handel en administratie CSPE KB 2012 instructie voor de ...

handel en administratie CSPE KB 2012
instructie voor de examinator
In deze instructie vindt u richtlijnen en aandachtspunten bij de geheimhouding, de
voorbereiding, de afname en de herkansing van het cspe. De paragrafen 1 tot en met 5
bevatten algemene informatie, die ook van toepassing is op cspe’s van andere vakken.
Vakspecifieke informatie treft u aan in de overige paragrafen. De mededelingen over de
cspe’s van 2012 (Septembermededeling op www.examenblad.nl) bevatten nadere
informatie over dit cspe.
1 Geheimhouding cspe
1 Veel scholen hebben een protocol voor de afname van het cspe. In dit protocol staat
dat de examinatoren tekenen voor de ontvangst van de examendocumenten van het
cspe en verklaren alle zorgvuldigheid in acht te zullen nemen om te voorkomen dat
de geheimhouding van de examendocumenten wordt geschonden. De examinator
en de tweede examinator stellen in onderling overleg de score voor het centraal
examen vast. In het protocol staat dat de eerste en tweede examinator verklaren dat
zij de beoordeling in overeenstemming met het correctievoorschrift hebben verricht.
Op www.vo-raad.nl en www.aocraad.nl staat een goed voorbeeld van een protocol.
2 Alle examendocumenten (papier en digitaal) zijn geheim. Bewaar ze in een kluis op
school. Neem ze niet mee naar huis. Voer de voorbereidingen van het examen uit in
een ruimte waar geen leerlingen aanwezig zijn.
3 Reik examendocumenten aan het begin van iedere zitting uit aan de kandidaten en
neem ze na iedere zitting in. Tenzij anders vermeld in de instructie voor de
examinator hebben kandidaten buiten de zittingen om geen inzage in de
examendocumenten.
4 Houd het correctievoorschrift en de instructie voor de examinator voor de
kandidaten geheim.
5 Examendocumenten zijn na afloop van de examenperiode pas openbaar. Hetzelfde
geldt voor de producten die door de kandidaten in het kader van het cspe gemaakt
worden. Deze kunnen pas na afloop van de examenperiode tentoongesteld of
meegegeven worden. Pas eind juni is de examenperiode afgelopen (zie het
examenrooster voor het tweede tijdvak op www.examenblad.nl). Tot die tijd kunnen
er nog kandidaten geëxamineerd worden en is geheimhouding noodzakelijk.
6 Eventuele foto- of filmopnamen van de afname mogen alleen gemaakt worden door
bij de afname betrokken examenfunctionarissen die door de directeur zijn
aangewezen. Tenzij een opname een onderdeel is van een praktische opdracht
mogen ook kandidaten dus geen opnamen maken. Eventuele gemaakte opnamen
mogen niet toegankelijk gemaakt worden zolang er (op andere scholen) nog
kandidaten geëxamineerd kunnen worden. Tot eind juni is publicatie van cspemateriaal
via bijvoorbeeld de website van de school of YouTube dus niet
toegestaan.
PK-0856-b-12-1-i 1 lees verder ►►►

