Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...
Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...
Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
wa a r<strong>de</strong> n, nor m<strong>en</strong> e n <strong>de</strong> l a st va n <strong>het</strong> gedr ag<br />
Figuur 4.8<br />
Kost<strong>en</strong> <strong>en</strong> bat<strong>en</strong> <strong>van</strong> normoverschrijd<strong>en</strong>d <strong>gedrag</strong> - internalisering <strong>en</strong> formele<br />
controle (t = 1)<br />
Kost<strong>en</strong>/bat<strong>en</strong><br />
8<br />
7<br />
6<br />
B 1<br />
Kost<strong>en</strong>/bat<strong>en</strong><br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
G- S 1<br />
E 1<br />
G-<br />
S 0<br />
1<br />
130<br />
0<br />
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%<br />
β 0<br />
= γ 1<br />
Aan<strong>de</strong>el populatie<br />
Aan<strong>de</strong>el populatie<br />
Stel dat m<strong>en</strong> nu wil prober<strong>en</strong> <strong>het</strong> aan<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> bevolking dat zich normconform<br />
gedraagt, terug te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> naar <strong>het</strong> ou<strong>de</strong> niveau β_ 0<br />
(70% in figuur 4.7). Om<br />
dit te bereik<strong>en</strong> wordt <strong>de</strong> pakkans of strafmaat <strong>van</strong> normovertreding verhoogd tot<br />
<strong>het</strong> oorspronkelijke niveau. Doordat <strong>het</strong> geloof in <strong>de</strong> norm inmid<strong>de</strong>ls is afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>,<br />
heeft dit echter ge<strong>en</strong> effect op <strong>de</strong> naleving <strong>van</strong> <strong>de</strong> norm: <strong>de</strong>g<strong>en</strong><strong>en</strong> die hun<br />
geloof in <strong>de</strong> norm hebb<strong>en</strong> verlor<strong>en</strong>, word<strong>en</strong> door <strong>de</strong> hogere sanctie niet voldo<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
afgeschrikt om zich weer in overe<strong>en</strong>stemming met <strong>de</strong> norm te gaan <strong>gedrag</strong><strong>en</strong>.<br />
Pas als <strong>de</strong> (verwachte) sanctie op overtreding hoger wordt dan <strong>de</strong> opbr<strong>en</strong>gst er<strong>van</strong>,<br />
dat wil zegg<strong>en</strong> als G – S < 0, kiest ook <strong>de</strong> zuiver egoïstische homo economicus<br />
die <strong>de</strong> norm niet on<strong>de</strong>rschrijft, eier<strong>en</strong> voor zijn geld <strong>en</strong> gaat zich normconform<br />
<strong>gedrag</strong><strong>en</strong>. In dit geval zal zelfs <strong>de</strong> totale bevolking zich normconform <strong>gedrag</strong><strong>en</strong>,<br />
dat wil zegg<strong>en</strong> γ_ 2<br />
= 1. Vervolg<strong>en</strong>s zal ook <strong>het</strong> geloof in <strong>de</strong> norm weer to<strong>en</strong>em<strong>en</strong><br />
tot uitein<strong>de</strong>lijk <strong>de</strong> gehele bevolking <strong>de</strong> norm on<strong>de</strong>rschrijft, dat wil zegg<strong>en</strong> β_ 2<br />
= 1.<br />
E<strong>en</strong> belangrijke conclusie die uit <strong>de</strong>ze simpele analyse kan word<strong>en</strong> getrokk<strong>en</strong>, is<br />
dat verval <strong>en</strong> herstel <strong>van</strong> normconform <strong>gedrag</strong> ge<strong>en</strong> symmetrische process<strong>en</strong><br />
zijn. Als door e<strong>en</strong> verlaging <strong>van</strong> <strong>de</strong> sanctie op normoverschrijd<strong>en</strong>d <strong>gedrag</strong> meer<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zich in strijd met <strong>de</strong> norm gaan <strong>gedrag</strong><strong>en</strong>, kan m<strong>en</strong> <strong>de</strong> situatie niet<br />
e<strong>en</strong>voudig terugdraai<strong>en</strong> door <strong>de</strong> (kans op e<strong>en</strong>) sanctie weer op <strong>het</strong> ou<strong>de</strong> peil te<br />
br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Als inmid<strong>de</strong>ls <strong>het</strong> geloof in <strong>de</strong> norm on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> bevolking is afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>,<br />
zal <strong>de</strong> sanctie op normovertreding veel hoger moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> dan <strong>de</strong>ze aan<strong>van</strong>kelijk<br />
was, om <strong>het</strong> oorspronkelijke ev<strong>en</strong>wicht te herstell<strong>en</strong>.<br />
Informele sociale controle<br />
In <strong>het</strong> bov<strong>en</strong>staan<strong>de</strong> voorbeeld gehoorzam<strong>en</strong> <strong>de</strong>g<strong>en</strong><strong>en</strong> die <strong>de</strong> norm niet hebb<strong>en</strong><br />
geïnternaliseerd <strong>de</strong>ze alle<strong>en</strong> indi<strong>en</strong> <strong>de</strong> formele sanctie op overtreding zo groot is