weekend<br />
naar huis. Zijn ou<strong>de</strong>rs willen graag<br />
weten hoe hij het <strong>de</strong> afgelopen week<br />
heeft gemaakt en of hij misschien<br />
extra medicijnen nodig heeft.<br />
“Maar”, zegt <strong>de</strong> verpleegkundige,<br />
“zulke privacygevoelige informatie<br />
mag ik niet geven zolang hun zoon<br />
dat niet wil”. Mantelzorgers <strong>van</strong><br />
iemand die in een psychiatrisch<br />
<strong>zieken</strong>huis is opgenomen, hebben<br />
regelmatig met dit probleem te<br />
maken. De hulpverleners beroepen<br />
zich op <strong>de</strong> privacy als <strong>de</strong> omgeving<br />
informatie over <strong>de</strong> patiënt vraagt<br />
die ze nodig kunnen hebben.<br />
‘Hulpverleners beschouwen familiele<strong>de</strong>n<br />
zel<strong>de</strong>n als partners met wie<br />
ze kunnen samenwerken in <strong>de</strong> zorg<br />
rond <strong>de</strong> patiënt,’ zegt Tru<strong>de</strong> Rietveld<br />
<strong>van</strong> PON, instituut voor advies,<br />
on<strong>de</strong>rzoek en ontwikkeling in Noord-<br />
Brabant. ‘Ze hoeven <strong>de</strong> familie geen<br />
ge<strong>de</strong>tailléér<strong>de</strong> informatie te geven,<br />
maar ze kunnen wel iets algemeens<br />
vertellen over <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling. En ze<br />
kunnen <strong>de</strong> patiënt uitleggen hoe<br />
belangrijk het is dat <strong>de</strong> omgeving<br />
weet welke medicijnen hij moet<br />
Familieparticipatie<br />
kan <strong>de</strong> zorg verbeteren<br />
gebruiken. Ze moeten in ie<strong>de</strong>r geval<br />
met <strong>de</strong> familie in gesprek gaan.’<br />
Dat gebeurt nog te weinig. Daarom<br />
ontwikkelt PON nu een handleiding<br />
voor personeel en mantelzorgers om<br />
betrokkenheid <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze laatsten bij<br />
<strong>de</strong> patiënt in <strong>de</strong> psychiatrische instelling<br />
te waarborgen.<br />
Inzicht<br />
Al eer<strong>de</strong>r ontwikkel<strong>de</strong> PON zo’n<br />
handleiding voor verpleeg- en verzorgingshuizen.<br />
Hierin staat systematisch<br />
beschreven hoe instellingen <strong>de</strong><br />
familie bij <strong>de</strong> zorg kunnen betrek-<br />
Enkele tips als uw naaste wordt opgenomen<br />
• Vraag naar een vaste contactpersoon op <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling.<br />
• Zorg dat u met <strong>de</strong> zorg- of hulpverleners in gesprek blijft.<br />
• Maak als mantelzorger goe<strong>de</strong> afspraken over <strong>de</strong> informatie die u wilt<br />
ont<strong>van</strong>gen.<br />
• Schroom niet om <strong>de</strong> instelling uw vragen voor te leggen.<br />
• Ook na een opname kunt u bij het steunpunt mantelzorg terecht.<br />
ken. Deze handleiding is eind 2005<br />
verschenen en er is enorme vraag<br />
naar, vertelt Rietveld. ‘Voor <strong>de</strong> psychiatrie<br />
was er behoefte aan een aangepaste<br />
handleiding. Daar is het min<strong>de</strong>r<br />
<strong>van</strong>zelfsprekend dat <strong>de</strong> familie<br />
bepaal<strong>de</strong> zaken overneemt. Veel<br />
psychiatrische patiënten zijn zelfstandig.<br />
Soms willen ze geen contact<br />
met <strong>de</strong> familie. En <strong>de</strong> hulpverleners<br />
in <strong>de</strong> psychiatrie zijn veelal hoger<br />
opgeleid dan in <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>renzorg.<br />
Het gaat bij hen niet om gespreksvaardighe<strong>de</strong>n,<br />
maar om het besef<br />
dat familieparticipatie <strong>de</strong> zorg kan<br />
verbeteren, en om inzicht in <strong>de</strong> wijze<br />
waarop ze dat kunnen doen.’ (MvR)<br />
De handleidingen zijn het resultaat <strong>van</strong><br />
het lan<strong>de</strong>lijk project De zorg gaat door!<br />
Stichting Centraal Fonds RVVZ is hoofdfinancier<br />
<strong>van</strong> dit project. PON heeft ook<br />
een brochure voor gemeenten over <strong>de</strong><br />
WMO en een fol<strong>de</strong>r met tips voor mantelzorgers<br />
uitgebracht. De handleiding<br />
over <strong>de</strong> psychiatrie komt in oktober uit.<br />
Te bestellen bij PON, 013 - 535 15 35.<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 53
Creatief<br />
Fotowedstrijd Samen Beter... Doe mee!<br />
In het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en 2007<br />
wordt een fotowedstrijd gehou<strong>de</strong>n voor, door en over<br />
mensen met een <strong>chronisch</strong>e aandoening. Deze wedstrijd<br />
heeft tot doel een positieve bijdrage te leveren aan <strong>de</strong><br />
beeldvorming over mensen met een <strong>chronisch</strong>e ziekte.<br />
Het thema <strong>van</strong> <strong>de</strong> fotowedstrijd is Samen Beter.<br />
De <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en nodigt u uit zelf een<br />
foto te maken over uw leven met een <strong>chronisch</strong>e aandoening.<br />
Laat zien wat u samen met an<strong>de</strong>ren doet om<br />
zo zelfstandig mogelijk te leven. U kunt foto´s insturen<br />
over uw werksituatie, uw leven thuis, uw patiëntenvereniging,<br />
uw mantelzorgers, etcetera.<br />
Een onafhankelijke jury beoor<strong>de</strong>elt <strong>de</strong> inzendingen.<br />
Over <strong>de</strong> uitslag is geen correspon<strong>de</strong>ntie mogelijk.<br />
Voor <strong>de</strong> prijswinnaars zijn drie prijzen beschikbaar,<br />
<strong>van</strong> respectievelijk € 250,-, € 150,- en € 75,-.<br />
U kunt <strong>de</strong> foto’s - alleen digitaal - aanleveren via<br />
www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl of foto@<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
Voorwaar<strong>de</strong>n<br />
• Inzendtermijn is 1 september- 30 oktober 2007.<br />
• Inzen<strong>de</strong>rs geven toestemming voor een mogelijke<br />
presentatie <strong>van</strong> hun inzending op het openingscongres<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en,<br />
<strong>de</strong> website www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl en/of in het magazine<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>.<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 55
Therapietrouw:<br />
werkt u mee?<br />
> Een therapie is afgestemd op een ziektebeeld. De ene therapie duurt<br />
een paar weken, een an<strong>de</strong>re een leven lang. Een therapie kan gericht zijn<br />
op het genezen <strong>van</strong> een ziektebeeld, of op het behan<strong>de</strong>len <strong>van</strong> symptomen,<br />
zoals bij <strong>chronisch</strong>e ziekten. In alle gevallen geldt dat een therapie alleen<br />
succesvol kan zijn als <strong>de</strong> patiënt therapietrouw blijft.<br />
> Geneesmid<strong>de</strong>len kunnen hun werk alleen doen on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> juiste omstandighe<strong>de</strong>n.<br />
De farmaceutische industrie ontwikkelt<br />
geneesmid<strong>de</strong>len met zorg. De moleculen<br />
waaruit een geneesmid<strong>de</strong>l bestaat,<br />
wor<strong>de</strong>n uitvoerig getest tij<strong>de</strong>ns klinisch<br />
on<strong>de</strong>rzoek. Uit dit on<strong>de</strong>rzoek blijkt on<strong>de</strong>r<br />
an<strong>de</strong>re welke bijwerkingen geneesmid<strong>de</strong>len<br />
kunnen hebben. Na goedkeuring,<br />
komen <strong>de</strong> geneesmid<strong>de</strong>len op <strong>de</strong> markt<br />
en kunnen ze wor<strong>de</strong>n ingezet bij een<br />
therapie. Een geneesmid<strong>de</strong>l kan zijn<br />
werk echter pas goed doen als het wordt<br />
gebruikt op <strong>de</strong> juiste wijze, op het juiste<br />
tijdstip en zon<strong>de</strong>r negatieve beïnvloeding<br />
door an<strong>de</strong>re genees- of voedingsmid<strong>de</strong>len.<br />
Kortom, als <strong>de</strong> patiënt therapietrouw is.<br />
Op dit moment breekt 50 tot 70% <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
patiënten een behan<strong>de</strong>ling voortijdig af of<br />
neemt het min<strong>de</strong>r nauw met <strong>de</strong> voorgeschreven<br />
wijze. Dat heeft gevolgen. Ook al<br />
merkt <strong>de</strong> patiënt misschien niet direct iets<br />
wanneer wordt gestopt met een gefaseer<strong>de</strong><br />
behan<strong>de</strong>ling, op lange termijn zijn<br />
er gevolgen.<br />
Om patiënten te helpen bij het juist<br />
gebruiken <strong>van</strong> geneesmid<strong>de</strong>len, heeft <strong>de</strong><br />
farmaceutische industrie verschillen<strong>de</strong><br />
hulpmid<strong>de</strong>len ontwikkeld. De industrie<br />
heeft immers veel kennis over ontwikkel<strong>de</strong><br />
geneesmid<strong>de</strong>len. Het gaat om uitgebrei<strong>de</strong><br />
informatie over waarom een geneesmid<strong>de</strong>l<br />
werkt zoals het werkt of om concrete<br />
zaken als een dagboekje. Deze mid<strong>de</strong>len<br />
zijn verkrijgbaar bij apothekers of artsen.<br />
Daarnaast is informatie-uitwisseling tussen<br />
verschillen<strong>de</strong> partijen <strong>van</strong> belang. Door<br />
vooraf dui<strong>de</strong>lijk te zijn over <strong>de</strong> werking en<br />
mogelijke bijwerkingen <strong>van</strong> therapieën,<br />
weet een patiënt waar hij voor kiest en<br />
kan hij bewuster kiezen voor een bepaal<strong>de</strong><br />
therapie. An<strong>de</strong>rsom geldt dat <strong>de</strong> patiënt<br />
<strong>de</strong> voorschrijver moet informeren als er<br />
problemen ontstaan met het therapietrouw<br />
kunnen zijn. Als het niet meer lukt<br />
om het geneesmid<strong>de</strong>l driemaal daags te<br />
nemen bijvoorbeeld. Dan kan <strong>de</strong> voorschrijver<br />
op zoek gaan naar een alternatief.<br />
Ook <strong>de</strong> industrie wil geïnformeerd<br />
blijven over <strong>de</strong> toepassing <strong>van</strong> geneesmid<strong>de</strong>len<br />
in het dagelijks leven om aanpassingen<br />
te kunnen doen. Zo kunnen injecties<br />
soms wor<strong>de</strong>n ver<strong>van</strong>gen door tabletten<br />
of kan <strong>de</strong> vormgeving <strong>van</strong> een inhaler zo<br />
wor<strong>de</strong>n gemaakt dat <strong>de</strong> patiënt het makkelijker<br />
mee kan nemen en kan gebruiken<br />
on<strong>de</strong>rweg.<br />
Industrie, overheid, zorgverleners en<br />
patiënten(verenigingen) hebben <strong>de</strong><br />
gezamenlijke taak drempels voor het<br />
juiste gebruik <strong>van</strong> geneesmid<strong>de</strong>len door<br />
patiënten weg te halen en therapietrouw<br />
te stimuleren. Werkt u mee?<br />
Postbus 11633<br />
2502 AP Den Haag<br />
t +31 (0)70 313 22 22<br />
f +31 (0)70 313 22 30<br />
e info@nefarma.com<br />
i www.nefarma.nl
DubbelOp<br />
Tekst en foto: Liesbeth Sluiter<br />
Twee vrouwen in <strong>de</strong> kracht <strong>van</strong> hun<br />
leven, allebei moe<strong>de</strong>r, getrouwd met<br />
een fulltime werken<strong>de</strong> man, allebei<br />
groten<strong>de</strong>els aan bed gekluisterd.<br />
Jo-Ann Snel (30, foto rechts) door hypermobiele<br />
gewrichten, Elsa Groenhei<strong>de</strong><br />
(30) door posttraumatische dystrofie.<br />
Jo-Ann was <strong>de</strong> eerste die <strong>de</strong> website<br />
Intermobiel ont<strong>de</strong>kte: ‘Het is een digitale<br />
ontmoetingsplaats waar jongeren die<br />
beperkt mobiel zijn, hun ervaring en<br />
kennis <strong>de</strong>len. Helemaal door vrijwilligers<br />
gemaakt, groten<strong>de</strong>els lotgenoten. Je<br />
vindt er zowel emotionele als praktische<br />
steun, je kunt er chatten, foto’s opzetten<br />
<strong>van</strong> handige aanpassingen, er is een<br />
infotheek, een themakamer, een vraagbaak<br />
en nog veel meer.<br />
Ik ont<strong>de</strong>kte <strong>de</strong> website in 2005 en hij<br />
maakte mijn wereld groter. Ik zag er bijvoorbeeld<br />
dat een kantelbare ligrolstoel<br />
mij <strong>de</strong> vrijheid kon teruggeven die ik was<br />
kwijtgeraakt. Sinds twee jaar kan ik nauwelijks<br />
meer zitten, maar met zo’n stoel<br />
kan ik weer zelf naar buiten, dingen<br />
on<strong>de</strong>rnemen met <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren.<br />
Tegenwoordig heb ik het weer druk!’<br />
