Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

wa a rde n, nor men e n de l a st va n het gedr ag stortte definitief in elkaar toen in 2002 werd onthuld dat Major zelf een affaire had gehad. Een oproep vanuit de regering aan de bevolking tot een herstel van waarden en normen loopt een permanent risico van hypocrisie, saying the one while doing the other. Geconstateerde hypocrisie is een van de sterkste ondermijningen van het vertrouwen in en het gezag van politici. 34 In Frankrijk en Duitsland zijn er op regeringsniveau geen initiatieven genomen voor een nieuw moreel beschavingsoffensief, maar komt het overheidsbeleid op specifieke punten toch zeer overeen met dat in Nederland. Veiligheid en criminaliteit, vooral in de grote steden in Frankrijk, vormen een overheersend thema, dat vergelijkbare discussie heeft opgeroepen over tolérance zéro. Verloedering van grotestadsbuurten wordt door Franse criminologen in relatie gebracht met de toename van kleine en grote criminaliteit. Roché gebruikt hiervoor de overkoepelende term incivilités, hetgeen neerkomt op het ergerlijke en onbeschaafde gedrag in de Nederlandse discussie over waarden en normen (cdv, december 2002). De Franse onderzoekster Bui Trong ziet slordigheid in het omgaan met de publieke ruimte, het op straat laten liggen van rotzooi en het stichten van kleine brandjes als voorliggende stadia van ernstigere vormen van publiek geweld (Bui Trong 2000). De Duitse discussie spitst zich toe op weer een ander bekend onderwerp in de waarden- en normendiscussie, namelijk de orde en tucht op scholen en hoffelijkheid en discipline in het onderwijs. Hoewel een vergelijking van onderwijsregimes tussen Europese schoolsystemen aan het licht brengt dat qua orde en ordelijkheid het Nederlandse systeem verreweg de meeste vrijheid laat aan leerlingen en leerkrachten (Jippes 2003) en het Duitse systeem nog als zeer degelijk wordt beschreven, wijzen de klachten in Duitsland over de ordelijkheid op scholen in dezelfde richting als in ons land: een heimwee naar oude waarden. Volgens een overgrote meerderheid van de Duitse bevolking, waaronder ook alle jongeren, moeten waarden als hoffelijkheid, orde en netheid in het dagelijkse leven weer terugkeren. Kledingvoorschriften op school, liefst in schooluniform, met een verbod op blote buiken, worden door ongeveer de helft op prijs gesteld, evenals het opnieuw invoeren van cijfers voor ‘gedrag en vlijt’, zoals vroeger. De rapportage hierover met enquêtegegevens in Der Spiegel, wordt echter onderbroken door de gebruikelijke commerciële boodschappen, zeer sexy ingericht en mét blote buik (Der Spiegel 2003, 28: 124-137). De fragmentatie van en tegenstrijdigheid in de morele boodschappen zetten zich dus ook voort in de mediabelangstelling voor waarden en normen. Het tweede hoofdthema van het huidige waarden- en normendebat is de integratieproblematiek, de positie van immigranten en de rol van de islam. Dit raakt nauw aan de algemene, reeds gevoerde integratiediscussie, die op zijn beurt sinds de aanslagen van 11 september 2001 steeds meer in het licht van de islam is komen te staan. De integratiediscussie zoals die in Nederland wordt gevoerd, kenmerkt zich door een grote nadruk op (vermeende) cultuurverschillen en de vraag of en in hoeverre immigranten zich in culturele zin moeten aanpassen aan
