download - Samenlevingsopbouw Brussel

Nr 76 December 2002
Omgevingsanalyse
Kwantitatieve gegevens *
Het opbouwwerkgebied Noordwijk wordt begrensd
door de Noord-zuidverbinding, de Kleine Ring
(Boudewijnlaan) en het kanaal Brussel-Charleroi.
Het strekt zich uit over grensgebieden van Schaarbeek,
Brussel-stad en Sint-Joost-ten-Noode.
Demografie
Luidens gegevens van het NIS waren in de Noordwijk
11.551 mensen gehuisvest. Dit betekent een
bevolkingsdaling met 5% in vergelijking met de
volkstelling van 1991. Deze bevolkingsdaling is
voornamelijk op rekening te schrijven van statistische
sectoren in de Oude Noordwijk (vooral Antwerpsesteenweg
Noord en Sint-Rochusvoorplein,
-24,9 resp. -24,3% en in mindere mate Noordstation,
-13,4% en Koninginnelaan -6,9%). Dit
wordt niet gecompenseerd door de fikse stijging in
de Harmoniewijk waar de sector Antwerpsesteenweg
Zuid een bevolkingstoename kent van 67%.
Hiermee zien we in de Noordwijk een aantal merkwaardige
omkeringen in vergelijking met 1991.
Waar toen de Noordwijk inging tegen het beeld van
stadsvlucht voor het Gewest zijn de rollen nu omgekeerd:
de Noordwijk leidt bevolkingsverlies en
het Gewest gaat erop vooruit. Ook intern geven de
belangrijkste statistische sectoren momenteel
precies het omgekeerde beeld. De stijging rond het
Zuidelijk deel van de Antwerpse-steenweg valt
uiteraard samen met de bezetting van de 98 nieuwbouwappartementen
van de Lakense Haard en de
30 appartementen van de Gomb renovatie. Minder
duidelijk is het waarom van de achteruitgang in de
oudere blokken van de Lakense Haard, iets Noordelijker
langs de Antwerpsesteenweg (-25% zowel
wat aantal inwoners, als aantal gezinnen betreft).
Op het terrein wordt alvast geen noemenswaardige
leegstand van sociale appartementen geconstateerd.
Een bevolkingsdaling lijkt ook niet in overeenstemming
te brengen met de grote vraag naar sociale
woningen. Er moet dus ergens een fout geslopen
zijn in het statistische materiaal.
* Met dank aan onderzoeksgroep Cosmopolis (wijkfiche 7: Noordwijk).
Ook voor de oude Noordwijk is de werkelijkheid
wellicht genuanceerder dan de dramatische cijfers.
Ook daar zouden de bevolking en het aantal
gezinnen met een kwart gedaald zijn. Misschien
wordt de tegenspraak tussen statistieken en observaties
gladgestreken door de vele mensen die ook
in de Noordwijk „illegaal” verblijven en dus per
definitie uit officiële registraties wegvallen? Dit
vraagt nader onderzoek.
De omkeringen wijzen in ieder geval op het
complexe, heterogene karakter van de Noordwijk
waarin enerzijds een aantal wijken, grenzend aan
de binnenstad, in opwaardering zijn waardoor de
woonfunctie wordt gedynamiseerd. Zo zijn de
demografische effecten van de stadsvernieuwingsactiviteiten
in de statistische sector Manhattan (Sint
Joost) langs en rond de Vooruitgangstraat nog niet
in de statistieken verdisconteerd. Anderzijds gaat
het vooroorlogse straatbeeld in het bewaard
gebleven voorstadweefsel blijkbaar toch op de
woonfunctie wegen en wordt het het toevluchtsoord
van mensen die niet gescreend worden en dus
ook niet in demografische statistieken verschijnen.
De Noordwijk is reeds decennialang verblijfplaats
van mensen van vreemde nationaliteit (en een meltingpot
van culturen). Het gaat in eerste instantie
om Marokkanen en Turken en een opvallende concentratie
van Grieken en Kongolezen. De statistieken
voor 2000 geven een significante daling van
het aandeel van mensen van vreemde nationaliteit:
van 59% tot 46%. Ook hier versluieren statistieken
de werkelijkheid op het terrein. De Noordwijk en
voornamelijk weer het oude stadsweefsel blijven
kenmerken van etnische buurten vertonen. De
daling heeft meer te maken met een soepeler nationaliteitswetgeving
dan met een daadwerkelijke
daling van de migrantengemeenschap. De invloed
van deze wetgeving valt onder meer af te lezen uit
de leeftijdsstructuur waarin de daling van vreemde
nationaliteit frappant is in de jongere leeftijdscategorieën.
Qua jongeren tot 20 jaar scoort de Noordwijk
manifest boven het gewestelijk gemiddelde en
mensen boven de 60 jaar zijn relatief onderver-
Opbouwwerk Brussel 21