Vóór Intermobiel schreef Jo-Ann, moe<strong>de</strong>r<br />
<strong>van</strong> twee dochters <strong>van</strong> acht en elf, al<br />
een weblog over opvoe<strong>de</strong>n, die ze bij<br />
Intermobiel on<strong>de</strong>rbracht. ´Hoe leer je ze<br />
traplopen, hoe zorg je dat ze bij je komen<br />
als dat nodig is? Je moet alles zelf uitvin<strong>de</strong>n.’<br />
Toen Elsa op Intermobiel.com<br />
beland<strong>de</strong>, was ze net aan het piekeren<br />
over haar dochtertje Shifra. ‘Sinds ze<br />
geen baby meer was, voel<strong>de</strong> ik me vaak<br />
een slechte moe<strong>de</strong>r. Ik kon niet met haar<br />
naar buiten en binnen had ik vaak te weinig<br />
energie. Het was zo’n opluchting herkenning<br />
te vin<strong>de</strong>n! Het relativeer<strong>de</strong> mijn<br />
zorgen. Ik ging steeds meer schrijven op<br />
<strong>de</strong> website, nu ben ik vrijwilliger. We<br />
wisselen allerlei zaken uit die je met een<br />
kind wèl kunt doen en hebben het ook<br />
over diepgaan<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwerpen.<br />
Bijvoorbeeld dat affectie belangrijker is<br />
dan samen naar buiten kunnen. Of over<br />
loslaten, wat wij eer<strong>de</strong>r moeten doen<br />
dan an<strong>de</strong>re moe<strong>de</strong>rs. Shifra speelt nu<br />
regelmatig bij an<strong>de</strong>re gezinnen en een<br />
vrijwilligster gaat met haar zwemmen<br />
en voetballen.’ Jo-Ann: ‘Via Intermobiel<br />
kun je helpen en geholpen wor<strong>de</strong>n, dat<br />
geeft lucht. Op een gegeven moment<br />
heb je meer aan lotgenoten dan aan<br />
professionele hulpverleners.’<br />
Intermobiel kreeg dit jaar <strong>de</strong> Niek <strong>de</strong><br />
Jong Prijs, die wordt uitgereikt door<br />
Zorgverzekeraars Ne<strong>de</strong>rland voor<br />
'goed nieuws in <strong>de</strong> gezondheidszorg'.<br />
www.intermobiel.com<br />
www.opvoe<strong>de</strong>nmeteenhandicap.nl<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 57
Georganiseerd wantrouwen<br />
De strenge en onrechtvaardige<br />
behan<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> <strong>de</strong> zorgvrager<br />
Mensen die zorg vragen, een aanvraag voor hulpmid<strong>de</strong>len of een woningaanpassing doen of een<br />
WIA-keuring on<strong>de</strong>rgaan, wor<strong>de</strong>n met het nodige wantrouwen tegemoet getre<strong>de</strong>n. Een enkele keer<br />
komt <strong>de</strong> hulp door dit ‘georganiseer<strong>de</strong> wantrouwen’ zelfs te laat. Zorgbelang-Brabant regio<br />
Zuidoost vraagt aandacht voor <strong>de</strong>ze doorgeschoten controlezucht.<br />
Maria <strong>van</strong> Rooijen<br />
Een gehandicapte man belt naar <strong>de</strong><br />
betreffen<strong>de</strong> me<strong>de</strong>werker <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
gemeente met <strong>de</strong> vraag of zijn elektrische<br />
rolstoel zo snel mogelijk<br />
gemaakt kan wor<strong>de</strong>n. Zijn oma is<br />
gestorven, vertelt hij, <strong>de</strong> begrafenis is<br />
<strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> dag en zon<strong>de</strong>r rolstoel<br />
kan hij er niet bij zijn. ‘Dat zeggen ze<br />
allemaal,’ krijgt hij als antwoord. Pas<br />
als zijn begelei<strong>de</strong>r belt en zegt dat <strong>de</strong><br />
man echt <strong>de</strong> waarheid spreekt, kan<br />
<strong>de</strong> rolstoel diezelf<strong>de</strong> dag gerepareerd<br />
wor<strong>de</strong>n.<br />
Met dit waargebeur<strong>de</strong> voorbeeld verdui<strong>de</strong>lijkt<br />
José Bisschops-Rovers wat<br />
ze on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> term georganiseerd wantrouwen<br />
verstaat. Als bestuurslid bij<br />
Zorgbelang Brabant regio Zuidoost<br />
en ervarings<strong>de</strong>skundige is zij vaak<br />
betrokken bij <strong>de</strong> opleiding <strong>van</strong> professionals<br />
in <strong>de</strong> zorg. ‘De zorgverlening<br />
gebeurt steeds meer op basis<br />
<strong>van</strong> regels en protocollen,’ verklaart<br />
ze. ‘Die wor<strong>de</strong>n strikt toegepast,<br />
zon<strong>de</strong>r rekening te<br />
hou<strong>de</strong>n met individuele<br />
omstandighe<strong>de</strong>n <strong>van</strong> zorgvragers.<br />
Bovendien veron<strong>de</strong>rstelt<br />
men dat <strong>de</strong> cliënt<br />
overvraagt om zo meer te krijgen<br />
dan hem toekomt. In plaats <strong>van</strong><br />
uit te gaan <strong>van</strong> <strong>de</strong> eerlijkheid en<br />
re<strong>de</strong>lijkheid <strong>van</strong> mensen tot het<br />
tegen<strong>de</strong>el is bewezen, ver<strong>de</strong>nkt men<br />
<strong>de</strong> zorgvrager er<strong>van</strong> dat hij <strong>de</strong> boel<br />
belazert tot hij aantoont dat hij <strong>de</strong><br />
waarheid spreekt.’<br />
‘Voor zorgverleners is <strong>de</strong><br />
cliënt een frau<strong>de</strong>ur tot<br />
het tegen<strong>de</strong>el bewezen is’<br />
58 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
Doorgeschoten<br />
De term georganiseerd wantrouwen<br />
wordt vaak gebezigd in politieke discussies.<br />
Daarbij gaat het dan over <strong>de</strong><br />
bureaucratische overheid, die met<br />
behulp <strong>van</strong> protocollen en regels <strong>de</strong><br />
uitgaven wil beperken. Het is die<br />
controle- en regelzucht die volgens<br />
Bisschops-Rovers in <strong>de</strong> gezondheidszorg<br />
te ver is doorgeschoten. Neem<br />
<strong>de</strong> werkwijze <strong>van</strong> het<br />
Centrum Indicatiestelling<br />
Zorg (CIZ). Zorgbelang<br />
Brabant regio Zuidoost<br />
heeft on<strong>de</strong>rzoek gedaan<br />
naar <strong>de</strong> ervaringen <strong>van</strong><br />
<strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong> en gehandicapten<br />
en mantelzorgers<br />
met het protocol gebruikelijke<br />
zorg.<br />
Op basis hier<strong>van</strong><br />
bepaalt het CIZ hoeveel<br />
gezinsle<strong>de</strong>n zelf kunnen<br />
bijdragen aan <strong>de</strong><br />
zorg voor <strong>de</strong> patiënt.<br />
Bisschops-Rovers: ‘De<br />
belangrijkste klacht is dat<br />
indicatiestellers het protocol te<br />
strikt toepassen. Ze maken geen<br />
gebruik <strong>van</strong> <strong>de</strong> ruimte om individuele<br />
omstandighe<strong>de</strong>n in aanmerking<br />
te nemen. Alle gezinssituaties<br />
wor<strong>de</strong>n gelijkgeschakeld. Van een<br />
partner die fulltime werkt, wordt<br />
verwacht dat hij nog drie uur per<br />
dag voor zijn vrouw zorgt. Maar in<br />
die uren zit niet <strong>de</strong> daadwerkelijke<br />
belasting die <strong>de</strong> mantelzorger<br />
ervaart in het dagelijkse leven. Als<br />
kin<strong>de</strong>ren zoveel moeten helpen dat<br />
ze geen tijd meer hebben voor clubjes,<br />
moeten ze die dan maar opzeggen?<br />
Ik ken gezinnen waar kin<strong>de</strong>ren<br />
om die re<strong>de</strong>n eer<strong>de</strong>r uit huis zijn<br />
gegaan.<br />
Of <strong>chronisch</strong>e patiënten die daarom<br />
geen nieuwe relatie meer durven<br />
aangaan.’<br />
Zelf kwam ze pijnlijk met het wantrouwen<br />
<strong>van</strong> indicatiestellers in aanraking<br />
toen ze huishou<strong>de</strong>lijke verzorging<br />
aanvroeg. ‘De indicatiesteller<br />
vroeg me hem alles te vertellen over<br />
mijn beperkingen en behoeften.<br />
Daarna hoor<strong>de</strong> ik heel lang niets.<br />
Toen ik bel<strong>de</strong>, kreeg ik te horen dat<br />
ze <strong>de</strong> informatie nog had<strong>de</strong>n nagetrokken<br />
bij mijn huisarts. Ze geloof<strong>de</strong>n<br />
me gewoon niet! Voor zorgverleners<br />
is <strong>de</strong> cliënt in principe een frau<strong>de</strong>ur,<br />
tenzij het tegen<strong>de</strong>el bewezen is.’<br />
Idiote situatie<br />
Het georganiseer<strong>de</strong> wantrouwen zit<br />
eveneens ingebakken in <strong>de</strong> keuringen<br />
voor <strong>de</strong> wet Werk en Inkomen<br />
naar Arbeidsvermogen (WIA). Zelf<br />
heeft Bisschops-Rovers daar geen<br />
ervaring mee, omdat ze inmid<strong>de</strong>ls<br />
‘gelukkig’ te oud is voor herkeuring.<br />
Maar mensen in haar omgeving vertellen<br />
haar hun ervaringen met buitengewoon<br />
strenge keuringen.<br />
Sommigen wor<strong>de</strong>n ondanks ernstige<br />
ziektes goedgekeurd voor werk. ‘Een<br />
ziekte die niet aantoonbaar is door<br />
foto’s of an<strong>de</strong>re har<strong>de</strong> bewijzen,<br />
bestaat niet! Hier geldt <strong>de</strong> omgekeer<strong>de</strong><br />
bewijslast: je moet als patiënt aantonen<br />
dat je ziek genoeg bent voor<br />
een uitkering. Het levert veel stress<br />
op, omdat <strong>de</strong> mensen zich helemaal<br />
afhankelijk voelen <strong>van</strong> <strong>de</strong>gene die<br />
hen moet keuren.’<br />
Ook <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur naar <strong>de</strong> huisartsenpost<br />
blijft soms gesloten door alle protocollen<br />
en regels. Daarnaar heeft<br />
Zorgbelang Brabant regio Zuidoost<br />
vorig jaar een on<strong>de</strong>rzoek gedaan. In<br />
dit on<strong>de</strong>rzoek, met <strong>de</strong> veelzeggen<strong>de</strong><br />
titel ‘Neemt u maar een paracetamol’,<br />
klagen veel patiënten over <strong>de</strong><br />
onvrien<strong>de</strong>lijke, on<strong>de</strong>skundige en<br />
soms zelfs arrogante bejegening door<br />
<strong>de</strong> doktersassistente. Zo belt een<br />
vrouw met een acuut probleem naar<br />
<strong>de</strong> huisartsenpost. Omdat ze steeds<br />
<strong>de</strong> ingesprektoon krijgt, rijdt ze er in<br />
<strong>de</strong> auto heen. Maar ze mag niet naar<br />
binnen. Voor <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur moet ze mobiel<br />
bellen en allerlei administratieve<br />
informatie geven. Pas een uur later<br />
mag ze binnen.<br />
De patiënten storen zich er vooral<br />
aan dat <strong>de</strong> assistente als eerste naar<br />
<strong>de</strong> verzekeringspapieren vraagt.<br />
Bisschops-Rovers: ‘Dan ligt je moe<strong>de</strong>r<br />
met een gebroken heup op <strong>de</strong> grond,<br />
te kermen <strong>van</strong> <strong>de</strong> pijn! Die informatie<br />
kan toch later gevraagd wor<strong>de</strong>n.<br />
Bijna ie<strong>de</strong>reen is verzekerd, dus die<br />
controle is overbodig. ’Bisschops-<br />
Rovers begrijpt dat huisartsenposten<br />
soms te maken hebben met mensen<br />
‘Ligt je moe<strong>de</strong>r te kermen op<br />
<strong>de</strong> grond, moet jij eerst <strong>de</strong><br />
verzekeringspapieren zoeken’<br />
die onnodig bellen. ‘Maar ze moeten<br />
mensen altijd met respect blijven<br />
behan<strong>de</strong>len.’ Een concrete oplossing<br />
voor <strong>de</strong>ze ‘idiote situatie’ heeft ze<br />
niet. Wel wil ze het fenomeen benoemen<br />
en bespreekbaar maken op het<br />
openingscongres <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en. ‘Wij hopen dat<br />
mensen er zo over gaan na<strong>de</strong>nken.’<br />
Info: www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 59
Woordzoeker<br />
Zoek <strong>de</strong> gegeven woor<strong>de</strong>n in het letterveld.<br />
De woor<strong>de</strong>n kunnen alle kanten oplopen, zelfs<br />
<strong>van</strong> rechtson<strong>de</strong>r naar linksboven. Wanneer u ze<br />
allemaal in het letterveld hebt weggestreept,<br />
vormen <strong>de</strong> letters die overblijven in <strong>de</strong> leesrichting<br />
<strong>de</strong> oplossing.<br />
Stuur uw oplossing voor 15 november 2007 naar:<br />
<strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en<br />
Postbus 23328<br />
3001 KH Rotterdam<br />
On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> goe<strong>de</strong> oplossingen wor<strong>de</strong>n<br />
drie IRIS-bonnen <strong>van</strong> € 40,- verloot.<br />
E D N E T N E I T A P B E T E<br />
R I S A M E N W E R K I N G I<br />
N E G E T E E R E S W A I I T<br />
E H I E I W I V A C R D P R A<br />
M G L N R T E M M K N L E U T<br />
M I R O T N A R O U A N M D I<br />
E D D O T E E P K N T C H G L<br />
T N I I Z G G G I G O R A N I<br />