inleiding en probleemstelling Nederlandse waarden en normen. Dit roept automatisch de vraag op wat die Nederlandse waarden en normen waaraan immigranten zich aan moeten passen, eigenlijk zijn. Zo is het debat over integratie en multiculturaliteit ook in zekere mate een debat over de onderscheidende kenmerken van de Nederlandse nationale identiteit geworden. Dit debat is zeker geen exclusief Nederlands verschijnsel. In heel Europa spelen – vaak al langere tijd – varianten van dit debat met als belangrijkste element de plaats van de islam, de nationale identiteit, het vraagstuk van culturele aanpassing en minimaal gedeelde waarden tussen immigrant en land van vestiging. De verhouding tussen moslims en de landen van vestiging is in verschillende landen al aanleiding geweest voor verhitte debatten. Zo lokte de fatwa tegen Salman Rushdie in heel Europa heftige reacties uit, enerzijds bij gelovige moslims, anderzijds bij verlichte kunstenaars en politici, in het bijzonder in het Verenigd Koninkrijk. De onrusten en de publieke boekverbrandingen in steden als Bradford brachten een schok teweeg in de Britse samenleving en waren aanleiding tot een debat over de grenzen van het Britse multiculturalisme en de vraag wat de “Britse gewoonten en tradities die elke minderheidsgroep dient te respecteren” eigenlijk zijn (Broeders 2001). Ook de kwesties rondom het dragen van hoofddoekjes zijn bepaald geen nieuw verschijnsel in Europa. In Frankrijk werd in 1989 al een publieke strijd gevoerd tussen de neutrale Franse staat en het openlijk belijden van het moslimgeloof door middel van het dragen van een hoofddoekje op school in wat bekend is geworden als l’affaire foulard. Deze affaire werd uiteindelijk met een compromis afgehandeld – toenmalig minister van Onderwijs Jospin stond het dragen van hoofddoekjes toe zolang de draagsters ‘geen bekeerlingen trachten te maken of anderszins de les verstoorden’ – maar liet bij het Franse publiek een gevoel van onbehagen achter over de verhouding tussen de islam en ‘de ondeelbare republiek’ (Feldblum 1999; Schnapper et al. 2000). In Noorwegen kwam het debat over integratie gaandeweg ook steeds meer in het licht van (afwijkende) cultuur en de onverenigbaarheid ervan met de Noorse cultuur te staan. De voornaamste steen des aanstoots was hier de positie van vrouwen binnen bepaalde migrantengroeperingen. Zaken als gearrangeerde huwelijken vallen slecht in een land dat zich voor laat staan op gender-gelijkheid als een centrale waarde en zorgen voor heftige politieke debatten (Hagelund 2002). 35 In de afgelopen jaren zijn de debatten over integratie in veel landen steeds meer en openlijker debatten geworden over nationale identiteit en de mate waarin immigranten zich daaraan moeten aanpassen. Geconfronteerd met afwijkende en soms zeer uitgesproken minderheidsculturen en de angst voor het ontstaan van een etnische onderklasse is culturele aanpassing weer in beeld gekomen en heeft het multiculturele model afgedaan (Joppke 2003). Bovendien zijn in veel landen naar aanleiding van het integratievraagstuk stevige debatten ontstaan over de nationaliteitswetgeving. Strijdpunten waren onder andere de vraag hoe inclusief of exclusief het nationaliteitsrecht moet zijn en hoe ‘aangepast’ immigranten moeten zijn om ervoor in aanmerking te komen (Hansen en Weil 2001).
