Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

wa a rde n, nor men e n de l a st va n het gedr ag blijken vaak alleen van de grond te komen of te worden gecontinueerd indien zij worden geholpen door officiële hulpverleners of instanties. Net zoals formele controle van normoverschrijdend gedrag ertoe zou moeten bijdragen om informele sociale controle te versterken, dient formele hulp en dienstverlening zo mogelijk informele, vrijwillige activiteiten te ondersteunen. Fiscale faciliteiten vormen een mogelijkheid hiertoe. Men mag er echter niet voetstoots van uitgaan dat er altijd voldoende vrijwilligers beschikbaar en bereid zijn om de noodzakelijke hulp te bieden en andere activiteiten te verrichten. Te vaak missen hulpbehoevenden het sociale netwerk om informele hulpverleners te kunnen inschakelen of ontbreekt in een wijk de sociale samenhang om vrijwillige buurtactiviteiten van de grond te krijgen. In die gevallen zal de overheid (of een andere instantie) haar verantwoordelijkheid moeten nemen om de professionele hulp en ondersteuning te bieden die in de betreffende situatie noodzakelijk is. 8.4.2 normen: onzekerheid bespreekbaar maken 252 Een hoge mate van normoverschrijdend gedrag is niet alleen onwenselijk vanwege de (over)last die het vaak voor anderen oplevert, maar ook omdat dit op den duur het geloof in de norm kan ondermijnen. Zo vindt zo’n veertig procent van de bevolking een zekere mate van belastingontduiking weliswaar verkeerd, maar wel begrijpelijk en geeft zo’n zestig procent toe dat men bepaalde diensten ‘zwart’ zou laten verrichten (zie par. 3.4). Ook bepaalde verkeersregels, zoals de maximumsnelheid en het dragen van veiligheidsgordels, lijken lang niet op ieders steun te kunnen rekenen. Het effectief aanpakken van normoverschrijdend gedrag zou in deze gevallen ook de steun voor de norm zelf ten goede kunnen komen. Het is echter de vraag of strengere controle en hoger en sneller straffen altijd de aangewezen weg zijn. Soms verdient het de voorkeur om regels te vereenvoudigen, waardoor zij beter zijn te handhaven en er minder mogelijkheden voor overtreding zijn (bijvoorbeeld minder aftrekposten in de belasting). Voorzover normen primair een coördinatiefunctie vervullen, zoals bij veel verkeersregels het geval is, kunnen ze soms overbodig worden gemaakt door een beroep te doen op zelfregulering (bijvoorbeeld verkeerslichten vervangen door rotondes, ritsen op de rijbaan). Soms is tijdelijk gedogen van bepaalde, specifiek benoemde normoverschrijdingen de beste oplossing, ook al dient men hierin zeer terughoudend te zijn (vgl. wrr 2002: 261). Er is echter ook een relatief beperkte groep criminelen (vooral jongeren) die chronisch moeite hebben zich aan rechtsregels te houden. Pogingen om hen te doordringen van het belang van deze normen maken alleen enige kans van slagen als deze onderdeel uitmaken van een voortgezet programma, inclusief strafoplegging, dat erop gericht is hun leven in een andere en betere richting te sturen. Halt-bureaus en de reclassering zijn hiervoor de aangewezen instanties. Op langere termijn dient dit probleem vooral te worden aangepakt met preventief beleid. De bron van deviant gedrag is vaak in de vroege jeugd gelegen, zodat
