Osteo-articulaire aandoeningen

osteoporose kunnen veroorzaken (bv. reumatoïde artritis, hyperparathyroïdie). Naast
corticosteroïden kunnen ook andere middelen het fractuurrisico verhogen: de
aromatase-inhibitoren, anti-androgenen, anti-epileptica, glitazones.
Het FRAX-model wordt voorgesteld door de WGO om het 10-jaars fractuurrisico te berekenen
op basis van patiëntgerelateerde risicofactoren, al dan niet met inbegrip van de BMD. Het
FRAX-model kan online geraadpleegd worden 71 . Omdat het valrisico en een zekere
dosisafhankelijkheid van bepaalde risicofactoren (alcohol, aantal vroegere fracturen) niet in
rekening gebracht wordt, heeft deze tool slechts een matig vermogen om fracturen te
voorspellen, vooral wanneer het gaat over andere dan heupfracturen 70 . Andere
voorspellingsinstrumenten, die meer items includeren waaronder valincidenten, worden
onderzocht 72 .
4.1. Niet-medicamenteuze val- en fractuurpreventie
Regelmatige lichaamsbeweging, rookstop, beperking van alcoholinname, voldoende
calciuminname en regelmatige blootstelling aan zonlicht zijn erg belangrijk. Een multifactoriële
aanpak van valpreventie 73-74 (o.a. aanpassing van de leefomgeving, voorlichting, herziening
van medicatie, behandeling van visusvermindering) lijkt effectief. Het effect van dergelijke
interventies op de incidentie van fracturen is echter minder duidelijk. Een recentere
meta-analyse 75 , die het effect van interventies voor valpreventie bij thuiswonende ouderen
(> 65 jaar) onderzocht, wijst op het belang van fysische oefeningen (hoogste evidentie). Het
Otago-oefenprogramma is effectief gebleken voor de preventie van valpartijen en de reductie
van de mortaliteit 76 .
4.2. Medicamenteuze fractuurpreventie
In de meeste studies werden deelnemers niet geselecteerd op basis van een verhoogd
fractuurrisico, maar wel op basis van hun (lage) BMD-score en/of een reeds doorgemaakte
wervelfractuur. De besluiten van de studies zijn dus vaak moeilijk extrapoleerbaar naar
patiënten met een hoog fractuurrisico. De enige duidelijke indicatie voor
osteoporosebehandeling is een eerdere broosheidfractuur 70 ; de mogelijke winst is afhankelijk
van het gebruikte geneesmiddel.
De meeste studies onderzoeken vrouwen. Osteoporose bij mannen is minder goed onderzocht.
Alendronaat, risedronaat, zoledroninezuur, strontiumranelaat en teriparatide zijn geregistreerd
voor de behandeling van osteoporose bij mannen. Ook bij mannen wordt een behandeling
aanbevolen bij een verhoogd fractuurrisico 77 .
Calcium en vitamine D
De combinatie van calcium en vitamine D wordt geselecteerd. Argumenten hiervoor worden
besproken in het hoofdstuk ‘Vitaminen en mineralen’.
Bisfosfonaten
Bisfosfonaten zijn de best bestudeerde geneesmiddelen bij osteoporose. Recente meta-analyses
uitgevoerd door het KCE 70 tonen een matig tot hoog niveau van bewijskracht voor alendronaat
(5 tot 10 mg/d) met een NNT van 33 voor wervelfracturen, van 50 voor niet-vertebrale
Osteo-articulaire aandoeningen
157