Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

More documents

Recommendations

Info

wa a rde n, nor men e n de l a st va n het gedr ag Hoewel het aantal aanhoudingen in het voorlaatste voetbalseizoen (2001-’02) tweemaal zo groot was als aan het begin van de jaren negentig, mag hieruit niet worden geconcludeerd dat het supportersgeweld trendmatig toeneemt. Daarvoor zijn de schommelingen van jaar tot jaar te groot. Bovendien hangt het aantal aanhoudingen ook samen met de alertheid waarmee de politie optreedt. Uit tabel 4.4 blijkt dat steeds ongeveer driekwart van de aangehouden supporters voor de eerste maal bij een voetbalwedstrijd wordt aangehouden (‘first offenders’) en dat de gemiddelde leeftijd van ‘hooligans’ laag is: zo’n zestig procent is jonger dan 25 jaar. Wel groeit het aandeel van de iets oudere groep: in het laatste seizoen was bijna een op de vijf aangehouden supporters ouder dan 30 jaar. Verder kan nog worden opgemerkt dat de aangehouden supporters vrijwel allen mannen zijn. 106 Waarom gedragen sommige voetbalsupporters zich gewelddadig? Gedegen onderzoek hiernaar is schaars, omdat een onderzoeker zich hiervoor gedurende langere tijd onder de hooligans dient te begeven om te bestuderen wat hen drijft. Adang (1998), die eind jaren tachtig een groot aantal risicowedstrijden bezocht, constateerde dat over het algemeen slechts een zeer klein deel van de supporters zich te buiten gaat aan geweld. Zelfs in de vakken waarin zich rellen voordoen, neemt in de meeste gevallen hooguit tien procent van de aanwezigen daaraan actief deel. De grote meerderheid van de supporters die niet aan het geweld deelneemt, geeft vrijwel nooit enige blijk van afkeuring, laat staan dat zij een poging doen het geweld te beëindigen. Volgens Adang maken “hun passieve of actieve ondersteuning en afwezigheid van iedere vorm van afkeuring (…) het ontstaan en de escalatie van geweld mogelijk” (Adang 1998: 40). Wel zijn er aanwijzingen dat de aanwezigheid van vrouwen te midden van de supporters uitbarsting van geweld kan tegengaan (Roberts en Benjamin 2000). Duidelijk zichtbare aanwezigheid van politie in de directe nabijheid van de betreffende groep supporters verkleint de kans op geweld, vooral als zij vroegtijdig optreedt, nog voordat er sprake is van daadwerkelijk geweld (Adang 1998: 52, 55). Als er eenmaal geweld wordt gepleegd, draagt politieoptreden er echter niet meer toe bij om dit sneller te beëindigen. De aanwezigheid van videocamera’s lijkt niet van invloed te zijn op het uitbreken van geweld (Adang 1998: 28). Wat drijft hooligans? Gaat het om ontspoorde jonge mannen die zich ook op andere momenten veelvuldig agressief en normoverschrijdend gedragen of betreft het voor het overige eerzame burgers die een aandrang voelen om zich af en toe te buiten te gaan aan gewelddadige uitspattingen? Het beschikbare onderzoek is niet geheel eenduidig ten aanzien van deze vraag. Volgens Van Netburg en Ter Horst-Van Breukelen (2000) zijn de informele leiders en aanstichters van de rellen vaak wat oudere supporters die al jaren meelopen en meestal niet zelf deelnemen aan de ongeregeldheden. Zij zijn “de meer intellectuele figuren (…) uit de midden- en hogere klasse” die meestal een baan hebben. De supporters die het meeste geweld plegen (de ‘harde kern’) zijn vaak afkomstig uit de lagere sociale milieus en hebben geen of nauwelijks schoolopleiding en een laaggekwalificeerde functie (Van Netburg en Ter Horst-Van Breukelen 2000; Dunning 2000).
