Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

wa a rde n, nor men e n de l a st va n het gedr ag
herkomst trouwt, ten gunste van gemengde huwelijken en ten gunste van huwelijken
met herkomstgenoten in Nederland. Wanneer gekeken wordt naar de
verschillen in huwelijksgedrag over de generaties, dan is sprake van een toenemende
gerichtheid op Nederland (bij Marokkanen iets meer dan bij Turken) bij
het zoeken van een partner (Hooghiemstra 2003). Bij deze gegevens moet de
kanttekening worden geplaatst dat bij deze trends en cijfers de ontbindingen van
huwelijken niet zijn meegenomen. Over deze ontbindingen is weinig bekend.
188
Aangezien veel Nederlandse Turken en Marokkanen hun partners uit het land
van herkomst over laten komen in het kader van de regelingen voor gezinsvorming,
heeft de overheid het probleem vooral als een immigratiekwestie beschouwd.
De maatregelen die tot stand zijn gekomen, betreffen het vreemdelingenbeleid
en zijn erop gericht deze migratie tegen te gaan door middel van het
ophogen van de voorwaarden om naar Nederland te mogen migreren. Om zogenaamde
importhuwelijken te ontmoedigen worden er financiële eisen gesteld
aan de partner die in Nederland verblijft. Deze zijn gedurende de afgelopen jaren
verzwaard. Bovendien wordt de vereiste huwelijksleeftijd verhoogd. De binnenkomende
partner wordt, als de financiële horden eenmaal genomen zijn, echter
nauwelijks door de overheid opgemerkt (Broeders en Meurs 2002). Hoewel het
ondenkbaar is dat de overheid zich direct met de partnerkeuze van haar onderdanen
gaat bemoeien, verhoudt de eenzijdige aandacht voor de immigratiekant van
dit vraagstuk zich slecht met de emancipatiedoelstellingen van het overheidsbeleid.
Zo is de afhankelijke verblijfstitel van partners in het kader van gezinsvorming
voor sommige wetenschappers en politici al jaren een steen des aanstoots,
omdat het (vooral) vrouwen in een kwetsbare en afhankelijke positie plaatst (zie
bijvoorbeeld Spijkerboer 2002 en Staatssecretaris van Justitie 2000).
6.3.4 het opleggen van de groepsnormen aan de samenleving als
geheel
Met het verabsoluteren van de normen van de eigen groep wordt bedoeld dat een
groep de eigen waarden niet alleen van toepassing zou willen zien op de eigen
groep, maar op de samenleving als geheel. Aangezien dit bijna een definitie van
de ‘politieke partij’ behelst, zal duidelijk zijn dat het hier gaat om groepen die
daarbij de grenzen van de rechtsstaat en het politieke proces in twijfel trekken of
zelfs verwerpen. Meestal spreekt men van politiek en/of religieus fundamentalisme.
De laatste tijd is de aandacht voornamelijk gericht op islamitisch fundamentalisme,
oftewel islamisme (zie voor een uitgebreide beschrijving van islamisme
Buijs 2002a; Buijs en Harchaoui 2003). In het verleden zijn er echter ook
andere groepen geweest die zich radicaal afzetten tegen de Nederlandse samenleving
en rechtsstaat en met extreme middelen een eigen agenda aan de samenleving
probeerden op te leggen. Te denken valt aan de Molukkers in de jaren
zeventig die in feite een buitenlandse agenda nastreefden, maar ook aan de kraakbeweging
die zich begin jaren tachtig organiseerde onder de veelzeggende slogan
‘Uwrechtsstaat is de mijne niet’. Zeker in de nasleep van de aanslagen in Amerika
van 11 september 2001 staat in Nederland echter de vraag centraal in hoeverre