Check-up - maart 2012 - AZ Sint-Maarten
Check-up - maart 2012 - AZ Sint-Maarten Check-up - maart 2012 - AZ Sint-Maarten
A Checkup met AZ Sint-Maarten Informatie voor zorgverstrekkers uit de regio maart 2012 2 - 4 Valkliniek 5 Nieuwe behandeling handaandoening 6 - 7 Triage op spoed 8 - 9 Patiëntveiligheid 10 - 11 Prikkelbare Darm Syndroom 12 - 13 Memisa 14 Nieuwe MUG 15 Obesitaskliniek 16 Wetenschappelijke publicaties Valkliniek... meer dan stappen alleen en verder Kort nieuws CMYK Grijs = 0 - 0 - 0 - 45
- Page 2 and 3: Valkliniek... meer dan stappen alle
- Page 4 and 5: vervolg van blz. 3 moeilijker. Hier
- Page 6 and 7: Triage op de spoedgevallendienst Ma
- Page 8 and 9: Patiëntveiligheid in het AZ Sint-M
- Page 10 and 11: Prikkelbare Darm Syndroom - PDS Irr
- Page 12 and 13: Honderden moeders gered 6 jaar same
- Page 14 and 15: Nieuwe MUG is weloverwogen keuze Vo
- Page 16: Recent verschenen wetenschappelijke
A<br />
<strong>Check</strong><strong>up</strong><br />
met <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong><br />
Informatie voor zorgverstrekkers uit de regio <strong>maart</strong> <strong>2012</strong><br />
2 - 4<br />
Valkliniek<br />
5<br />
Nieuwe behandeling<br />
handaandoening<br />
6 - 7<br />
Triage op spoed<br />
8 - 9<br />
Patiëntveiligheid<br />
10 - 11<br />
Prikkelbare Darm<br />
Syndroom<br />
12 - 13<br />
Memisa<br />
14<br />
Nieuwe MUG<br />
15<br />
Obesitaskliniek<br />
16<br />
Wetenschappelijke<br />
publicaties<br />
Valkliniek... meer<br />
dan stappen alleen<br />
en verder<br />
Kort nieuws<br />
CMYK<br />
Grijs = 0 - 0 - 0 - 45
Valkliniek...<br />
meer dan stappen alleen<br />
Ganganalyse via GAITRite-systeem<br />
Bekijk ook het filmpje van de valkliniek op www.azsint<strong>maart</strong>en.be > Patiënten > Raadplegingen > Disciplines > Valkliniek<br />
Vallen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij ouderen.<br />
Meestal is de oorzaak multifactorieel. Daarnaast kan valangst het valrisico nog<br />
versterken of aanleiding geven tot depressie en sociale isolatie. Vroegherkenning<br />
van mobiliteitsproblemen en gevaarlijke thuissituaties bij ouderen is dan ook een<br />
groeiende opdracht in de zorg voor onze vergrijzende bevolking.<br />
De valkliniek <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> heeft in dit kader een project opgestart om de detectie<br />
van valrisico te optimaliseren. Er wordt gebruik gemaakt van de evidence<br />
based methoden voor screening, aangevuld met een wetenschappelijk onderbouwde<br />
ganganalyse methode met behulp van een GAITRite-systeem.<br />
Vallen, syncope en gangstoornissen zijn<br />
geen normale gevolgen van veroudering.<br />
Zij komen echter meer voor op hogere<br />
leeftijd. Bij 60-plussers wordt meer dan<br />
70% van de totale medische kosten door<br />
ziekenhuisopname, revalidatie en eventueel<br />
opname in een woonzorgcentrum veroorzaakt<br />
door accidentele val. Meestal is<br />
een he<strong>up</strong>fractuur het gevolg. Het is dus<br />
belangrijk om de risicogroep te kunnen<br />
omschrijven, gevaren en voortekens van<br />
valrisico te herkennen, het probleem multifactorieel<br />
te gaan evalueren en op deze<br />
verschillende facetten te interveniëren,<br />
gekoppeld aan een overzichtelijke verslaggeving<br />
aan de behandelende huisarts.<br />
Onderzoek en werking<br />
In de valkliniek worden de valrisico’s door<br />
een multidisciplinair team onderzocht.<br />
Men kijkt naar het gangpatroon en het<br />
evenwicht. De risicofactoren die aanleiding<br />
kunnen geven tot meer vallen worden<br />
afgetoetst. Al deze onderzoeken kunnen<br />
ambulant gebeuren in één dag.<br />
De onderzoeken bieden het team inzicht<br />
in de functionaliteit en de invloeden van<br />
het functioneren op het dagelijks leven.<br />
Het doel is tweeledig: primaire preventie<br />
door onderzoek bij mensen met een mogelijk<br />
risico op vallen en secundaire preventie<br />
door onderzoek en behandeling<br />
van bejaarden die al eens gevallen zijn de<br />
laatste 12 maanden.<br />
Het gangpatroon wordt<br />
opgebouwd uit:<br />
• de wijze waarop de voeten<br />
geplaatst worden<br />
• de snelheid en de vloeiendheid<br />
van deze beweging<br />
• de beweging van het zwaartepunt<br />
(center of mass)<br />
• verplaatsing van het drukvlak<br />
(center of pressure)<br />
• de soepelheid van het bovenlichaam.<br />
De gangkarakteristieken<br />
veranderen met:<br />
• de leeftijd<br />
• door onderliggende pathologie<br />
(Alzheimer patiënten en<br />
Parkinsonziekte)<br />
2
Wie komt in aanmerking?<br />
• Personen met verhoogd valrisico door<br />
eerder valpartij tijdens de laatste 12<br />
maanden.<br />
• Patiënt met klachten rond evenwicht<br />
en stabiliteit.<br />
• Mobiliteits-/evenwichtsstoornissen<br />
• Polymedicatie /Polypathologie<br />
• Orthostatisme (bloeddrukdaling bij<br />
rechtkomen), duizeligheid<br />
• Visusproblemen - gehoorproblemen<br />
• Neurologische problemen (geheugenperifere<br />
neurodegeneratieve aandoeningen<br />
- Parkinsonziekte - MS -<br />
Huntingtonziekte - herseninfarct)<br />
• Sarcopenie (spierverlies-spierzwakte),<br />
ondervoeding, vermagering,<br />
osteoporose<br />
• Patiënt met valangst<br />
Praktisch verloop<br />
Tijdens een raadpleging bij de (internist-)geriater<br />
gebeurt er een medische<br />
evaluatie gericht op de mogelijke oorzaak<br />
van de gang- of valproblematiek:<br />
• Voorgeschiedenis<br />
• Omstandigheden van de val<br />
• Voorafgaande symptomen<br />
• Medicatie<br />
• Voedingsstatus<br />
• Osteoporoserisico<br />
• Ganganalyse<br />
De verpleegkundige richt zich vooral op<br />
het screenen van de risicofactoren:<br />
• Visusstoornissen<br />
• Gehoorsproblemen<br />
• Urine-incontinentie<br />
• Orthostatische hypotensie (tilttest)<br />
• Voedingstoestand<br />
(labo- vitamine - eiwit status)<br />
• Sarcopenie (knijpkracht- BIA -DEXA)<br />
De ergotherapeut evalueert het gedrag<br />
en de woon-en leefomgeving:<br />
• ADL<br />
• Cognitie<br />
• Depressie<br />
• Valangst<br />
• Externe risicofactoren<br />
• Er wordt gebruik gemaakt van CS-PFP<br />
10 om de dagelijks handelingen naar<br />
