Vrienden-loterij via de Support Actie! - Vrienden van Blijdorp

k o u d b l o e d
Mensen onder water,
duiken in Blijdorp
Tekst: Gerhard Tijssen
Informatie: George Houthoff,
vissenpost en duikcoördinator
Diergaarde Blijdorp.
De regelmatige bezoeker van Blijdorp heeft in de aquaria van het
Oceanium één of meerdere duikers (niet de antilopen, maar
mensen in een speciaal pak en uitrusting zwemmend onder
water) aan het werk gezien. Ben u ook benieuwd wat ze doen,
hoe het is georganiseerd? Gerhard Tijssen gunt ons een blik achter
de schermen.
verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding
van de duikwerkzaamheden en heel belangrijk
voor de implementatie van de ‘werkinstructie
Duiken’ van Diergaarde Blijdorp.
Hij is als enige bevoegd om de werkinstructie
aan te passen, moet erop toezien dat
alle duikers over de juiste certificaten
beschikken en voldoende geoefend zijn en
kan een duikverbod opleggen en als enige
weer opheffen. De duikploegleider is verantwoordelijk
voor een juiste toepassing
van de werkinstructie en een veilig verloop
van een duik. Hij zorgt ook voor een goede
briefing en debriefing van de duikers. Bij
een briefing bespreekt de duikploegleider
de te verrichten werkzaamheden met de
duikers en reserveduikers. Een reserveduiker
is verantwoordelijk voor het uitvoeren
van een onmiddellijke hulp- of reddingsactie.
Hij is dus vlakbij de duikwerkzaamheden
en in binnen enkele seconden
inzetbaar.
Foto: Diergaarde Blijdorp
Taken
Op dit moment zijn er een zestal professionele
duikers actief binnen Blijdorp. Zij hebben
een aantal taken. Deze taken kunnen
onderverdeeld worden in een drietal clusters.
De eerste taak (en de meest bekende
voor de bezoekers) is het schoonmaken
van de ruiten in het Oceanium: de wand
van de tunnel door de haaienbak bijvoorbeeld,
maar ook de bakken met de koraalriffen.
Ook kleinere schoonmaakwerkzaamheden
van kunstkoralen en andere objecten
vallen hieronder. De schoonmaaktaak is
kleiner geworden sinds de introductie van
een robotje. Dit robotje wordt gebruikt
voor de reiniging van de ruiten van de aquaria
en is op afstand bestuurbaar. De tweede
belangrijke taak van de duikers is meer
(zoö)technisch van aard. Hieronder vallen
het voeren (ook anemonen, etc.) en het
verplaatsen van dieren. De derde taak van
de duikers heeft -ruim genomen- te maken
met wetenschappelijk onderzoek en het
opzetten en inrichten van aquaria.
Er waren al duikers in Blijdorp actief toen
er alleen aquaria aanwezig waren in de
Rivièrahal. Dat waren enkele Blijdorpmedewerkers,
aangevuld met sportduikers van
een vereniging. Dankzij de veranderende
ARBO-eisen werd het noodzakelijk om in
het Oceanium alleen met beroepsduikers te
werken. Tot januari 2005 heeft Blijdorp een
ontheffing voor het werken met sportduikers.
De sportduikers verrichten alleen
activiteiten vallend onder het hierboven
genoemde cluster twee. Hierbij is echter
een grote kennis van de dieren noodzakelijk.
Bij deze activiteiten moet men denken
aan waarnemingen van dieren, voederen
van dieren zoals anemonen en krabben, het
verwijderen van afval en soms het vangen
van dieren. De Nederlandse Vereniging van
Dierentuinen spant zich in om ook na 2005
een ontheffing voor sportduikers te handhaven.
Het zal na het lezen van de opleidingstrajecten
hierna beschreven duidelijk
zijn dat de kosten van de opleiding zeer
hoog zijn en dat deels werken met sportduikers
ook financieel aantrekkelijk is.
Organisatie
Het duiken is onderhevig aan strenge weten
regelgeving. Een belangrijk aandachtspunt
is de organisatie van het duikgebeuren.
Alhoewel alle duikers werken bij de vissenpost
in het Oceanium vallen zij voor hun
duiktaken onder een andere hiërarchische
structuur. Via een duikcoördinator en duikploegleider
vallen zij rechtstreeks onder de
directie van Blijdorp. Dit om te voorkomen
dat er gevaarlijke situaties en opdrachten
voor de duikers zouden kunnen ontstaan.
De duikcoördinator is de centrale figuur
binnen het duikgebeuren in Blijdorp. Hij
legt verantwoording af aan de directeur, is
De duikploegleider stelt vast dat de duikers
in goede conditie zijn en hij stelt de
betreffende post, techneut en chef van
dienst op de hoogte van de duikwerkzaamheden.
Bij een debriefing worden de werkzaamheden
geëvalueerd om eventuele problemen
te onderkennen. Een van de leden
van de duikploeg is de materiaalmeester.
Hij is verantwoordelijk voor het materiaal
waarmee gedoken wordt en of dit is goedgekeurd
en functioneert.
Naast de duikapparatuur en duikkleding zijn
op de duiklocatie ook algemene zaken aanwezig
als een EHBO-koffer, een zuurstofkoffer
en een overzicht van alle telefoonnummers
en communicatiekanalen.
Internationaal wordt informatie uitgewisseld
met andere aquaria op het gebied van duiken
met o.a. met de Sea-life centers, het
Lissabon aquarium en het Londen aquarium.
Op dit moment is op het terrein van
het duiken veel samenwerking binnen de
NVD.
Opleiding
Beroepsduikers moeten een zwaar opleidings-
en keuringstraject doorlopen. Het
begint met een zware medische duikkeuring
voor beroepsduiker. Deze wordt bij
goedkeuring gevolgd door een testdag voor
de beginnende duiker in het Nationaal
Duikcentrum. Na het met goed gevolg
doorstaan van de testdag begint de zes
weken durende opleiding bij het geniepeloton
van de Koninklijke Landmacht. Dit is
een zeer zware opleiding, waar men leert
te duiken onder zeer zware omstandighe-
>
16