7 Van de minitoetsen zijn varianten aanwezig. Alle kandidaten die gelijktijdig aan
onderdeel X werken, kunt u dezelfde variant laten maken, mits de kandidaten niet bij
elkaar kunnen kijken. Kandidaten die later zijn ingeroosterd, geeft u een andere
variant van de minitoets. Zo waarborgt u de geheimhouding.
8 Op de laatste bladzijde van deze instructie voor de examinator staat vermeld welke
informatie over de inhoud van het examen vooraf verstrekt mag worden aan de
kandidaten. Meer inhoudelijke informatie geven is niet toegestaan.
Deze bladzijde behandelt u als een examendocument (zie punt 2). U reikt een kopie
van deze bladzijde uit in de laatste lesweek die aan de afname van het cspe
voorafgaat. Dit examendocument is dus alleen ter inzage voor de kandidaten.
Na inzage neemt u deze bladzijde weer in.
9 Het is niet geoorloofd om de opdrachten van tevoren met de kandidaten te oefenen.
2 Voorbereiding cspe
1 Het cspe kent de onderdelen A, B, C, …. Uw school bepaalt per onderdeel, hoeveel
kandidaten gelijktijdig geëxamineerd worden. Paragraaf 6 bevat aanbevelingen
hiervoor.
2 Laat de opdrachten uitvoeren zoals ze in de examenopdrachten zijn gesteld. Het is
niet toegestaan opdrachten aan te passen, te vervangen of over te slaan.
3 Zorg ervoor dat de school voldoet aan de eisen op het gebied veiligheid, hygiëne en
milieu.
4 Controleer voor aanvang van het examen of per kandidaat alle benodigde
materialen, grondstoffen, gereedschappen en/of hulpmiddelen aanwezig zijn.
5 Cito heeft een helpdesk ingericht voor technische vragen over computergebruik in
het cspe. Informatie over de bereikbaarheid van deze helpdesk kunt u vinden op
http://ictexamenhelpdesk.cito.nl
6 Met vakinhoudelijke vragen of opmerkingen over het cspe kunt u terecht bij de
examenlijn van het College voor Examens (zie de Septembermededeling op
www.examenblad.nl).
3 Afname cspe
1 Iedere kandidaat werkt individueel aan de opdrachten van het examen. Tenzij
anders vermeld in de examendocumenten is overleg en samenwerking met anderen
niet toegestaan.
2 De opdrachten moeten in de aangegeven volgorde gemaakt worden. Om
organisatorische redenen kan eventueel van de aangegeven volgorde worden
afgeweken.
3 Hulp aan kandidaten door de examinator of anderen tijdens het cspe is niet
toegestaan, tenzij anders vermeld in het vakspecifieke deel van deze instructie of in
het correctievoorschrift. Deel de kandidaten vooraf mee dat u hen tijdens het
examen niet kunt helpen.
4 Het is niet toegestaan om bij de beoordeling af te wijken van het correctievoorschrift.
5 Stuur de WOLF-scores in van de eerste afname van de kandidaten, dus vóór een
eventuele herkansing.
PK-0856-b-12-1-i 2 lees verder ►►►

4 Herkansing cspe
1 Herkansing kan pas plaatsvinden nadat het gehele cspe is afgelegd.
2 Herkansen van het cspe betekent dat de kandidaat het cspe geheel, of onderdelen
daarvan, opnieuw aflegt. Tijdens een eventuele herkansing demonstreert een
kandidaat zijn kennis en vaardigheden door dezelfde praktische opdrachten van het
cspe nogmaals uit te voeren.
3 BB- en KB-kandidaten kunnen het cspe herkansen en daarnaast mogen zij het
centraal examen van één algemeen vak herkansen. GL-kandidaten mogen slechts
één centraal examen herkansen, dat wil zeggen óf het cspe GL óf het centraal
examen van één algemeen vak. Met de herkansing van het cspe GL kan derhalve
pas gestart worden als de uitslag van het eerste tijdvak is vastgesteld.
4 De kandidaat maakt in de herkansing een andere variant van dezelfde minitoets dan
tijdens de eerste afname. Van de onderdelen van het cspe, waarvan meer varianten
voorhanden zijn, maakt de kandidaat eveneens een andere variant dan tijdens de
eerste afname.
5 Van de onderdelen, die in de herkansing worden afgelegd, komen alle scores in de
plaats van de scores die de kandidaat tijdens de eerste afname heeft behaald. Wat
niet mag, is dat per onderdeel de hoogste score wordt genomen. Van de onderdelen
die niet worden herkanst, blijft de score staan.
6 Het kan voorkomen dat een kandidaat, na een weinig succesvolle herkansing,
achteraf meedeelt dat hij liever andere onderdelen had willen herkansen. Het
verdient daarom aanbeveling dat de school voorafgaand aan de herkansing de
keuze van de te herkansen onderdelen in overleg met de kandidaat en diens
ouders/wettelijke vertegenwoordigers vastlegt in een overeenkomst.
5 ICT-gebruik en dvd met bestanden
1 De digitale bestanden die nodig zijn voor het cspe, worden in maart op dvd aan de
secretaris van het eindexamen van uw school gezonden. Een handleiding voor het
ICT-gebruik bij het cspe wordt tegelijkertijd met de digitale bestanden aan uw
examensecretaris gestuurd. In de handleiding staan onderstaande aandachtspunten
voor ICT-gebruik.
2 Overleg vooraf met de ICT-coördinator / systeembeheerder van uw school over de
afname van de cspe-onderdelen waarbij de computer wordt gebruikt.
3 Houd per groep één reservecomputer beschikbaar, en bij grotere groepen één
reservecomputer per tien kandidaten. In de examenzaal dienen één of meer printers
aanwezig te zijn.
4 Het is in het belang van de kandidaat dat de systeembeheerder de back-upfunctionaliteiten
zo instelt dat bij uitval van de computer zo weinig mogelijk
examenwerk verloren gaat. Daarnaast wordt aanbevolen dat de examinator /
surveillant tijdens de afname op de hoogte is van de locatie van de back-upbestanden.
PK-0856-b-12-1-i 3 lees verder ►►►