valrisico te evalueren<br />
Cognitieve oppuntstelling wordt verder uitgewerkt<br />
indien screening duidelijke problemen<br />
in die richting aangeeft.<br />
De kinesist spoort eventuele mobiliteitsen<br />
evenwichtsstoornissen op:<br />
• Tinetti<br />
• Balanstest<br />
• Timed <strong>up</strong> and go<br />
De eventueel aanvullende onderzoeken<br />
(beeldvorming, neurologische oppuntstelling<br />
EMG-EEG, NKO en cardiologische<br />
oppuntstelling) worden vanuit onze dienst<br />
gecoördineerd om alle resultaten binnen 1<br />
dag te kunnen verkrijgen.<br />
Behandeling<br />
Het doel van de behandeling is het verhogen<br />
van zelfstandige functionaliteit, mobiliteit<br />
en gangzekerheid.<br />
Behandelingen:<br />
• Medicatieaanpassing, voedingsadvies,<br />
onderliggende pathologie behandelen.<br />
• Gang- en balanstraining (via ambulante<br />
dienst fysiotherapie of een behandelingsschema<br />
overgedragen aan een kinesist<br />
naar keuze).<br />
• Geheugentraining voor concentratie en<br />
dubbeltaak oefeningen<br />
• Aanpassing thuiszorgomgeving via ergotherapeutisch<br />
huisbezoek en organiseren<br />
van de thuishulp door de sociaal verpleegkundige<br />
Multi-tasken anno <strong>2012</strong><br />
Stappen is een complexe motorische taak<br />
die normaal eerder automatisch uitgevoerd<br />
wordt. Wanneer we ouder worden<br />
neemt dit automatisme geleidelijk af. Ouderen<br />
gaan zich meer op het stappen<br />
moeten focussen waardoor ze minder<br />
aandachtsreserve hebben voor andere taken.<br />
‘Multi-taksen’ (meerdere fysische en<br />
cognitieve opdrachten samen doen) wordt<br />
Ganganalyse via GAITRite<br />
Via een ‘GAITRite - electronic<br />
walkway‘ (druksensortapijt met ganganalyse<br />
systeem) tekenen we de<br />
gangkarakteristieken (gangsnelheid,<br />
pasbreedte, pasvaribiliteit, staplengte,<br />
drukverdeling ed..) op. Die kenmerken<br />
kunnen de gangafwijkingen<br />
en de tekorten tijdens een dubbeltaak<br />
weergeven.<br />
De gegevens (meetresultaten en<br />
beelden) van de gangmat blijven opgeslagen<br />
in een computersysteem<br />
waardoor zij op elk moment terug<br />
kunnen bekeken worden door artsen<br />
en therapeuten. Zij stellen de<br />
diagnose en schrijven een behandelingsplan<br />
uit. Via een nieuwe registratie,<br />
na het doorlopen van een behandelingsplan,<br />
kan met een<br />
vergelijkend computer-algoritme de<br />
evolutie bekeken worden.<br />
lees verder op blz. 4<br />
3
vervolg van blz. 3<br />
moeilijker. Hierdoor gaan patiënten een<br />
verstoord gangpatroon vertonen wanneer<br />
ze een mentale taak uitvoeren en de aandachtsreserve<br />
te klein geworden is. Zij<br />
kunnen ook verminderde aandacht hebben<br />
tijdens het verplaatsen. Ze gaan in<br />
extremis stoppen met stappen tijdens het<br />
denken en stoppen met denken tijdens het<br />
stappen (stop walking while talking). Dit<br />
verhoogd de valrisico’s. Andere risicofactoren<br />
zullen een rol gaan spelen in het<br />
‘multi-tasken’ waardoor de fysische bescherming<br />
verzwakt. Sarcopenie (verminderde<br />
spierkracht), frailty (kwetsbaarheid)<br />
en combinaties met polyfarmacie zullen<br />
stress veroorzaken en hierdoor het uitvoeren<br />
van meervoudige opdrachten nog bemoeilijken.<br />
Ganganalyse zal hierdoor ook<br />
ondersteunende informatie bieden bij het<br />
onderzoek naar dementie in de geheugenkliniek.<br />
Gangdynamica en GAITRite<br />
Vallen gebeurt meestal tijdens een dynamisch<br />
moment. Daarom is het ook zinvol<br />
om ganginstabiliteit van stap tot stap te<br />
meten in een beweging en niet tijdens een<br />
statische test. Sensitieve markers en<br />
kwantitatieve metingen zijn dan ook belangrijke<br />
wapens. Via een ‘GAITRite -<br />
electronic walkway‘ (druksensortapijt met<br />
ganganalyse systeem) tekenen we de<br />
gangkarakteristieken (gangsnelheid, pasbreedte,<br />
pasvaribiliteit, staplengte, drukverdeling<br />
ed..) op. Die kenmerken kunnen<br />
de gangafwijkingen en de tekorten tijdens<br />
een dubbeltaak weergeven. Studies toonden<br />
aan dat deze parameters een predictieve<br />
waarde hebben voor valrisico. Deze<br />
veranderingen kunnen in sommige gevallen<br />
eerder discreet zijn en daardoor niet<br />
steeds klinisch met het blote oog waarneembaar<br />
zijn. Via de GAITRite kunnen<br />
we de spatiotemporele veranderingen van<br />
de gang tijdens dubbeltaak opdrachten<br />
analyseren. Deze risicoparameters worden<br />
hierdoor zichtbaar voor de onderzoeker.<br />
Praktische info<br />
voor de patiënt<br />
We raden de patiënt aan:<br />
- gemakkelijke kleding te dragen<br />
- aangepast schoeisel te dragen<br />
(geen hoge hakken, goed<br />
passend, achteraan dicht)<br />
- eventueel het eigen hulpmiddel<br />
mee te brengen (stok, …)<br />
- medicatielijst mee te brengen<br />
- SIS-kaart + identiteitskaart<br />
mee te brengen<br />
Contact<br />
Onderzoek kan ambulant via<br />
verwijzing van de huisarts of intern<br />
via verwijzing door een ziekenhuisarts<br />
aangevraagd worden.<br />
dr. A.M. De Cock - geriater<br />
Geriatrisch dagziekenhuis<br />
Campus Zwartzustersvest,<br />
Zwartzustersvest 47, 2800 Mechelen<br />
geriatrischdagziekenhuis@emmaus.be<br />
tel. 015 29 63 02<br />
Kort nieuws<br />
Inschrijvingen<br />
vrije raadpleging<br />
De inschrijvingen voor vrije raadpleging<br />
starten voortaan 30 minuten<br />
vóór de eigenlijke start van de raadpleging.<br />
Patiënten kunnen dus ten<br />
vroegste een half uur voordien een<br />
ticket nemen aan de wachtrijkiosk.<br />
Kort nieuws<br />
Inschrijvingen patiënten<br />
oncologisch dagziekenhuis<br />
Het inschrijvingstraject van oncologische<br />
dagziekenhuispatiënten is<br />
aangepast. Nog enkel op de 1ste<br />
dag van hun behandeling (opstart)<br />
moeten deze patiënten zich laten inschrijven<br />
via de inschrijvingsdesks<br />
in de hal van het ziekenhuis. Ze nemen<br />
een ticket en kiezen daarbij de<br />
wachtrij ‘opname zonder overnachting’.<br />
Vanaf dag 2 van hun behandeling<br />
kunnen zij onmiddellijk terecht<br />
op de afdeling. De afdeling zelf zal<br />
de nodige kamerkeuzeformulieren<br />
