Osteo-articulaire aandoeningen

Osteo-articulaire aandoeningen Osteo-articulaire aandoeningen

09.11.2014 Views

dan fysiologisch serum 48 . Een nieuwe systematische review met meta-analyse 49 bevestigt de resultaten van de vorige meta-analyse. Pooling van de resultaten van 89 RCT’s met 12.667 volwassenen met artrose van de knie toont een gunstig resultaat (matige pijnreductie) in het voordeel van hyaluronzuur, maar de methodologische beperkingen van deze studies zijn talrijk. Niet-gepubliceerde studies toonden een afwezigheid van effect met een tendens naar een eerder negatief effect. Pooling van de studies van goede kwaliteit toont een klinisch irrelevant beperkt gunstig effect. Daarentegen was er een significant risico op ernstige ongewenste effecten (cardiovasculaire events, musculoskeletale problemen of oncologische aandoeningen) in de weinige studies die ze opnoemen. Dit risico is echter klein in absolute cijfers 49 . Intra-articulaire toediening van hyaluronzuur bij patiënten met gonartrose is dus niet bewezen werkzaam en gaat gepaard met een verhoogd risico op ernstige ongewenste effecten. Noch glucosamine, noch chondroïtine, noch de combinatie van beide wordt geselecteerd. De beslissing om intra-articulair hyaluronzuur te gebruiken ligt eerder in de handen van de specialist. Andere behandelingen Een Cochrane literatuuroverzicht 50 kon geen duidelijk voordeel aantonen van het gebruik van antidepressiva t.o.v. placebo bij de behandeling van chronische lage rugpijn. In Amerika kreeg duloxetine onlangs de indicatie artrosepijn en chronische lage rugpijn 51 . De plaats van duloxetine in de aanpak van artrosepijn kan momenteel niet bepaald worden. 2. Jicht 2.1. De acute jichtaanval De diagnose van een acute jichtaanval wordt gesteld op basis van de kliniek. Bijkomende onderzoeken zijn zelden nuttig. De risicofactoren voor een acute jichtaanval zijn dezelfde als deze voor hyperuricemie: gevorderde leeftijd, obesitas, alcoholgebruik, gebruik van fructoserijke dranken (zoete dranken, vruchtensappen), belangrijke inname van vlees en vis en diureticagebruik 52-53 . Niet- medicamenteuze maatregelen Het lokaal appliceren van ijs, in combinatie met paracetamol, voor de behandeling van een acute jichtaanval is te verdedigen 54 , zeker bij ouderen omwille van het lage risico op ongewenste effecten 55 . NSAID’s In de praktijk worden meestal NSAID’s gebruikt voor pijnstilling in deze indicatie 56 , hoewel er voor de behandeling van een acute jichtaanval geen overtuigende evidentie te vinden is over de werkzaamheid ervan t.o.v. placebo 52,55,57 . Verschillende richtlijnen (waaronder de NHG standaard) verkiezen NSAID's als behandeling van eerste keuze 58 . Op basis van de bestaande onderzoeken kan aan geen enkel NSAID een bijzondere plaats gegeven worden. Ibuprofen draagt ook hier onze voorkeur weg, hoewel dit product hiervoor 154 Osteo-articulaire aandoeningen

niet is geregistreerd. Zoals alle NSAID’s gaat gebruik van ibuprofen gepaard met een verhoogd risico op gastro-intestinale ongewenste effecten. Maagprotectie met een lage dosis omeprazol wordt aangeraden bij ouderen en bij voorgeschiedenis van gastro-intestinale aandoeningen 58 . Colchicine Colchicine is een verdedigbare behandeling van acute jichtarthritis, hoewel ook hier weinig hard bewijs van werkzaamheid is geleverd 52,55 . Het is gezien de storende ongewenste effecten, een tweede keuze. Een recente multicentrische, gerandomiseerde, dubbelblinde placebogecontroleerde studie vergeleek het klassieke doseringsschema (hoge dosis) voor colchicine in de snelle aanpak van een acute jichtaanval met een alternatief schema (lagere dosis). De lagere dosering toonde zich even werkzaam en bleek niet gepaard te gaan met significant meer ongewenste effecten ten opzichte van placebo 59 . Het risico van ongewenste effecten is hoger bij patiënten met nierinsufficiëntie (voorafbestaand of geïnduceerd door andere nefrotoxische geneesmiddelen). De associatie met statines kan myopathie uitlokken. Een (mogelijk dodelijke) pancytopenie kan optreden in associatie met het gebruik van macroliden 60 . Extra studies zijn nodig om de plaats van colchicine en de juiste dosering ervan te herbepalen. In afwachting blijft colchicine behandeling van tweede keuze bij de aanpak van een acute jichtaanval. Corticosteroïden Corticosteroïden kunnen een redelijk alternatief zijn voor personen bij wie NSAID’s en colchicine tegenaangewezen zijn 61-62 . Een goed opgezette studie vergeleek prednisolon (35 mg/dag gedurende 5 dagen) met naproxen (2 maal 500 mg/dag gedurende 5 dagen). Na 4 dagen was er tussen beide behandelingen geen enkel verschil in werkzaamheid. De ongewenste effecten waren beperkt en vergelijkbaar in beide groepen 63 . De NHG-standaard opteert voor corticosteroïden als derde keuze 58 . We selecteren methylprednisolon voor deze indicatie en bij contra-indicatie voor NSAID’s en colchicine. 2.2. Preventie van recidieven Preventie voor het optreden van nieuwe jichtaanvallen kan gebeuren door aanpak van de risicofactoren. Er is echter geen gerandomiseerd onderzoek dat het nut van gewichtsreductie, een verminderd alcoholverbruik of een purine-arme voeding aantoont 52 . Het onder controle houden van de urinezuurspiegel zou jichtaanvallen en andere schade ten gevolge van urinezuurdepositie kunnen voorkomen. Gerandomiseerde klinische studies die het klinisch nut van deze aanpak aantonen zijn niet ter beschikking. Studies die aanbevelingen kunnen geven over wanneer een chronische behandeling te starten, zijn er evenmin. Het behandelen van asymptomatische hyperuricemie wordt niet aangeraden bij personen die nooit tekenen van jicht hebben vertoond 58 . Hyperuricemie kan causaal behandeld worden indien de etiologie kan achterhaald worden. Zoniet kunnen middelen worden toegediend die ofwel de synthese van urinezuur verminderen (xanthine-oxidase-inhibitoren) ofwel de excretie ervan doen toenemen (uricosurica). Osteo-articulaire aandoeningen 155

