Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

wa a rde n, nor men e n de l a st va n het gedr ag
zeggen burgers, organisaties en instituties, zijn daarvoor ieder op zijn eigen
wijze verantwoordelijk. De overheid zal deze eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid
wel beter moeten ondersteunen.
14
Het rapport eindigt met zeven aanbevelingen.
1 Het bestrijden van wettelijke normoverschrijdingen, met name wanneer die de
persoonlijke integriteit aantasten en het onderlinge vertrouwen tussen
burgers ondermijnen, dient een aanhoudende zorg van de regering te blijven,
zoals reeds in het wrr-rapport over de toekomst van de rechtsstaat en in de
daarop aansluitende regeringsreactie is gesteld.
2 Naast effectieve rechtshandhaving dienen overheid en maatschappelijke
instellingen een intensief preventiebeleid te voeren, dat mede gericht dient te
zijn op het voorkomen van marginalisering en uitsluiting van groepen, die
onvoldoende kunnen voldoen aan de eisen die onze samenleving stelt aan
volwaardige participatie.
3 Er dient ruimere beschikbaarheid te komen van vrijwillige opvoedingsondersteuning
voor ouders naast een effectievere samenwerking tussen al die instanties
die opvoedingstekorten proberen op te vangen en op te heffen. Ondersteuning
van buurtprojecten die de onderlinge betrokkenheid van bewoners
en sociale controle in de buurt vergroten, dient versterkt te worden. Initiatieven
van onderop voor het opstellen van buurtregels en stadsetiquettes in
probleemwijken dienen door de lokale overheid ondersteund te worden.
4 De overheid heeft met maatschappelijke instellingen een taak om verschillende
waardeopvattingen, vooral wanneer die samenhangen met cultuurverschillen,
op ruime schaal bespreekbaar te maken. De discussies dienen om schadelijke
en negatieve stereotyperingen tegen te gaan en om burgers met ogenschijnlijk
onverenigbare waarden praktisch met elkaar te laten samenleven.
5 Met het oog op te voorziene en onvermijdelijke waardeconflicten heeft de overheid
samen met maatschappelijke instellingen de taak om praktische programma’s
te ontwikkelen voor conflictpreventie en conflictbeslechting. Hierbij staat
de gedrags- en handelingscomponent centraal. Deze programma’s kunnen op
scholen, in buurten, in organisaties en instellingen worden geïntroduceerd.
6 De overheid dient instituties, organisaties en instellingen, die publieke taken
vervullen, op ruimere schaal gelegenheid te geven om de morele dimensie van
hun werkzaamheden niet te verwaarlozen. De overheid kan dit doen door zelf
deze instellingen ruimer te beoordelen dan alleen op meetbare prestaties.
Ondersteuning van instituties door de overheid dient vooral stimulerend te
zijn en rekening te houden met de institutionele context.
7 Er is een behoefte om de publieke discussie over waarden, normen en normoverschrijdend
gedrag te structureren. Dit kan door gebruik te maken van
bestaande instellingen, die hier vaak al mee bezig zijn. In deze werkplaatsen
voor waarden en normen gaat het om voorlichting en elektronische informatievoorziening,
om het entameren van levensbeschouwelijke discussies, om
het ontwikkelen van rolmodellen, om conflicten over waarden en normen
vreedzaam te laten verlopen en om een verdere wetenschappelijke verdieping
van de waardeproblematiek in een pluriforme samenleving.