laten ondertekenen en het patiëntidentificatiebandje<br />
aanbrengen na<br />
controle van de identiteit.<br />
4
Injectie kan chirurgische ingreep<br />
bij handaandoening vermijden<br />
Ziekte van D<strong>up</strong>uytren<br />
Vele duizenden Belgen lijden aan de ziekte van D<strong>up</strong>uytren. Een goedaardige weefselvorming<br />
van koorden en knobbels in de handpalm en de vingers geven aanleiding<br />
tot gekromde vingers. Vele patiënten merken dit pas laattijdig op omdat er in<br />
de beginfase weinig hinder bestaat en deze ziekte ook geen pijn veroorzaakt. Later<br />
gaan de vingers meer krom staan en treedt er functieverlies op bij dagdagelijkse<br />
handelingen: iemand een hand geven, zichzelf wassen, dingen vasthouden,<br />
typen, een winterse handschoen dragen, sport beoefenen... Voor hen is er goed<br />
nieuws. Via een nieuwe en revolutionaire behandeling wordt een natuurlijk afgeleid<br />
product van een bacterie ingespoten. De vingers kunnen nadien zonder heelkundige<br />
ingreep weer recht gezet worden. Geen langdurige wondverzorging<br />
meer nodig, de revalidatie is veel korter en de patiënt heeft zijn mobiliteit quasi<br />
meteen terug.<br />
Huidige behandeling:<br />
heelkundig ingreep<br />
Pas vanaf het ogenblik dat de patiënt zijn<br />
handpalm niet meer plat op de tafel kan<br />
leggen zal de handchirurg de indicatie stellen<br />
voor een behandeling. Indien men te<br />
vroeg ingrijpt, wordt het ontstaan van<br />
andere knobbels op andere plaatsen in<br />
de handpalm versneld. Tot op heden<br />
was een operatie de enige<br />
goede optie voor de patiënt om<br />
het d<strong>up</strong>uytrenweefsel te verwijderen.<br />
Na dergelijke operaties heeft de patient<br />
weken wondverzorging nodig en moet<br />
hij een revalidatieschema volgen. Het aantal<br />
operaties in ons land schommelt rond<br />
de 3600.<br />
Nieuwe behandeling zonder<br />
heelkundig ingreep<br />
Een revolutie voor de behandeling van<br />
deze ziekte heeft zich nu aangekondigd.<br />
Uit een bacterie - de clostridiumbacterie -<br />
werd een werkzame stof geïsoleerd, een<br />
collagenase. Dit enzyme lost bepaalde<br />
types collageen op. De d<strong>up</strong>uytrenkoorden<br />
zijn nu juist samengesteld uit dit collageentype.<br />
Het enzyme wordt via een injectie<br />
in de handpalm losgelaten op de<br />
weefsel. Spijtig genoeg komen niet alle<br />
d<strong>up</strong>uytrenpatienten hiervoor in aanmerking.<br />
De stof is enkel efficiënt bij belangrijke<br />
koordvorming, niet bij d<strong>up</strong>uytrenknobbels.<br />
Deze zijn anders samengesteld.<br />
Het is de handchirurg, die moet beoordelen<br />
welke patient al dan niet in aanmerking<br />
komt voor de injectietechniek. Het<br />
voordeel van de injectietechniek is minder<br />
wondzorg en sneller hernemen van de<br />
dagelijkse werkzaamheden. Een revalidatie<br />
met kine en spalken is echter dezelfde<br />
als na een operatie. Van de 3600 operaties,<br />
die nu worden uitgevoerd, zouden<br />
een 1000-tal in aanmerking komen voor<br />
deze techniek.<br />
Contact<br />
Surf naar de website van<br />
handchirurgie van het<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> via www.azsint<strong>maart</strong>en.be/handchirurgie<br />
dr. Ludo Coenen - handchirurg<br />
centraal medisch secretariaat<br />
campus Leopoldstraat:<br />
- info: 015 40 95 76<br />
- afspraak: 015 40 95 75<br />
5
Triage op de spoedgevallendienst<br />
Manchester Triage Systeem<br />
Op onze spoeddiensten in Mechelen en Duffel komen een honderdtal patiënten<br />
per dag binnen, met de meest diverse pathologie, met de meest summiere tot<br />
uitgebreide vragen en met de meest uiteenlopende graden van urgentie. Zoals op<br />
elke spoedgevallendienst melden vele patiënten zich aan zonder doorverwijzing<br />
en hebben ze vaak klachten die eigenlijk niet op een spoedgevallendienst thuishoren.<br />
Om er voor te zorgen dat toch elke patiënt adequaat verzorgd wordt en<br />
urgenties voorrang krijgen, is een goed triagesysteem een must. Zowel voor de<br />
patiënt, als voor de verpleegkundigen én de artsen. Want zoals we allemaal weten<br />
zal de ziekste patiënt het minst lawaai maken.<br />
Contact<br />
dr. Karolina Kindt<br />
Diensthoofd urgentiegeneeskunde<br />
Spoed campus Leopoldstraat<br />
015 40 97 14<br />
Spoed campus Rooienberg<br />
015 30 30 29<br />
Wat is triage?<br />
Triage is het formele proces van classificeren<br />
van patiënten naar de mate waarin<br />
het leven of de ledematen worden bedreigd<br />
of symptomen verlicht moeten worden.<br />
Dit gebeurt bij aankomst van de patiënten<br />
op de spoedgevallendienst. De<br />
classificatie heeft als doel dat de patiënten<br />
het meest geschikte vervolgtraject<br />
doorlopen binnen de vereiste mate van<br />
urgentie.<br />
Op de spoedgevallendienst van het <strong>AZ</strong><br />
<strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> wordt het Manchester triagesysteem<br />
gebruikt, gebaseerd op symptomen<br />
en aanmeldingsklachten. Met dit<br />
systeem krijgt elke patiënt binnen de 10<br />
minuten de juiste urgentiecategorie en<br />
wordt binnen de afgesproken termijn gezien<br />
door de spoedarts. Bovendien kan<br />
de patiënt op heel korte termijn zijn verhaal<br />
doen, de eerste meest noodzakelijk<br />
hulp krijgen en geïnformeerd worden over<br />
het verdere traject.<br />
De triage gebeurt door een verpleegkundige<br />
met de bijzondere beroepstitel<br />
spoedgevallenzorg. Op elk moment van<br />
de dag is er één verpleegkundige die instaat<br />
voor de triage en de coördinatie van<br />
de patiënten op spoed. Deze verpleegkundige<br />
is ook het centrale aanspreekpunt<br />
en is ook steeds beschikbaar voor<br />
hertriage. Het spreekt voor zich dat deze<br />
taak arbeidsintensief is en een grote<br />
graad aan multitasken en empathie inhoudt.<br />
Hoe gebeurt triage concreet<br />
in het <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong>?<br />
De patiënt meldt zich aan op de spoedgevallendienst<br />
van het <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> en<br />
wordt ingeschreven door de administratieve<br />