5 De digitale bestanden voor de praktische opdrachten dienen voor de kandidaten
beschikbaar gemaakt te worden op diskettes, dvd’s, USB-memorysticks of op een
veilige plaats op de centrale server. De kandidaten moeten een duidelijke instructie
krijgen waar de bestanden te vinden zijn en waar de eigen bestanden opgeslagen
moeten worden. Op de diskettes of memorysticks wordt de naam van de kandidaat
en het kandidaatnummer vermeld. De opdracht is zo geformuleerd dat de kandidaat
het door hem bewerkte bestand opslaat onder een andere eigen bestandsnaam. Dit
maakt het mogelijk dat de kandidaat terugkeert naar het originele bestand, als er
iets verkeerd mocht gaan.
6 Wanneer er meer zittingen zijn waarbij de computer gebruikt wordt, gebruikt de
kandidaat bij elke zitting in principe dezelfde diskette of memorystick. Wanneer een
volgende zitting op een andere dag of dagdeel plaatsvindt, wordt de diskette of
memorystick ingenomen. Laat de school de bestanden in een netwerkomgeving
opslaan, dan zorgt men ervoor dat de toegang tot die bestanden buiten de
examentijd geblokkeerd is.
7 In een volgende zitting mag de kandidaat geen veranderingen aanbrengen in
examenbestanden die in een eerdere zitting zijn gemaakt. Na elke opdracht of
examenonderdeel maakt de kandidaat tijdens het examen een afdruk op papier die
wordt ingeleverd, tenzij anders wordt aangegeven. Deze afdruk is een “beveiliging”
tegen het later aanpassen van bestanden. Na afsluiting van het examenonderdeel
worden afdrukken op papier niet meer in ontvangst genomen.
8 Het toetsprogramma voor de digitale minitoetsen moet vooraf in overleg met de
ICT-coördinator / systeembeheerder zijn geïnstalleerd en gecontroleerd.
PK-0856-b-12-1-i 4 lees verder ►►►

6 Overzicht opdrachten
ONDERDEEL A 70 minuten akg*
1-6 praktijkopdracht ICT-gebruik: Excel met bestand, bijlage
7 minitoets variant a, b, c, d
ONDERDEEL B 60 minuten akg*
8 praktijkopdracht ICT-gebruik: Excel met bestand, bijlage
9 praktijkopdracht ICT-gebruik: opmaakprogramma
ONDERDEEL C 60 minuten akg*
10 praktijkopdracht ICT-gebruik: Word, bijlage
11-12 praktijkopdracht ICT-gebruik: Telraam met bestand, bijlage
13 minitoets variant a, b, c, d
ONDERDEEL D 50 minuten akg*
14 praktijkopdracht 1
15-16 praktijkopdracht ICT-gebruik: Excel 1
17 minitoets variant a, b, c, d
ONDERDEEL E 60 minuten akg*
18 praktijkopdracht
* akg = aantal kandidaten gelijktijdig. Toetstechnisch advies over het aantal
kandidaten dat bij deze praktijkopdracht gelijktijdig beoordeeld kan worden.
PK-0856-b-12-1-i 5 lees verder ►►►