S A E W O L E R N C E T M A B<br />
F T B I E E E N A T I V U L A<br />
A S R S L E C T O T H T E A H<br />
H F A P Z I K E N T I U R R E<br />
K L R S U C C E S A E E I A R<br />
E E I S S E R P E D M N N S P<br />
V Z E L F M A N A G E M E N T<br />
AFSTEMMEN<br />
ARBEID<br />
AUTONOMIE<br />
CWI<br />
DEPRESSIE<br />
KRANT<br />
LANGDURIG<br />
LOTGENOTEN<br />
MANTELZORG<br />
PARTICIPATIE<br />
PATIENTEN<br />
PLAN<br />
PREVENTIE<br />
REGIE<br />
REHABILITATIE<br />
REINTEGRATIE<br />
REUMA<br />
SAMENWERKING<br />
SUCCES<br />
THUIS<br />
VERPLEEGKUNDIGE<br />
WEEK<br />
WERKGEVER<br />
ZELFMANAGEMENT<br />
ZELFSTANDIGHEID<br />
De oplossing <strong>van</strong> <strong>de</strong> woordzoeker in het magazine <strong>Chronisch</strong><br />
<strong>Ziek</strong> 2006 is <strong>Chronisch</strong> <strong>zieken</strong> in beweging.<br />
De IRIS-bonnen zijn gewonnen door mw. J.Trompetter-<br />
Doodhagen, Oosterwol<strong>de</strong>,<br />
mw. J. <strong>van</strong> <strong>de</strong> Meer-<strong>van</strong> <strong>de</strong> Bij,<br />
Kollumerzwaag en R. Dirken te<br />
Rilland. Een extra prijs voor <strong>de</strong><br />
meest creatieve inzending ging<br />
naar W. Pater uit Hoensbroek.<br />
Zelfmanagement<br />
<strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong><br />
in <strong>de</strong> schijnwerpers<br />
Zelfmanagement <strong>van</strong> <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong> is, samen<br />
met <strong>de</strong> thema’s <strong>de</strong>mentie en <strong>de</strong>pressie, het<br />
hoofdthema waarop het Innovatiefonds<br />
Zorgverzekeraars (<strong>de</strong> nieuwe naam <strong>van</strong> Stichting<br />
Centraal Fonds RVVZ) zich <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> tijd<br />
richt. ‘Mensen met <strong>chronisch</strong>e aandoeningen<br />
zijn gebaat bij projecten die hen helpen om zo<br />
zelfstandig mogelijk met hun ziekte te leven.<br />
Daar hoort bijvoorbeeld bevor<strong>de</strong>ring <strong>van</strong> therapietrouw<br />
bij. Daarom geven wij zulke projecten<br />
voorrang,’ verklaart directeur Ine <strong>van</strong> Hest.<br />
Een mooi voorbeeld <strong>van</strong> een project dat zelfmanagement<br />
bevor<strong>de</strong>rt, is Op Eigen Benen. Het<br />
Innovatiefonds Zorgverzekeraars financier<strong>de</strong> dit<br />
al in <strong>de</strong> tijd dat het nog Stichting Centraal Fonds<br />
RVVZ heette. Hierin gaat het om een soepele<br />
overgang <strong>van</strong> het kin<strong>de</strong>r<strong>zieken</strong>huis naar <strong>de</strong> volwassenenzorg.<br />
Jongeren hebben zelf verteld hoe<br />
zij graag willen dat <strong>de</strong> zorg eruit ziet. Van Hest:<br />
‘We financieren ook projecten die het zelfmanagement<br />
op het terrein <strong>van</strong> diabetes, migraine<br />
en incontinentie moeten bevor<strong>de</strong>ren.’ Het<br />
Innovatiefonds Zorgverzekeraars stimuleert dat<br />
ontwikkel<strong>de</strong> verbeteringen in <strong>de</strong> praktijk toegepast<br />
gaan wor<strong>de</strong>n. An<strong>de</strong>rs dan voorheen krijgen<br />
grote projecten voortaan voorrang. ‘Maar naar<br />
een voorstel voor een kleiner project dat over<br />
een hoekje <strong>van</strong> <strong>de</strong> zorg gaat waar nog niets voor<br />
bestaat, bijvoorbeeld voor kin<strong>de</strong>ren, kijken we<br />
ook heel serieus.’<br />
Meer weten?<br />
Wil u weten welke projecten het<br />
Innovatiefonds Zorgverzekeraars<br />
financiert of waaraan een projectvoorstel<br />
moet voldoen? Surf dan naar:<br />
www.innovatiefondszorgverzekeraars.nl<br />
60 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
Op eigen benen<br />
Klaar? Over!<br />
<strong>Chronisch</strong> zieke jongeren moeten allemaal ooit <strong>de</strong> overstap maken <strong>van</strong><br />
het kin<strong>de</strong>r<strong>zieken</strong>huis naar <strong>de</strong> volwassenenzorg. Voor het project Op<br />
Eigen Benen maakten ze over dit thema een theatervoorstelling.<br />
Droom<br />
Sacha omschrijft zichzelf als het eerste<br />
type: zelfstandig en zorgvuldig.<br />
‘Ik laat <strong>de</strong> zorg voor mijn ziekte niet<br />
aan mijn ou<strong>de</strong>rs over. Later moet ik<br />
het ook zelf doen.’<br />
Dat ligt an<strong>de</strong>rs voor Dogukan Yilmaz<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong>rtien (zie foto). Elke drie<br />
weken moet hij naar het <strong>zieken</strong>huis<br />
voor een infuus met gammaglobuline.<br />
Hij heeft vermin<strong>de</strong>r<strong>de</strong> weerstand,<br />
vertelt hij, en eczeem en astma.<br />
Zon<strong>de</strong>r <strong>de</strong> regelmatige infusen zou<br />
hij koorts krijgen en erg moe wor<strong>de</strong>n.<br />
Zijn leven omschrijft hij als<br />
doodgewoon. Hij gaat naar het<br />
VMBO, rapt en voetbalt. ‘Maar soms<br />
begrijpen <strong>de</strong> trainers niet dat ik<br />
sneller moe word dan an<strong>de</strong>re jongens.<br />
En laatst had<strong>de</strong>n ze op school<br />
op <strong>de</strong> computer gezet dat ik schimmel<br />
had…’<br />
Hulpverleners moeten<br />
hun jonge patiënten<br />
serieus nemen<br />
Meedoen aan <strong>de</strong> theatervoorstelling<br />
was voor Dogukan <strong>de</strong> verwezenlijking<br />
<strong>van</strong> een droom. Toneelspelen,<br />
dat wil<strong>de</strong> hij altijd al. De artsen en<br />
verpleegkundigen moesten door <strong>de</strong><br />
voorstelling beter gaan begrijpen hoe<br />
ze goed met zieke jongeren kunnen<br />
omgaan en <strong>de</strong> overgang naar <strong>de</strong> volwassenenzorg<br />
soepeler kunnen laten<br />
verlopen. Ze moeten hun jonge<br />
patiënten om te beginnen serieus<br />
nemen. De zaal zat vol. Dogukan<br />
heeft door het project niet alleen<br />
vrien<strong>de</strong>n gemaakt, vertelt hij, maar<br />
ook meer lef gekregen.<br />
Bij Sacha Wagemaker (17 jaar) is acht<br />
jaar gele<strong>de</strong>n diabetes geconstateerd.<br />
De laatste jaren laat <strong>de</strong> medicatie<br />
zich steeds moeilijker regelen. Sacha<br />
ligt nu al zo’n tien maan<strong>de</strong>n in het<br />
<strong>zieken</strong>huis. ‘Irritant’ noemt ze dat.<br />
In het Sophia Kin<strong>de</strong>r<strong>zieken</strong>huis in<br />
Rotterdam kon ze naar school, maar<br />
in het Wilhelmina Canisius<br />
<strong>Ziek</strong>enhuis in Nijmegen waar ze nu<br />
ligt, niet. ‘Het bezoek wordt steeds<br />
min<strong>de</strong>r,’ vertelt Sacha. Logisch dat<br />
ze haar ‘dipjes’ heeft. ‘Maar ik ben<br />
altijd positief ingesteld. Nou werken<br />
we even aan mijn gezondheid. Straks<br />
halen we <strong>de</strong> scha<strong>de</strong> weer in!’<br />
Dit voorjaar <strong>de</strong>ed Sacha mee aan het<br />
toneelstuk <strong>van</strong> het project Op Eigen<br />
Benen. ‘Dat was superleuk. Ik kwam<br />
in contact met an<strong>de</strong>re jongeren met<br />
een <strong>chronisch</strong>e ziekte. Ie<strong>de</strong>reen vertel<strong>de</strong><br />
er heel open over.’ De <strong>de</strong>elnemers<br />
zetten met een regisseur <strong>de</strong><br />
voorstelling in elkaar. Ze lieten zien<br />
dat elke jongere weer an<strong>de</strong>rs met z’n<br />
aandoening omgaat. De ene doet dat<br />
zorgvuldig en zelfstandig, <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re<br />
steunt erg op zijn ou<strong>de</strong>rs, <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong><br />
trekt zich weinig <strong>van</strong> zijn ziekte aan,<br />
<strong>de</strong> vier<strong>de</strong> is juist onzeker en bezorgd.<br />
Vies<br />
Sacha ont<strong>de</strong>kte dat <strong>de</strong> ene jongere<br />
eer<strong>de</strong>r toe is aan <strong>de</strong> overstap naar <strong>de</strong><br />
volwassenenzorg dan <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re.<br />
Zij vindt zichzelf bijna zo ver. ‘Als ik<br />
eenmaal goed ben ingesteld, ben ik<br />
er klaar voor!’ Dogukan leunt nog<br />
erg op zijn moe<strong>de</strong>r. Vaak ‘vergeet’ hij<br />
zijn medicijnen. ‘Ik heb last bij het<br />
slikken,’ zegt hij. ‘Het zijn er soms<br />
zoveel. En ze smaken vies!’ Gelukkig<br />
is voor hem <strong>de</strong> overgang naar <strong>de</strong><br />
volwassenenzorg nog een eind weg.<br />
(VH)<br />
Voor meer informatie en het boek<br />
Op Eigen Benen, kijk op<br />
www.opeigenbenen.NU<br />
Tij<strong>de</strong>ns het openingscongres <strong>Week</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en is er een<br />
workshop over <strong>de</strong> overgang <strong>van</strong> kin<strong>de</strong>r<strong>zieken</strong>huis<br />
naar volwassenenzorg.<br />
www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
www.zonmw.nl/samenbeter<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 61
Advertorial<br />
Oefentherapie en diabetes<br />
Diabetes is een ongeneeslijke stofwisselingsziekte waarbij het lichaam onvoldoen<strong>de</strong><br />
energie uit glucose (suikers) kan halen. Diabetes is een aandoening die - zelfs als zij<br />
optimaal wordt behan<strong>de</strong>ld – na verloop <strong>van</strong> tijd scha<strong>de</strong> in het lichaam <strong>van</strong> <strong>de</strong> patiënt<br />
veroorzaakt.<br />
Het aantal patiënten met diabetes type 2 neemt <strong>de</strong> laatste<br />
jaren sterk toe. Omdat diabetes ernstige gevolgen kan<br />
hebben voor het dagelijks functioneren <strong>van</strong> <strong>de</strong> patiënt,<br />
wordt maatschappelijk gezien veel aandacht besteed aan<br />
<strong>de</strong> preventie, behan<strong>de</strong>ling en het beperken <strong>van</strong> <strong>de</strong> gevolgen<br />
<strong>van</strong> diabetes.<br />
Bekend is dat regelmatig bewegen een gunstig effect heeft<br />
op <strong>de</strong> algemene gezondheidstoestand. Oefentherapeuten<br />
leveren, door het aanbie<strong>de</strong>n <strong>van</strong> bijvoorbeeld groeplessen<br />
voor mensen met overgewicht, een bijdrage aan <strong>de</strong> preventie<br />
<strong>van</strong> diabetes.<br />
Oefentherapeuten Cesar of Mensendieck behan<strong>de</strong>len<br />
diabetespatiënten om ervoor te zorgen dat <strong>de</strong>ze patiënten<br />
beter in beweging kunnen blijven. Afhankelijk <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
situatie <strong>van</strong> <strong>de</strong> patiënt kan <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong><br />
aspecten bevatten:<br />
• samen met <strong>de</strong> patiënt een oefenprogramma opstellen<br />
gericht op het stimuleren <strong>van</strong> <strong>de</strong> bloedcirculatie;<br />
• patiënten leren op <strong>de</strong> juiste en meest efficiënte<br />
manier te bewegen om artrose te helpen voorkomen<br />
of <strong>de</strong> gevolgen <strong>van</strong> artrose te verlichten;<br />
• patiënten leren omgaan met eventuele an<strong>de</strong>re beperkingen<br />
t.g.v. <strong>de</strong> diabetes en/of <strong>de</strong> neuropathieën om zo lang<br />
mogelijk zelfstandig te kunnen functioneren.<br />
De kern <strong>van</strong> <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling door <strong>de</strong> oefentherapeut is<br />
dat <strong>de</strong> patiënt zelf leert zo goed mogelijk te bewegen,<br />
om zo optimaal mogelijk te (blijven) functioneren.<br />
Bij <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> patiënten met diabetes werkt <strong>de</strong><br />
oefentherapeut vaak samen met an<strong>de</strong>re zorgverleners.<br />
Om diabetespatiënten in <strong>de</strong> eerstelijn <strong>de</strong> meest effectieve<br />
en efficiënte behan<strong>de</strong>ling te kunnen bie<strong>de</strong>n, is een<br />
zogenaam<strong>de</strong> LESA (Lan<strong>de</strong>lijke Eerstelijns Samenwerkings<br />
Afspraak) Diabetes Mellitus type 2 ontwikkeld.<br />
Bij <strong>de</strong> implementatie daar<strong>van</strong> wor<strong>de</strong>n oefentherapeuten<br />
in <strong>de</strong> diverse regio’s betrokken.<br />
De oefentherapeut kan u ook op an<strong>de</strong>re gebie<strong>de</strong>n<br />
<strong>van</strong> dienst zijn o.a.:<br />
• Artrose<br />
• Bechterew<br />
• COPD<br />
• Osteoporose<br />