kracht.<br />
Binnen 10 minuten na binnenkomst op de<br />
spoedgevallendienst wordt een triagegesprek<br />
met de patiënt gestart in de triagebox<br />
door de triageverpleegkundige. Binnen<br />
dit gesprek krijgt de patiënt informatie<br />
over de urgentiecategorie, de te verwachten<br />
wachttijd, eventuele hertriage en hoe<br />
de wachttijd benut wordt. Men dient de<br />
eerste zorg toe (wondzorg, pijnstilling volgens<br />
standing order).<br />
Afhankelijk van de urgentiegraad wordt<br />
de patiënt in een behandelbox geplaatst<br />
(waarna het zorgproces wordt ingezet) of<br />
terug naar de wachtkamer verwezen.<br />
De triageverpleegkundige stelt de spoedarts<br />
op de hoogte van de urgentieclassificatie.<br />
Deze verschijnt ook op het digitale<br />
beeld van de behandelboxen in de dispatchruimte.<br />
Wanneer er plaats vrij is wordt de langst<br />
wachtende patiënt in de wachtzaal in een<br />
behandelbox geplaatst.<br />
Hertriage gebeurt wanneer de toestand<br />
van de patiënt achteruit gaat waardoor hij<br />
niet langer kan wachten, of wanneer de<br />
maximale wachttijd zou worden over-<br />
6
Aankomst patiënt<br />
Registratie door<br />
receptionist<br />
Triagegesprek<br />
Urgentiecategorie<br />
Patiënt in wachtzaal<br />
Verslechtering toestand<br />
verstrijken wachttijd<br />
schreden. Dit laatste komt in de praktijk<br />
echter enkel voor wanneer het MIP (Medisch<br />
Interventie Plan) werd afgekondigd<br />
en de spoeddienst wordt ingezet voor de<br />
opvang van slachtoffers van een ramp.<br />
Eens de patiënt in de behandelbox aanwezig<br />
is, komt de spoedarts de patiënt<br />
behandelen. Bij verwezen patiënten wordt<br />
uiteraard contact opgenomen met de desbetreffende<br />
ziekenhuisspecialist. Een opname<br />
wordt steeds in overleg met die<br />
specialist geregeld, ambulante afhandeling<br />
kan door de spoedarts zelf worden<br />
gedaan.<br />
Speciale aandacht is er voor kinderen,<br />
patiënten die met de ziekenwagen gebracht<br />
worden en immobiele patiënten.<br />
Omdat pediatrische urgenties moeilijker<br />
in te schatten zijn worden kinderen steeds<br />
onmiddellijk getrieerd en met voorrang in<br />
de pediatriebox geplaatst. Ook immobiele<br />
patiënten of patiënten die op een brancard<br />
worden binnengebracht, worden met<br />
voorrang behandeld. Ze worden zo snel<br />
mogelijk op een spoedbrancard naar een<br />
behandelbox gebracht.<br />
Patiënt in behandelkamer<br />
Hertriage<br />
Starten zorgtraject<br />
Manchester Triage Systeem<br />
Het Manchester Triage Systeem werkt niet met medische diagnosen, maar<br />
gaat uit van de klachten van patiënten zoals hoofdpijn, buikpijn of een val van een<br />
hoogte.<br />
Het systeem bestaat uit een aantal stroomschema’s die ieder afzonderlijk een<br />
scala van klachten aangeven. De opbouw van de stroomschema’s is gebaseerd<br />
op algemene standaardcriteria die in elk stroomschema terugkeren (levensbedreigend/pijn/bloeding/bewustzijnsniveau/temperatuur/tijdsbestek).<br />
Daarnaast<br />
kent elke klacht nog een aantal specifieke criteria.<br />
Ieder schema start met die criteria die gerelateerd zijn aan de meest hoge urgentie,<br />
om vervolgens een minder hoge urgentie te behandelen.<br />
Op basis van de aard van de klacht en aan de hand van de schema’s komt men<br />
finaal tot een bepaalde urgentiecategorie aangegeven door een kleur.<br />
Het triagesysteem verbetert de kwaliteit van de acute opvang, reduceert de<br />
klachten over de wachttijden, informeert de patiënt sneller en beter, benut de<br />
behandelcapaciteit efficiënter en verkort de doorlooptijd.<br />
7
Patiëntveiligheid<br />
in het <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong><br />
Kwaliteitsvolle zorgverlening<br />
Veilige zorg is één van de fundamenten van onze kwaliteitsvolle zorgverlening.<br />
We optimaliseren daarom permanent ons veiligheidsbeleid en onze veiligheidscultuur.<br />
Zo nemen we risicovolle processen onder de loep en worden (bijna-)incidenten<br />
gemeld en geanalyseerd om van daaruit verbetertrajecten op te starten.<br />
We werken daarnaast ook mee aan het overheidscontract “kwaliteit en patiëntveiligheid”<br />
van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid.<br />
We belichten enkele kwaliteitsprojecten<br />
die als doel hebben het risico op schade<br />
aan de patiënt tijdens het verblijf in het<br />
ziekenhuis te verminderen:<br />
Vragen?<br />
Neem dan contact op met<br />
Evelien Raman, stafmedewerker<br />
kwaliteit en patiëntveiligheid:<br />
evelien.raman@emmaus.be<br />
Klinische farmacie en medicatiegeschiedenis<br />
op spoed<br />
Voor een goede behandeling in het<br />
ziekenhuis is het belangrijk om te weten<br />
welke medicatie de patiënt thuis gebruikte<br />
en te bepalen of de toediening ervan<br />
moet worden gestopt of verdergezet.<br />
Vooral bij een spoedopname ontbreken<br />
regelmatig accurate gegevens over de<br />
thuismedicatie.<br />
Via een samenwerkingsproject tussen<br />
apothekers, artsen en verpleging willen<br />
we de bevraging van deze medicatiegeschiedenis<br />
op spoed optimaliseren. Reeds<br />
tijdens de triage op spoed kan de verpleegkundige<br />
via een standaard medicatielijst<br />
de belangrijke medicatiegroepen<br />
bevragen en aanvinken. Deze oplijsting is<br />
meteen ook een hulpmiddel voor de arts<br />
die instaat voor het bepalen van het verdere<br />
medicatiebeleid. Op de afdeling<br />
heelkunde op campus Leopoldstraat loopt<br />
er een pilootproject waarbij de klinisch<br />
apotheker intervenieert indien tijdens de<br />
anamnese onvoldoende (of geen betrouwbare)<br />
info over de thuismedicatie<br />
werd verzameld. De apotheker zal dan<br />
aanvullend op het gesprek met de patiënt<br />
en de familie informatie verzamelen via<br />
de huisarts. Dit pilootproject toont opportuniteiten<br />
in het verder uitbouwen van de<br />
samenwerking met de huisartsen op vlak<br />
van medicatiehistoriek.<br />
Time out procedure in het<br />
operatiekwartier<br />
Het <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> neemt deel aan de<br />
campagne van de overheid: “Goede Heelkunde<br />
