download - Samenlevingsopbouw Brussel

December 2002 Nr 76
Wijkontwikkeling in de duale stad vandaag
perspectieven voor het opbouwwerk
Verantwoording.
De wijze waarop een organisatie naar haar omgeving
kijkt zal altijd ingekleurd worden door de
missie die ze zich toedicht en door de opdrachten
die daaruit voortvloeien. Een omgevingsanalyse is
in die context vrucht van een partiële kijk op de
werkelijkheid. Als opbouwwerkorganisatie staat
RisoBrussel van bij haar ontstaan voor het ondersteunen
van bewonersbelangen in het kader van een
sociale wijkontwikkeling voor Brussel. Door deze
bril hebben we bij het opstellen van de vorige
meerjarenplannen de stadsevoluties in het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest globaal geanalyseerd en
becommentarieerd in termen van maatschappelijke
ongelijkheid en sociale uitsluiting. Over de jaren
heen hebben we bij de opmaak van de diverse
meerjarenplannen een stadsgeografisch analyse- en
interpretatiekader gehanteerd bij de duiding van
demografische, sociale, economische en andere
indicatoren waarin het concept „nieuwe stedelijkheid”
een centrale rol vervult. Daarmee proberen
we te achterhalen wat er in wijkontwikkelingsprocessen
objectief aan de hand is, los van de
bedoelingen die uiteenlopende actoren terzake
etaleren (1). Op de achtergrond verzeilt hiermee een
onderzoek naar de beleving van die uitsluiting en
de effecten ervan op de omgang tussen mensen en
groepen van mensen die eenzelfde wijk delen. We
moeten dus ook aandacht hebben voor de relaties
tussen mensen in een stedelijke context die fundamenteel
gekenmerkt wordt door diversiteit.
Voor ons is het wat betreft de externe omgevingsanalyse
van belang te achterhalen hoe Brusselse
wijken – en met name de achtergestelde wijken als
belangrijkste woon- en leefkader van de doelgroepen
waarop het opbouwwerk mikt – hoe dus
deze wijken evolueren, welke rol overheden en
andere maatschappelijk krachten daarin spelen en
wat dit betekent voor het samenleven van mensen.
Dit moet ons toelaten enkele strategische doelstellingen
voor de toekomstige werking te bepalen.
Duurzame concentratie en segregatie
van arm en rijk.
Armoede en maatschappelijke achterstelling werkt
permanent door in onze samenleving. Men heeft er
de besluiten uit recente armoederapporten zoals de
Jaarboeken Armoede en Sociale uitsluiting van de
UFSIA Onderzoeksgroep Armoede, Sociale Uitsluiting
en minderheden of de Rapporten over de
staat van de armoede in het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest maar op na te lezen. Rond de eeuwwisseling
werd een lichte verbetering van de levenssituatie
van armen vastgesteld maar dit tegen de achtergrond
van een zich verder uitdiepende welvaartsongelijkheid
tussen arm en rijk. Deze verbetering
was of is bovendien conjunctureel bepaald: onder
druk van de recente recessie (versneld door de 11
september gebeurtenissen) zullen de jaarboeken
2003 ongetwijfeld alweer somberder ogen.
Nog zo'n constante is het gegeven dat sociale
uitsluiting zich voornamelijk in grote steden blijft
Kansarmoede-indicatoren SIF-decreet, absolute cijfers.
Inwoners
K1
K2
K3
K4
K5
K6
K7
K8
K9
K10
Vlaams Gewest
5.940.251
5.743
104.448
14.370
22.710
82.030
28.809
155.955
59.202
296.211
349.506
Antwerpen
446.525
1.042
10.970
2.168
2.985
11.523
6.396
41.807
18.518
21.503
26.755
Gent
224.180
635
5.581
848
1.758
6.413
3.517
13.493
8.534
16.094
14.986
Brussel
965.000 447 87.642
8.671 33.782 11.613 177.077 36.531
K1: Kinderen geboren in kansarme gezinnen, K2: Kinderen van alleenstaanden, K3: Bijzondere jeugdbijstand, K4: UVW's < 25 jaar, K5: UVW's> 1 jaar,
K6: Bestaansminimumtrekkers, K7: SIF-vreemdelingen, K8: Sociale huur-appartementen, K9: Woningen zonder comfort, K10: WIGW's
60.946
49.365
8 Opbouwwerk Brussel