Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

wa a rde n, nor men e n de l a st va n het gedr ag toepassing van geweld als middel om een doel te bereiken). Dit hoeft overigens niet te betekenen dat zij de in onze maatschappij gangbare (gedrags)normen in het geheel niet onderschrijven. Een deel van deze groep heeft bijvoorbeeld een betaalde baan en soms ook een gezin, hetgeen impliceert dat zij zich op andere momenten wel aan de gangbare normen (dienen te) houden. Het normoverschrijdende gedrag van deze groep lijkt eerder voort te komen uit hun onvermogen om in de ‘gewone’ maatschappij prestige te verwerven en een aantrekkelijke maatschappelijke positie te bereiken. De frustratie die voortkomt uit het feit dat zij niet op ‘normale’, geaccepteerde wijze maatschappelijk aanzien en materiële status kunnen verwerven, brengt hen ertoe gelegenheden te zoeken om op een andere, minder acceptabele wijze aan deze behoeften te voldoen. Deze gelegenheden – een voetbalstadion, het openbaar vervoer, de openbare weg – worden meestal gekenmerkt door een tekortschietende formele controle en een vrijwel geheel afwezige informele controle. 120 Overigens zou men kunnen stellen dat er in bijna alle tijden en culturen een groep adolescenten en jonge mannen is die mogelijkheden zoekt om hun behoefte aan agressie en geweld op enigerlei wijze te botvieren. Waar zij vroeger jaarmarkten, kermissen en protestdemonstraties aangrepen voor een stevige vechtpartij, zijn nu voetbalwedstrijden, houseparty’s, het openbaar vervoer en – nog steeds – demonstraties geschikte gelegenheden. De (over)gevoeligheid van de samenleving voor dergelijke vormen van geweld lijkt echter toegenomen, waardoor zij steeds minder worden geaccepteerd als een weliswaar onprettig, maar niettemin ‘normaal’ maatschappelijk (bij)verschijnsel. Zeker niet alle ongewenste, normoverschrijdende gedrag kan echter worden geweten aan een groep jonge mannen met onvoldoende maatschappelijke kansen. Frustraties over niet-gerealiseerde doeleinden en tekortschietende formele en informele controle kunnen ook ‘eerzame’ burgers verleiden normen – die zij op zichzelf wel onderschrijven – te overtreden. Het kan hierbij gaan om een spontane, emotionele reactie op een onaangename gebeurtenis, zoals de agressieve reactie van een automobilist op een medeweggebruiker die hem hindert of van een reiziger in het openbaar vervoer op een conducteur die hem onheus bejegent. Het kan echter ook gaan om meer berekenende vormen van normoverschrijdend gedrag, die men voor zichzelf rechtvaardigt met het argument dat men niet eerlijk wordt behandeld, zoals de uitkeringsgerechtigde die zwart bijverdient of de hardwerkende ondernemer die de belasting ontduikt. Of men rechtvaardigt het normoverschrijdende gedrag met het argument dat ‘iedereen het doet’, zoals een werkster of aannemer zwart betalen of een collega pesten. Hoe dient men normoverschrijdend gedrag aan te pakken? Zowel de grote variatie in de aard als in de ernst van normoverschrijdend gedrag impliceert dat er niet één standaardreactie is die in alle gevallen gepast en effectief is. Zoals in hoofdstuk 2 een onderscheid is gemaakt tussen onprettig, onbehoorlijk, onduldbaar en onwettig gedrag, zo is er ook een gradatie aan gepaste reacties. In figuur 4.6
normoverschrijdend gedrag geven de gearceerde vlakken gepaste reacties aan, terwijl de reacties in de witte vlakken in het algemeen niet passen bij het betreffende gedrag. Figuur 4.6 Mogelijke reacties op normoverschrijdend gedrag Handhaven en Verbieden REACTIE Confronteren en Bespreken Dulden Onprettig Onbehoorlijk Onduldbaar Onwettig GEDRAG Bij onprettig gedrag waarvan men geen schade ondervindt, dient men in het algemeen een zone van gelatenheid in acht te nemen. Wil men in onze pluriforme samenleving daadwerkelijk met elkaar blijven samenleven, dan zal men veelvuldig gedragingen van anderen die men als onprettig ervaart, moeten dulden. Dit neemt niet weg dat men soms degene die zich onprettig gedraagt, hierop kan aanspreken om diens gedrag bespreekbaar te maken en te trachten een voor beide partijen bevredigende uitkomst te bereiken. 121 Wie zich onbehoorlijk of onfatsoenlijk gedraagt, maar geen wettelijke regels overtreedt, dient hier in het algemeen op te worden aangesproken. Soms kan echter niet worden volstaan met het gedrag bespreekbaar te maken, maar dient men een directe confrontatie aan te gaan om degene die zich misdraagt duidelijk te maken dat diens gedrag niet acceptabel is. In het algemeen kan men bij onbehoorlijk gedrag echter geen sanctie opleggen, omdat geen formele normen worden overschreden. Men zal de ander moeten proberen te overtuigen van de onbetamelijkheid van zijn of haar gedrag. Wie de confrontatie met de normovertreder moet aangaan, kan van geval tot geval verschillen. In veel gevallen is dit de taak van de formele vertegenwoordigers van de institutie waar het normoverschrijdende gedrag plaatsvindt, zoals conducteurs, leerkrachten, stadionsuppoosten en leidinggevenden in bedrijven. Maar wanneer deze formele toezichthouders afwezig zijn, kan het ook wenselijk zijn dat burgers elkaar aanspreken: zo kunnen reizigers in het openbaar vervoer een medepassagier terechtwijzen die voordringt bij het instappen of kunnen voetgangers een fietser tot de orde roepen die over het trottoir fietst. Het dient echter te blijven bij aanspreken en verbaal confronteren: burgers kunnen nooit het recht in eigen hand nemen, zeker niet als het gaat om het overtreden van informele normen.