7 Vakspecifieke aanbevelingen met betrekking tot de organisatie
Algemene aanbevelingen
Voorbereiding
Zorg ervoor dat de kandidaten bij ieder onderdeel over de benodigde materialen,
gereedschappen en/of hulpmiddelen kunnen beschikken.
Om een goed beeld te krijgen van de context waarin het examen is geplaatst, raden wij
u aan de opgaven in het opgavenboekje eerst zelf te maken.
Telraam
In het examen moeten de kandidaten bij onderdeel C boekhouden het
administratieprogramma Telraam 3.0 gebruiken.
oefenen met Telraam
Het is belangrijk dat de kandidaten voorafgaand aan het examen met Telraam oefenen.
Hiervoor gebruikt u het oefenmateriaal. Hoe u over Telraam, de bij Telraam behorende
handleidingen en het oefenmateriaal kunt beschikken, is eerder aan u bekendgemaakt.
Als u zelf voor het eerst met het programma Telraam werkt, is het raadzaam om de
Gebruikershandleiding Telraam 3.0 te raadplegen en eerst zelf met het oefenmateriaal
te oefenen.
installatie van Telraam
Ten behoeve van de examenafname moeten een leerlingenbestand en een
gegevensbestand met de gegevens van de administratie van een fictief bedrijf
(Sportief.tr3) in het programma Telraam worden klaargezet. Overleg met de
systeembeheerder op uw school over de installatie van Telraam en het klaarzetten van
de bestanden. De daarbij te volgen werkwijze staat beschreven in de
Installatiehandleiding Telraam 3.0.
examenafname met Telraam
Wijs de kandidaten erop dat zij hun werk regelmatig (via Bestand, Opslaan) opslaan. Bij
een computerstoring kunt u dan het laatst opgeslagen werk van de kandidaten weer
importeren. Het werk dat ná de laatste keer opslaan en de storing is gedaan, gaat
verloren en moet worden overgedaan.
Neem met de kandidaten door wat ze kunnen doen als ze iets verkeerd in Telraam
hebben ingevoerd. Niet alle gemaakte fouten kunnen ze zelf corrigeren.
Als de kandidaten door een eerder gemaakte fout een vervolgopdracht niet kunnen
uitvoeren, dient u ze op weg te helpen. Dat kan bijvoorbeeld door de foutieve opdracht
opnieuw te laten doen. Soms kan dat niet en kunt u de kandidaten op weg helpen door
de fout eerst te herstellen. Als door bijvoorbeeld een voorraadtekort, ontstaan door een
eerder gemaakte fout, een vervolgopdracht niet is uit te voeren, kan dit worden opgelost
door een extra inkoop te (laten) doen. Hierna kunnen de kandidaten de vervolgopdracht
gewoon uitvoeren. Een dergelijke extra inkoop leidt wel tot andere uitkomsten, op
bijvoorbeeld het journaal of de balans. Bij de correctie van het werk van de kandidaten
dient u hier rekening mee te houden.
PK-0856-b-12-1-i 6 lees verder ►►►

ICT
Bij dit examen horen de volgende bestanden.
bestand
opdracht
fitnesscentrum_kb.xls 1 t/m 6
wedstrijdschema_kb.xls 8
afbeeldingen (map) 9
vragen_over_de_kolommenbalans_kb.doc 10
Sportief.tr3 11 en 12
zelfbeoordeling_kb.xls 15
kassa-lade_kb.xls 16
Macrobeveiliging
Veel Word- en Excel-bestanden voor de praktische opdrachten bevatten macro’s.
De macrobeveiliging in zowel Word als Excel moet daarom aangepast worden: in
Office 2003 moet het beveiligingsniveau op laag gezet worden; in Office 2007 moeten
alle macro’s worden ingeschakeld.
In de Handleiding Applicaties die op de dvd met digitale bestanden te vinden is, staat
beschreven hoe u dit kunt (laten) doen.
Aanbevelingen per onderdeel
Onderdeel A fitnesscentrum
Bij dit onderdeel berekenen de kandidaten de kosten en opbrengsten van een nieuw te
openen fitnesscentrum en maken zij een begrote exploitatierekening. De kandidaten
hebben bij dit onderdeel het bestand fitnesscentrum_kb.xls nodig. U dient de kandidaten
te informeren waar zij dit bestand kunnen vinden.
Bij dit onderdeel maken de kandidaten een minitoets.
Onderdeel B voetbaltoernooi
Bij dit onderdeel roosteren kandidaten scheidsrechters in. De kandidaten hebben hierbij
het bestand wedstrijdschema_kb.xls nodig. U dient de kandidaten te informeren waar zij
dit bestand kunnen vinden.
Vervolgens maken de kandidaten een miniposter. De kandidaten kiezen in overleg met
de examinator het programma waarin zij de miniposter maken. Bij het maken van de
miniposter hebben de kandidaten de map afbeeldingen nodig. U dient de kandidaten te
informeren waar zij deze map kunnen vinden.
Onderdeel C boekhouden
Bij dit onderdeel beantwoorden de kandidaten een aantal vragen naar aanleiding van
een kolommenbalans, maken zij de controleberekening van het eigen vermogen en
maken zij boekingen in Telraam. De kandidaten hebben bij dit onderdeel het bestand
vragen_over_de_kolommenbalans_kb.doc en het programma Telraam 3.0 met daarin
het databestand Sportief.tr3 nodig. U dient de kandidaten te informeren waar zij het
bestand en het programma kunnen vinden.
Bij dit onderdeel maken de kandidaten een minitoets.
PK-0856-b-12-1-i 7 lees verder ►►►