• Reumatoï<strong>de</strong> Artritis<br />
•MS<br />
• Parkinson<br />
• Fibromyalgie<br />
Voor <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling door een oefentherapeut Cesar/<br />
Mensendieck heeft u nu nog een verwijzing <strong>van</strong> <strong>de</strong> huisarts<br />
of specialist nodig. Per 1 januari 2008 kunt u ook zon<strong>de</strong>r<br />
verwijzing naar <strong>de</strong> oefentherapeut.<br />
Voor inlichtingen kunt u zich wen<strong>de</strong>n tot een<br />
oefentherapeut Cesar/Mensendieck in uw omgeving.<br />
Kijk daarvoor op www.oefentherapeut.nl in <strong>de</strong><br />
praktijkzoeker of bel met <strong>de</strong> beroepsorganisatie.<br />
Vereniging <strong>van</strong> Oefentherapeuten<br />
Cesar en Mensendieck<br />
www.oefentherapeut.nl info@vvocm.nl<br />
tel. 030-2625627
Sportief bewegen<br />
30minuten,<br />
óók met een<br />
<strong>chronisch</strong>e<br />
aandoening<br />
Praktijkverpleegkundigen kunnen<br />
mensen met een <strong>chronisch</strong>e<br />
aandoening stimuleren om meer<br />
te gaan bewegen. Het liefst in<br />
samenwerking met huisarts,<br />
fysiotherapeut en an<strong>de</strong>re beroepskrachten.<br />
Dat gebeurt bijvoorbeeld<br />
bij gezondheidscentrum<br />
Orion in Eindhoven.<br />
‘Ik word hier heel persoonlijk begeleid<br />
door mensen die ik an<strong>de</strong>rs zelf<br />
had moeten gaan zoeken,’ vertelt <strong>de</strong><br />
66-jarige Henk <strong>van</strong> Will uit<br />
Eindhoven over <strong>de</strong> werkwijze bij<br />
gezondheidscentrum Orion. Voor<br />
zijn aandoening ou<strong>de</strong>rdomsdiabetes<br />
krijgt Van Will begeleiding <strong>van</strong> praktijkverpleegkundige<br />
Anke Lebon.<br />
‘Een groot <strong>de</strong>el <strong>van</strong> ons werk zit in<br />
<strong>de</strong> reguliere controles,’ vertelt zij.<br />
‘We geven voorlichting, gericht op <strong>de</strong><br />
individuele patiënt die voor ons zit.<br />
We kijken welke kennis die heeft<br />
over zijn ziekte en <strong>de</strong> noodzakelijke<br />
gedragsveran<strong>de</strong>ringen en bespreken<br />
hoe hij kan leren omgaan met <strong>de</strong><br />
gevolgen <strong>van</strong> aandoeningen. Daarbij<br />
behan<strong>de</strong>len we altijd het belang <strong>van</strong><br />
voldoen<strong>de</strong> beweging. Omdat <strong>chronisch</strong><br />
<strong>zieken</strong> vaak moeilijk in beweging<br />
komen, gaan we altijd in op <strong>de</strong><br />
oorzaak daar<strong>van</strong>. Zo proberen we<br />
‘Ik ben zo enthousiast dat ik nu zelf fitness.’ [ De man op <strong>de</strong> foto is niet <strong>de</strong> heer Van Will]<br />
onze patiënten te motiveren en te<br />
on<strong>de</strong>rsteunen.’<br />
Bewegingsconsulent<br />
Het gezondheidscentrum heeft een<br />
actief bewegingsbeleid voor mensen<br />
met <strong>chronisch</strong>e aandoeningen.<br />
‘Ik ben al twaalf<br />
kilo afgevallen’<br />
Zo is er een bewegingsconsulent, die<br />
mensen op<strong>van</strong>gt die door <strong>de</strong> huisarts<br />
of praktijkverpleegkundige wor<strong>de</strong>n<br />
doorverwezen. Anke Lebon verwijst<br />
<strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong> naar <strong>de</strong> consulent<br />
als zij er samen met <strong>de</strong> patiënt niet<br />
uitkomt of als <strong>de</strong> patiënt zelf niet in<br />
staat is voldoen<strong>de</strong> te bewegen. Van<br />
Will vertelt: ‘Toen begin dit jaar bij<br />
mij ou<strong>de</strong>rdomsdiabetes werd vastgesteld<br />
ben ik meteen gestopt met<br />
overmatig gebruik <strong>van</strong> suiker. Maar<br />
dat is niet voldoen<strong>de</strong>. Ik volg ook<br />
twee keer per week bewegingstherapie,<br />
voor een betere conditie. Ik ben<br />
al twaalf kilo afgevallen. Gelukkig<br />
heb ik niet zelf hoeven zoeken naar<br />
<strong>de</strong> juiste begeleiding. Via <strong>de</strong> huisarts<br />
heb ik direct contact gekregen<br />
met <strong>de</strong> fysiotherapeut, <strong>de</strong> bewegingsconsulent<br />
en <strong>de</strong> diëtiste en kon ik<br />
in het gezondheidscentrum starten<br />
met fitness.<br />
En ik hoef mijn verhaal niet keer op<br />
keer uit te leggen, ze kennen me al.<br />
Ik ben nu zo enthousiast dat ik binnenkort<br />
zelf ver<strong>de</strong>r ga met fitness.’<br />
(TvdW)<br />
Samen werken aan meer bewegen<br />
Het Ne<strong>de</strong>rlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) heeft een vierjarige<br />
campagne: 30minutenbewegen, óók voor mensen met <strong>chronisch</strong>e aandoeningen.<br />
Er zijn hon<strong>de</strong>r<strong>de</strong>n beweegactiviteiten tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en. Kijk op: www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 63
Support Award; Met reuma blijven werken dankzij collega’s<br />
Met reuma blijven werken dankzij <strong>de</strong> steun <strong>van</strong> je collega’s. Daar draait het om bij<br />
<strong>de</strong> Support Award. Mensen met reuma willen vaak graag blijven werken. Met doorzettingsvermogen<br />
en motivatie komen zij een heel eind, maar ook begrip en hulp<br />
<strong>van</strong> collega’s en werkgever zijn onontbeerlijk. De Support Award, initiatief <strong>van</strong> het<br />
Reumafonds, beloont <strong>de</strong>ze collegialiteit. Een sprekend voorbeeld is Eddy Bosma,<br />
machinist bij <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse Spoorwegen. Vorig jaar nomineer<strong>de</strong> hij zijn collega’s<br />
voor <strong>de</strong> Support Award. Zij wonnen <strong>de</strong> prijs, die door <strong>de</strong> voorzitter <strong>van</strong> <strong>de</strong> Sociaal<br />
Economische Raad (SER) Rinnooy Kan werd uitgereikt (zie foto).<br />
36 Dienstjaren<br />
Een dikke 36 dienstjaren heeft<br />
Eddy Bosma erop zitten bij <strong>de</strong><br />
Ne<strong>de</strong>rlandse Spoorwegen. Altijd<br />
machinist geweest en machinist<br />
gebleven, ook toen hij zo’n 27 jaar<br />
gele<strong>de</strong>n reumatoï<strong>de</strong> artritis (RA)<br />
kreeg. Met dank aan zijn collega’s,<br />
die zijn diensten aanpasten aan<br />
zijn beperkingen. Vroege diensten<br />
doet hij niet. Met zijn ochtendstijfheid<br />
zou dat niet gaan, en ook<br />
zijn rangeerdiensten wor<strong>de</strong>n eerlijk<br />
on<strong>de</strong>r zijn collega’s ver<strong>de</strong>eld. Dat<br />
gaat al jaren zo, tot ie<strong>de</strong>rs tevre<strong>de</strong>nheid.<br />
Bijzon<strong>de</strong>r<br />
“Je realiseert je eigenlijk niet hoe<br />
bijzon<strong>de</strong>r dat is”, vertelt Eddy<br />
Bosma, thuis in Hoogkerk<br />
(Groningen). “Maar op een avond<br />
zat ik op www.jeechteleeftijd.nl<br />
mijn gegevens in te vullen. Eén <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> opdrachten was je gevoelens op<br />
het scherm te zetten. Dat had ik nog<br />
nooit gedaan. In al die jaren had<br />
ik niet eer<strong>de</strong>r op papier gezet wat<br />
mij was overkomen: 25 jaar reuma<br />
en toch altijd fulltime gewerkt. Pas<br />
toen drong het tot me door hoe ik<br />
heb geboft. Er was een link met <strong>de</strong><br />
site <strong>van</strong> het Reumafonds. In een<br />
opwelling heb ik dat verhaal toen<br />
doorgestuurd en mijn collega’s genomineerd<br />
voor <strong>de</strong> Support Award.<br />
Praktisch haalbaar<br />
Hij heeft geluk gehad, vindt Bosma<br />
zelf: “Ik had op het juiste moment<br />
<strong>de</strong> juiste mensen om me heen. Ik<br />
zat in<strong>de</strong>rtijd al in <strong>de</strong> afkeuringprocedure,<br />
maar <strong>de</strong> bedrijfsarts<br />
besloot eerst af te wachten wat<br />
<strong>de</strong> medicijnen zou<strong>de</strong>n doen. Die<br />
sloegen aan, gelukkig, en ik kon<br />
meteen met hem afspraken maken<br />
over aanpassingen in mijn rooster.”<br />
Ook <strong>de</strong> diensttij<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n zo<br />
inge<strong>de</strong>eld dat het voor Bosma<br />
praktisch haalbaar is. Zelfs het<br />
werkoverleg is op zijn diensturen<br />
aangepast. “Mijn lichaam vreet nu<br />
eenmaal meer energie dan dat <strong>van</strong><br />
een gezond iemand. Ik moet nu<br />
eer<strong>de</strong>r naar bed, en heb ’s ochtends<br />
langer nodig om op gang te komen.”<br />
Niet thuis zitten<br />
“Natuurlijk heb ik wel problemen<br />
gehad met mijn ziekte. Maar als<br />
ik thuis ga zitten dan krijg ik<br />
me<strong>de</strong>lij<strong>de</strong>n met mezelf. Daar los<br />
je niks mee op.” Zelfkennis, daar<br />
kom je ver<strong>de</strong>r mee: “Mijn collega’s<br />
weten waar ze aan toe zijn<br />
bij mij. Ik sta voor wie ik ben en<br />
voor wat ik wil. Natuurlijk, in het<br />
begin liep ik er niet mee te koop<br />
dat ik reuma had. Ik had ook wel<br />
last <strong>van</strong> schaamte, het gevoel dat<br />
je functioneert ten koste <strong>van</strong> een<br />
an<strong>de</strong>re collega, die jouw weekenddiensten<br />
moet overnemen. Maar<br />
ik ben wel weer zo realistisch dat<br />
ik mijn functioneren belangrijker<br />
vind dan mijn schaamtegevoel. En
Advertorial<br />
“Ik had op het juiste moment <strong>de</strong> juiste mensen om me heen”<br />
Schokken<strong>de</strong> cijfers<br />
Uit een recent TNO-on<strong>de</strong>rzoek<br />
blijkt dat bijna 2,3 miljoen<br />
Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>rs last heeft <strong>van</strong><br />
reumatische klachten.<br />
Eén op <strong>de</strong> tien Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>rs<br />
heeft <strong>chronisch</strong>e klachten. De<br />
meer<strong>de</strong>rheid <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze groep<br />
(1,5 miljoen) is jonger dan 65<br />
jaar en dus in <strong>de</strong> productieve<br />
fase <strong>van</strong> het leven. 300.000<br />
mensen met reumatische<br />
klachten zijn ge<strong>de</strong>eltelijk of<br />
volledig arbeidsongeschikt.<br />
De maatschappelijke kosten<br />
door productieverlies en zorg<br />
bedragen bijna 13 miljard euro.<br />
Met <strong>de</strong> Support Award moedigt<br />
het Reumafonds bedrijven aan<br />
me<strong>de</strong>werkers met reuma aan<br />
het werk te hou<strong>de</strong>n.<br />
ik besef ook heel goed dat ik in een<br />
unieke positie zit: <strong>de</strong> NS is een 24<br />
uurs bedrijf. Ik was daardoor in <strong>de</strong><br />
gelegenheid mijn diensten aan te<br />
passen op die <strong>van</strong> een an<strong>de</strong>r.”<br />
Niet met pensioen<br />
Bosma’s werklust wordt enkel<br />
getemperd door zijn nuchterheid:<br />
“1 juli word ik 61 jaar. Volgens <strong>de</strong><br />
ou<strong>de</strong> regeling kan ik dan met pensioen,<br />
maar ik wil nog niet, ik vind<br />
mijn werk nog te leuk. Zolang dat<br />
zo is wil ik het blijven doen. Of ik<br />
mijn veertig dienstjaren haal – dat<br />
is echt een mijlpaal voor een NS-er<br />
– dat betwijfel ik. Ik <strong>de</strong>nk dat het<br />
op <strong>de</strong>n duur fysiek toch te zwaar<br />
wordt. Het is toch acht tot negen<br />
uur per dag geconcentreerd ‘niksdoen.”<br />
Maar voorlopig is het wel<br />
goed, zo: “Als ik stop met werken,<br />
krijg ik het veel te druk. Dat hoor<br />
ik <strong>van</strong> mijn ex-collega’s die al met<br />
pensioen zijn.”<br />
Tips voor collega’s<br />
en werkgevers<br />
Collegiale steun houdt<br />
mensen met reuma aan het<br />
werk. De oplossing zit ‘m<br />
soms al in kleine aanpassingen<br />
op <strong>de</strong> werkvloer. Wat<br />
kun je doen als collega of<br />
werkgever? En wat kun je<br />
doen als je reuma hebt?<br />
Kijk voor concrete tips op<br />
www.supportaward.nl.<br />
Uit: In Beweging, mei 2007<br />
Tekst: Minke Muilwijk<br />
Foto’s: Wim <strong>van</strong> Oest,<br />
A&W fotografie, Groningen<br />
Geef je nu op :<br />
www.supportaward.nl<br />
Heb je reuma en wil je jouw collega’s in het zonnetje zetten?<br />
Geef ze op voor <strong>de</strong> Support Award 2007!<br />
Aanmel<strong>de</strong>n kan tot 30 september op www.supportaward.nl.<br />
De winnaar wordt bekend gemaakt op 9 november tij<strong>de</strong>ns het<br />
openingscongres <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en.