de rol van de overheid; conclusies en aanbevelingen de opvoeding en de basisschool hierbij een belangrijke rol (kunnen) spelen. Opvoedingsondersteuning voor ouders van wie een kind probleemgedrag vertoont en alert reageren van scholen bij aanwijzingen voor deviant gedrag, zouden ertoe moeten bijdragen dat deze kinderen toch voldoende normbesef wordt bijgebracht. Vroegtijdig optreden lijkt een belangrijke voorwaarde om latere ‘ontsporing’ van deze kinderen tegen te gaan. Ontwikkelingspsychologen wijzen er steevast op dat de morele vorming en de internalisering van belangrijke waarden reeds in de vroege kindertijd plaatsvindt. Love and limits zijn cruciaal voor de vorming van waarden (Lee 2002: 126; Coles 1997: 169). Als er te weinig liefdevolle opvoeding wordt gegeven, te weinig goede voorbeelden worden getoond en te weinig grenzen worden gesteld, verschraalt de waardevorming. Groepen met een andere culturele of religieuze achtergrond dan de ‘doorsnee’- Nederlander claimen soms dat voor hen andere normen gelden dan de in ons land algemeen aanvaarde normen. Wanneer deze normen strijdig zijn met wettelijke regels is er echter geen aanleiding om deze te tolereren. De Nederlandse wet geldt in gelijke mate voor alle ingezetenen en er is geen enkele reden om hiervan bepaalde groepen uit te zonderen. Specifieke groepsrechten passen niet in een moderne democratische samenleving als Nederland. Dit hoeft overigens niet uit te sluiten dat bepaalde cultuur- of geloofsgebonden gebruiken die strijdig zijn met de Nederlandse wet, maar op zichzelf geen schade aan derden berokkenen, op een gegeven moment kunnen worden ‘gelegaliseerd’. Voorbeelden hiervan zijn ritueel slachten en bepaalde begrafenisrituelen (vgl. hoofdstuk 6). Informele normen die uit een geloof of culturele traditie voortvloeien en niet strijdig zijn met wettelijke regels dienen te worden geaccepteerd, ook als ze op gespannen voet staan met de normen die een grote meerderheid van de Nederlandse bevolking onderschrijft. Confrontatie is in dit geval de gewenste reactie, mits deze zich beperkt tot een verbale uitwisseling van argumenten en men geen gebruik maakt van fysieke middelen (geweld) of bedreigingen daarmee. 253 Bij informele regels spreekt het minder vanzelf dan bij formele regels dat zij op brede steun kunnen rekenen. Dit is niet zo verwonderlijk omdat in verschillende groepen en omstandigheden verschillende normen gelden. Wat de ene groep een minimaal blijk van fatsoen vindt (zoals de ander een hand geven) kan door een andere groep als betekenisloos of zelfs onfatsoenlijk (een orthodox islamitische man ten opzichte van een vrouw) worden beschouwd. Op zichzelf is het niet problematisch dat in verschillende domeinen of instituties verschillende omgangs- en fatsoensnormen gelden. Meestal zijn mensen uitstekend in staat bij het wisselen van omgeving zich aan te passen aan de daar geldende normen (vgl. hoofdstuk 7). Er kunnen zich echter problemen voordoen wanneer mensen met verschillende normen elkaar ontmoeten in de publieke ruimte, waar het niet altijd duidelijk is welke informele normen er gelden. Voorzover de naleving van die verschillende normen niet met elkaar botst (denk aan verschillende kledingvoorschriften) is ‘gelatenheid’ de aangewezen reactie. Wanneer gedrag conform de normen van de een hinder of overlast bezorgt voor anderen, die
Page 1 and 2:
WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REG
Page 3 and 4:
WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REG
Page 7 and 8:
inhoudsopgave inhoudsopgave Samenva
Page 9 and 10:
inhoudsopgave 7 De bijdrage van de
Page 11 and 12:
samenvatting samenvatting Dit rappo
Page 13 and 14:
samenvatting rijk deel bij een rela
Page 15 and 16:
samenvatting De bijdrage van de sam
Page 19 and 20:
ten geleide ten geleide Dit rapport
Page 21 and 22:
inleiding en probleemstelling 1 inl
Page 23 and 24:
inleiding en probleemstelling veran
Page 25 and 26:
inleiding en probleemstelling klage
Page 27 and 28:
inleiding en probleemstelling Omdat
Page 29 and 30:
inleiding en probleemstelling gieuz
Page 31 and 32:
inleiding en probleemstelling recht
Page 33 and 34:
inleiding en probleemstelling Deze
Page 35 and 36:
inleiding en probleemstelling en no
Page 37 and 38:
inleiding en probleemstelling Neder
Page 39 and 40:
inleiding en probleemstelling aanda
Page 41 and 42:
inleiding en probleemstelling Hoofd
Page 43 and 44:
een verkenning van de begrippen ‘
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
waarden, normen en gedrag: de menin
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
normoverschrijdend gedrag 4 normove
Page 93 and 94:
normoverschrijdend gedrag pen voor
Page 95 and 96:
normoverschrijdend gedrag mele cont
Page 97 and 98:
normoverschrijdend gedrag een neerw
Page 99 and 100:
normoverschrijdend gedrag In de per
Page 101 and 102:
normoverschrijdend gedrag werden vr
Page 103 and 104:
normoverschrijdend gedrag en het mi
Page 105 and 106:
normoverschrijdend gedrag winkeldie
Page 107 and 108:
normoverschrijdend gedrag heeft het
Page 109 and 110:
normoverschrijdend gedrag Adang (19
Page 111 and 112:
normoverschrijdend gedrag gers en 6
Page 113 and 114:
normoverschrijdend gedrag aantal ve
Page 115 and 116:
normoverschrijdend gedrag Volgens h
Page 117 and 118:
normoverschrijdend gedrag val van)
Page 119 and 120:
normoverschrijdend gedrag Figuur 4.
Page 121 and 122:
normoverschrijdend gedrag verwachte
Page 123 and 124:
normoverschrijdend gedrag geven de
Page 125 and 126:
normoverschrijdend gedrag voorkomen
Page 127 and 128:
normoverschrijdend gedrag instituti
Page 129 and 130:
een rationele-keuze-analyse van nor
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
pluriformiteit en gemeenschappelijk
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
samenleven met verschillende cultur
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
de bijdrage van de samenleving 7 de
Page 201 and 202:
de bijdrage van de samenleving kerk
Page 203 and 204: de bijdrage van de samenleving alle
Page 205 and 206: de bijdrage van de samenleving pers
Page 207 and 208: de bijdrage van de samenleving •
Page 209 and 210: de bijdrage van de samenleving fact
Page 211 and 212: de bijdrage van de samenleving word
Page 213 and 214: de bijdrage van de samenleving word
Page 215 and 216: de bijdrage van de samenleving zij
Page 217 and 218: de bijdrage van de samenleving slec
Page 219 and 220: de bijdrage van de samenleving Pres
Page 221 and 222: de bijdrage van de samenleving Cycl
Page 223 and 224: de bijdrage van de samenleving hebb
Page 225 and 226: de bijdrage van de samenleving dig
Page 227 and 228: de bijdrage van de samenleving rech
Page 229 and 230: de bijdrage van de samenleving zorg
Page 231 and 232: de bijdrage van de samenleving bij
Page 233 and 234: de bijdrage van de samenleving geë
Page 235 and 236: de bijdrage van de samenleving slec
Page 237 and 238: de bijdrage van de samenleving Deze
Page 239 and 240: de bijdrage van de samenleving note
Page 241 and 242: de rol van de overheid; conclusies
Page 253: de rol van de overheid; conclusies
Page 275 and 276: literatuur literatuur Adang, O. (19
Page 277 and 278: literatuur cgb (2003b) Advies Commi
Page 279 and 280: literatuur Ferwerda, H., M. Bottenb
Page 281 and 282: literatuur Interview-nss (2003) Fra
Page 283 and 284: literatuur Nauta, L. (2000) Onbehag
Page 285 and 286: literatuur Schoonenboom, J. en H. i
Page 287 and 288: literatuur Tweede Kamer (2002-2003)
Page 289 and 290: literatuur moraal’, in: P. de Bee
Page 291 and 292: adviesaanvraag inzake waarden en no
Page 293 and 294: apporten aan de regering rapporten
Page 295 and 296: apporten aan de regering Zesde raad
Page 297 and 298: voorstudies en achtergronden voorst
Page 299: wrr rapport aan de regering 68 Waar
show all

Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?