is Veilige Heelkunde”. Aan de hand<br />
van een checklist willen we de patiëntveiligheid<br />
in het operatiekwartier verhogen.<br />
Vóór elke ingreep wordt een “time-out”<br />
genomen om een tiental kritieke punten<br />
systematisch gezamenlijk te overlopen.<br />
Zo wordt onder meer de identiteit van de<br />
patiënt gecontroleerd, de plaats van ingreep<br />
bevestigd, eventuele allergieën nagegaan,<br />
enz.<br />
8
Elektronisch incident<br />
meld- en leersysteem en<br />
‘referentieverpleegkundigen<br />
patiëntveiligheid’<br />
In 2010 werd gestart met het gebruik van<br />
een elektronisch meldformulier, waarmee<br />
medewerkers (bijna-)incidenten kunnen<br />
registreren. Allerlei incidenttypes kunnen<br />
worden gemeld zoals incidenten m.b.t.<br />
medicatiebeleid, patiëntadministratie, valpartijen,<br />
medische apparatuur, bloedproducten,<br />
enz.<br />
Aan de hand van oorzakenanalyses worden<br />
verbetermaatregelen uitgewerkt. Tegen<br />
eind <strong>2012</strong> willen we dit meldformulier<br />
op elke afdeling via intranet beschikbaar<br />
stellen.<br />
In 2011 kregen 15 verpleegkundigen een<br />
tweedaagse workshop waarin ze de basis<br />
van patiëntveiligheid en incidentanalyse<br />
aangeleerd kregen. Daarna werden ze<br />
als referentieverpleegkundigen op de afdelingen<br />
heelkunde en geriatrie ingezet.<br />
Valbus<br />
Naar aanleiding van de nationale week<br />
voor patiëntveiligheid haalden we van 30<br />
november tot 2 december 2011 de mobiele<br />
VALBUS naar Mechelen en Duffel<br />
om valpreventie bij een breed publiek onder<br />
de aandacht te brengen. De valbus<br />
kreeg zo’n 135 patiënten, bezoekers en<br />
personeelsleden over de vloer. Aanvullend<br />
werd op campus Zwartzustersvest<br />
een infosessie georganiseerd, waarmee<br />
we ook verzorgend personeel uit de woonen<br />
zorgcentra in de regio bereikten.<br />
Kort nieuws<br />
Elektronische<br />
verslaggeving<br />
vanuit <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong><br />
Heeft u een vraag over de doorstroming<br />
van uw elektronische verslagen?<br />
Wenst u uw profiel (elektronisch en/<br />
of per brief) aan te passen?<br />
Contacteer onze helpdesk ICT:<br />
tel. 015 30 37 50 of via<br />
azsint<strong>maart</strong>en@emmaus.be<br />
9
Prikkelbare Darm Syndroom - PDS<br />
Irritable Bowel Syndrome - IBS<br />
Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) of Irritable Bowel Syndrome (IBS) is een zogenaamde<br />
functionele aandoening. Dat wil zeggen dat de symptomen van de patiënt<br />
niet verklaard kunnen worden door de bevindingen bij de conventionele onderzoeken<br />
(biochemie, endoscopie, histologie, radiologie). De etiologie is multifactoriëel<br />
en bestaat uit een combinatie van stoornissen in darmmotiliteit, viscerale<br />
(hyper)sensibiliteit en centrale pijnperceptie die o.a. beïnvloed worden door de<br />
darmflora, infecties, mucosale permeabiliteit, inflammatoire actoren ter hoogte<br />
van de darmwand, genetische factoren, voedingsintoleranties, stress en andere<br />
psychologische factoren. Ongetwijfeld is PDS niet één ziekte, maar een groep van<br />
gemeenschappellijke symptomen met verschillende oorzaken.<br />
Vormt prikkelbare darm<br />
syndroom echt een probleem?<br />
In België heeft 71% van de mensen wel<br />
eens darmklachten: 14% voldoen aan de<br />
Rome-III criteria voor PDS (tabel 1). Vrouwen<br />
maken hiervan 70% uit. Ongeveer<br />
1/3 van de PDS-patiënten bezocht het afgelopen<br />
jaar een arts en bijna 1/4 was<br />
minstens 1 dag afwezig van het werk door<br />
de klachten. De belangrijkste klachten zijn<br />
abdominale pijn/ongemak, opgeblazen<br />
gevoel, overdreven darmgassen, plotse<br />
defaecatiedrang en constipatie (IBS-C) of<br />
diarree (IBS-D) of wisselend stoelgangspatroon<br />
(IBS-M). Deze klachten kunnen<br />
een belangrijke weerslag op de algemene<br />
levenskwaliteit en het psychisch welzijn<br />
hebben en het sociaal functioneren verhinderen.<br />
Diagnose<br />
Voor PDS bestaat geen diagnostische<br />
test, wel heeft een typische anamnese<br />
een goede diagnostische waarde. In afwezigheid<br />
van “rode vlaggen” is de positief<br />
predictieve waarde van de Rome-III<br />
98%. “Rode vlaggen” zijn: bloedverlies<br />
per anum/melaena, gewichtsverlies, nieuwe<br />
klachten op ≥ 50-jarige leeftijd, koorts,<br />
anemie, familiale voorgeschiedenis van<br />
coloncarcinoom, afwijkingen bij klinisch<br />
onderzoek. Deze vereisen verder nazicht<br />
waaronder zeker een coloscopie. Dit is<br />
ook aangewezen bij twijfel aan de diagnose<br />
of aanslepende klachten.<br />
Bij een typische anamnese zijn bloed- en<br />
stoelgangsonderzoek niet strikt noodzakelijk,<br />
maar dit is uiteraard ook afhankelijk<br />
van de leeftijd en overige anamnese.<br />
In geval van (al dan niet intermittente) diarree<br />
is serologische screening naar coeliakie<br />
wel aangewezen: bepaling anti-tTG<br />
antistoffen en totaal IgA (tTG: tissue transglutaminase).<br />
Guanylaat cyclase-C<br />
agonisten<br />
Probiotica<br />
Antibiotica<br />
Ontstekingswerende<br />
middelen<br />
Fig. 1. Potentiële behandelingen voor de toekomst.<br />
Mogelijk nieuwe<br />
behandelingswijzen<br />
die momenteel nog<br />
onderzocht worden<br />
Chloridekanaal<br />
activators<br />
Behandeling<br />
De eerste stap in de behandeling bestaat<br />
uit uitleg over de aandoening en geruststelling<br />
dat de klachten weliswaar zeer<br />
hinderlijk kunnen zijn, maar dat het geen<br />
bedreigende ziekte is en er dus geen verhoogd<br />
risico op darmkanker is. Hierbij is<br />
het belangrijk om de directe reden van het<br />
bezoek van de patiënt vast te stellen en<br />
hier op in te gaan. Het natuurlijk, fluctuerend<br />
verloop moet worden uitgelegd evenals<br />
de therapeutische verwachtingen, om<br />
samen met de patiënt realistische doelen<br />
voorop te kunnen stellen.<br />
In een tweede stap moeten uitlokkende<br />
voedingsfactoren vermeden worden, maar<br />
er zijn geen “evidence based” standaard<br />
diëetmaatregelen (tabel 2).<br />
Als derde stap moeten medicatie, vezels<br />