Enthousiast over<br />
dit magazine?<br />
Het projectmanagement <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en en<br />
dit magazine werd uitgevoerd door<br />
Bureau Lambregts.<br />
Zorginstellingen en organisaties<br />
zijn we <strong>van</strong> dienst met:<br />
• Ontwikkeling en on<strong>de</strong>rzoek<br />
in <strong>de</strong> verpleegkun<strong>de</strong><br />
• Projectmanagement<br />
• Fondsen- en sponsorwerving<br />
• Communicatieprojecten<br />
• Congresorganisatie<br />
Geïnteresseerd?<br />
We maken graag een afspraak met u.<br />
Bureau Lambregts<br />
Postbus 195<br />
6040 AD Roermond<br />
tel: 06 51 363 970<br />
bureau.lambregts@tiscali.nl<br />
www.burola.nl<br />
Colofon<br />
De <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en is een<br />
initiatief <strong>van</strong> lan<strong>de</strong>lijke organisaties <strong>van</strong><br />
patiënten, mantelzorgers, (para)-medici,<br />
verpleegkundigen, werkgevers, werknemers<br />
en arbeidsbemid<strong>de</strong>laars.<br />
Comité <strong>van</strong> aanbeveling<br />
Mevrouw dr. E. Borst-Eilers, voorzitter<br />
Ne<strong>de</strong>rlandse Fe<strong>de</strong>ratie <strong>van</strong> Kankerpatiënten<br />
Ria Bremer, journalist<br />
Renate Dorrestein, auteur<br />
Mr. A.J. <strong>de</strong> Geus, oud-minister <strong>van</strong> Sociale<br />
Zaken en Werkgelegenheid<br />
J.F. Hoogervorst, oud-minister <strong>van</strong><br />
Volksgezondheid Welzijn en Sport<br />
Drs. Agnes M. Jongerius, voorzitter FNV<br />
Mevrouw Y. Koster-Dreese, ZonMw<br />
Lucille Werner, tv-presentator<br />
H. Wiegel, voorzitter Zorgverzekeraars<br />
Ne<strong>de</strong>rland<br />
Mr. J.H. Wientjes, voorzitter VNO/NCW<br />
Bestuur<br />
Andrée <strong>van</strong> Es, voorzitter<br />
Arie Ouwerkerk<br />
Hanneke Hillmann<br />
Albert <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Zeij<strong>de</strong>n<br />
Prof dr. Trudi <strong>van</strong> <strong>de</strong>n Bos<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> is een uitgave <strong>van</strong><br />
Stichting <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en<br />
Postbus 23328 3001 KH Rotterdam<br />
info@<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
Dit magazine is telefonisch tegen verzendkosten<br />
te bestellen bij Korrelatie, 0900 1450<br />
Fotografie en illustraties Jan Bogaerts,<br />
Annet Maseland, Guus Pauka, Liesbeth Sluiter,<br />
Leo <strong>de</strong> Veld, Marit <strong>de</strong> Wolf, Tros<br />
Teksten Veronique Huijbregts,<br />
Annet Maseland, Maria <strong>van</strong> Rooijen,<br />
Liesbeth Sluiter, Toine <strong>van</strong> <strong>de</strong> Wert (NISB),<br />
Frank <strong>van</strong> Dijk (AMC/Coronel Instituut<br />
Redactie: Bert <strong>de</strong> Groot, Veronique Huijbregts<br />
en Johan Lambregts<br />
Eindredactie: Veronique Huijbregts<br />
Productie: Guus Pauka Grafische Projecten,<br />
Loosdrecht<br />
Vormgeving: Rob <strong>de</strong> Visser GP, Eemnes<br />
Projectmanagement: Bureau Lambregts<br />
Druk: Roto Smeets<br />
Oplage: 420.000<br />
Copyright:<br />
Stichting <strong>Week</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong>en<br />
66 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
DubbelOp<br />
Tekst en foto: Liesbeth Sluiter<br />
Het verle<strong>de</strong>n <strong>van</strong> Marcia Kroes (37,<br />
rechts op <strong>de</strong> foto), klinkt als een reis<br />
door een zwart en grimmig land. Al jong<br />
ten prooi aan gevoelens <strong>van</strong> eenzaamheid,<br />
beland<strong>de</strong> ze in een cirkel <strong>van</strong> zelfbeschadigend<br />
gedrag: eetstoornissen,<br />
drugs, snij<strong>de</strong>n in zichzelf. Toch haal<strong>de</strong> ze<br />
het vwo-diploma en ging stu<strong>de</strong>ren.<br />
‘Rechten, in Lei<strong>de</strong>n. Dé kakfaculteit <strong>van</strong><br />
Ne<strong>de</strong>rland, terwijl ik punk was. Daar<br />
werd ik pas echt eenzaam.’ Na een psychiatrische<br />
opname zat ze vier jaar thuis<br />
bij haar moe<strong>de</strong>r, las alle streekromans<br />
<strong>van</strong> haar oma en durf<strong>de</strong> niet meer naar<br />
buiten. Toen, tien jaar gele<strong>de</strong>n, kwam<br />
Marga in haar leven.<br />
Marga <strong>van</strong> Meurs (39) is teamlei<strong>de</strong>r<br />
<strong>de</strong>biteurenbeheer bij een vrachtwagenimporteur<br />
en veel nuchter<strong>de</strong>r vind je ze<br />
niet op aar<strong>de</strong>. Marcia en Marga wer<strong>de</strong>n<br />
verliefd. ‘Er komt iemand met problemen<br />
bij je wonen, en die vind je dan<br />
leuk,’ zegt Marga. ‘Ik dacht dat ik wist<br />
waaraan ik begon, maar dat was niet zo.<br />
Het lukt <strong>de</strong>nk ik omdat ik ie<strong>de</strong>re dag op<br />
mijn werk alles achter me kan laten.<br />
Gaat het thuis slecht, dan kan ik op kantoor<br />
toch lol hebben.’ Marcia: ‘Marga<br />
geeft me nooit het gevoel dat ik háár iets<br />
aandoe, ze geeft me geen schuldgevoel.<br />
Ze veroor<strong>de</strong>elt niet en laat me in mijn<br />
eigen tempo groeien. Dat is een grote<br />
gift.’<br />
Door Marga aangemoedigd, haal<strong>de</strong><br />
Marcia het diploma sociaal-juridische<br />
dienstverlening. Ze gingen samen naar<br />
een lotgenotendag <strong>van</strong> bor<strong>de</strong>rliners,<br />
waar geklaagd werd over <strong>de</strong> hulpverlening.<br />
Mensen die zichzelf beschadigen<br />
wor<strong>de</strong>n vaak negatief bena<strong>de</strong>rd en slecht<br />
geholpen: je hebt het toch zelf gedaan?<br />
Marga: ‘Ik vond dat er actie on<strong>de</strong>rnomen<br />
moest wor<strong>de</strong>n. Geen woor<strong>de</strong>n maar<br />
da<strong>de</strong>n.’ Marcia: ‘Het lotgenotencontact<br />
was een eye-opener, zoveel mensen met<br />
<strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> ervaringen. Ik werd vrijwilliger,<br />
wat uitmond<strong>de</strong> in een steungroep zelfbeschadiging.<br />
Inmid<strong>de</strong>ls is het een lan<strong>de</strong>lijke<br />
stichting, waarvoor ik door het<br />
hele land voorlichting en training geef.’<br />
Marga: ‘Vroeger klaag<strong>de</strong> je over <strong>de</strong> hulpverlening,<br />
nu vertel je <strong>de</strong> hulpverleners<br />
hoe het zou moeten.’ Marcia: ‘Marga’s<br />
rol was belangrijk. Door een duw te<br />
geven op kritieke momenten, en door<br />
praktische hulp. Bij het maken <strong>van</strong> een<br />
nieuwsbrief, bij het overwinnen <strong>van</strong><br />
mijn afkeer <strong>van</strong> computers. Als ik ergens<br />
niet heen durf<strong>de</strong> omdat ik bang was te<br />
verdwalen, zei zij: “Dan breng ik je toch<br />
even?” Als ik nu verdwaal, weet ik dat ik<br />
er toch altijd wel kom.’<br />
www.zelfbeschadiging.nl<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 67
Wmo<br />
Zinvol<br />
<strong>de</strong>batteren<br />
Meepraten, dat is belangrijk bij <strong>de</strong> Wet maatschappelijke on<strong>de</strong>rsteuning.<br />
Daarom organiseert <strong>de</strong> Taskforce Handicap en Samenleving met<br />
lokale platforms voor mensen met een handicap discussies over het<br />
plaatselijke beleid voor gehandicapten en <strong>chronisch</strong> <strong>zieken</strong>. Tij<strong>de</strong>ns het<br />
<strong>de</strong>bat in Castricum ging het er vurig aan toe.<br />
Het is warm, erg warm, op <strong>de</strong>ze vrijdagmiddag<br />
in juni. Ligt het daaraan<br />
dat <strong>de</strong> discussie over <strong>de</strong> stelling ‘Er<br />
moeten aparte rampenoefeningen<br />
komen voor mensen met een handicap’<br />
al meteen een verhit karakter<br />
heeft? Voor- en tegenstan<strong>de</strong>rs - le<strong>de</strong>n<br />
<strong>van</strong> het Platform Gehandicapten,<br />
raadsle<strong>de</strong>n, ambtenaren en <strong>de</strong> wethou<strong>de</strong>r<br />
met Wmo-zaken in <strong>de</strong> portefeuille<br />
- slaan elkaar met argumenten<br />
om <strong>de</strong> oren. ‘Een blin<strong>de</strong> kan <strong>de</strong><br />
nooduitgang niet zien, iemand die<br />
doof is hoort <strong>de</strong> sirene niet,’ meent<br />
een voorstan<strong>de</strong>r. ‘Een gehandicapte<br />
maakt <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> brand mee als ie<strong>de</strong>r<br />
an<strong>de</strong>r. En draagt ook zelf verantwoor<strong>de</strong>lijkheid<br />
voor zijn veiligheid,’ beargumenteert<br />
<strong>de</strong> tegenstan<strong>de</strong>r. ‘En<br />
moet je dan voor elke doelgroep<br />
aparte oefeningen gaan hou<strong>de</strong>n?’<br />
Af en toe valt een <strong>de</strong>elnemer uit zijn<br />
rol. Die is namelijk opgelegd: mensen<br />
wor<strong>de</strong>n ver<strong>de</strong>eld in voor- en<br />
tegenstan<strong>de</strong>rs om <strong>de</strong> discussie te<br />
bevor<strong>de</strong>ren. En om te leren met<br />
an<strong>de</strong>re ogen naar een on<strong>de</strong>rwerp te<br />
kijken. Zodat een tegenstan<strong>de</strong>r argumenten<br />
vóór moet be<strong>de</strong>nken en<br />
an<strong>de</strong>rsom. Dat levert soms hilariteit<br />
op, of een loslippige opmerking als:<br />
‘ik ben eigenlijk tegen, maar ja, ik zít<br />
bij <strong>de</strong> voorstan<strong>de</strong>rs.’<br />
Verantwoor<strong>de</strong>lijkheid<br />
Achter <strong>de</strong> voorzitterstafel luistert<br />
een jury toe. Die bestaat uit Aaltje<br />
Emmens, <strong>de</strong> burgemeester <strong>van</strong><br />
Castricum, Jan Troost, vice-voorzitter<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> Taskforce Handicap en<br />
Samenleving, en Peter Jonker,<br />
voorzitter <strong>van</strong> het lokale Platform<br />
Gehandicapten. Zij zullen die middag<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>bater aanwijzen die met <strong>de</strong><br />
meeste overtuigingskracht, creativiteit<br />
en vasthou<strong>de</strong>ndheid, het <strong>de</strong>bat<br />
richting heeft gegeven. Dat aspect<br />
weegt <strong>de</strong>ze middag zwaar<strong>de</strong>r dan <strong>de</strong><br />
uitkomsten <strong>van</strong> het <strong>de</strong>bat.<br />
Een Wmo-raad is geen ver<strong>van</strong>ging<br />
voor het<br />
lokale platform voor mensen<br />
met een handicap<br />
Na <strong>de</strong> eerste discussieron<strong>de</strong> evalueert<br />
burgemeester Emmens: ‘Het <strong>de</strong>bat is<br />
nog sterk op vastgeroeste beel<strong>de</strong>n<br />
gebaseerd. En mag diepgaan<strong>de</strong>r. We<br />
hebben in <strong>de</strong> gemeente al aandacht<br />
voor het on<strong>de</strong>rwerp beperkte zelfredzaamheid<br />
en rampenplannen. Maar<br />
mensen met beperkingen hebben<br />
zelf ook een verantwoor<strong>de</strong>lijkheid.<br />
Als je zes hoog woont, moeten hulpverleners<br />
het bijvoorbeeld wel weten<br />
als je jezelf niet via <strong>de</strong> trap kunt evacueren.’<br />
Jan Troost vertelt: ‘Ik was in<br />
het gebouw <strong>van</strong> <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> Kamer<br />
toen er brandalarm was. Ie<strong>de</strong>reen<br />
ren<strong>de</strong> weg, ik wist niet wat ik moest<br />
en ben blijven zitten. Later bleek het<br />
een bomalarm te zijn. Je hebt ten<br />
