Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

de bijdrage van de samenleving
noten
1
Zie voor fraude in ruimer perspectief ook hoofdstuk 4.
2
Wel is er sinds enige jaren het beleid ‘Weer Samen Naar School’ (wsns) om de
groei van het speciaal onderwijs in te dammen en de moeilijke leerlingen meer te
integreren in het reguliere onderwijs, waarvoor de reguliere scholen worden
gecompenseerd (het ‘rugzakje’).
3
Overigens moet het systeemniveau worden onderscheiden van de dagelijkse
uitvoeringspraktijk in de klas en op het schoolplein. Buitenlandse waarnemers
en bewonderaars van ons pluriforme onderwijsstelsel wekken soms ten onrechte
de indruk dat in het Nederlandse onderwijs vanwege de nadruk op identiteit
ook veel aandacht wordt besteed aan waardevorming en burgerschapsvorming.
Dat hoeft echter niet het geval te zijn.
4
Dit moet worden onderscheiden van godsdienstonderwijs, dat wordt gegeven op
confessionele scholen uitgaande van één bepaalde overtuiging.
5
Een tegenargument kan zijn dat zo’n curriculum voor de universiteiten al moeilijk
genoeg is, zodat het niet voor de hand ligt om zo’n vak al aan kinderen op de
middelbare school te geven. Zie echter ook hoofdstuk 4.
6
De gemeente is verantwoordelijk voor de huisvesting van de scholen, de schoolbesturen
voor het onderhoud.
7
De organisatie van het onderwijs is in Nederland vooral een zaak van maatschappelijke
actoren. Scholen maken immers deel uit van de civil society, waarin maatschappelijke
actoren allerlei publieke functies vervullen (Onderwijsraad 2002).
Particuliere aanspraken en overheidsbeleid zijn dus op allerlei wijzen met elkaar
en met het onderwijs vervlochten. In onderzoeken naar de vitaliteit van de civil
society in het algemeen slaat Nederland geen slecht figuur (Burger en Dekker
2001). Dit komt niet het minst door het aandeel van de onderwijsparticipatie in
de Nederlandse civil society; het onderwijs is er welhaast het prototype van.
8
Sarason wees erop dat dit ook de grootste vooruitgang is geweest in het onderwijs
in de afgelopen eeuw. In het bekende rapport A nation at risk (us Department
of Education 1983) wordt die relatie tussen democratie en onderwijs expliciet
gelegd (onder verwijzing naar de filosoof Dewey). Het onderwijs heeft
behalve indirect (via de bijdrage aan de economie) volgens hem ook direct bijgedragen
aan de ontwikkeling van de democratie.
9
Een punt van discussie in het Verenigd Koninkrijk is thans of ook een zich
commerciëler gedragende bbc in de toekomst onder dit regime moet gaan vallen.
10
In een recent boek over de Amerikaanse media wordt het beeld opgeroepen van
een journalistiek die zich sterk laat leiden door de ‘conservatieve’ strevingen van
de federale regering van dit moment; een beeld dat nogal afwijkt van dat van de
bekende Amerikaanse liberale media in: Alterman, What liberal media? (zie de
bespreking van Veldman in Het Financieele Dagblad van 6 September 2003).
237