de arterio-veneuze fistel - UZ Brussel: Patientinfo

complicaties
• Na elke dialyse blijft de plaats waar de fistel werd aangeprikt enige tijd gevoelig voor
een mogelijke nabloeding. Daarom worden de gaatjes na het uittrekken van de naalden
onmiddellijk dichtgedrukt en met een windel verbonden. Als er zich na het verlaten van
het ziekenhuis nog een bloeding voordoet moet de patiënt zelf de gaatjes opnieuw
5 minuten dichtdrukken, bij voorkeur met een steriel gaasje en tijdelijk een licht steriel
drukverband aanleggen.
Als er dan nog een gaatje open blijft neemt de patiënt voor verdere instructies contact op
met de dialyseafdeling.
• Er kunnen zich ter hoogte van de fistel ook onderhuidse bloeduitstortingen voordoen:
- tijdens of onmiddellijk na het aanleggen van de fistel
- door moeilijkheden bij het aanprikken van de fistel
- door een slag of stoot op de arm
- als gevolg van het afdrukken van de prikgaatjes
- als neveneffect van het gebruik van bloedverdunnende geneesmiddelen
Een groter wordende bloeduitstorting, pijnklachten en toenemende zwelling moeten voor
de patiënt een signaal zijn om met de dialyseafdeling contact op te nemen.
besluit: draag in alle omstandigheden zorg voor uw fistel!
Hebt u nog vragen na het lezen van deze informatie?
Neem gerust contact op met de Dialyseafdeling (tel. 02 477 62 21)
of met de afdeling Nefrologie (tel. 02 477 77 32).
Deze folder is indicatief en geeft enkel informatie van algemene aard.
Niet alle mogelijke technieken, toepassingen, risico’s zijn er in opgenomen.
Volledige informatie, aangepast aan de situatie van elke patiënt afzonderlijk,
wordt door de arts verstrekt. Volledige of gedeeltelijke overname van de tekst is
uitsluitend toegestaan na voorafgaande toestemming van de verantwoordelijke uitgever.
INFORMATIE voor de patiënt
de arterio-veneuze fistel
als toegangspoort tot de bloedbaan
Universitair Ziekenhuis Brussel
Laarbeeklaan 101
1090 Brussel
tel: 02 477 41 11 - www.uzbrussel.be - info@uzbrussel.be
Uitgave: juni 2010
Verantwoordelijke uitgever: Prof. Dr. C. Tielemans
VE 32 Nefrologie
02 477 77 32

De arterio-veneuze fistel als toegangspoort tot de bloedbaan
Hemodialyse is een behandeling die de nierfunctie van het lichaam overneemt op het moment
dat de eigen nieren onvoldoende of niet meer werken. Een dialysetoestel pompt het bloed
uit het lichaam, haalt er de afvalstoffen uit en stuurt het gezuiverde bloed terug naar het
lichaam.
Om het bloed gelijktijdig uit en terug naar het lichaam te pompen is een goede toegang tot
de bloedbaan essentieel; de arts kan hiervoor:
• een arterio-veneuze fistel aanleggen of
• een dialysekatheter plaatsten.
De arterio-veneuze fistel of AV-fistel wordt in deze folder verder besproken.
omschrijving
Een arterio-veneuze fistel is een onderhuids aangelegde verbinding tussen een slagader (arterie)
en een ader (vene). Door deze verbinding ontstaat een grotere bloedstroom waardoor het
bloedvat gaat opzwellen en een goede toegang naar de bloedbaan gevormd wordt.
Er bestaan 2 soorten AV fistels:
From
dialysis
machine
To
dialysis
machine
De Ciminofistel
wordt gemaakt
met de eigen
bloedvaten.
Looped graft
Artery
De Gore-Tex prothese of graft Vein
bestaat uit kunststof en biedt een
alternatief indien de eigen bloedvaten niet
geschikt zijn om een Ciminofistel aan te leggen.
plaatsing van de fistel
AV fistels worden aangelegd bij patiënten die een langere tijd gedialyseerd worden.
Tenzij de fistel al op voorhand werd aangelegd, gebeuren de eerste behandelingen via
een dialysekatheter, tot het moment dat de fistel geplaatst en gebruikt kan worden. De
ingreep wordt uitgevoerd in de operatiezaal, meestal onder algemene anesthesie. Om de
mogelijke hinder van de fistel na genezing te beperken wordt hij bij voorkeur aangelegd ter
hoogte van de pols of de elleboog van de arm die de patiënt het minst gebruikt (links voor
rechtshandigen en omgekeerd).
De ingreep duurt ongeveer een uur maar de patiënt moet tot de volgende dag in het ziekenhuis
blijven (tenzij dit vooraf anders met de arts werd afgesproken). De arm is de eerste dagen na
de operatie vaak wat gezwollen en gevoelig en er kan een blauwe verkleuring optreden die
doorgaans spontaan verdwijnt na 1 tot 4 weken. Na 4 tot 6 weken is de fistel gevormd. Vanaf
dat moment kan de verpleegkundige de fistel via de huid aanprikken om het dialysetoestel aan
te koppelen. Indien gewenst kan de huid voordien verdoofd worden.
fistelzorg
Als patiënt dient u de fistelarm voortaan zoveel mogelijk te ontzien en nauwlettend de
volgende voorzorgsmaatregelen na te leven:
• laat langs de fistelzijde: geen bloeddruk meten
geen bloed afnemen
geen infuus steken
• til geen zware lasten met die arm
• bescherm uw fistelarm tegen te veel zon
• vermijd om op de fistelarm te liggen
• draag geen horloge langs die zijde
• vermijd knellende kleding of sieraden
• vermijd infecties (arm beschermen, wondjes
ontsmetten, geen korstjes verwijderen ...)
dagelijkse controle van de fistel
De doorstroming van de fistel moet dagelijks gecontroleerd worden. Dit is absoluut noodzakelijk
om tijdig te kunnen ingrijpen als er zich problemen zouden voordoen. De afdelingsverpleegkundige
leert bij voorkeur aan de patiënt zelf om deze controle uit te voeren maar een naaste verwante
kan deze controles zo nodig overnemen. We geven hieronder alvast de richtlijnen.
De fistel beluisteren
Houd de fistel tegen uw oor en luister naar het ruisen. Door dit regelmatig te doen leert u
het normale fistelgeluid kennen en zult u een eventuele verandering ook herkennen.
Mogelijke veranderingen kunnen zijn:
• een zachter geluid
• een hoger geluid
• geen geluid
De fistel bevoelen
Leg uw vingers op de fistel en voel de trillingen. Bekijk de fistel ook aandachtig en weet dat
volgende wijzigingen op een probleem kunnen wijzen:
• verkleuring van de huid
• gewijzigde of niet goed voelbare trilling
• vingers die gevoelloos, koud en/of blauw worden
• de huid die wondjes of onregelmatigheden vertoont
• een gevoel van warmte ter hoogte van de fistel
Als u één of meer van deze veranderingen opmerkt is het van groot belang onmiddellijk contact te
nemen met de dialyseafdeling. Door tijdig in te grijpen kan de fistel vaak behouden blijven.
douchen en baden
Na de plaatsing van een AV-fistel is het nemen van een douche of bad toegelaten vanaf het
moment dat de wonde van de ingreep volledig genezen is. Wie na een dialyse onmiddellijk
wil douchen of baden kleeft een waterdicht verband over de wonde.