Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

samenleven met verschillende culturele normen
Nederlandse moslims betrokken zijn bij islamistische stromingen en hoe groot
de aantrekkingskracht van deze stroming op moslims in Nederland is. De aivd
(2002) constateerde, in een rapport met de weinig geruststellende titel Rekrutering
in Nederland voor de Jihad. Van incident naar trend, dat deze aantrekkingskracht
ook in Nederland aanwezig is. Ook bij dit onderwerp staan met name
jonge Marokkanen weer in de schijnwerpers. Het is bij het probleem van het islamisme
moeilijk laveren tussen een effectieve en open aanpak van het probleem
en het voorkomen van stigmatisering en het voeden van (onterechte) angsten.
Buijs en Harchaoui (2003) wijzen erop dat jongeren die het in sociaal-economisch
opzicht goed doen maar die gefrustreerd worden in hun ontwikkeling en
weinig respect krijgen – die zich in criminologische terminologie ‘gekrenkt’
voelen – beïnvloedbaar zijn voor handige rekruteurs die “een causaal verband
stellen tussen hun lage welbevinden, het feit dat ze zijn afgedwaald van het ware
geloof en de immoraliteit van de Nederlandse samenleving” (Buijs en Harchaoui
2003: 107).
Hoewel (gewelddadig) politiek en religieus extremisme met alle kracht bestreden
moet worden, is het wel van groot belang te zoeken naar wegen die niet een
bepaalde bevolkingsgroep, zoals jonge Marokkaanse mannen, permanent in de
hoek van de verdachten plaatst. Dat dit geen denkbeeldig scenario is, kan een
beetje afgelezen worden aan de heftige reacties die het oprichten van een Nederlandse
tak van de politieke beweging ael opriep bij sommige politici en commentatoren.
Deze organisatie, die een zekere aantrekkingskracht heeft op voornamelijk
jonge Marokkanen, werd met een voor Nederland ongekende felheid
bekritiseerd en ter discussie gesteld. Er werd zelfs, nog voor oprichting in Nederland,
in de Tweede Kamer al gezinspeeld op een verbod (Sijses en Huinder 2003).
Hoewel dit een partij is met een aantal scherpe kanten 5 , presenteert zij zich als
een democratische partij die het debat zoekt met de rest van de samenleving.
Bovendien is het positief dat de ael een groep jonge moslims die voorheen niet
vertegenwoordigd waren, binnen het democratische debat brengt. Dit ondanks
het feit dat bepaalde doelstellingen van de partij (zoals de invoering van de sjaria)
buiten het huidige kader van de democratie en rechtsstaat liggen. Zij willen die
doelstellingen immers binnen het democratische stelsel binnenhalen. cda-senator
Woldring (2003) wijst er terecht op dat Nederland ruim honderd jaar ervaring
heeft met wat hij ‘tolerantie van antidemocratisch fundamentalisme’
noemt, in de vorm van de sgp, een partij die het beginsel van de theocratie voorstaat.
Die tolerantie is gebaseerd op het feit dat deze partij weliswaar antidemocratische
idealen voorstaat, maar “geen rechtstreekse aanvallen doet op de
grondslagen van de rechtsstaat, de vrijheid van anderen niet aantast, geen
gebruikmaakt van geweld of bedreiging, niet aanzet tot haat en zich niet schuldig
maakt aan discriminatie in strafrechtelijke zin” (Woldring 2003: 89).
Dezelfde redenering zou zijns inziens dus ook voor eventuele fundamentalistische
moslimpartijen moeten gelden.
189
Zoals ook op andere plaatsen in dit rapport is betoogd, is de meest centrale
waarde van de Nederlandse rechtsstaat immers de waarde van pluriformiteit.