Onderdeel D kassa
Bij dit onderdeel helpen de kandidaten een klant bij de kassa, evalueren zij de wijze
waarop zij de klant geholpen hebben en tellen zij de inhoud van een kassa-lade. De
kandidaten hebben bij dit onderdeel de bestanden zelfbeoordeling_kb.xls en kassalade_kb.xls
nodig. U dient de kandidaten te informeren waar zij deze bestanden kunnen
vinden.
Bij dit onderdeel maken de kandidaten een minitoets.
Klant helpen
Bij deze opdracht dient iemand beschikbaar te zijn voor de rol van klant. Het verdient
aanbeveling de examinator niet de rol van klant te laten spelen. De klant moet van
tevoren onderstaande informatie goed doornemen:
de inleiding bij dit examen (zie het examenboekje)
de instructie voor de rol van klant (zie bijlage 1 van deze instructie)
de instructie voor de kassamedewerker (zie bijlage 2 van deze instructie)
de folder T-shirts bedrukken (zie bijlage 3 van deze instructie).
U kopieert daartoe deze papieren en stelt ze ter hand aan degene die de rol van klant
speelt.
De klant bestelt een aantal te bedrukken T-shirts en rekent deze af. De klant moet
beschikken over voldoende (namaak-)geld in de vorm van biljetten en munten en een
aantal afbeeldingen van verschillend formaat. De school moet zelf voor deze materialen
zorgen.
De kandidaat moet voor hij de klant helpt onderstaande informatie goed doornemen:
de instructie voor de kassamedewerker
de folder T-shirts bedrukken
het bestelformulier (zie bijlage 4 van deze instructie).
U kopieert daartoe deze papieren in voldoende mate en legt deze bij de kassa, alwaar
de kandidaat deze kan doorlezen alvorens hij de klant helpt.
Tellen inhoud kassa-lade
Bij deze opdracht moet de kandidaat de inhoud van een kassa-lade tellen en verwerken
in een Excelbestand. In de kassa-lade zit een voldoende groot bedrag aan contant
(namaak-)geld en één retourbon. U dient de kassa-lade zelf samen te stellen. In bijlage
5 van deze instructie staat een niet ingevulde retourbon die u kunt kopiëren en invullen.
Het verdient aanbeveling verschillende versies van de kassa-lade te maken. U hoeft dan
niet bij alle kandidaten dezelfde versie te gebruiken. U kunt deze versies samenstellen
door de samenstelling en/of het bedrag van het geld in de kassa-lade te variëren.
Daarnaast kunt u ook het bedrag op de retourbon variëren.
Onderdeel E presentatie
Bij dit onderdeel maken de kandidaten een presentatie. Het thema van de presentatie is
sporten is gezond. De kandidaten hebben bij deze opdracht één of enkele sportartikelen
(bijvoorbeeld ballen, tennisrackets, sportschoenen, sportkleding) en decoratiemateriaal
nodig. Het sportartikel/de sportartikelen en de decoratiematerialen nemen de
kandidaten zelf van tevoren mee van huis. U informeert de kandidaten ruim van tevoren
over het thema van de presentatie en over het feit dat zij één of enkele sportartikelen en
decoratiemateriaal moeten meenemen. U geeft de kandidaten hierbij het formulier
voorbereiding voor de kandidaat. Dit formulier staat op pagina 16 en 17. U dient deze
pagina’s zelf in een voldoende aantal te kopiëren. De kandidaat dient het formulier op
pagina 16 in te vullen, een kopie voor zichzelf te maken en het origineel bij u in te
PK-0856-b-12-1-i 8 lees verder ►►►