dan fysiologisch serum 48 . Een nieuwe systematische review met meta-analyse 49 bevestigt de<br />

resultaten van de vorige meta-analyse. Pooling van de resultaten van 89 RCT’s met 12.667<br />

volwassenen met artrose van de knie toont een gunstig resultaat (matige pijnreductie) in het<br />

voordeel van hyaluronzuur, maar de methodologische beperkingen van deze studies zijn<br />

talrijk. Niet-gepubliceerde studies toonden een afwezigheid van effect met een tendens naar<br />

een eerder negatief effect. Pooling van de studies van goede kwaliteit toont een klinisch<br />

irrelevant beperkt gunstig effect. Daarentegen was er een significant risico op ernstige<br />

ongewenste effecten (cardiovasculaire events, musculoskeletale problemen of oncologische<br />

<strong>aandoeningen</strong>) in de weinige studies die ze opnoemen. Dit risico is echter klein in absolute<br />

cijfers 49 . Intra-<strong>articulaire</strong> toediening van hyaluronzuur bij patiënten met gonartrose is dus niet<br />

bewezen werkzaam en gaat gepaard met een verhoogd risico op ernstige ongewenste<br />

effecten.<br />

Noch glucosamine, noch chondroïtine, noch de combinatie van beide wordt geselecteerd.<br />

De beslissing om intra-articulair hyaluronzuur te gebruiken ligt eerder in de handen van de<br />

specialist.<br />

Andere behandelingen<br />

Een Cochrane literatuuroverzicht 50 kon geen duidelijk voordeel aantonen van het gebruik<br />

van antidepressiva t.o.v. placebo bij de behandeling van chronische lage rugpijn.<br />

In Amerika kreeg duloxetine onlangs de indicatie artrosepijn en chronische lage rugpijn 51 .<br />

De plaats van duloxetine in de aanpak van artrosepijn kan momenteel niet bepaald worden.<br />

2. Jicht<br />

2.1. De acute jichtaanval<br />

De diagnose van een acute jichtaanval wordt gesteld op basis van de kliniek. Bijkomende<br />

onderzoeken zijn zelden nuttig. De risicofactoren voor een acute jichtaanval zijn dezelfde als<br />

deze voor hyperuricemie: gevorderde leeftijd, obesitas, alcoholgebruik, gebruik van<br />

fructoserijke dranken (zoete dranken, vruchtensappen), belangrijke inname van vlees en vis<br />

en diureticagebruik 52-53 .<br />

Niet- medicamenteuze maatregelen<br />

Het lokaal appliceren van ijs, in combinatie met paracetamol, voor de behandeling van een<br />

acute jichtaanval is te verdedigen 54 , zeker bij ouderen omwille van het lage risico op<br />

ongewenste effecten 55 .<br />

NSAID’s<br />

In de praktijk worden meestal NSAID’s gebruikt voor pijnstilling in deze indicatie 56 , hoewel<br />

er voor de behandeling van een acute jichtaanval geen overtuigende evidentie te vinden is<br />

over de werkzaamheid ervan t.o.v. placebo 52,55,57 . Verschillende richtlijnen (waaronder de<br />

NHG standaard) verkiezen NSAID's als behandeling van eerste keuze 58 .<br />

Op basis van de bestaande onderzoeken kan aan geen enkel NSAID een bijzondere plaats<br />

gegeven worden. Ibuprofen draagt ook hier onze voorkeur weg, hoewel dit product hiervoor<br />

154<br />

<strong>Osteo</strong>-<strong>articulaire</strong> <strong>aandoeningen</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!