hier - LSOVD

OUDERS. GEVOELENS VAN SCHULD EN SCHAAMTE, VERDRIET EN MACHTELOOSHEID
ledere ouder zal zich ongelukkig voelen wanneer een zoon of dochter (harddrug)verslaafd is. Maar
daarnaast zal schaamte een rol blijven spelen zolang het nog moeilijk is om rustig en zakelijk over het
onderwerp te praten, en zolang het (wan)gedrag van kinderen – ongenuanceerd – wordt gezien als het
resultaat van een falende opvoeding.
Wanneer blijkt dat hun kind verslaafd is, zullen de meeste ouders worden overspoeld
door gevoelens van paniek, schuld, schaamte, verdriet en machteloosheid. Deze heel
intense gevoelens nemen veel ‘ruimte’ in beslag en eisen veel energie.Voor verstandige
overwegingen is dan geen of nauwelijks plaats. Ouders stropen de mouwen op
en gaan aan de slag om de verslaving te bestrijden. Redden wat er te redden valt:
praten, regelen, schulden saneren, controleren. Maar dat helpt allemaal niet: een
verslaafd mens is geen redelijk denkend mens.
Ouders vragen zich af: was ik te strak in de opvoeding, was ik juist te gemakkelijk,
wat is er verkeerd gegaan in ons gezin? Dat piekeren is een onvruchtbare bezigheid.
Wanneer er dingen in het verleden verkeerd zijn gegaan, is het natuurlijk heel goed
om daarop terug te komen. Maar of daarmee de oorzaak van de verslaving is gevonden?
Bovendien is nog nooit een verslaafde blijvend afgekickt omdat hij dacht te weten waarom hij aan
drugs begonnen was.
‘Wat kan ik nog doen’ en ‘waar ligt mijn verantwoordelijkheid’ zijn de vragen waar
het eigenlijk om gaat.
De hulpverlening is in het verleden niet altijd even adequaat en fijnzinnig omgegaan
met ouders van moeilijke kinderen en dat is nog steeds zo. De gedachte dat ouders
– met de nadruk op moeders – schuldig zouden zijn aan de problemen van hun
kinderen, is eind negentiende eeuw, begin twintigste eeuw bedacht. Freud beschreef
de vrij uitzonderlijke situatie van het kerngezin: de moeder besteedt haar volledige
tijd aan huis en kinderen en de vader doet op afstand mee. Bovendien wordt,
volgens hem, een mens vóór zijn vierde jaar al gevormd. Met zo’n theorie is de
moeder dé bepalende factor voor de toekomst van een kind!
Het is gemakkelijk om de schuld bij ouders te zoeken, vooral voor theoretici en
helaas ook voor veel hulpverleners. Immers als er bij de ouders fouten worden
geconstateerd, lijkt het alsof het probleem is doorgrond. Dat geeft een gevoel van
veiligheid en bekwaamheid. Ieder mens wil immers graag begrijpen wat hij om zich
15