Onze Lieve Wetenschap april 2013 - Olvg

eschrijft staat in het plotje als een vierkant met
betrouwbaarheidsinterval (uitsteeksels). Als deze
vierkantjes worden gepoold (samengevat) staat
het ruitje (of wybertje) onderaan het plaatje. Het
midden van het ruitje is het samengevatte effect.
De twee (horizontale) uiterste puntjes zijn het betrouwbaarheidsinterval
voor het effect. Je ziet in
het voorbeeld dat het niet voorbij de 0 gaat en dus
een (significant) effect is. Diëten lijkt meer effect
te geven dan sporten bij deze patiënten.
Let altijd op de I 2 . Dit getal geeft weer hoeveel
heterogeniteit er tussen de verschillende studies
is. Hierbij geldt: hoe hoger het getal, hoe meer
heterogeniteit. En dus hoe slechter je de studies
kan samenvatten. De I 2 in ons voorbeeld is 86%.
Geen homogene data dus! In dit geval zou je de
data niet zondermeer in een wybertje mogen samenvatten.
Denk daarnaast ook aan de mogelijke
klinische heterogeniteit. Geen appels met peren
vergelijken! In ons voorbeeld gooien de onderzoekers
verschillende soorten diëten en verschillende
soorten sporten op een hoop. Zijn deze wel te vergelijken?
Op grond van zowel de klinische als de
statistische heterogeniteit in dit review was het
beter geweest om de data niet te poolen.
Soms staat er ook een funnel-plot in het artikel.
Dit plotje ziet er idealiter uit als een tent (of gelijkbenige
driehoek). Wat geeft dit weer? De verschillende
studies zijn in deze grafiek weergegeven
met grootte van het effect en grootte van de
studie. Bovenin staan de grote studie (met klein
betrouwbaarheidsinterval) en onderin de kleine
studies. Als er geen sprake is van publicatiebias
(en dus dat alle mogelijke uitgevoerde studies zijn
gepubliceerd, inclusief de kleine met geen of een
negatief effect), is het plaatje symmetrisch. Als
dit niet het geval is, zou je uiteindelijke effect
wel eens kleiner kunnen zijn dan het effect dat je
in het forest-plot zag!
Hulp bij het beoordelen van de kwaliteit?
Kijk op cochrane.org/beoordelings formulieren-enandere-downloads
of kijk op mijnleerportaal.olvg.nl
(wetenschap-educatie).
Figuur 1 uit: ‘Exercise for overweight or obesity, Shaw et al. Cochrane review 2009.’
Onze lieve wetenschap, April 2013| 17