leveren. Bij het maken van de presentatie moet de kandidaat over de informatie over het
thema van de presentatie kunnen beschikken.
Iedere kandidaat dient bij het examen over één of enkele sportartikelen en voldoende
decoratiematerialen te beschikken. U zorgt daarom voor reservesportartikelen en
-decoratiematerialen voor het geval een kandidaat deze niet of onvoldoende heeft weten
te verzamelen.
De school zorgt voor alle overige benodigde materialen en gereedschappen waarmee
de kandidaat een presentatie kan maken. Zie hoofdstuk 8 voor de benodigde materialen
en gereedschappen.
De presentatie kan worden uitgevoerd op bijvoorbeeld tafels, in vitrinekasten of, als u
daarover beschikt, in speciale etaleerruimten. De keuze is afhankelijk van de
mogelijkheden binnen uw school.
De kandidaten moeten bij het maken van de presentatie kunnen stapelen, hangen en
rondom werken. Houd hiermee rekening bij de keuze van de materialen en
gereedschappen die u als school verzorgt.
Het verdient aanbeveling de presentatie van de kandidaten vast te leggen op een foto.
Deze foto kunt u gebruiken om de presentaties te beoordelen.
PK-0856-b-12-1-i 9 lees verder ►►►

8 Materialen, gereedschappen en hulpmiddelen
Algemeen
Voor ICT-benodigdheden zie paragraaf 7
rekenmachine en/of rekenprogramma
Overzicht per onderdeel
Onderdeel D kassa
centimeter en/of liniaal
enkele afbeeldingen van verschillend formaat (waarmee het T-shirt kan worden
bedrukt)
Onderdeel E presentatie
reserveartikelen die in het assortiment van Sportief passen en
reservedecoratiematerialen (voor het geval dat een kandidaat deze niet of in
onvoldoende mate heeft meegenomen)
materialen en gereedschappen zoals:
• tacker
• spelden
• nylondraad
• plafondhaken
• dubbelzijdige tape
• lijmspray
• opbouwmaterialen
• nijptang
• schaar
• ijzerdraad
• hamer
• stanleymes
• karton in diverse kleuren
• schrijf-/tekenmateriaal
• enz.
PK-0856-b-12-1-i 10 lees verder ►►►

Bijlage 1
Instructie voor de rol van klant
U speelt de rol van klant in de winkel van Sportief. De kandidaat vervult de rol van
kassamedewerker.
U wilt 11 of meer T-shirts van hetzelfde model in verschillende maten kopen en deze
laten bedrukken met dezelfde afbeelding. Deze afbeelding hebt u bij zich. U varieert het
aantal T-shirts en het formaat van de afbeelding per kandidaat. U informeert bij de
kandidaat naar de mogelijkheden en voorwaarden. Het is de bedoeling dat de kandidaat
zonder uw tussenkomst:
u informeert over deze mogelijkheden en voorwaarden
een bestelformulier voor het bedrukken van T-shirts invult
u de kosten laat afrekenen.
U moet de kandidaat de kans geven deze drie zaken eigener beweging uit te voeren.
Pas als de kandidaat dit niet doet, stelt u aanvullende vragen om de kandidaat hiertoe
aan te zetten. U geeft echter geen aanwijzingen of hulp bij het invullen van het
bestelformulier. U gebruikt voor het invullen van het bestelformulier uw eigen, of
gefingeerde NAW-gegevens. U betaalt uitsluitend in biljetten, zodat de kandidaat
wisselgeld moet teruggeven.
PK-0856-b-12-1-i 11 lees verder ►►►

