Onze Lieve Wetenschap april 2013 - Olvg

Cirrose afschaffen:
over ELVES en wetenschap
Je kunt op vele manieren
betrokken zijn bij weten–
schap. Eén daarvan is als Elf.
Dirk J. van Leeuwen, MDL-arts, OLVG
Bijna 25 jaar geleden vormden drie jonge pathologen
ELVES, en formeel de International
Liver Pathology Study Group, op suggestie
van hun mentor professor Peter J. Scheuer. Hij was
de pathologische evenknie van professor Dame
Sheila Sherlock, de meest beroemde klinische hepatologe
van haar tijd. Beiden waren mijn leermeesters.
Scheuer en Sherlock waren verbonden
aan de Royal Free Hospital and School of Medicine
in London en lid van een internationale studiegroep,
de GNOMES. In de traditie van de GNOMES
waren de ELVES hun kinderen. Professor Balabaud
uit Bordeaux en ik voldeden aan de wens van de
groep om ondersteuning
te krijgen van clinici
met pathologische
expertise.
De ELVES-groep bestaat
uit zeventien leden. We
hebben jaarlijks onze
bijeenkomst van 2-3
dagen rond een thema
(benigne tumoren van
de lever, premaligne
galgangafwijkingen, virale
hepatitis). Ieder lid
stuurt 2-3 pathologiepreparaten
in. We helpen
soms onze gastheer door onderwijs, o.a. in Jakarta,
Warschau, Amsterdam en Hongkong. We zijn
gegroeid door de groep. Individuele leden worden
geïnspireerd door ideeën die tijdens de bijeenkomsten
werden ontwikkeld en in vele projecten werden
vertaald.
Een voorbeeld van de vruchten van onze bijeenkomsten
is ons consensusrapport “Beyond cirrhosis”
1 . We realiseerden ons hoe hopeloos verouderd
de term Cirrose was.
De term is nu zo’n 200 jaar oud en betekende een
totaal verlittekende lever waar regeneratie van leverweefsel
geen tred hield met littekenvorming. De
Jaarlijkse bijeenkomst ELVES-groep
gouden standaard was het aantonen van de regeneratienoduli
omgeven door bindweefselschotten,
meestal met behulp van een leverbiopsie. De prognose
was op korte termijn fataal want de ziekte
was irreversibel, zoals iedereen in de professie
wist. Het bezorgde de patiënt de doodschrik en de
omgeving wist het: te veel alcohol (stigmatisatie)
en niet lang meer te leven….
In 2013 blijkt:
• Er zijn vele oorzaken en manifestaties van
‘cirrose’.
• De prognose hangt van vele factoren af, en is
zeker niet altijd fataal.
• Leverziekten kunnen behandeld worden
(antivirale middelen, steroïden etc.).
• Complicaties kunnen worden voorkomen of
behandeld.
• Transplantatie verlengt en verbetert de kwaliteit
van leven.
• Littekenvorming kan in regressie gaan.
• Mogelijk is cirrose veel meer reversibel dan we
dachten.
We moeten dus verouderde
concepten door
een nieuwe benadering
vervangen. Klinische informatie
wordt daarbij
gecomplementeerd door
pathologie in de vorm
van leverbiopsie en/of
non-invasieve alternatieven.
De ELVES rapporteerden
eerder al over
de beperkingen van de
alternatieven van een leverbiopsie,
en vooral van
het simpelweg vertalen
van de ernst van afwijkingen in een cijfer 2 .
Wetenschap, nascholing, bijscholing, netwerken,
vriendschap: Het ELVES-model is een manier om
van wetenschap te genieten. Niets heeft mijn eigen
professionele ontwikkeling meer beïnvloed en
verrijkt.
1. Hytiroglou P. et al. Beyond "cirrhosis": a proposal from
the international liver pathology study group. Am J Clin
Path 2012: 137; 5-7
2. van Leeuwen D.J. et.al. A clinical and histopathological
perspective on evolving noninvasive and invasive alternatives
for liver biopsy. Clinical Gastroenterology Hepatology.
2008, 6 (5):491-6
Onze lieve wetenschap, April 2013| 7