minste goe<strong>de</strong> informatie nodig over<br />
wat er aan <strong>de</strong> hand is!’<br />
Raadhuis<br />
‘Het nieuwe raadhuis moet ongeacht<br />
<strong>de</strong> kosten, volledig toegankelijk zijn.’<br />
Aldus stelling twee. ‘Natuurlijk!’ zeggen<br />
<strong>de</strong> voorstan<strong>de</strong>rs. ‘Zeker met het<br />
oog op <strong>de</strong> toekomst. De groep mensen<br />
met beperkingen groeit jaarlijks.’<br />
Ja maar, hoe ver gaan die aanpassingen?<br />
is <strong>de</strong> discussie. ‘Moeten we dan<br />
vier liften hebben? Het is toch wel<br />
genoeg als ie<strong>de</strong>reen op <strong>de</strong> begane<br />
grond terecht kan? Daar komen dan<br />
alle belangrijke gemeentelijke functies<br />
en ie<strong>de</strong>reen met een rolstoel die<br />
bij <strong>de</strong> gemeente werkt, krijgt een<br />
plaats op <strong>de</strong> begane grond. En daar<br />
komt ook <strong>de</strong> kantine.’ ‘Niks er<strong>van</strong>,<br />
mensen met handicaps moeten over-<br />
68 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
Debat<strong>de</strong>elnemer Ad Hermans<br />
in het zonnetje op het strand<br />
<strong>van</strong> Castricum.<br />
daar zie ik <strong>de</strong> raad niet mee instemmen.<br />
Dat is te duur!’<br />
De <strong>de</strong>r<strong>de</strong> en laatste stelling gaat over<br />
<strong>de</strong> noodzaak <strong>van</strong> regionale sportsubsidies.<br />
Zeker in gebie<strong>de</strong>n met veel kleinere<br />
gemeenten kan dat niet an<strong>de</strong>rs,<br />
vin<strong>de</strong>n voorstan<strong>de</strong>rs. Daar kun je niet<br />
in elke plaats aparte voorzieningen<br />
voor gehandicapten creëren.<br />
Tegenstan<strong>de</strong>rs wijzen erop dat sportverenigingen<br />
ook een sociale functie<br />
hebben, zeker voor mensen met een<br />
handicap. Die moeten dus dicht bij<br />
huis liggen. De burgemeester conclu<strong>de</strong>ert<br />
dat sportsubsidies en sportvoorzieningen<br />
in <strong>de</strong> discussie door<br />
elkaar lopen. ‘Houd u bij <strong>de</strong> feiten!’<br />
al in het gebouw terecht kunnen.<br />
Het gemeentehuis is er voor ie<strong>de</strong>re<br />
burger!’ ‘Stel je voor dat er tien mensen<br />
met een rolstoel op <strong>de</strong> twee<strong>de</strong><br />
verdieping werken. Hoe moet dat bij<br />
een evacuatie? En <strong>de</strong>nk aan <strong>de</strong> kosten!<br />
‘Het principe weegt zwaar<strong>de</strong>r<br />
dan <strong>de</strong> kosten.’<br />
‘Dit <strong>de</strong>bat maakt me scherper,’ reageert<br />
Emmens. ‘Wat is nu precies toegankelijkheid?<br />
Er zijn allerlei soorten<br />
beperkingen, het gaat niet alleen om<br />
mensen in een rolstoel. Je moet goed<br />
weten wat je doet en welke keuzes je<br />
maakt. Volledige toegankelijkheid,<br />
Belangenbehartiging<br />
Na afloop vertelt <strong>de</strong> burgemeester<br />
dat het lokale Platform<br />
Gehandicapten al <strong>van</strong>af <strong>de</strong> schetsfase<br />
mee<strong>de</strong>nkt over toegankelijkheid <strong>van</strong><br />
het nieuwe gemeentehuis. Ook op<br />
an<strong>de</strong>re terreinen zijn al <strong>de</strong> nodige<br />
adviezen gegeven, waarmee <strong>de</strong><br />
gemeente ter<strong>de</strong>ge rekening heeft<br />
gehou<strong>de</strong>n. Dat bleek haar die ochtend,<br />
toen het College <strong>van</strong> B & W een<br />
besloten gesprek had met het<br />
Platform Gehandicapten. Dankzij die<br />
bijeenkomst beseft ze dat dit platform<br />
wel vertegenwoordigers kan<br />
sturen naar <strong>de</strong> Wmo-raad, maar dat<br />
<strong>de</strong> Wmo-raad het platform niet kan<br />
ver<strong>van</strong>gen. ‘Die belangenbehartiging<br />
blijft nodig. Het platform heeft veel<br />
contacten met <strong>de</strong> achterban en kan<br />
<strong>de</strong>ze raadplegen over Wmo-plannen.’<br />
De discussiemiddag heeft een<br />
bewustmakend effect gehad, <strong>de</strong>nkt<br />
Emmens, ‘grensverleggend en grensoverstijgend,<br />
niet <strong>van</strong>uit een hokjesgeest<br />
<strong>de</strong>nken. Ik verwacht dat <strong>de</strong><br />
aanwezige partijen elkaar in <strong>de</strong> toekomst<br />
makkelijker zullen vin<strong>de</strong>n.’<br />
Winnaar Participatieprijs<br />
De Taskforce Handicap en Samenleving organiseert in het hele land discussiebijeenkomsten<br />
om meepraten en mee<strong>de</strong>nken over gemeentelijk beleid<br />
in het ka<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> Wmo te stimuleren. De lokale belangenbehartigers<br />
krijgen eerst een training ‘Overtuigend (in)spreken’ aangebo<strong>de</strong>n. Het discussieproject<br />
heeft <strong>de</strong> Participatieprijs gewonnen <strong>van</strong> het ministerie <strong>van</strong><br />
Binnenlandse Zaken.<br />
Voor meer informatie:<br />
het boekje ‘Wij doen mee! U ook?’<br />
is te bestellen via<br />
telefoon 030 - 2916710<br />
www.handicapensamenleving.nl<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 69
Patiëntenorganisaties Alfabetisch op aandoening<br />
Organisatie Telefoon Email Website<br />
A<br />
ADCA Vereniging Ne<strong>de</strong>rland 0346 56 39 13 info@ataxie.nl www.ataxie.nl<br />
Addison en Cushing Patiënten, Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging voor 0800 682 27 65 bestuur@nvacp.nl www.nvacp.nl<br />
ADHD Vereniging Impuls, Lan<strong>de</strong>lijke 030 225 50 51 info@impulsdigitaal.nl www.impulsdigitaal.nl<br />
Afasie Vereniging Ne<strong>de</strong>rland 026 351 25 12 avn@afasie.nl www.afasie.nl<br />
Afweerstoornissen, Stichting voor 0162 51 72 10 info@stichtingvoorafweerstoornssen.nl www.stichtingvoorafweerstoornissen.nl<br />
Allergiepatiënten, Vereniging <strong>van</strong> 026 351 41 60 info@allergievereniging.nl www.allergievereniging.nl<br />
Alopecia Androgenetica Patiënten Vereniging 0416 343 190 info@vaap.nl www.vaap.nl<br />
Alopecia Areata Patiëntenvereniging 026 351 41 60 info@aapv.nl www.aapv.nl<br />
Alvleeskliervereniging 033 463 32 90 info@alvleeskliervereniging.nl www.alvleeskliervereniging.nl<br />
Alzheimer Ne<strong>de</strong>rland 030 659 69 00 info@alzheimer-ne<strong>de</strong>rland.nl www.alzheimer-ne<strong>de</strong>rland.nl<br />
Angst Dwang en Fobie Stichting 0900 200 87 11 info@adfstichting.nl www.adfstichting.nl<br />
Anorexia en Boulimia Nervosa, Stichting 0900 821 24 33 info@sabn.nl www.sabn.nl<br />
Anosmievereniging anosmie@zonnet.nl www.ruikenenproeven.nl<br />
Antroposana, Patiëntenver. antroposofische gezondheidszorg 033 422 65 42 www.antroposana.nl<br />
Anusatresie, Vereniging 0313 42 25 53 info@anusatresie.nl www.anusatresie.nl<br />
Artrose en Reuma Stichting 020 330 63 00 info@reuma-stichting.nl www.reuma-stichting.nl<br />
Astma Fonds, Vereniging het Ne<strong>de</strong>rlands 033 434 12 12 info@astmafonds.nl www.astmafonds.nl<br />
Astma Patiënten Vereniging VBBA / LCP 033 461 87 58 schipper503@zonnet.nl www.astmapatientenvereniging.nl<br />
Autisme, Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging voor 030 229 98 00 info@autisme-nva.nl www.autisme.nl<br />
B<br />
Bechterew 0900 203 03 00 info@reumabond.nl www.reumabond.nl<br />
Beckwith-Wie<strong>de</strong>mann, Belangenvereniging Syndroom 0318-625110 bwsnl@planet.nl www.go.to./bwsnl<br />
Beenmergtransplantaties, Contactgroep 020 617 29 03 info@bmt.nfkpv.nl www.kankerpatient.nl/bmt<br />
Bekkenbo<strong>de</strong>m Patiënten, Stichting 0900 111 19 99 info@bekkenbo<strong>de</strong>m.net www.bekkenbo<strong>de</strong>m.net<br />
Bekkenproblemen, Stichting voor 0900 202 25 16 info@janmens.nl www.bekkenproblemen.nl<br />
Blin<strong>de</strong>n en Slechtzien<strong>de</strong>n, Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging <strong>van</strong> 030 293 11 41 bureau@nvbs.nl www.nvbs.nl<br />
Bloedlink, Stichting 023 567 99 33 info@bloedlink.nl www.bloedlink.nl<br />
Bor<strong>de</strong>rline, Stichting 030 276 70 72 stichting@stichtingbor<strong>de</strong>rline.nl www.stichtingbor<strong>de</strong>rline.nl<br />
Borstkankervereniging Ne<strong>de</strong>rland 030 291 72 22 info@borstkankervereniging.nl www.borstkanker.nl<br />
Brandwon<strong>de</strong>n Stichting, Ne<strong>de</strong>rlandse 025 127 55 32 info@brandwon<strong>de</strong>n.nl www.brandwon<strong>de</strong>n.nl<br />
Brandwon<strong>de</strong>n, Vereniging voor Mensen met 0628 924 494 info@brandwon<strong>de</strong>nvereniging.nl www.brandwon<strong>de</strong>nvereniging.nl<br />
C<br />
Caleidoscoop 023 527 16 34 caleidoscoop@caleidoscoop.nl www.caleidoscoop.nl<br />
Candidiasis Stichting Ne<strong>de</strong>rland 0181 41 15 65 www.candidiasis-stichting.nl<br />
Cerebraal, Vereniging 030 296 44 69 help<strong>de</strong>sk@cerebraal.nl www.cerebraal.nl<br />
Coeliakie Vereniging, Ne<strong>de</strong>rlandse 033 247 10 40 info@glutenvrij.nl www.glutenvrij.nl<br />
Contactgroep GIST/Life Raft Group 06 29 32 32 13 info@contactgroepgist.nl www.contactgroepgist.nl<br />
Contrastmid<strong>de</strong>len, Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging Slachtoffers 058 267 21 89 www.nvsmc.nl<br />
Couveusekin<strong>de</strong>ren, Vereniging <strong>van</strong> Ou<strong>de</strong>rs <strong>van</strong> 070 386 25 35 info@couveuseou<strong>de</strong>rs.nl www.couveuseou<strong>de</strong>rs.nl<br />
CPLD Vereniging Ons Licht 06 526 80 869 petergerrist@chello.nl www.cpld-vereniging-ons-licht.nl<br />
Crohn en Colitis Ulcerosa Vereniging Ne<strong>de</strong>rland 0346 26 10 01 info@crohn-colitis.nl www.crohn-colitis.nl<br />
CVA Vereniging Samen Ver<strong>de</strong>r, De Ne<strong>de</strong>rlandse 030 659 46 50 info.samenver<strong>de</strong>r@shhv.nl www.cva-samenver<strong>de</strong>r.nl<br />
Cystic Fybrosis Stichting, Ne<strong>de</strong>rlandse 035 647 92 57 info@ncfs.nl www.ncfs.nl<br />
D<br />
Darmkanker (Erfelijke), Vereniging HNPCC 0800 022 66 22 info@hnpcc.nfkpv.nl www.kankerpatient.nl/hnpcc<br />
Debra Ne<strong>de</strong>rland, Vereniging voor Epi<strong>de</strong>rmolysis Bullosa 035 6018977 info@<strong>de</strong>bra.nl www.<strong>de</strong>bra.nl<br />
DES Centrum, Stichting 030 251 83 39 <strong>de</strong>s@<strong>de</strong>scentrum.nl www.<strong>de</strong>scentrum.nl<br />
Diabetesvereniging Ne<strong>de</strong>rland 033 463 05 66 info@dvn.nl www.dvn.nl<br />
Dove Kin<strong>de</strong>ren, Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong> Fe<strong>de</strong>ratie <strong>van</strong> Ou<strong>de</strong>rs <strong>van</strong> 030 290 03 60 fodok@wxs.nl www.fodok.nl<br />
Dovenschap 030 297 08 00 info@dovenschap.nl www.dovenschap.nl<br />
Downsyndroom, Stichting 0522 28 13 37 info@downsyndroom.nl www.downsyndroom.nl<br />
Druggebruikers MDHG, Belangenvereniging 020 624 47 75 info@mdhg.nl www.mdhg.nl<br />
Druggebruikers, Lan<strong>de</strong>lijke Stichting Ou<strong>de</strong>rs en Verwanten <strong>van</strong> 0900 515 22 44 info@lsovd.nl www.lsovd.nl<br />
Duchenne Parent Project, Stichting 020 627 50 62 dpp@euronet.nl www.duchenne.nl<br />
Dwarslaesie Organisatie Ne<strong>de</strong>rland 0900 202 12 29 info@dwarslaesie.nl www.dwarslaesie.nl<br />
Dyslexie, Vereniging Woortblind 0900 666 26 66 info@woortblind.nl www.woortblind.nl<br />