Bijlage 2
Instructie kassamedewerker
Instructie kassamedewerker
Bestellingen van bedrukte T-shirts
Als een klant één of meer T-shirts wil laten bedrukken informeer je de
klant duidelijk en uitgebreid over de mogelijkheden, prijzen en levertijd. Je
kunt hierbij onze folder over het bedrukken van T-shirts gebruiken.
Als de klant een bestelling voor bedrukte T-shirts plaatst, dan vul je een
bestelformulier in en reken je met de klant af.
Afrekenen met klanten
Als de klant niet gepast betaalt, geef het wisselgeld dan met zo min
mogelijk munten en/of biljetten terug.
Als de klant kleine bedragen met biljetten van hoge waarde wil betalen,
vraag dan of hij een biljet van lagere waarde heeft.
Vraag aan de klant geld bij, als dat het afrekenen makkelijker maakt.
Wij accepteren geen biljetten van 200 en 500 euro.
Houding ten opzichte van klanten
Wees altijd vriendelijk tegen klanten.
Toon begrip voor klachten van de klant.
Probeer een klacht samen met de klant op te lossen.
PK-0856-b-12-1-i 12 lees verder ►►►

Bijlage 3
Folder T-shirts bedrukken
Wilt u T-shirts met een zelf gekozen afbeelding?
Wij verzorgen dit graag voor u!
U kunt kiezen uit de volgende drie modellen:
classic € 11,25 baseball € 13,10 longsleeve € 14,75
Alle modellen zijn leverbaar in de maten S, M, L en XL.
De prijs van het bedrukken is afhankelijk van de grootte van de afbeelding.
Voor afbeeldingen tot maximaal 20 cm x 20 cm is de prijs van het bedrukken slechts
€ 1,80 per T-shirt. Voor grotere afbeeldingen brengen wij € 2,20 per T-shirt in rekening.
De afbeelding mag maximaal 30 cm x 30 cm groot zijn.
Wilt u meer T-shirts met dezelfde afbeelding? Bijvoorbeeld voor de teams van uw
sportclub of voor de deelnemers aan bedrijfsuitjes. Dan profiteert u van de onze
aantrekkelijke kwantumkortingen. Deze bedragen:
- bij 11 tot en met 20 T-shirts 2,5%
- bij 21 tot met 30 T-shirts 5%
- bij meer dan 30 T-shirts 7,5%.
De levertijd van uw bestelling is een week.
Bestellingen dienen vooraf te worden betaald.
PK-0856-b-12-1-i 13 lees verder ►►►

Bijlage 4
Bestelformulier
bestelformulier voor het bedrukken van T-shirts
naam
adres
PC + plaats
telefoonnummer
T-shirts
aantal model prijs per stuk bedrag
afbeelding
aantal formaat prijs per stuk bedrag
lengte cm breedte cm
subtotaal
kwantumkorting
totaal
U hebt de volgende maten besteld
aantal
maat
S
M
L
XL
datum handtekening klant naam medewerker Sportief
PK-0856-b-12-1-i 14 lees verder ►►►

Bijlage 5
Retourbon
RETOURBON
ten bedrage van
datum nummer handtekening
PK-0856-b-12-1-i 15 lees verder ►►►

handel en administratie CSPE KB 2012
voorbereiding voor de kandidaat
Tijdens het examen handel en administratie maak je een presentatie van één of meer
sportartikelen die in het assortiment van Sportief passen. Het thema van de presentatie
is sporten is gezond. Informatie over dit thema vind je hierna. In de presentatie moet
een advies over hoelang of hoe vaak je moet sporten en een positief gevolg van sporten
tot uitdrukking komen.
Bij de presentatie gebruik je decoratiematerialen. Jij moet zelf voor het artikel of de
artikelen en de decoratiematerialen zorgen en deze bij je docent inleveren.
Kies één of meer artikelen en de decoratiematerialen die je bij je presentatie wilt
gebruiken. Bedenk of dit artikel/deze artikelen aantrekkelijk genoeg is/zijn voor je
presentatie en of de decoratiematerialen bij het artikel/de artikelen passen.
Vraag aan de docent op welke datum je het artikel/de artikelen en de
decoratiematerialen moet inleveren.
Wanneer je een keuze hebt gemaakt voor één of meer artikelen en de
decoratiematerialen en weet wanneer je deze moet inleveren, vul je het onderstaande
formulier in, onderteken je het en laat je het door je docent ondertekenen. Maak een
kopie en lever het origineel bij je docent in.
Naam kandidaat ……………………………….………
Kandidaatnummer …..……….……
Ik maak een presentatie met het volgende sportartikel/de volgende sportartikelen:
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Ik gebruik bij de presentatie de volgende decoratiematerialen:
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Ik lever het artikel/de artikelen en de decoratiematerialen in op:
.......................................................................................................................................
Handtekening kandidaat
Handtekening docent
…………………………………….……..……
……..…………………………………………
PK-0856-b-12-1-i 16 lees verder ►►►

