Afrikaans - LitNet

8
3. Die impak van moedertaalonderrig in die
praktyk
Die navorsing oor die positiewe impak wat moedertaalonderrig op onderrig
en selfs op die welsyn van ’n staat het, is legio. Ten spyte van die tragiese
ironie wat daarin vervat is, is daar toenemende druk op sprekers van
inheemse tale om onderrig te ontvang in die enigste van Suid-Afrika se
amptelike tale wat nie ’n inheemse taal is nie. 10 Afrika is die enigste kontinent
waar die meerderheid kinders in ’n uitheemse taal begin skoolgaan. Dit lei tot
onderwys van ’n swak gehalte en die marginalisering van die kontinent. 11
’n Verdere ironie is dat ontwikkelde lande moedertaalonderrig beklemtoon,
terwyl ontwikkelende lande, ten spyte van hul sterk standpunte teen
kolonialisme, steeds onder die indruk is dat dit ter wille van “internasionale
mededingendheid” nodig is om in koloniale tale te studeer. Dit, terwyl daar
’n ooglopende verskil is tussen die akademiese standaarde van tersiêre
instellings wat moedertaalonderrig gebruik en dié wat van uitheemse tale
gebruik maak.
Die persepsie dat onderwys in Engels noodsaaklik is vir internasionale
mededingendheid is aansienlik kleiner buite die ontwikkelende lande.
Inteendeel, indien die webblad www.topuniversities.com as maatstaf gebruik
word om die wêreld se beste universiteite te evalueer, is dit duidelik dat
bykans al hierdie universiteite moedertaalonderrig beklemtoon. Bykans die
enigste universiteite wat op onderrig in Engels fokus, is dié van die VSA, die
Verenigde Koninkryk, Australië ensovoorts, waar onderrig in Engels
aangebied word omdat dit die studente se eerste taal is. Sover vasgestel kon
word, fokus al die ander universiteite op moedertaalonderrig, of dit dan op
onderrig in Japannees, Duits, Frans, Hollands of enige ander taal neerkom.
Regoor die wêreld is ’n ooglopende verband tussen die bevordering van
moedertaalonderrig en die ekonomiese krag van die betrokke land sigbaar,
soos duidelik uit onderstaande kaarte blyk. Die rede daarvoor is dat
moedertaalonderrig die sukses van onderrig verhoog en dat onderrig van
gehalte die ekonomiese potensiaal van die arbeidsmag verhoog, wat
uiteindelik die algehele inkomste van ’n land laat styg. Dit is vir ontwikkelde
10 Moseneke DCJ maak ook melding van hierdie ironie in die uitspraak in die Konstitusionele Hof in
Mpumalanga Department of Education v Hoërskool Ermelo 2010 (2) SA 415.
11 Report by UNESCO (2010) Why and how Africa should invest in African languages an multilingual education,
bl. 4 – 5.