Dystonie Patiënten, Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging <strong>van</strong> 076 514 07 65 dystonie.vereniging@wxs.nl www.dystonie.nl<br />
70 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
Patiëntenorganisaties Alfabetisch op aandoening<br />
E<br />
Eczeem, Vereniging voor Mensen met Constitutioneel 033 247 10 44 info@vmce.nl www.vmce.nl<br />
Ehlers-Danlos Patiënten, Vereniging <strong>van</strong> 0900 463 68 33 info@ehlers-danlos.nl www.ehlers-danlos.nl<br />
Endometriose Stichting 0900 040 04 81 info@endometriose.nl www.endometriose.nl<br />
Epilepsie Vereniging Ne<strong>de</strong>rland 0318 67 27 72 info@epilepsievereniging.nl www.epilepsievereniging.nl<br />
EPP Vereniging danny<strong>de</strong>roo<strong>de</strong>@tiscali.nl www.epp.info<br />
Erbse Parese Vereniging Ne<strong>de</strong>rland 06 534 49 407 info@epvn.nl www.epvn.nl<br />
Erfelijkheidsvraagstukken, VSOP 035 603 40 40 vsop@vsop.nl www.vsop.nl<br />
ERFO-centrum 035 602 71 73 erfocentrum@erfocentrum.nl www.erfelijkheid.nl<br />
F<br />
Fabry Support & Informatie Groep Ne<strong>de</strong>rland 0625 488 090 fsign@fabry.nl www.fabry.nl<br />
Fibromyalgiepatiënten, Nationale Vereniging voor 020 589 64 80 fes@fesinfo.nl www.fesinfo.nl<br />
Frie<strong>de</strong>rich Wegener Stichting 072 509 0909 fws.info@vasculitis.nl www.vasculitis.nl<br />
G<br />
Galactosemie Vereniging Ne<strong>de</strong>rland 0499 47 75 09 secretaris@galactosemievereniging.nl www.galactosemievereniging.nl<br />
Gaucher Vereniging Ne<strong>de</strong>rland 030 637 44 17 contact@gaucher.nl www.gaucher.nl<br />
Geamputeer<strong>de</strong>n, Lan<strong>de</strong>lijke Vereniging <strong>van</strong> 030 603 97 73 secretaris@lvvg.nl www.lvvg.nl<br />
Gehandicapten Organisatie, Algemene Ne<strong>de</strong>rlandse (ANGO) 033 465 43 43 info@ango.nl www.ango.nl<br />
Gilles <strong>de</strong> la Tourette, Stichting 0900 776 65 54 info@tourette.nl www.tourette.nl<br />
Glaucoom Patiënten, Ne<strong>de</strong>rlands Vereniging <strong>van</strong> 030-294 5444 info@glaucoomvereniging.nl www.glaucoomvereniging.nl<br />
Graves Patiënten, Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging <strong>van</strong> 0900 202 00 73 secretariaat@graves-patienten.nl www.graves-patienten.nl<br />
H<br />
Hartafwijkingen, Patiëntenvereniging Aangeboren 030 659 46 56 info.pah@shhv.nl www.aangeborenhartafwijking.nl<br />
Hartezorg, vereniging <strong>van</strong> hartpatiënten 030 659 46 54 info.hartezorg@shhv.nl www.hartezorg.nl<br />
Hart in Beweging, Stichting 030 659 46 52 info.hib@shhv.nl www.hartinbeweging.nl<br />
HELPP Syndroom, Stichting 0529 42 70 00 info@stghellpsyndroom.nl www.stghellpsyndroom.nl<br />
Hemochromatose Vereniging Ne<strong>de</strong>rland 0162 43 36 81 info@hemochromatose.nl www.hemochromatose.nl<br />
Hemofilie-Patiënten, Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging <strong>van</strong> 020 659 90 21 nvhp@nvhp.nl www.nvhp.nl<br />
Hereditair Angio-oe<strong>de</strong>em en Quincke´s oe<strong>de</strong>em, Vereniging 0645 962 105 hae-qe@opinternet.nl www.hae-qe.opinternet.nl<br />
Hernia Diafragmatica, Stichting 0174 24 40 11 reacties@chd.vuurwerk.nl www.chd.vuurwerk.nl<br />
Herpes & Informatie Support Organisatie, Stichting<br />
www.hiso.nl<br />
Heupafwijkingen, Vereniging Aangeboren 0900 438 73 97 info@heupafwijkingen.nl www.heupafwijkingen.nl<br />
Hidra<strong>de</strong>nitis Patiëntenvereniging 043 362 86 24 info@hidra<strong>de</strong>nitis.nl www.hidra<strong>de</strong>nitis.nl<br />
Hirschsprung, Vereniging <strong>Ziek</strong>te <strong>van</strong> 078 6918687 hirschsprung@zonnet.nl www.hirschsprung.nl<br />
HIV Vereniging Ne<strong>de</strong>rland 020 616 01 60 info@hivnet.org www.hivnet.org<br />
HME/MO Lotgenoten Contactgroep 0516 45 17 60 hme@patientenbelangen.nl www.hme-mo.nl<br />
Hoofd, Hart en Vaten, Stichting 030 659 46 57 info@shhv.nl www.shhv.nl<br />
Hoofdpijnpatiënten, Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging <strong>van</strong> 0900 202 05 90 info@hoofdpijnpatienten.nl www.hoofdpijnpatienten.nl<br />
HPU Patiëntenvereniging 020 617 09 06 www.hpupatientenvereniging.nl<br />
Huidfe<strong>de</strong>ratie 026 443 53 00 secr.huidfe<strong>de</strong>ratie@huidfe<strong>de</strong>ratie.nl www.huidfe<strong>de</strong>ratie.nl<br />
Huntington, Vereniging <strong>van</strong> 070 314 88 88 info@huntington.nl www.huntington.nl<br />
Hyperventilatie Stichting, Ne<strong>de</strong>rlandse 020 662 88 76 nhs.hyperventilatie@wxs.nl www.hyperventilatie.org<br />
Hypofyse Stichting, Ne<strong>de</strong>rlandse 0900 497 63 97 info@hypofyse.nl www.hypofyse.nl<br />
I/J<br />
Interstitiële Cystitis Patiëntenvereniging 030 296 29 65 info@icpatienten.nl www.icpatienten.nl<br />
Jongeren en Kanker, Stichting 030 291 60 95 info@jongerenenkanker.nl www.jongerenenkanker.nl<br />
Jopla, Platform <strong>van</strong> Jongeren met een Handicap 030 297 00 33 info@jopla.nl www.jopla.nl<br />
K<br />
Kahler en Wal<strong>de</strong>nström Patiënten, Contactgroep (CKP) 079 361 81 58 secretaris@kahler.nl www.kahler.nl<br />
Kanker aan het spijsverteringsstelsel, DOORGANG,<br />
Patiëntenorganisatie voor mensen met een vorm <strong>van</strong> 0800 022 66 22 doorgang@nfkpv.nl www.kankerpatient.nl/doorgang<br />
Kanker, Vereniging Ou<strong>de</strong>rs Kin<strong>de</strong>ren en 030 242 29 44 bureau@vokk.nl www.vokk.nl<br />
Kind en <strong>Ziek</strong>enhuis, Lan<strong>de</strong>lijke Vereniging 078 614 63 61 info@kin<strong>de</strong>n<strong>zieken</strong>huis.nl www.kin<strong>de</strong>n<strong>zieken</strong>huis.nl<br />
Vereniging Nee-eten!, Ou<strong>de</strong>rs <strong>van</strong> 026 389 02 82 info@nee-eten.nl www.nee-eten.nl<br />
Klankbord, Stichting 030 291 60 91 www.stichtingklankbord.nl<br />
Kleine Mensen, Belangenvereniging Van 076 593 33 07 www.bvkm.nl<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 71
Patiëntenorganisaties Alfabetisch op aandoening<br />
Klinefelter Vereniging, Ne<strong>de</strong>rlandse 033 422 65 40 nkv@klinefelter.nl www.klinefelter.nl<br />
Klippel Trenaunay Ne<strong>de</strong>rland, Stichting 040 811 00 28 info@sktn.nl www.sktn.nl<br />
L<br />
Labyrint-In Perspectief, Stichting 0900 254 66 74 secretariaat@labyrint-in-perspectief.nl www.labyrint-in-perspectief.nl<br />
Lange Mensen, Klub info@klublangemensen.nl www.klublangemensen.nl<br />
Langerhans Cell Histiocytose, Stichting 0181 40 08 91 info@histio.nl www.histio.nl<br />
LE-Patiënten, Nationale Vereniging 030 656 96 30 info@nvle.org www.nvle.org<br />
Leukemie, Stichting Contactgroep 030 291 60 90 info@leukemie.nfkpv.nl www.kankerpatient.nl/leukemie<br />
Leverpatiënten Vereniging, Ne<strong>de</strong>rlandse 033 422 09 81 info@leverpatientenvereniging.nl www.leverpatientenvereniging.nl<br />
Lohuizen Syndroom, Vereniging Mensen met het secretariat@cmtc.nl www.cmtc.nl<br />
Longfibrose Patiënten Ne<strong>de</strong>rland, Belangenvereniging 043 361 92 66 longfibrosevereniging@home.nl www.longfibrose.nl<br />
Longkanker, Contactgroep longkankerpatiënten, St. 0800 022 66 22 info@longkanker.nfkpv.nl www.kankerpatient.nl/longkanker<br />
Lupus Patiënten Groep (SLE) 079 331 72 85 info@lupuspatientengroep.nl www.lupuspatientengroep.nl<br />
Lymepatiënten, Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging voor 0900 210 00 22 le<strong>de</strong>nadministratie@lymevereniging.nl www.lymevereniging.nl<br />
LymfklierkankerVereniging Ne<strong>de</strong>rland 033 453 25 81 info@lymfklierkanker.nl www.lymfklierkanker.nl<br />
M<br />
M.E.N, Belangengroep 030 634 36 56 info@belangengroepmen.nl www.belangengroepmen.nl<br />
Macula<strong>de</strong>generatie Vereniging Ne<strong>de</strong>rland 030 298 07 07 mdvereniging@viziris.nl www.mdvereniging.nl<br />
Manisch Depressieven en Betrokkenen, Vereniging voor 0900 512 34 56 vmdb@nsmd.nl www.vmdb.nl<br />
Marfan Ne<strong>de</strong>rland, Contactgroep 030 659 46 55 info.marfan@shhv.nl www.contactgroepmarfan.nl<br />
Mayer-Rokitansky-Küster Vrouwen, Stichting 071 526 80 32 www.erfelijkheid.nl/mrk/in<strong>de</strong>x.html<br />
ME/CVS Stichting Ne<strong>de</strong>rland 035 621 12 90 www.me-cvs-stichting.nl<br />
Melanoom, Stichting 078 615 83 97 secretariaat@melanoom.nfkpv.nl www.kankerpatient.nl/melanoom<br />
Menierepatiënten, Ne<strong>de</strong>rlandse Stichting voor 036 536 05 90<br />
Meningitis Stichting, Ne<strong>de</strong>rlandse 035 588 00 72 info@meningitis-stichting.nl www.meningitis-stichting.nl<br />
Min<strong>de</strong>r Vali<strong>de</strong>n, Algemene Lan<strong>de</strong>lijke Fe<strong>de</strong>ratie 0599 67 15 40<br />
Motorisch Gehandicapten en hun Ou<strong>de</strong>rs, BOSK 030 245 90 90 info@bosk.nl www.bosk.nl<br />
Multiple Sclerose Vereniging Ne<strong>de</strong>rland 070 374 77 77 info@msvn.nl www.msvereniging.nl<br />
N<br />
Najjar Najjar Fonds, Het 035 691 83 04 secretariaat@najjar.nl www.najjar.nl<br />
Narcolepsie, Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging voor 0900 686 46 30 www.narcolepsie.nl<br />
Neurofibromatose Vereniging Ne<strong>de</strong>rland 0180 627268 info@neurofibromatose.nl www.neurofibromatose.nl<br />
Neurostimulatie, Patiëntenvereniging voor 013 509 24 76 pvvn<strong>van</strong>beek@hetnet.nl www.pvvn.nl<br />
Nierpatiëntenvereniging Vereniging Ne<strong>de</strong>rland 035 691 21 28 pd@nvn.nl www.nvn.nl<br />
O<br />
Obesitas Vereniging, Ne<strong>de</strong>rlandse 033 422 40 31 info@obesitasvereniging.nl www.obesitasvereniging.nl<br />
Olijf, Stichting 033 463 32 99 olijf@olijf.nl www.olijf.nl<br />
Orale antistollingspatiënten Ne<strong>de</strong>rland,<br />
Stichting Zelfmanagement (STIZAN) 0900 250 5 250 info@stizan.nl www.stizan.nl<br />
Organo-Psychosyndroom, Vereniging 0519 58 97 85 vereniging.ops@chello.nl www.verenigingops.nl<br />
Osteogenesis Imperfecta, Vereniging 023 535 99 46 oivereniging@oivereniging.nl www.oivereniging.nl<br />
Osteoporose Stichting 073 521 94 45 info@osteoporosestichting.nl www.osteoporosestichting.nl<br />
P<br />
Paget, Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging Paget-patiënten 0412 45 57 10 info@paget.nl www.paget.nl<br />
Pandora 020 685 11 71 info@stichtingpandora.nl www.stichtingpandora.nl<br />
Parkinson Patiënten Vereniging 030 656 13 69 info@parkinson-vereniging.nl www.parkinson-vereniging.nl<br />
Perthes, Stichting <strong>Ziek</strong>te <strong>van</strong> secretariaat@perthes.nl www.perthes.nl<br />
Phenylketonurie Vereniging, Ne<strong>de</strong>rlandse 0622 509 503 info@pkuvereniging.nl www.pkuvereniging.nl<br />
Pijn-Hoop, Stichting 072 511 96 85 www.pijn-hoop.nl<br />
Plotsdoven, Stichting 030 695 87 19 info@stichtingplotsdoven.nl www.stichtingplotsdoven.nl<br />
Posttraumatische Dystrofie Patiënten, Vereniging <strong>van</strong> 013 455 49 51 www.pdver.atcomputing.nl<br />
Prikkelbare Darm Syndroom Belangenvereniging 033 476 62 47 info@pdsb.nl www.pdsb.nl<br />
Primaire Cyliaire Dyskinesie Belangengroep, Stichting 074 266 43 93 info@p-c-d.org www.p-c-d.org<br />
Prostaatkanker, Stichting contactgroep 0800 999 22 22 secretariaat@scp.nfkpv.nl www.kankerpatient.nl/prostaatkanker<br />
Psoriasis Fe<strong>de</strong>ratie Ne<strong>de</strong>rland 0321 381 028 info@psoriasis-fn.nl www.psoriasis-fn.nl<br />
Psychose, Vereniging Ypsilon 088 000 21 20 ypsilon@ypsilon.org www.ypsilon.org<br />