Page 1 and 2: WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REG
Page 3 and 4: WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REG
Page 7 and 8: inhoudsopgave inhoudsopgave Samenva
Page 9 and 10: inhoudsopgave 7 De bijdrage van de
Page 11 and 12: samenvatting samenvatting Dit rappo
Page 13 and 14: samenvatting rijk deel bij een rela
Page 15 and 16: samenvatting De bijdrage van de sam
Page 19 and 20: ten geleide ten geleide Dit rapport
Page 21 and 22: inleiding en probleemstelling 1 inl
Page 23 and 24: inleiding en probleemstelling veran
Page 25 and 26: inleiding en probleemstelling klage
Page 27 and 28: inleiding en probleemstelling Omdat
Page 29 and 30: inleiding en probleemstelling gieuz
Page 31 and 32: inleiding en probleemstelling recht
Page 33 and 34: inleiding en probleemstelling Deze
Page 35: inleiding en probleemstelling en no
Page 39 and 40: inleiding en probleemstelling aanda
Page 41 and 42: inleiding en probleemstelling Hoofd
Page 43 and 44: een verkenning van de begrippen ‘
Page 71 and 72: waarden, normen en gedrag: de menin
Page 87 and 88:
waarden, normen en gedrag: de menin
Page 89 and 90:
waarden, normen en gedrag: de menin
Page 91 and 92:
normoverschrijdend gedrag 4 normove
Page 93 and 94:
normoverschrijdend gedrag pen voor
Page 95 and 96:
normoverschrijdend gedrag mele cont
Page 97 and 98:
normoverschrijdend gedrag een neerw
Page 99 and 100:
normoverschrijdend gedrag In de per
Page 101 and 102:
normoverschrijdend gedrag werden vr
Page 103 and 104:
normoverschrijdend gedrag en het mi
Page 105 and 106:
normoverschrijdend gedrag winkeldie
Page 107 and 108:
normoverschrijdend gedrag heeft het
Page 109 and 110:
normoverschrijdend gedrag Adang (19
Page 111 and 112:
normoverschrijdend gedrag gers en 6
Page 113 and 114:
normoverschrijdend gedrag aantal ve
Page 115 and 116:
normoverschrijdend gedrag Volgens h
Page 117 and 118:
normoverschrijdend gedrag val van)
Page 119 and 120:
normoverschrijdend gedrag Figuur 4.
Page 121 and 122:
normoverschrijdend gedrag verwachte
Page 123 and 124:
normoverschrijdend gedrag geven de
Page 125 and 126:
normoverschrijdend gedrag voorkomen
Page 127 and 128:
normoverschrijdend gedrag instituti
Page 129 and 130:
een rationele-keuze-analyse van nor
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
pluriformiteit en gemeenschappelijk
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
samenleven met verschillende cultur
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
de bijdrage van de samenleving 7 de
Page 201 and 202:
de bijdrage van de samenleving kerk
Page 203 and 204:
de bijdrage van de samenleving alle
Page 205 and 206:
de bijdrage van de samenleving pers
Page 207 and 208:
de bijdrage van de samenleving •
Page 209 and 210:
de bijdrage van de samenleving fact
Page 211 and 212:
de bijdrage van de samenleving word
Page 213 and 214:
de bijdrage van de samenleving word
Page 215 and 216:
de bijdrage van de samenleving zij
Page 217 and 218:
de bijdrage van de samenleving slec
Page 219 and 220:
de bijdrage van de samenleving Pres
Page 221 and 222:
de bijdrage van de samenleving Cycl
Page 223 and 224:
de bijdrage van de samenleving hebb
Page 225 and 226:
de bijdrage van de samenleving dig
Page 227 and 228:
de bijdrage van de samenleving rech
Page 229 and 230:
de bijdrage van de samenleving zorg
Page 231 and 232:
de bijdrage van de samenleving bij
Page 233 and 234:
de bijdrage van de samenleving geë
Page 235 and 236:
de bijdrage van de samenleving slec
Page 237 and 238:
de bijdrage van de samenleving Deze
Page 239 and 240:
de bijdrage van de samenleving note
Page 241 and 242:
de rol van de overheid; conclusies
Page 243 and 244:
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
literatuur literatuur Adang, O. (19
Page 277 and 278:
literatuur cgb (2003b) Advies Commi
Page 279 and 280:
literatuur Ferwerda, H., M. Bottenb
Page 281 and 282:
literatuur Interview-nss (2003) Fra
Page 283 and 284:
literatuur Nauta, L. (2000) Onbehag
Page 285 and 286:
literatuur Schoonenboom, J. en H. i
Page 287 and 288:
literatuur Tweede Kamer (2002-2003)
Page 289 and 290:
literatuur moraal’, in: P. de Bee
Page 291 and 292:
adviesaanvraag inzake waarden en no
Page 293 and 294:
apporten aan de regering rapporten
Page 295 and 296:
apporten aan de regering Zesde raad
Page 297 and 298:
voorstudies en achtergronden voorst
Page 299:
wrr rapport aan de regering 68 Waar
show all

Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?