Wenk Rechtspraak ondernemingsrecht 2012/25_26

echtspraak ondernemingsrecht RO 2012/26
jegens de C.V. aansprakelijk is voor het niet-naleven
van de artikelen 2 en 7 lid 2 van de vennootschapsakte.
Op grond van artikel 2:11 BW is gedaagde naast
MEI, hoofdelijk aansprakelijk jegens de C.V. voor de
daardoor veroorzaakte schade.
Afgeleide of directe schade?
4.27. De rechtbank zal vervolgens onderzoeken
of de commanditaire vennoten een aanspraak tot
vergoeding van schade jegens gedaagde kunnen instellen.
gedaagde heeft aangevoerd dat uit het arrest
van de Hoge Raad van 2 december 1994, NJ 1995/288
inzake Poot/ABP, voortvloeit dat niet ieder onrechtmatig
handelen van een derde jegens de vennootschap
met als gevolg waardevermindering of waardeloos
worden van de aandelen, zonder meer een
onrechtmatige daad oplevert jegens de aandeelhouder.
Volgens gedaagde zou er niet zijn voldaan aan
het relativiteitsvereiste dan wel er zou geen sprake
zijn van handelen in strijd met de zorgvuldigheid in
het maatschappelijk verkeer. Terwijl het een afgeleide
schade betreft die niet door de individuele
commanditaire vennoot, maar slechts door de C.V.
kan worden gevorderd.
4.28. Eisers hebben gesteld dat de rechtsregel die
voortvloeit uit het arrest Poot/ABP en bevestigd is in
het arrest Sijtsema/Sobi (HR 13-10-2000 NJ 2000/
699) niet van toepassing is op de verhouding tussen
de commanditaire vennoten en de C.V., omdat die
verhouding door andere rechtsregels wordt beheerst
dan tussen de (rechts)verhouding tussen de
aandeelhouder en de besloten vennootschap of de
leden van een coöperatie en die coöperatie. Het
rechtspersonenrecht is niet van toepassing op de
C.V., volgens eisers
4.29. De rechtbank oordeelt als volgt. De kernoverweging
van de Hoge Raad in het arrest Poot/ABP
luidt als volgt:
Bij de beoordeling daarvan dient het volgende tot
uitgangspunt te worden genomen.
Naamloze vennootschappen en besloten vennootschappen
met beperkte aansprakelijkheid zijn
rechtspersonen die zelfstandig, als dragers van eigen
rechten en verplichtingen, aan het rechtsverkeer
deelnemen, ook indien zij, zoals hier het geval is,
door één persoon (enig directeur en enig aandeelhouder)
worden beheerst. Het vermogen van een
vennootschap is afgescheiden van dat van zijn aandeelhouders.
Indien aan een vennootschap door een
derde vermogensschade wordt toegebracht door
het niet behoorlijk nakomen van contractuele verplichtingen
jegens de vennootschap of door gedragingen
die tegenover de vennootschap onrechtmatig
zijn, heeft alleen de vennootschap het recht uit
dien hoofde van de derde vergoeding van deze aan
haar toegebrachte schade te vorderen.
Die vermogensschade van de vennootschap zal,
zolang zij niet is vergoed, een vermindering van de
waarde van de aandelen in de vennootschap meebrengen.
In beginsel kunnen de aandeelhouders
echter op grond van dit (aanvankelijk) voor hen
ontstane nadeel niet een eigen vordering tot schadevergoeding
tegen de bedoelde derde geldend maken.
Het ligt op de weg van de vennootschap om ter
bescherming van de belangen van allen die bij het in
stand houden van haar vermogen belang hebben,
van de derde schadevergoeding te vorderen; slaagt
zij daarin, dan moet ook de met die schade corresponderende
waardevermindering van de aandelen
geacht worden ongedaan te zijn gemaakt. Zou de
vennootschap het vorderen van schadevergoeding
nalaten, dan behoeven de belanghebbenden daarin
niet te berusten; het Nederlandse rechtsstelsel biedt
dan voldoende mogelijkheden om het bestuur van
de vennootschap tot het alsnog instellen van de
vordering te nopen. (r.o. 3.4.1).
De kernoverweging wordt herhaald en nader
gepreciseerd in het arrest Sijtsema/Sobi, waarin de
Hoge Raad in rechtsoverweging 3.4 oordeelt als
volgt:
3.4. Op grond van het onder 3.3 overwogene
moet in beginsel worden aangenomen dat de leden
van de coöperatie niet zelfstandig een vordering
kunnen instellen terzake van schade die door in
dienst van de coöperatie werkzame personen, zoals
de directeur, is veroorzaakt in de uitoefening van het
bedrijf van die coöperatie. Op die regel zal een uitzondering
kunnen worden aanvaard, indien sprake
is van een gedraging die specifiek onzorgvuldig is
jegens een lid van de coöperatie en deze rechtstreeks
in zijn vermogen benadeelt. Van een rechtstreekse
benadeling kan echter geen sprake zijn
wanneer het nadeel wordt veroorzaakt door de negatieve
bedrijfsresultaten ten gevolge van wanbeleid
van de directeur van de coöperatie in de bedrijfsvoering,
waardoor het lid van de coöperatie
minder melkgelden ontvangt dan hij zonder dat
wanbeleid zou hebben verkregen. Uit de aard van
een coöperatie als de onderhavige die wordt gekenmerkt
door het feit dat een bedrijf wordt uitgeoefend
ten behoeve van de leden die daartoe tevens
overeenkomsten sluiten met de coöperatie, volgt
weliswaar dat de bedrijfsresultaten uiteindelijk aan
de leden ten goede kunnen komen, doch hieruit
volgt niet dat sprake is van rechtstreekse benadeling
als vorenbedoeld.
4.30. De C.V. is naar geldend Nederlands recht
geen zelfstandig drager van rechten en verplichtingen.
Alhoewel de Hoge Raad inmiddels heeft aanvaard
dat ook een C.V. met een beherend vennoot
een afgescheiden vermogen kan hebben (HR 14 -3-
2003, NJ 2003/327), zijn de vennoten in de vennootschapsakte
in artikel 5 lid 2 overeengekomen dat het
vermogen aan de vennootschap toebehoort, ‘doch
geldt ten aanzien van derden als het onverdeeld
eigendom van de vennoten’. Anders gesteld valt de
schade van de gezamenlijke vennoten geheel samen
met de schade van de C.V., zodat ieder der commanditaire
vennoten zijn aandeel in de schade kan vorderen.
Omvang schade
4.31. Eisers hebben gesteld dat de schade die zij
hebben geleden als gevolg van het handelen van
RO Afl. 4 - 2012 249