Psychotische en Schizofrene Mensen, Anoiksis Vereniging <strong>van</strong> 030 254 61 13 anoiksis@anoiksis.nl www.anoiksis.nl<br />
72 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
Patiëntenorganisaties Alfabetisch op aandoening<br />
R<br />
Restless Legs, Stichting 0900-7574636 joke.jaarsma@stichting-restless-legs.org www.stichting-restless-legs.org<br />
Retina Ne<strong>de</strong>rland 030 298 06 97 secretariaat@retinane<strong>de</strong>rland.org www.retinane<strong>de</strong>rland.org<br />
Reumapatiëntenbond 0900 203 0300 info@reumabond.nl www.reumabond.nl<br />
RSI-Patiëntenvereniging 033 247 10 43 postbus@rsi-vereniging.nl www.rsi-vereniging.nl<br />
Rubinstein-Taybi Syndroom, Stichting 0572 357 588 www.rtsyndroom.nl<br />
Rugpatiënten, <strong>de</strong> Wervelkolom, Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging <strong>van</strong> 0900 784 46 36 info@nvvr.nl www.ruginfo.nl<br />
S<br />
Sarcoidose Belangenvereniging Ne<strong>de</strong>rland 020 444 32 04 sarcoidose.info@VUmc.nl www.sarcoidose.nl<br />
Sche<strong>de</strong>l en Aangezichtsafwijkingen, Vereniging voor 0900 525 35 45 info@laposa.nl www.laposa.nl<br />
Schildklierstichting Ne<strong>de</strong>rland 0900 899 88 66 info@schildklier.nl www.schildklier.nl<br />
Sikkelcel Anemie/Thalossemie, Oscar Ne<strong>de</strong>rland 020 679 78 87 info@sikkelcel.nl www.oscarne<strong>de</strong>rland.nl<br />
Sjögrenpatiënten, Nationale Vereniging 0900 202 00 30 info@nvsp.nl www.nvsp.nl<br />
Slaap Apneu Patiënten, Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging 0900 202 06 75 info@nvsap.nl www.apneuvereniging.nl<br />
Slechthoren<strong>de</strong> Jongeren, Organisatie <strong>van</strong> 030 232 86 82 info@shjo.nl www.shjo.nl<br />
Slechthoren<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren en/of Spraak-taalmoeilijkhe<strong>de</strong>n 030 234 06 63 foss@hetnet.nl www.nvvs.nl<br />
Slechthoren<strong>de</strong>n, Ne<strong>de</strong>rlandse Vereniging voor 030 261 76 16 info@nvvs.nl www.nvvs.nl<br />
Slokdarmafsluiting, Vereniging Ou<strong>de</strong>ren en Kin<strong>de</strong>ren met een 030 604 40 47 www.voks.nl<br />
Spierziekten Ne<strong>de</strong>rland, Vereniging 0900 548 04 80 vsn@vsn.nl www.vsn.nl<br />
Stembandlozen, Patiëntenvereniging voor 030 232 14 83 nsvg@planet.nl www.kankerpatient.nl/nsvg<br />
Stickler Syndroom Contactgroep Ne<strong>de</strong>rland 020 692 30 11<br />
Stofwisselingsziekten, Volwassenen, Kin<strong>de</strong>ren en 038 420 17 64 info@stofwisselingsziekten.nl www.stofwisselingsziekten.nl<br />
Stomavereniging, Ne<strong>de</strong>rlandse 0346 26 22 86 info@stomavereniging.nl www.stomavereniging.nl<br />
Stottervereniging Demosthenes, Ne<strong>de</strong>rlandse 030 233 33 36 secretaris@<strong>de</strong>mosthenes.nl www.<strong>de</strong>mosthenes.nl<br />
Streptokokkenpatiënten, Stichting Ou<strong>de</strong>rs <strong>van</strong> 0344 61 91 63 hulp@ogbs.nl www.ogbs.nl<br />
Sturge Weber Vereniging, Ne<strong>de</strong>rlandse 046 437 58 36 sturgewebernl@hotmail.com www.nswv.nl<br />
T<br />
Thuisvoeding, Vereniging voor Patiënten met Parenterale 088 84 84 787 vppt@solcon.nl www.solcon.nl/vppt<br />
Toxische Encephalopathie, Patiënten Vereniging <strong>van</strong> 0320 28 07 77<br />
Transplant Games Ne<strong>de</strong>rland, Stichting World 0625 28 07 66 info@wtgn.nl www.wtgn.nl<br />
Transplantatie Nu!, Stichting 035 691 26 68 arisjan<strong>van</strong>ek@st-transplantatienu.nl www.transplantatienu.nl<br />
Tubereuze Sclerosis Ne<strong>de</strong>rland, Stichting 030 707 05 54 info@stsn.nl www.stsn.nl<br />
Turner Contact, Vereniging 040 244 1015 info@turnercontact.nl www.turnercontact.nl<br />
V<br />
Vaatpatiënten, Vereniging <strong>van</strong> 030 659 46 51 info.vvvp@shhv.nl www.vaatpatient.nl<br />
Veteranenziekte, Stichting 0575 52 82 87 secretariaat@legionellaziekte.nl www.legionellaziekte.nl<br />
Vitiligopatiënten, Lan<strong>de</strong>lijke Vereniging<br />
www.lvvp.nl<br />
Von Hippel-Lindau Belangenvereniging 0182 51 50 58 info@vonhippellindau.nl www.vonhippellindau.nl<br />
Vruchtbaarheidsproblematiek, Freya, Patiëntenvereniging voor 024 645 10 88 secretariaat@freya.nl www.freya.nl<br />
W<br />
Weerklank, Stichting 055 323 27 69 secretariaat@stemmenhoren.nl www.stemmenhoren.nl<br />
Whiplash Stichting Ne<strong>de</strong>rland 030 656 50 00 info@whiplashstichting.nl www.whiplashstichting.nl<br />
Winter<strong>de</strong>pressiepatiënten, Informatiepunt voor 0900 04410 59 ge.holtkamp@planet.nl www.lightsystems.nl/IvWN.html<br />
XYZ<br />
XYY, Vereniging info@xyy.nl www.xyy.nl<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 73
Steun per telefoon en internet<br />
Met Korrelatie kunt u bellen, mailen én chatten<br />
‘Ik heb net gehoord dat ik hepatitis<br />
heb en ben daar erg <strong>van</strong> geschrokken.<br />
Wat betekent dat nu voor mijn<br />
ver<strong>de</strong>re leven?’ ‘Ik heb een dwarslaesie<br />
en voel me vaak eenzaam. Hoe<br />
kan ik dat veran<strong>de</strong>ren?’ ‘Na <strong>de</strong> herkeuring<br />
voor <strong>de</strong> WIA ben ik mijn<br />
WAO-uitkering kwijtgeraakt, wat zijn<br />
mijn rechten?’ ‘Waar kan ik een<br />
financiële vergoeding krijgen voor <strong>de</strong><br />
kosten voor hulpmid<strong>de</strong>len, woningaanpassingen<br />
en verzorging aan<br />
huis?’ ‘Ik zoek een studie die ik kan<br />
doen met mijn lichamelijke beperking.<br />
Weet u of dat mogelijk is?’<br />
Mensen met een <strong>chronisch</strong>e ziekte of<br />
handicap bellen en mailen regelmatig<br />
met Korrelatie over vragen die ze<br />
in hun leven tegenkomen, vertelt<br />
directeur Leida <strong>van</strong> <strong>de</strong>n Berg.<br />
Zij kunnen er ook over chatten. De<br />
hulpverleners gaan dieper in op <strong>de</strong><br />
problemen, steunen <strong>de</strong> beller, mailer<br />
of chatter bij het vin<strong>de</strong>n <strong>van</strong> oplossingen<br />
en geven informatie en advies,<br />
bijvoorbeeld over wet- en regelgeving<br />
of voorzieningen. Zonodig verwijzen<br />
ze naar specifieke instanties waar <strong>de</strong><br />
beller of mailer terecht kan voor <strong>de</strong><br />
oplossing <strong>van</strong> het probleem.<br />
Korrelatie is elke werkdag <strong>van</strong><br />
09.00 tot 18.00 uur te bereiken op<br />
0900-1450 (30 ct per minuut). U kunt<br />
ook mailen naar vraag@korrelatie.nl.<br />
Chatten met een hulpverlener kan<br />
via www.korrelatie.nl.<br />
U kunt bij Korrelatie ook het magazine<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> opvragen.<br />
Voor financiële on<strong>de</strong>rsteuning <strong>van</strong> projecten in <strong>de</strong> gezondheidszorg<br />
Stichting Nuts Ohra steunt projecten ‘die er toe doen’, die lei<strong>de</strong>n tot betere zorg en tevens een sociaal<br />
karakter hebben. Dit kunnen kleinschalige vrijwilligersprojecten zijn maar ook grotere initiatieven. De voorkeur<br />
gaat uit naar projecten die gericht zijn op innovatie of op preventie en die een vliegwieleffect hebben.<br />
Enkele voorbeel<strong>de</strong>n <strong>van</strong> gesubsidieer<strong>de</strong> projecten:<br />
• Verbetering <strong>van</strong> zorg voor zwangere vrouwen met hepatitis B<br />
• Vakantieaccommodatie voor (meervoudig) gehandicapten en hun familie<br />
• Inloophuis voor kankerpatiënten en hun naasten<br />
• Voorlichtings- animatiefilm voor kin<strong>de</strong>ren met astma<br />
• Project ter preventie en/of vermin<strong>de</strong>ring <strong>van</strong> <strong>de</strong>pressie bij ou<strong>de</strong>ren in een verzorgingshuis<br />
• Programma ter verbetering <strong>van</strong> <strong>de</strong> communicatie <strong>van</strong> meervoudig gehandicapte kin<strong>de</strong>ren<br />
• Chemotherapie thuis<br />
• Zelfhulpboekje voor mensen met een gezichtsafwijking<br />
Dien nu uw aanvraag in!<br />
De huidige aanvraagperio<strong>de</strong> loopt tot en met 30 november 2007<br />
Kijk voor meer informatie op onze site: www.stichtingnutsohra.nl<br />
Stichting Nuts Ohra<br />
Postbus 229<br />
1000 AE AMSTERDAM<br />
www.stichtingnutsohra.nl<br />
74 <strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007
Infolijnen<br />
ZIEKTESPECIFIEK<br />
Aids Soa Infolijn 0900 204 2040<br />
Alzheimertelefoon 030 656 7511<br />
CARA-lijn 0900 2272596<br />
Diabetes Informatielijn 033 463 0566<br />
Epilepsie Infolijn 0900 821 2411<br />
Hart en vaatziekten Informatielijn 0900 3000 300<br />
Huidinfolijn 026 351 4160<br />
Kankerbestrijding hulp en Infolijn 0800 022 6622<br />
Maag Lever Darm Infolijn 0900 202 5625<br />
Manisch Depressieven lotgenoten 0900 512 3456<br />
Nierziekten Informatielijn 0800 388 0000<br />
Psychiatrie Informatie & Advieslijn 0900 726 3672<br />
Psychische Informatielijn 0900 9039 039<br />
Reuma Informatiecentrum 0900 203 0300<br />
Spierziekten Informatielijn 0900 548 0480<br />
ALGEMEEN<br />
Korrelatie<br />
Eerste hulp bij al uw vragen, met<br />
informatie over ruim 25.000<br />
organisaties (30 ct p/m) 0900 1450<br />
Breed Platform Verzeker<strong>de</strong>n<br />
en Werk Help<strong>de</strong>sk<br />
Voor vragen over werk en sociale<br />
zekerheid in verband met<br />
gezondheid 0900 4800 300<br />
Donorregister 0900 821 2166<br />
Expertisecentrum Handicap en Studie<br />
Informatie en advies over stu<strong>de</strong>ren<br />
met een <strong>chronisch</strong>e ziekte 030 275 3300<br />
Mantelzorglijn<br />
Voor vragen over mantelzorg 0900 20 20 496<br />
Websites<br />
ALGEMEEN<br />
www.<strong>chronisch</strong>ziek.nl<br />
www.ango.nl<br />
www.leefwijzer.nl<br />
www.korrelatie.nl<br />
PATIENTENORGANISATIES<br />
www.npcf.nl<br />
www.cg-raad.nl<br />
www.zorgbelang-ne<strong>de</strong>rland.nl<br />
www.loc.nl<br />
Cliëntenra<strong>de</strong>n verpleeghuizen<br />
en thuiszorg<br />
www.lpr.nl<br />
Patiëntenra<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> GGZ<br />
WERK, INKOMEN EN VERZEKERING<br />
www.arbonieuwestijl.nl<br />
www.ehbw.nl<br />
over werk, ziekte en arbeidsintegratie<br />
www.bpv.nl<br />
gezondheid, werk en verzekeringen<br />
www.werk.nl<br />
Centra voor Werk en Inkomen<br />
www.socialezekerheid.nl<br />
www.waobank.nl<br />
WAO’ers die een baan zoeken<br />
www.waocafe.nl<br />
informatie over <strong>de</strong> WAO<br />
www.handicap-studie.nl<br />
www.beroepsziekten.nl<br />
www.werkennaarvermogen.nl<br />
over <strong>de</strong> WIA<br />
www.aanhetwerkmet<strong>de</strong>wsw.nl<br />
www.gekniptvoor<strong>de</strong>juistebaan.nl<br />
www.<strong>van</strong>wajongnaarwerk.nl<br />
www.aanstellingskeuringen.nl<br />
bij klachten<br />
ZORG<br />
www.apotheek.nl<br />
www.dokterdokter.nl<br />
voor gezondheidsvragen<br />
www.health.nl<br />
www.netdokter.nl<br />
site voor jongeren<br />
www.donorvoorlichting.nl<br />
over orgaandonatie<br />
www.kiesbeter.nl<br />
alles over uw zorginstellingen<br />
www.kboh.nl<br />
over hulpmid<strong>de</strong>len<br />
www.mezzo.nl<br />
over mantelzorg<br />
BEWEGEN MET EEN BEPERKING<br />
www.gezondbewegen.nl<br />
www.sportiefbewegen.nl<br />
www.nebasnsg.nl<br />
www.nisb.nl<br />
www.heelne<strong>de</strong>rlanddanst.nl<br />
<strong>Chronisch</strong> <strong>Ziek</strong> 2007 75
Change language