Henk Heijkers - SBR
Henk Heijkers - SBR
Henk Heijkers - SBR
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Gemeente Den H aag<br />
Samen op weg naar een<br />
klimaatneutraal Den Haag<br />
Rabin Baldewsingh<br />
wethouder duurzaamheid<br />
gemeente Den Haag<br />
27 juni <strong>SBR</strong> congres
Den Haag<br />
Gemeente Den H aag
Gemeente Den H aag<br />
Ambitie Den Haag<br />
klimaatneutraal in 2040<br />
CO 2 -emissie reduceren door:<br />
Energie besparen<br />
Duurzaam opwekken
Wat is de opgave?<br />
Gemeente Den H aag<br />
Ieder jaar stoot Den Haag 3.200 kton CO 2 uit.<br />
Dat is weinig voor een stad van deze omvang,<br />
omdat Den Haag weinig zware industrie heeft.
Gemeente Den H aag<br />
CO 2 uitstoot per bron (in kton per jaar)<br />
totale uitstoot rugwind opgave per jaar (27x)<br />
Wonen 1.100 -400 700 26<br />
Werken 1.200 -450 750 28<br />
Mobiliteit 900 -520 380 14<br />
Totaal 3.200 -1.370 1.830 68<br />
Kosten in € 3,8 miljard 140 miljoen
Successen: er waren veel initiatieven...<br />
Gemeente Den H aag<br />
Duurzaam de wijk in: 40 projecten multiplier 10<br />
Duurzaamheidskringen/<br />
Duurzaam Den Haag<br />
Warmte Koude Opslag<br />
Subsidie groene daken:<br />
werkgelegenheid groene<br />
sector groeit<br />
50 grote & 1.000 kleine<br />
panden: potentie 25%<br />
5 voetbalvelden<br />
Subsidie dak- vloerisolatie: 1.000 aanvragen<br />
Subsidie glasisolatie:<br />
Subsidie zonnepanelen:<br />
Duurzame mobiliteit<br />
350 aanvragen<br />
van 2 naar 4 voetbalvelden<br />
elektrisch vervoer en gas
Successen: grote slagen…<br />
Gemeente Den H aag<br />
Grote energieprojecten<br />
Windmolen<br />
Duurzaamheidscentrum:<br />
DuurzaamDenHaag.nl<br />
Uitbreiding warmtenetten<br />
Lage temperatuur-netten<br />
Energierijk-Den Haag,<br />
Geothermie ADH<br />
Ceva logistics<br />
wil om samen te werken<br />
aan duurzaamheid:<br />
concrete businesscases<br />
ontwikkelingen WFCC,<br />
ZKD, ICC<br />
Zeewatercentrale<br />
Spoorwijk
Aardwarmte Den Haag<br />
Gemeente Den H aag
CO 2 neutraal 2040:<br />
Gemeente Den H aag<br />
Zonder inzet: stijging CO2 !<br />
In 1990-2013:<br />
Aantal inwoners groeit van 440.000 506.000<br />
Elektriciteitsgebruik van 100 % 150 %<br />
Tot 2010 geremde stijging<br />
2011 & 2012: daling CO2 !<br />
Crisis (2008) beperkte invloed:<br />
weinig productie in Den Haag.
Van koplopers naar peloton<br />
Gemeente Den H aag<br />
140<br />
120<br />
100<br />
80<br />
60<br />
CO 2 emissie Den Haag<br />
5% koplopers<br />
Koplopers, individu,<br />
pilot, kleinschalig<br />
85% meerderheid<br />
grote projecten,<br />
wijkaanpak,consortia<br />
sociale energie<br />
40<br />
20<br />
10% achterblijvers<br />
financiële argument<br />
0<br />
1990 2000 2010 2020 2030 2040
Benodigde bijdrage gemeente<br />
Gemeente Den H aag<br />
Investeringen in de stad<br />
Multiplier van 10: gemeente moet per jaar<br />
€ 14 miljoen investeren<br />
Multiplier van 3: gemeente moet € 47 miljoen per<br />
jaar investeren<br />
Huidige ervaringen: multiplier van 3 is reëler is dan<br />
een multiplier van 10
1 Participatie bewoners<br />
Gemeente Den H aag<br />
Bestaande woningen, duurzame woningen<br />
Duurzaam de wijk in, meeschakelen met wijkenergie<br />
Subsidieprojecten<br />
Uitbreiden (participatie)projecten<br />
Indicatie: 330 ton CO 2
Duurzaam Den Haag<br />
2 Participatie bedrijven<br />
Gemeente Den H aag<br />
Duurzaamheidscentrum: Duurzaam Den Haag:<br />
Bundeling kennis, ervaring en businesscases:<br />
Duurzaamheidskringen: nu 3 kringen 30<br />
ondernemers<br />
Verduurzaming bedrijventerreinen en kantoren<br />
Stadsdialoog MKB<br />
Indicatie: 900 ton CO 2
3 Stimuleren zonnestroom<br />
Gemeente Den H aag<br />
Herhaling subsidieregeling:<br />
ook in 2013 één voetbalveld<br />
erbij (7000 panelen).<br />
Verkenning mogelijkheid<br />