Informatie over het thema van de presentatie
Sporten is gezond: hoe en waarom moet je sporten?
Overal om je heen hoor je zeggen dat sporten zo goed voor je is. Het is algemeen
geaccepteerd dat regelmatig bewegen je lichaam en geest gezond houdt.
Hoe lang en hoe vaak moet je sporten? Hieronder wat tips.
minimaal 30 minuten per dag
minstens drie keer per week, maar je mag jezelf al fit noemen als je twee keer per
week 45 à 60 minuten sport
voor een beginnende sporter is het beter om niet twee dagen achter elkaar te
sporten, maar tussendoor één dag rust te nemen.
Maar waar doe je het dan allemaal voor? Wat zijn de positieve gevolgen van sporten?
Dat wordt er bijna nooit bij verteld. Daarom ook wat positieve gevolgen van sporten op
een rijtje:
je bloeddruk neemt af en dus wordt de kans op een hoge bloeddruk kleiner
je hart wordt sterker en hoeft minder vaak te slaan
je cholesterolgehalte verbetert
je longcapaciteit wordt groter
je voelt jezelf beter en stress neemt af
je hoeveelheid lichaamsvet neemt af
je botten worden sterker.
PK-0856-b-12-1-i 17 lees verder ►►►

handel en administratie CSPE KB 2012
algemene informatie voor de kandidaat
Het examen handel en administratie gaat over sportartikelenwinkel Sportief. Tijdens het
examen moet je ervan uitgaan dat je medewerker bent bij Sportief. De eigenaar van
Sportief is Vera Peelen. Vera is je leidinggevende. Zij is dus degene die je de
opdrachten geeft. Vera geeft deze opdrachten door je memo’s te sturen. Bij het
uitvoeren van de opdrachten moet je uitgaan van de datum die op het memo staat.
Om je goed in de rol van medewerker te kunnen verplaatsen, staat hieronder wat
achtergrondinformatie over Sportief. Lees deze informatie goed door.
Sportief is een eenmanszaak en is gevestigd in Zwindijk. Het assortiment van Sportief
bestaat onder andere uit de artikelgroepen voetbal en tennis. Behalve aan particuliere
klanten levert Sportief ook aan niet-particuliere klanten, bijvoorbeeld sportverenigingen.
Sportief is bezig met het opzetten van een fitnesscentrum.
Sportief bestaat binnenkort 25 jaar. Om dit te vieren organiseert Sportief een
voetbaltoernooi.
De boekhouding van Sportief wordt met het administratieprogramma Telraam gevoerd.
De boekhouding wordt aan het eind van ieder kalenderjaar afgesloten.
Klanten kunnen bij Sportief T-shirts laten bedrukken.
Bij Sportief wordt dagelijks de kassa opgemaakt.
In de winkel van Sportief staan regelmatig op een thema gebaseerde presentaties van
één of meer artikelen uit het assortiment.
overzicht van de opdrachten
onderdeel A
onderdeel B
onderdeel C
onderdeel D
onderdeel E
kosten, opbrengsten en exploitatierekening
minitoets
planning
miniposter
kolommenbalans
boekingsstukken
oninbare vordering
minitoets
kassawerkzaamheden
zelfbeoordeling
tellen inhoud kassa-lade
minitoets
presentatie
Wanneer je deze informatie hebt gelezen, lever je het blad weer in bij je docent.
PK-0856-b-12-1-i 18 lees verder einde ►►► •