en probiotica overwogen worden in functie<br />
van ernst van de klachten en wens van<br />
de patiënt.<br />
Probiotica kunnen geprobeerd worden,<br />
maar er zijn er zeer veel verschillende beschikbaar<br />
al dan niet met enkele kleine<br />
Serotonische<br />
modulators<br />
CFR antgonisten<br />
Natriumzout/<br />
tachykinine<br />
receptormodulators<br />
CCK<br />
receptorantagonisten<br />
10
positieve studies. Door de diversiteit en<br />
beperkte studies is dit momenteel geen<br />
“evidence based medicine”. In een metaanalyse<br />
werd enkel een gunstig effect van<br />
Bifidobacterium infantis aangetoond op<br />
opgeblazen gevoel en flatulentie.<br />
Oplosbare vezels hebben soms een gunstig<br />
effect, vooral bij constipatie. Andere<br />
laxativa zijn vaak ook nodig om de stoelgang<br />
te verzachten, maar verbeteren de<br />
pijn lang niet altijd. Hetzelfde geldt voor<br />
loperamide wat effectief kan zijn tegen diarree,<br />
maar de pijn meestal niet verhelpt.<br />
Tegen de pijn zijn anti-spasmodica aangewezen<br />
waarbij het beste bewijs van<br />
een gunstig effect geleverd is voor otilonium<br />
bromide (Spasmomen ® ) in een dosis<br />
van 40 mg 3x/d gedurende 15 weken.<br />
Ook pepermuntolie (Tempocol ® ) 2-3x/d<br />
wordt in meta-analyses als positief weerhouden,<br />
maar dit is op basis van enkele<br />
kleine studies.<br />
Wanneer er onvoldoende symptoomcontrole<br />
is, is een anti-depressivum de volgende<br />
stap met als vuistregel een<br />
tricyclisch anti-depressivum met lage<br />
startdosis bij diarree en een SSRI in standaarddosis<br />
bij constipatie.<br />
Bij diarree kan rifaximine, een niet resorbeerbaar<br />
antibioticum, helpen tegen de<br />
abdominale klachten, maar dit is momenteel<br />
niet beschikbaar in België en er zijn<br />
nog geen gegevens over inductie van resistentie.<br />
Bij therapierefractaire constipatie is prucalopride<br />
(Resolor ® ) sinds eind 2010 een<br />
nieuwe optie. Dit is een “enterokineticum”<br />
(serotonine 4-receptor agonist) met vaak<br />
ook gunstig effect op de pijnklachten.<br />
Er zijn ook nog enkele andere nieuwe me-<br />
Tabel 1. Rome-III criteria voor prikkelbare darmsyndroom<br />
■ Terugkerende abdominale pijn of ongemak ten minste 3 dagen/maand tijdens<br />
de voorbije 3 maanden, samen met minstens 2 van volgende criteria :<br />
• Verbetering na stoelgang<br />
• Verandering van de frequentie van de stoelgang<br />
• Verandering van de vorm (uitzicht) van de stoelgang<br />
■ Voldoen aan deze criteria gedurende de laatste 3 maanden met een begin van de<br />
symptomen minstens 6 maanden voor de diagnose<br />
Tabel 2. Voeding bij prikkelbare darmsyndroom: diëet is niet “evidence based”<br />
■ Anamnese ! (vraag naar effect van: pikant voedsel – tomaat – koffie – rauwe groente)<br />
■ Gas-producerend voedsel zo nodig vermijden (kolen, bonen, ajuin, etc.)<br />
■ Vezels: eventueel meer om stoelgang te regulariseren; eventueel minder als meer vezels<br />
tot meer pijn leiden<br />
■ Lactose-intolerantie: meestal anamnestisch duidelijk<br />
■ Gluten vermijden igv coeliakie<br />
■ Niet gekende echte voedselallergie is zeer zeldzaam<br />
■ Meer en meer bewijs voor negatieve invloed van bepaalde fermenteerbare koolhydraten<br />
(FODMAPS) in een subgro<strong>up</strong> van patiënten: fructanen-fructose, galactanen-galactose,<br />
lactose, xylitol, aspartaam (in Candarel ® )<br />
■ Kleinere, meer frequente maaltijden bij dyspepsie<br />
dicamenten op de markt in de Verenigde<br />
Staten, maar nog niet in Europa. Daarnaast<br />
zijn er nog veel verschillende potentiële<br />
molecules in onderzoek (fig. 1).<br />
Wanneer bovenstaande behandelingen<br />
onvoldoende helpen, zijn psychotherapie<br />
en hypnosetherapie nog opties om te bespreken<br />
met de patiënt. Deze hebben een<br />
bewezen gunstig effect, maar de studies<br />
zijn wel uitgevoerd in “expertencentra”. In<br />
sommige gevallen is verwijzing naar de<br />
psychiater noodzakelijk, bijvoorbeeld bij<br />
psychiatrische comorbiditeit of onderliggend<br />
(psycho)trauma.<br />
Besluit<br />
Samenvattend kan dus gezegd worden<br />
dat prikkelbare darmsyndroom een frequent<br />
voorkomende en soms ernstige<br />
aandoening is met multifactoriële etiologie<br />
waarvoor verschillende symptomatische<br />
behandelingen beschikbaar zijn. Er is helaas<br />
geen pasklare oplossing en goede<br />
communicatie met de patiënt over de aandoening<br />
en verwachtingen omtrent therapie<br />
is zeer belangrijk.<br />
Contact<br />
dr. Jurgen Van Dongen<br />
Gastro-Enteroloog<br />
Secretariaat<br />
campus Leopoldstraat<br />
en Zwartzustersvest: 015 40 95 36<br />
campus Rooienberg: 015 30 30 03<br />
11
Honderden moeders gered<br />
6 jaar samenwerking <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> - Budjala (Congo)<br />
In 2005 sloot het <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> een partnerschap met het ziekenhuis van Budjala,<br />
in de evenaarsprovincie van Congo. Ons ziekenhuis wil, net zoals 14 andere<br />
Belgische ziekenhuizen, zijn maatschappelijk engagement ook buiten onze landsgrenzen<br />
opnemen. Want niet alleen de zorg in ons land is belangrijk. Ook in andere<br />
landen moeten mensen toegang hebben tot kwalitatieve medische zorg.<br />
Ik ga even mijn handen<br />
wassen in de Dijle<br />
Sinds de jaren 1960 is de medische infrastructuur<br />
in Congo er een hele tijd erg op<br />
achteruit gegaan. Ons partnerziekenhuis<br />
in Budjala stamt nog uit de koloniale tijd,<br />
en sindsdien is er bijna niet in geïnvesteerd.<br />
Het telt 67 bedden (waarin soms<br />
twee zieken liggen), 2 dokters en een 17<br />
verpleegkundigen. Stromend water en<br />
elektriciteit zijn afwezig, wat serieuze gevolgen<br />
heeft voor de hygiëne. Stel u voor<br />
dat onze gezondheidswerkers in Mechelen<br />
en omstreken de handen in de Dijle<br />
moeten wassen… Het ziekenhuis heeft<br />
geen keuken: de familie van de zieke<br />
moet zelf voor eten instaan.<br />
Ondanks al deze beperkingen, bedient<br />
het ziekenhuis een streek die ongeveer<br />
even groot is als de provincies Antwerpen<br />
en Vlaams-Brabant samen. Twee dokters<br />
