Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

wa a rde n, nor men e n de l a st va n het gedr ag rompslomp om aan te tonen dat daadwerkelijk conform die regels wordt gehandeld. Te veel ruimte bieden aan professionals roept echter het gevaar op dat zij hun taak niet naar behoren uitoefenen. Bovendien kan het leiden tot ongelijkheid in behandeling tussen de klanten van dezelfde instantie, wat problematischer lijkt dan verschillen in behandeling tussen instanties van dezelfde soort (bijvoorbeeld leerlingen van dezelfde school dienen gelijk te worden behandeld, maar niet leerlingen van verschillende scholen). Een tussenoplossing kan worden gevonden in beroepsnormen van en controle door de beroepsgroep zelf in plaats van de organisatie waarbij men in dienst is. Dit vereist wel dat de beroepsgroep in kwestie zich voldoende bewust is van en gelegen laat liggen aan de maatschappelijke taak van de beroepsbeoefenaren en zich niet louter als een belangenvereniging opstelt. Bij veel beroepsgroepen is hiervan overigens al sprake (bijvoorbeeld medische beroepen), maar bij andere beroepsgroepen zou dit meer kunnen worden gestimuleerd. Net als andere instituties zouden ook de beroepsgroepen openlijk verantwoording moeten afleggen over het gevoerde beleid. 260 Gescheiden verantwoordelijkheden of gedeelde verantwoordelijkheden? Het gezamenlijk dragen van verantwoordelijkheden is kenmerkend voor het Nederlandse poldermodel. Dit model heeft in het verleden zijn grote waarde bewezen, maar is ook periodiek aan scherpe kritiek onderhevig geweest. Het grootste bezwaar tegen het delen van verantwoordelijkheden is dat op het moment dat er iets mis gaat, de verleiding groot is de verantwoordelijkheid af te schuiven naar een ander, waardoor het vaak niet duidelijk is wie daarop kan worden aangesproken (het probleem van de ‘vele handen’, zie bijvoorbeeld de conclusie van de commissie-Oosting over de vuurwerkramp in Enschede). Een strikte scheiding van verantwoordelijkheden heeft als bezwaar dat deze kan leiden tot verkokering en ‘afschuifgedrag’. Een instantie die formeel geen verantwoordelijkheid draagt voor een bepaalde zaak, maar feitelijk wel van belang is voor het realiseren van een bepaalde doelstelling kan zich dan te gemakkelijk geheel aan die verantwoordelijkheid onttrekken. Een tussenweg zou kunnen zijn om in die gevallen waarin er sprake is van gezamenlijke verantwoordelijkheden altijd een persoon of instantie aan te wijzen die de eindverantwoordelijkheid draagt en dus kan worden aangesproken op de resultaten. Deze eindverantwoordelijke heeft dan mede tot taak om te waarborgen dat de andere partijen die medeverantwoordelijk zijn hun verantwoordelijkheid niet ontlopen. Er moeten dan natuurlijk wel voorwaarden worden gecreëerd om te verzekeren dat men deze eindverantwoordelijkheid ook kan waarmaken, bijvoorbeeld doordat men de medeverantwoordelijken verplicht om medewerking te verlenen indien de eindverantwoordelijke dit vraagt. Afleggen van verantwoording Het zou te ver voeren om op basis van bovenstaande afwegingen voor alle instituties die in hoofdstuk 7 zijn genoemd concrete aanbevelingen te doen voor het te voeren overheidsbeleid. In algemene zin kan hierover echter wel iets worden gezegd. Het uitgangspunt voor het aansturen van instituties door de