grootschalig inkopen in 2014<br />
Indicatie: 600 ton CO 2
4 Uitbreiden warmtenet<br />
Gemeente Den H aag<br />
Aardwarmte ZKD<br />
Stadsverwarming WFCC<br />
WKO ICC<br />
Nieuwe zeewatercentrale<br />
Duurzame warmteinfrastructuur<br />
in EnergieRijk DH<br />
Indicatie: 1.500 ton CO 2
Geprogrammeerde inzet per jaar<br />
Gemeente Den H aag<br />
Opgave jaarlijkse extra reductie = 68.000 ton<br />
– Participatie van bewoners: -330 ton<br />
– Participatie van bedrijven: -900 ton<br />
– Stimuleren zonnestroom: -670 ton<br />
– Uitbreiden warmtenetten: -1.500 ton<br />
– OV en duurzaam vervoer: -500 ton<br />
Totaal<br />
-4.000 ton per jaar
Geschatte inzet bedrijven/particulieren<br />
Gemeente Den H aag<br />
Maatregelen bewoners en bedrijven zonder dat de<br />
gemeente dat subsidieert.<br />
Inschatting 4.000 ton per jaar
Opgave vs. resultaat per jaar<br />
Gemeente Den H aag<br />
Opgave per jaar<br />
Resultaat inzet gemeente<br />
Resultaat buiten gemeente om<br />
68.000 ton<br />
-4.000 ton<br />
-4.000 ton<br />
Nog nodig per jaar<br />
60.000 ton
Gemeente Den H aag<br />
Het beleidseffect moet factor 8-10<br />
omhoog<br />
Ieder jaar terugkerend<br />
Huidige subsidieprogramma<br />
Isolatiekaravaan ≥10.000 particuliere woningen / jaar<br />
Isolatiekaravaan bedrijven<br />
Extra stimuleren zonnestroom<br />
Aanleg stadsverwarming<br />
Éénmalig realiseerbaar<br />
4 x diepe geothermie (stroom/warmte)<br />
Uitbouwen zeewaterwarmtecentrale<br />
Investeren in .. windmolens
CO 2 reductie:<br />
Gemeente Den H aag<br />
Op gebouwniveau flink besparen<br />
Op gebiedsniveau Duurzame energie<br />
produceren<br />
Van gebouw naar gebiedsniveau opschalen.<br />
Voorbeeld: EnergieRijk Den Haag<br />
Rijk clustert en bezuinigt, ook op huisvesting en<br />
heeft duurzame doelstelling<br />
Gemeente idem.<br />
Samenwerking 2 overheden.
Haagse warmte-infrastructuur<br />
Gemeente Den H aag
Verbinden energiestromen en bronnen<br />
Gemeente Den H aag
Voorbeeld EnergieRijk Den Haag<br />
Gemeente Den H aag
EnergieRijk Den Haag<br />
Gemeente Den H aag
Gemeente Den H aag<br />
Doelen EnergieRijk Den Haag<br />
Schone, betrouwbare energievoorziening, die prijsstabiel,<br />
kosteneffectief en van voldoende capaciteit is voor het<br />
centrumgebied van Den Haag.<br />
Dit past in het duurzaamheidsbeleid, is flexibel en uitbreidbaar in<br />
techniek en besturing.<br />
Inspireert als voorbeeld naar andere gebieden.<br />
Innovatieve kracht van de markt inschakelen<br />
Onderzoek of een aanbesteding van deze opdracht haalbaar is.
Gemeente Den H aag<br />
EnergieRijk Den Haag<br />
Stappen in de samenwerking:<br />
Intentieovereenkomst september 2012 Rijk - Gemeente<br />
Gegevensverzameling<br />
Marktverkenning<br />
Meer gegevens<br />
verzamelen<br />
Marktconsultatie<br />
juli 2013<br />
Aanbesteding<br />
najaar 2013
Gemeente Den H aag<br />
Cijfers EnergieRijk Den Haag<br />
16 tot 20 gebouwen van het Rijk en de Gemeente<br />
De energievraag is:<br />
Warmte en koude:<br />
ruim 200.000 GJ<br />
Elektriciteit:<br />
100 mln KWh en<br />
zeer weinig gas.<br />
De energierekening:<br />
meer dan € 15 mln<br />
per jaar.
Gemeente Den H aag<br />
EnergieRijk Den Haag<br />
Plaatje interferentie WKO en stadsverwarming in centrum<br />
bron: IF Technology en Deerns, 2013
Mogelijke oplossing<br />
Gemeente Den H aag<br />
Indicatie van een lage<br />
temperatuur-net en WKO’s<br />
Bron: IF Technology en Deerns, 2013
EnergieRijk Den Haag<br />
Gemeente Den H aag
Conclusies<br />
Gemeente Den H aag<br />
De klimaatopgave is groot<br />
Met het effect van het huidige beleid<br />
halen we het niet<br />
Het effect moet 8-10 x hoger<br />
Er is geen keuze meer, alle zeilen<br />
bijzetten<br />
Samenwerking op alle vlak is nodig.<br />
Voorbeelden geven hoop en inspireren.
Dank u voor de aandacht!<br />
Gemeente Den H aag
Change language