normoverschrijdend gedrag Adang (1998) stelt echter: “Hooligans zijn afkomstig uit alle denkbare milieus en niet bij uitstek werkeloos e.d.” Wel hebben zij vaker dan andere jonge mannen problemen gehad op school (bijvoorbeeld conflicten met leraren) of thuis (afwezigheid van effectieve sociale controle) (Bol en Van Netburg 1997; Adang 1998: 39, 40). Hooligans gaan ook in andere situaties relatief vaak tot geweld over of maken zich schuldig aan crimineel gedrag (bijvoorbeeld in de vorm van uitgaansgeweld). Een aanzienlijk deel, vooral van de iets oudere voetbalvandalen (boven de 20 jaar), is al eerder met justitie in aanraking geweest (Bol en Van Netburg 1997). Opmerkelijk is dat zich onder de hooligans maar weinig jongeren uit de etnische minderheden bevinden. Belangrijke motieven om geweld te plegen zijn niet alleen de ‘kick’ die men van geweld krijgt, maar vooral dat het een manier is om prestige en status te verwerven (Bol en Van Netburg 1997; Adang 1998: 44). Aandacht van de media vergroot de status van voetbalvandalen (Bol en Van Netburg 1997). Verder wordt gewelddadig gedrag vaak gestimuleerd door het gebruik van (hard)drugs, zoals xtc. Overmatig drankgebruik lijkt minder voor te komen (Bol en Van Netburg 1997), al wordt dit niet door alle onderzoeken bevestigd (vgl. Van Gageldonk 1999 en Spaaij en Van der Torre 2003). Concluderend lijkt supportersgeweld vooral een uitlaatklep te zijn voor jonge mannen die in het dagelijkse leven niet in staat zijn een gerespecteerde maatschappelijke positie en de bijbehorende status te verwerven en daarom langs andere wegen proberen een zeker prestige op te bouwen. Behalve bij voetbalwedstrijden vertonen zij vaak ook in andere omstandigheden delinquent of deviant gedrag. Het schaarse beschikbare onderzoek duidt er niet op dat hooligans geheel andere waarden aanhangen dan de doorsnee burger. Er zijn bijvoorbeeld geen aanwijzingen dat zij racistische of extreem-rechtse opvattingen huldigen. In het voetbalstadion en bij andere confrontaties met ‘vijandige’ supporters hanteren zij echter geheel andere normen dan in het normale maatschappelijke verkeer. Het grotendeels afwezig zijn van informele controlemechanismen in en rond het voetbalstadion lijkt een belangrijke factor om het ontstaan en escaleren van geweld te verklaren. Daarom is een zeer intensieve en alerte formele controle door de politie vereist om het gebrek aan informele controle en het effect van de geïnternaliseerde ‘supportersnormen’ te compenseren. Maar ook het stimuleren van semi-informele controle door supporters zelf (bijvoorbeeld in de vorm van stewards) in te schakelen bij het toezicht in het stadion zou een matigend effect op het supportersgeweld kunnen hebben. 107 4.9 wangedrag in het openbaar vervoer De populariteit van het openbaar vervoer – bus, tram, trein, metro – blijft ver achter bij die van de auto: op een schaal van 1 (zeer negatief) tot 7 (zeer positief) krijgt het openbaar vervoer gemiddeld een 3,1 en de auto een 5,5 (scp 2003: bijlage 8.1). Dit verschil valt onder meer te verklaren uit de voordelen die de auto biedt ten aanzien van directe beschikbaarheid, vrije keuze van bestemming, een
Page 1 and 2:
WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REG
Page 3 and 4:
WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REG
Page 7 and 8:
inhoudsopgave inhoudsopgave Samenva
Page 9 and 10:
inhoudsopgave 7 De bijdrage van de
Page 11 and 12:
samenvatting samenvatting Dit rappo
Page 13 and 14:
samenvatting rijk deel bij een rela
Page 15 and 16:
samenvatting De bijdrage van de sam
Page 19 and 20:
ten geleide ten geleide Dit rapport
Page 21 and 22:
inleiding en probleemstelling 1 inl
Page 23 and 24:
inleiding en probleemstelling veran
Page 25 and 26:
inleiding en probleemstelling klage
Page 27 and 28:
inleiding en probleemstelling Omdat
Page 29 and 30:
inleiding en probleemstelling gieuz
Page 31 and 32:
inleiding en probleemstelling recht
Page 33 and 34:
inleiding en probleemstelling Deze
Page 35 and 36:
inleiding en probleemstelling en no
Page 37 and 38:
inleiding en probleemstelling Neder
Page 39 and 40:
inleiding en probleemstelling aanda
Page 41 and 42:
inleiding en probleemstelling Hoofd
Page 43 and 44:
een verkenning van de begrippen ‘
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58: een verkenning van de begrippen ‘
Page 71 and 72: waarden, normen en gedrag: de menin
Page 91 and 92: normoverschrijdend gedrag 4 normove
Page 93 and 94: normoverschrijdend gedrag pen voor
Page 95 and 96: normoverschrijdend gedrag mele cont
Page 97 and 98: normoverschrijdend gedrag een neerw
Page 99 and 100: normoverschrijdend gedrag In de per
Page 101 and 102: normoverschrijdend gedrag werden vr
Page 103 and 104: normoverschrijdend gedrag en het mi
Page 105 and 106: normoverschrijdend gedrag winkeldie
Page 107: normoverschrijdend gedrag heeft het
Page 111 and 112: normoverschrijdend gedrag gers en 6
Page 113 and 114: normoverschrijdend gedrag aantal ve
Page 115 and 116: normoverschrijdend gedrag Volgens h
Page 117 and 118: normoverschrijdend gedrag val van)
Page 119 and 120: normoverschrijdend gedrag Figuur 4.
Page 121 and 122: normoverschrijdend gedrag verwachte
Page 123 and 124: normoverschrijdend gedrag geven de
Page 125 and 126: normoverschrijdend gedrag voorkomen
Page 127 and 128: normoverschrijdend gedrag instituti
Page 129 and 130: een rationele-keuze-analyse van nor
Page 143 and 144: pluriformiteit en gemeenschappelijk
Page 159 and 160:
pluriformiteit en gemeenschappelijk
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
samenleven met verschillende cultur
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
de bijdrage van de samenleving 7 de
Page 201 and 202:
de bijdrage van de samenleving kerk
Page 203 and 204:
de bijdrage van de samenleving alle
Page 205 and 206:
de bijdrage van de samenleving pers
Page 207 and 208:
de bijdrage van de samenleving •
Page 209 and 210:
de bijdrage van de samenleving fact
Page 211 and 212:
de bijdrage van de samenleving word
Page 213 and 214:
de bijdrage van de samenleving word
Page 215 and 216:
de bijdrage van de samenleving zij
Page 217 and 218:
de bijdrage van de samenleving slec
Page 219 and 220:
de bijdrage van de samenleving Pres
Page 221 and 222:
de bijdrage van de samenleving Cycl
Page 223 and 224:
de bijdrage van de samenleving hebb
Page 225 and 226:
de bijdrage van de samenleving dig
Page 227 and 228:
de bijdrage van de samenleving rech
Page 229 and 230:
de bijdrage van de samenleving zorg
Page 231 and 232:
de bijdrage van de samenleving bij
Page 233 and 234:
de bijdrage van de samenleving geë
Page 235 and 236:
de bijdrage van de samenleving slec
Page 237 and 238:
de bijdrage van de samenleving Deze
Page 239 and 240:
de bijdrage van de samenleving note
Page 241 and 242:
de rol van de overheid; conclusies
Page 243 and 244:
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
literatuur literatuur Adang, O. (19
Page 277 and 278:
literatuur cgb (2003b) Advies Commi
Page 279 and 280:
literatuur Ferwerda, H., M. Bottenb
Page 281 and 282:
literatuur Interview-nss (2003) Fra
Page 283 and 284:
literatuur Nauta, L. (2000) Onbehag
Page 285 and 286:
literatuur Schoonenboom, J. en H. i
Page 287 and 288:
literatuur Tweede Kamer (2002-2003)
Page 289 and 290:
literatuur moraal’, in: P. de Bee
Page 291 and 292:
adviesaanvraag inzake waarden en no
Page 293 and 294:
apporten aan de regering rapporten
Page 295 and 296:
apporten aan de regering Zesde raad
Page 297 and 298:
voorstudies en achtergronden voorst
Page 299:
wrr rapport aan de regering 68 Waar
show all

Waarden, normen en de last van het gedrag - Wetenschappelijke ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?