staan in voor ongeveer 108 000 mensen.<br />
U mag er niet aan denken…<br />
Ondanks het uitgestrekte gebied zijn er<br />
slechts 13 kleine, nauwelijks uitgeruste<br />
gezondheidscentra die afhangen van het<br />
ziekenhuis.<br />
De verpleegkundigen die daar werken,<br />
proberen met bijzonder weinig middelen<br />
wonderen te verrichten. Vóór onze partnerwerking<br />
stierf één op dertien vrouwen<br />
rond de geboorte. Dat cijfer is nu, mede<br />
dankzij ons partnerschap, gehalveerd.<br />
Spectaculair!<br />
Hoogrentende belegging<br />
De samenwerking tussen beide ziekenhuizen<br />
focust op vier items: opleiding en<br />
permanente vorming van de gezondheidswerkers;<br />
lonen en aanmoedigingspremies<br />
van de gezondheidswerkers; uitrusting<br />
van het ziekenhuis en aankoop<br />
van middelen.<br />
Het ziekenhuis werkt met een meerjarenplan<br />
(met heel concrete doelen) dat zijzelf<br />
in nauwe samenwerking met onze bemiddelende<br />
ngo Memisa ontwikkeld heeft.<br />
Het uiteindelijk doel is om een goed ontwikkelde<br />
en toegankelijke gezondheidszorg<br />
te creëren, gekoppeld aan de nodige<br />
fondsen en een transparante boekhouding.<br />
Danzij Memisa is er sinds kort ook<br />
een soort mutualiteit opgestart en ligt de<br />
kosten van bepaalde behandelingen vast.<br />
Zo weet de patiënt op voorhand hoeveel<br />
een ingeep zal kosten.<br />
Memisa (medische missie samenwerking)<br />
is al bijna een eeuw gespecialiseerd in<br />
medische ontwikkelingssamenwerking.<br />
Zij werkt samen met enorm gemotiveerde,<br />
betrokken mensen en is zeer kostenefficiënt.<br />
Memisa houdt heel nauw contact met het<br />
ziekenhuis en de gezondheidszone. Via<br />
haar is er een sterke controle op de ontwikkeling<br />
van de gezondheidszorg en de<br />
besteding van het geld. Zo kunnen we er<br />
garant voor staan dat onze bijdrage hoogrentend<br />
is.<br />
Maak van 20 euro<br />
200 euro en nog veel meer!<br />
Koken kost geld. Maar wie bijdraagt, kan<br />
meer woekeren en kan bijdragen tot goede<br />
gezondheidszorg. Want u leest het<br />
goed: u kunt van € 20, € 200 maken. Dit<br />
ruikt naar een malafide systeem? Toch<br />
niet! Hoe werkt het? U geeft per jaar minstens<br />
€ 40 aan Memisa. Dat bedrag kan u<br />
12
Memisa zal samen met het ziekenhuis<br />
van Budjala nagaan waar de prioriteiten<br />
liggen wanneer we financieel ruimte hebben<br />
voor een extra project.<br />
inbrengen in je belastingen waardoor je<br />
slechts € 20 zelf betaalt. Bij uw € 40 legt<br />
de Belgische staat nog eens € 160 bij.<br />
Een totaal van € 200 voor Congo.<br />
Zoals u hoger las, zijn de resultaten zeer<br />
hoopgevend. Verpleegkundigen zijn nu zo<br />
gevormd dat ze met heel eenvoudige middelen<br />
de meest dodelijke ziekten behoorlijk<br />
kunnen indijken. De samenwerking<br />
tussen <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> en Budjala heeft<br />
dus wel degelijk een heel groot rendement.<br />
Na zes jaar intensieve samenwerking,<br />
blikken we terug op een geslaagde<br />
samenwerking.<br />
De toekomst<br />
In 2011 verlengden we onze samenwerking<br />
met 5 jaar. Concreet betekent dit dat<br />
we door allerhande acties en door permanente<br />
opdrachten ons engageren jaarlijks<br />
minstens € 11.000 financiële ondersteuning<br />
te bieden.<br />
Komende jaren zal er veel aandacht uitgaan<br />
naar een sterk uitgebouwde s<strong>up</strong>ervisie<br />
van het personeel – het kwaliteitsdenken,<br />
weet u wel. Daarvoor hanteren<br />
we een concreet en gedetailleerd plan,<br />
dat gesubsidieerd wordt door Zorgnet<br />
Vlaanderen (het vroegere VVI). Er zal ook<br />
werk gemaakt worden van een beter opvolgingssysteem<br />
voor patiënten. Verder<br />
zijn er een aantal dringende noden. Het<br />
ziekenhuis beschikt niet over stromend<br />
water of elektriciteit (wat medische interventies<br />
na zonsondergang onmogelijk<br />
maakt) waardoor ondermeer de hygiëne<br />
een probleem blijft.<br />
Maar ook de lokale gezondheidscentra<br />
hebben nood aan verbetering. Indien zij<br />
er op vlak van uitrusting op vooruit zouden<br />
gaan, zou dit met een minimale extra<br />
kost echt een heel groot verschil maken.<br />
Nutteloze cadeaus kunnen<br />
zeer nuttig worden<br />
Misschien heeft u tijdens de kerstperiode<br />
vastgesteld dat u nauwelijks nog een<br />
bruikbaar cadeautje kon verzinnen. Waarom<br />
geen zieken in Congo gelukkig maken<br />
door bij een of andere gelegenheid te<br />
storten op de rekening? Of gewoon elke<br />
maand een klein bedrag aan Congo geven?<br />
Met een klein bedrag per maand<br />
maakt u het verschil.<br />
U stort elke maand € 4 op rekeningnummer<br />
920-1039062-78 van Memisa – <strong>AZ</strong><br />
<strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong>, Kerkstraat 63, 1701 Itterbeek,<br />
met als mededeling ‘ten voordele<br />
van Budjala’. Als het totale jaarbedrag<br />
meer dan € 40 bedraagt, krijgt u een fiscaal<br />
attest. U ontvangt maximum vier<br />
maal per jaar een overzicht van de werking.<br />
U krijgt geen verdere vragen vanuit<br />
Memisa om extra hulp, ook geen nutteloze<br />
gadgets en uw naam wordt ook niet<br />
doorgegeven aan andere organisaties.<br />
Meer weten?<br />
Surf naar www.azsint<strong>maart</strong>en.be<br />
> over <strong>AZ</strong> > Steun aan Congo<br />
of contacteer Bart Fivez op<br />
015 40 99 31<br />
13
Nieuwe MUG is weloverwogen keuze<br />
Volvo XC70 D5<br />
Een aantal MUG-verpleegkundigen hebben verschillende modellen op de weg getest.<br />
Hun ervaringen op vlak van veiligheid, rijcomfort, draagkracht, ombouwmogelijkheden<br />
alsook ecologische voetafdruk en prijs waren een belangrijke input<br />
bij de uiteindelijke keuze: de Volvo XC70 D5.<br />
Nieuwe apparatuur verhoogt<br />
overlevingskansen<br />
De nieuwe MUG is uitgerust met apparatuur<br />
die de overlevingskansen van de patiënt<br />
kan verhogen:<br />
Via een hartbewakingsmonitor kan een<br />
EKG voortaan prehospitaal worden doorgezonden.<br />
Dit gebeurt via een beveiligde<br />
internetverbinding. Zo beschikt de cardioloog<br />
