Sectormonitor Beeldende Kunst - GOC

1 De structuur van de sector
In dit hoofdstuk gaan we eerst in op de structuur van de beeldende kunstsector. De verschillende
onderdelen en hun samenhang worden benoemd. Vervolgens staan we stil bij het aantal
bedrijven en organisaties dat actief is in de sector, het aantal werkzame personen en de geografische
spreiding. Ook gaan we kort in op de organisatiegraad van de sector. Het hoofdstuk
eindigt met een beknopte samenvatting van de uitkomsten en een bronnenverantwoording.
1.1 Hoe ziet de sector eruit?
Als eerste is het van belang af te bakenen wat beeldende kunst is. Het is niet eenvoudig
een label te plakken op beeldende kunst. Het gaat om diverse disciplines die in elkaar overlopen
en waartussen grenzen moeilijk te trekken zijn. Het is eenvoudiger aan te geven wat
niet onder beeldende kunst wordt verstaan dan wat het wel is. Om deze reden is gekozen
voor een brede definitie.
Onder beeldende kunst verstaan we hedendaagse kunstwerken die het resultaat zijn van een creatief
proces van een individu of groep individuen en die zowel een permanente als niet-permanente en fysiek
als niet-fysieke vorm kunnen hebben. Daarbij gaat het niet om kunstwerken die als podiumkunsten,
vormgeving, architectuur, bouwkunst of film zijn aan te merken.
Naast het definiëren van kunstvormen dient te worden bepaald uit welke activiteiten de
sector bestaat. Hiervoor gebruiken we als analysemodel de productiekolom. We kijken naar
de schakels die nodig zijn voor het voortbrengen van beeldende kunst. Centraal staan de
activiteiten in de schakels van schepping tot consumptie (aankoop). In figuur 1.1 is de uitwerking
van de onderdelen van de sector beeldende kunst weergegeven.
In de geel gekleurde blokken is de primaire productiekolom weergegeven. Deze vormen het
hart van de sector. Alle activiteiten die hier binnen vallen kunnen direct tot de sector worden
gerekend. Het gaat dan om de schepping en distributie/vertoning. Er is geen aparte
schakel met leveranciers opgenomen. Het materiaal van kunstenaars is dermate divers dat
voor de materiële kant geen leveranciers zijn te benoemen. Verder is er een directe lijn van
de kunstenaar naar aankoper gepresenteerd. De distributie kan immers worden overgeslagen.
Internet is overigens niet als apart distributiekanaal genoemd. Dit medium kan zowel
door de genoemde distributeurs als de kunstenaar zelf worden ingezet.
In de donker gekleurde blokken zijn de partijen aangegeven die vanuit de omgeving van de
sector invloed uitoefenen. Deze partijen behoren niet tot het hart van de sector, maar financieren,
leiden gekwalificeerde professionals op of nemen kunst af. Om deze reden dient
ook de omvang van deze partijen in kaart te worden gebracht. Aan de onderzijde van de
figuur staat de vraagzijde: particulieren die kunst kopen of lenen, bedrijven die kunst aankopen,
musea en overheden. Verder zijn partijen opgenomen die van belang zijn voor de
totstandkoming. Het gaat om het kunstvakonderwijs, postacademische instellingen, aanbieders
van specifieke opleidingen voor kunstenaars, kunsteducatie en amateurkunstenaars.
Ook is een blok overheid opgenomen. Hieronder vallen rijksoverheid, provincies,
13