Page 1 and 2:
WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REG
Page 3 and 4:
WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REG
Page 7 and 8:
inhoudsopgave inhoudsopgave Samenva
Page 9 and 10:
inhoudsopgave 7 De bijdrage van de
Page 11 and 12:
samenvatting samenvatting Dit rappo
Page 13 and 14:
samenvatting rijk deel bij een rela
Page 15 and 16:
samenvatting De bijdrage van de sam
Page 19 and 20:
ten geleide ten geleide Dit rapport
Page 21 and 22:
inleiding en probleemstelling 1 inl
Page 23 and 24:
inleiding en probleemstelling veran
Page 25 and 26:
inleiding en probleemstelling klage
Page 27 and 28:
inleiding en probleemstelling Omdat
Page 29 and 30:
inleiding en probleemstelling gieuz
Page 31 and 32:
inleiding en probleemstelling recht
Page 33 and 34:
inleiding en probleemstelling Deze
Page 35 and 36:
inleiding en probleemstelling en no
Page 37 and 38:
inleiding en probleemstelling Neder
Page 39 and 40:
inleiding en probleemstelling aanda
Page 41 and 42:
inleiding en probleemstelling Hoofd
Page 43 and 44:
een verkenning van de begrippen ‘
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72: waarden, normen en gedrag: de menin
Page 91 and 92: normoverschrijdend gedrag 4 normove
Page 93 and 94: normoverschrijdend gedrag pen voor
Page 95 and 96: normoverschrijdend gedrag mele cont
Page 97 and 98: normoverschrijdend gedrag een neerw
Page 99 and 100: normoverschrijdend gedrag In de per
Page 101 and 102: normoverschrijdend gedrag werden vr
Page 103 and 104: normoverschrijdend gedrag en het mi
Page 105 and 106: normoverschrijdend gedrag winkeldie
Page 107 and 108: normoverschrijdend gedrag heeft het
Page 109 and 110: normoverschrijdend gedrag Adang (19
Page 111 and 112: normoverschrijdend gedrag gers en 6
Page 113 and 114: normoverschrijdend gedrag aantal ve
Page 115 and 116: normoverschrijdend gedrag Volgens h
Page 117 and 118: normoverschrijdend gedrag val van)
Page 119 and 120: normoverschrijdend gedrag Figuur 4.
Page 121: normoverschrijdend gedrag verwachte
Page 125 and 126: normoverschrijdend gedrag voorkomen
Page 127 and 128: normoverschrijdend gedrag instituti
Page 129 and 130: een rationele-keuze-analyse van nor
Page 143 and 144: pluriformiteit en gemeenschappelijk
Page 171 and 172: samenleven met verschillende cultur
Page 173 and 174:
samenleven met verschillende cultur
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
de bijdrage van de samenleving 7 de
Page 201 and 202:
de bijdrage van de samenleving kerk
Page 203 and 204:
de bijdrage van de samenleving alle
Page 205 and 206:
de bijdrage van de samenleving pers
Page 207 and 208:
de bijdrage van de samenleving •
Page 209 and 210:
de bijdrage van de samenleving fact
Page 211 and 212:
de bijdrage van de samenleving word
Page 213 and 214:
de bijdrage van de samenleving word
Page 215 and 216:
de bijdrage van de samenleving zij
Page 217 and 218:
de bijdrage van de samenleving slec
Page 219 and 220:
de bijdrage van de samenleving Pres
Page 221 and 222:
de bijdrage van de samenleving Cycl
Page 223 and 224:
de bijdrage van de samenleving hebb
Page 225 and 226:
de bijdrage van de samenleving dig
Page 227 and 228:
de bijdrage van de samenleving rech
Page 229 and 230:
de bijdrage van de samenleving zorg
Page 231 and 232:
de bijdrage van de samenleving bij
Page 233 and 234:
de bijdrage van de samenleving geë
Page 235 and 236:
de bijdrage van de samenleving slec
Page 237 and 238:
de bijdrage van de samenleving Deze
Page 239 and 240:
de bijdrage van de samenleving note
Page 241 and 242:
de rol van de overheid; conclusies
Page 243 and 244:
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
literatuur literatuur Adang, O. (19
Page 277 and 278:
literatuur cgb (2003b) Advies Commi
Page 279 and 280:
literatuur Ferwerda, H., M. Bottenb
Page 281 and 282:
literatuur Interview-nss (2003) Fra
Page 283 and 284:
literatuur Nauta, L. (2000) Onbehag
Page 285 and 286:
literatuur Schoonenboom, J. en H. i
Page 287 and 288:
literatuur Tweede Kamer (2002-2003)
Page 289 and 290:
literatuur moraal’, in: P. de Bee
Page 291 and 292:
adviesaanvraag inzake waarden en no
Page 293 and 294:
apporten aan de regering rapporten
Page 295 and 296:
apporten aan de regering Zesde raad
Page 297 and 298:
voorstudies en achtergronden voorst
Page 299:
wrr rapport aan de regering 68 Waar
show all

Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?