de rol van de overheid; conclusies en aanbevelingen overheid zou moeten zijn dat zij worden aangesproken op hun eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van de overdracht en handhaving van waarden en normen. Afhankelijk van het soort institutie dient de overheid meer of minder gedetailleerd de taken van de institutie te formuleren. De overheid dient in het algemeen niet voor te schrijven hoe de instituties hun taak moeten uit-voeren. Het spreekt voor zich dat de overheid voor een institutie als de politie, die belast is met de uitvoering van bepaalde wettelijke taken, een veel scherpere en gedetailleerder taakomschrijving opstelt dan voor het bedrijfsleven, dat een private taak uitoefent. Niettemin vervult ook deze laatste institutie bepaalde maatschappelijke taken, waarop de overheid haar kan aanspreken, zoals bescherming van de gezondheid van werknemers en klanten en het ontzien van het milieu. Vervolgens is het de vraag hoe de overheid die taken dient te formuleren. Sinds een aantal jaren is het streven er veelal op gericht om organisaties ‘af te rekenen op resultaat’ en daarvoor scherpe kwantitatieve doelstellingen op te stellen waaraan een organisatie dient te voldoen. Zonder hierover in algemene zin een positief of negatief oordeel te vellen, moet worden geconstateerd dat dergelijke kwantitatieve criteria zich vaak minder goed lenen om de prestaties van instituties ten aanzien van de overdracht en handhaving van waarden en normen vast te stellen. Het gaat hierbij immers veelal om kwalitatieve aspecten van het functioneren van organisaties die zich niet in enkele kengetallen laten vangen. Dit betekent niet dat in het geheel geen gebruik kan worden gemaakt van kwantitatieve indicatoren. Zo is het heel wel mogelijk de prestaties van scholen mede te beoordelen op basis van het percentage spijbelaars of voortijdige schoolverlaters en kan het openbaar vervoer mede worden ‘afgerekend’ op het percentage zwartrijders of het aantal incidenten dat zich voordoet. Voorkomen moet echter worden dat organisaties zich louter gaan richten op het behalen van dergelijke kwantitatieve resultaten en daardoor minder aandacht besteden aan de lastig meetbare kwalitatieve prestaties. Het alternatief is evenwel niet dat organisaties geen verantwoording hoeven af te leggen over hun prestaties. Wel kan het tot op zekere hoogte aan de instituties zelf worden overgelaten op welke wijze zij hierover verantwoording afleggen. Dit dient echter geen vrijblijvende mogelijkheid te zijn, maar een verplichting die onderdeel uitmaakt van hun taakstelling. Zij dienen, met andere woorden, zelf aan te geven op welke wijze zij aannemelijk willen maken dat zij hebben voldaan aan hun taken ten aanzien van de overdracht en/of handhaving van waarden en normen. In sommige gevallen geldt een dergelijke verplichting overigens al. Bij deze verantwoording kunnen zij zowel gebruikmaken van objectieve, kwantitatieve maatstaven als van meer intersubjectieve en kwalitatieve indicatoren. Hierbij valt te denken aan een beoordeling van de prestaties door onafhankelijke externe deskundigen (bijvoorbeeld een visitatiecommissie of een inspectiedienst), door collega-instellingen (intervisie) of door de klanten van de betreffende organisatie. 261
Page 1 and 2:
WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REG
Page 3 and 4:
WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REG
Page 7 and 8:
inhoudsopgave inhoudsopgave Samenva
Page 9 and 10:
inhoudsopgave 7 De bijdrage van de
Page 11 and 12:
samenvatting samenvatting Dit rappo
Page 13 and 14:
samenvatting rijk deel bij een rela
Page 15 and 16:
samenvatting De bijdrage van de sam
Page 19 and 20:
ten geleide ten geleide Dit rapport
Page 21 and 22:
inleiding en probleemstelling 1 inl
Page 23 and 24:
inleiding en probleemstelling veran
Page 25 and 26:
inleiding en probleemstelling klage
Page 27 and 28:
inleiding en probleemstelling Omdat
Page 29 and 30:
inleiding en probleemstelling gieuz
Page 31 and 32:
inleiding en probleemstelling recht
Page 33 and 34:
inleiding en probleemstelling Deze
Page 35 and 36:
inleiding en probleemstelling en no
Page 37 and 38:
inleiding en probleemstelling Neder
Page 39 and 40:
inleiding en probleemstelling aanda
Page 41 and 42:
inleiding en probleemstelling Hoofd
Page 43 and 44:
een verkenning van de begrippen ‘
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
waarden, normen en gedrag: de menin
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
normoverschrijdend gedrag 4 normove
Page 93 and 94:
normoverschrijdend gedrag pen voor
Page 95 and 96:
normoverschrijdend gedrag mele cont
Page 97 and 98:
normoverschrijdend gedrag een neerw
Page 99 and 100:
normoverschrijdend gedrag In de per
Page 101 and 102:
normoverschrijdend gedrag werden vr
Page 103 and 104:
normoverschrijdend gedrag en het mi
Page 105 and 106:
normoverschrijdend gedrag winkeldie
Page 107 and 108:
normoverschrijdend gedrag heeft het
Page 109 and 110:
normoverschrijdend gedrag Adang (19
Page 111 and 112:
normoverschrijdend gedrag gers en 6
Page 113 and 114:
normoverschrijdend gedrag aantal ve
Page 115 and 116:
normoverschrijdend gedrag Volgens h
Page 117 and 118:
normoverschrijdend gedrag val van)
Page 119 and 120:
normoverschrijdend gedrag Figuur 4.
Page 121 and 122:
normoverschrijdend gedrag verwachte
Page 123 and 124:
normoverschrijdend gedrag geven de
Page 125 and 126:
normoverschrijdend gedrag voorkomen
Page 127 and 128:
normoverschrijdend gedrag instituti
Page 129 and 130:
een rationele-keuze-analyse van nor
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
pluriformiteit en gemeenschappelijk
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
samenleven met verschillende cultur
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
de bijdrage van de samenleving 7 de
Page 201 and 202:
de bijdrage van de samenleving kerk
Page 203 and 204:
de bijdrage van de samenleving alle
Page 205 and 206:
de bijdrage van de samenleving pers
Page 207 and 208:
de bijdrage van de samenleving •
Page 209 and 210:
de bijdrage van de samenleving fact
Page 211 and 212: de bijdrage van de samenleving word
Page 213 and 214: de bijdrage van de samenleving word
Page 215 and 216: de bijdrage van de samenleving zij
Page 217 and 218: de bijdrage van de samenleving slec
Page 219 and 220: de bijdrage van de samenleving Pres
Page 221 and 222: de bijdrage van de samenleving Cycl
Page 223 and 224: de bijdrage van de samenleving hebb
Page 225 and 226: de bijdrage van de samenleving dig
Page 227 and 228: de bijdrage van de samenleving rech
Page 229 and 230: de bijdrage van de samenleving zorg
Page 231 and 232: de bijdrage van de samenleving bij
Page 233 and 234: de bijdrage van de samenleving geë
Page 235 and 236: de bijdrage van de samenleving slec
Page 237 and 238: de bijdrage van de samenleving Deze
Page 239 and 240: de bijdrage van de samenleving note
Page 241 and 242: de rol van de overheid; conclusies
Page 261: de rol van de overheid; conclusies
Page 275 and 276: literatuur literatuur Adang, O. (19
Page 277 and 278: literatuur cgb (2003b) Advies Commi
Page 279 and 280: literatuur Ferwerda, H., M. Bottenb
Page 281 and 282: literatuur Interview-nss (2003) Fra
Page 283 and 284: literatuur Nauta, L. (2000) Onbehag
Page 285 and 286: literatuur Schoonenboom, J. en H. i
Page 287 and 288: literatuur Tweede Kamer (2002-2003)
Page 289 and 290: literatuur moraal’, in: P. de Bee
Page 291 and 292: adviesaanvraag inzake waarden en no
Page 293 and 294: apporten aan de regering rapporten
Page 295 and 296: apporten aan de regering Zesde raad
Page 297 and 298: voorstudies en achtergronden voorst
Page 299: wrr rapport aan de regering 68 Waar
show all

Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?