Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

de bijdrage van de samenleving
slechts beperkt tot het overdragen van kennis en cognitieve vaardigheden en die
de uitoefening van opvoedkundige taken louter zien als iets van de ouders.
Een tweede mechanisme dat tot suboptimale uitkomsten kan leiden, bestaat
eruit dat van bepaalde instituties juist méér wordt gevraagd dan zij kunnen
waarmaken; wat dan weer de hiervoor genoemde afwentelingsmechanismen
extra kan stimuleren. Vooral bestaat vaak de neiging om het onderwijs te overvragen
(bijvoorbeeld met de invoering van een cursus weerbaarheid). Doordat
het onderwijs de enige formele institutie is waarin alle jongeren minimaal een
jaar of tien van hun vormende levensfase doorbrengen, is het erg aantrekkelijk
om van het onderwijs te vragen dat het een bijdrage levert aan de oplossing van
zo’n beetje alle problemen die zich later (kunnen) manifesteren. Dit kan echter
een steeds sterkere overbelasting van het onderwijs tot gevolg hebben, waardoor
het niet alleen weinig bijdraagt aan deze afgeleide taken, maar ook tekortschiet in
zijn primaire taken (overdracht van kennis en vaardigheden). Ook de verwachtingen
ten aanzien van de politie lijken vaak te hooggespannen: naast haar
primaire taak van orde handhaven en wetsovertreders opsporen en aanpakken,
zijn haar in de loop van de tijd ook steeds meer taken op het gebied van leefbaarheid
en welzijn toebedeeld, mede door de bezuinigingen op het gebied van
welzijnsinstellingen. Politieagenten moesten tevens een soort maatschappelijk
werkers zijn. Nog afgezien van het feit dat zij hiertoe niet zijn opgeleid, legde dit
ook een extra taak op aan de politie, juist op het moment dat steeds duidelijker
werd dat de politie kampte met grote capaciteitstekorten. Die capaciteitstekorten
werden hierdoor extra vergroot, waardoor de politie nog minder toekwam aan
haar primaire taken en haar gezag werd aangetast.
215
De wederzijdse beïnvloeding van instituties kan echter ook in positieve zin
uitwerken. Zij biedt immers ook mogelijkheden voor ondersteuning en een efficiënte
arbeidsverdeling tussen instituties. Het besef dat instituties niet geïsoleerd
opereren maar gezamenlijk voor bepaalde taken staan, kan een stimulans
zijn voor netwerkvorming, waarbij verschillende instituties elkaars inspanningen
wederzijds ondersteunen. Men kan leren van elkaars ervaringen en andere
instituties vroegtijdig attenderen indien zich problemen voordoen die zich ook
buiten de eigen institutie kunnen manifesteren. Dit vereist wel dat verkokering
wordt tegengegaan en dat instituties zich niet verschansen op hun eigen terrein,
maar accepteren dat ook andere instituties zich daarmee bemoeien. De wederzijdse
beïnvloeding van instituties biedt ook mogelijkheden voor een efficiënte
taakverdeling, afstemming en profilering. Door heldere afspraken te maken over
de taken van verschillende instituties kan worden voorkomen dat men elkaar
tegenwerkt, dubbel werk doet of dat juist bepaalde taken door geen enkele institutie
worden aangevat.