Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

inhoudsopgave
inhoudsopgave
Samenvatting 09
Ten geleide 17
1 Inleiding en probleemstelling 19
1.1 Aanleiding tot een rapport over waarden en normen 19
1.2 Waarden en normen in recente openbare discussies 20
1.3 Probleemstelling van het rapport 24
1.4 Maatschappelijke achtergrond van de discussie over waarden en normen 26
1.5 Niet voor het eerst en niet alleen in Nederland 28
1.5.1 Voorgangers uit het recente verleden 28
1.5.2 De discussie in het buitenland 32
1.6 De opbouw van het rapport 37
2 Een verkenning van de begrippen ‘waarden’ en ‘normen’ en de
problemen die hiermee samenhangen 41
2.1 Zijn waarden definieerbaar? 41
2.2 De praktische benadering van Rescher 43
2.3 Twee problemen: de veelheid en de abstractiegraad van waarden 45
2.3.1 De waarde van waarden 45
2.3.2 Enkele onderscheidingen van waarden 46
2.3.3 De abstractiegraad van waarden 48
2.4 Waarden en het goede leven 52
2.4.1 Verschillende visies op het goede leven 52
2.4.2 Monisme, pluralisme, relativisme 54
2.5 Analyse van het begrip ‘norm’: om welke normen gaat het? 58
2.5.1 Eigenschappen van normen en regels 58
2.5.2 Morele, juridische en sociale normen 60
2.5.3 Van onprettig naar onwettig: een principiële en praktische
kwestie 62
2.6 Conclusies 65
5
3 Waarden, normen en gedrag: de mening van de bevolking 69
3.1 Inleiding 69
3.2 Het meten van meningen over waarden, normen en gedrag 70
3.3 Waarden 72
3.4 Normen 75
3.5 Gedrag 77
3.6 Generatie-effecten? 83
3.7 Conclusies 87