reeds voor de aankomst van de patiënt<br />
over een EKG en kan de tijd tot katheterisatie<br />
sterk beperkt worden. Dat<br />
verbetert de outcome van een patiënt met<br />
een hartinfarct aanzienlijk.<br />
Er is een mobiele koelunit aanwezig met<br />
‘coolpads’ klaar voor gebruik. Hiermee<br />
kan meteen na de reanimatie ter plekke<br />
een patiënt koel gehouden worden tot<br />
34°C. Deze milde koeling verhoogt de<br />
kans op overleving en herstel van de hersenactiviteit.<br />
Hierdoor wordt de zuurstofbehoefte<br />
verlaagd waardoor de processen<br />
die leiden tot hersendood langzamer<br />
verlopen.<br />
Ook voor temperatuurgevoelige medicatie<br />
is een medische frigo voorzien.<br />
Er is een mechanisch hartmassagetoestel<br />
(LUCAS) aan boord dat autonoom hartmassages<br />
kan toedienen tijdens een reanimatie.<br />
Het medisch personeel kan dan<br />
tussentijds overige noodzakelijke handelingen<br />
verrichten.<br />
Meer veiligheid<br />
Een veilig rijgedrag van de MUG-bestuurder<br />
blijft de belangrijkste factor in het vermijden<br />
van ongevallen met een interventiewagen.<br />
Maar daarnaast speelt ook de<br />
techniciteit van de wagen een belangrijke<br />
rol. De XC70 werd op vraag van de overheid<br />
specifiek ontwikkeld voor prioritaire<br />
voertuigen. Dit type omvat het politiepakket<br />
met ondermeer stevigere remmen, niveauregeling<br />
op de achteras en stabilisatiestangen.<br />
Hierdoor kan een betere<br />
stabiliteit gegarandeerd worden bij het nemen<br />
van verkeersdrempels bij hoge snelheden.<br />
Ook het schokdempend effect is<br />
voor de duurzaamheid van de apparatuur<br />
en het rijcomfort voor de inzittenden niet<br />
onbelangrijk.<br />
Meer visibiliteit<br />
In het algemeen zijn wagens nu beter geïsoleerd.<br />
Dit heeft zijn weerslag op de absorptie<br />
van het sirenegeluid. Andere weggebruikers<br />
horen daardoor een<br />
interventiewagen minder snel. Als tegengewicht<br />
hiervoor werd extra aandacht gegeven<br />
aan de LED-verlichting. Naast de<br />
blauwe LED in de balk zijn ook rode LEDmodules<br />
aangebracht. Hierdoor is de<br />
MUG-wagen opvallender, zeker bij mist<br />
geeft dit een extra voordeel.<br />
14
Obesitaskliniek op www.azsint<strong>maart</strong>en.be<br />
Chirurgische ingreep om overgewicht te verhelpen?<br />
Surf naar de website van de obesitaskliniek van het<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> via www.azsint<strong>maart</strong>en.be/obesitaskliniek<br />
U vindt er informatie over de onderzoeken, de mogelijke behandelingen,<br />
verloop van de hospitalisatie, de revalidatie, het dieet<br />
en het team.<br />
Is een chirurgische ingreep de oplossing als talloze diëten en<br />
bewegingsoefeningen niet resulteren in een blijvend gewichtsverlies?<br />
Binnen de obesitaskliniek van het <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> zal een team<br />
van chirurgen, endocrinologen, psychiaters, revalidatieartsen en<br />
diëtisten onderzoeken of de patiënt een geschikte kandidaat is.<br />
Zij gaan na of de patiënt voldoet aan de strikte wettelijke criteria<br />
en of daarnaast ook de algemene en mentale toestand zo een<br />
ingreep toelaten.<br />
Indien de patiënt niet in aanmerking komt voor een operatie,<br />
wordt een alternatief programma voorgesteld onder begeleiding<br />
van onze diëtiste, revalidatiearts en endocrinologen.<br />
Contact<br />
Afsprakencentrale heelkunde<br />
campus Leopoldstraat: 015 40 95 75<br />
campus Rooienberg: 015 30 30 03<br />
campus Zwartzustersvest: 015 29 60 40<br />
Kort nieuws<br />
Op pensioen...<br />
Geen PIP-borstimplantaten gebruikt in <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong><br />
Naar aanleiding van de ongerustheid die bestaat omtrent de inplanting van<br />
borstimplantaten, kan <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> meedelen dat de PIP-implantaten nooit<br />
werden gebruikt in dit ziekenhuis, noch in het Dodoensziekenhuis dat tot de fusie<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> is toegetreden in juli 2006. Patiënten die in <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> of in<br />
het Dodoensziekenhuis werden geopereerd, hoeven zich hierover dus geen zorgen<br />
te maken.<br />
Meer informatie over de in opspraak gekomen borstimplantaten is te vinden op de<br />
website van het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten:<br />
www.fagg-afmps.be<br />
Voor bijkomend advies: Royal Belgian Society for Plastic Surgery: www.rbsps.org<br />
dr. Valère Debois<br />
Neurochirurgie<br />
campus Rooienberg<br />
dr. Paul Corveleyn<br />
Gynaecologie<br />
campus Rooienberg<br />
15
Recent verschenen<br />
wetenschappelijke<br />
publicaties<br />
Ontvangt u deze <strong>Check</strong>_<strong>up</strong> graag per<br />
mail, laat het ons dan weten:<br />
pr.azsint<strong>maart</strong>en@emmaus.be<br />
Radiologie<br />
i.s.m. andere disciplines<br />
Info bij<br />
dr. Filip Vanhoenacker, radioloog en<br />
wetenschappelijk verantwoordelijke voor<br />
de associatie radiologie <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong><br />
M. Eyselbergs, F.M. Vanhoenacker, D. Willemen, I. Vervloessem,<br />
I. Samson, J. Bosmans<br />
Persisterende pijn aan het linkeronderbeen na<br />
sportblessure<br />
Ortho-Rheumato, 2011, 9 (6)<br />
L.J. Ceulemans, L. Verheyen, F.M. Vanhoenacker, R. De<br />
Wyngaert, J. De Leersnyder<br />
Enchondroma protuberans of the rib<br />
Images in clinical radiology, JBR-BTR, 2011, 94: 354<br />
M. Eyselbergs, D. De Vuyst, P. Pals, F.M. Vanhoenacker<br />
Case 9784: Kiloh-Nevin syndrome<br />
Euro Rad, 2011, dec 27<br />
M. Eyselbergs, F.M. Vanhoenacker, P. Boone<br />
An unusual cause of bone marrow oedema in<br />
the acetabulum<br />
The Britisch Journal of Radiology, 84(2011), 1055-1058<br />
M. Eyselbergs, G. De Praeter, M. Dom, F.M. Vanhoenacker<br />
Case 9524: Torus palatinus<br />
Euro Rad, 2011, sept 20<br />
J. Peeters, F.M. Vanhoenacker, G. Mortier, P.M. Parizel<br />
Multicentric carpal-tarsal osteolysis<br />
Images in clinical radiology, JBR-BTR, 2011, 94: 218<br />
M. Eyselbergs, R. D’Hauwe, K. De Cuyper, M. Camerlinck,<br />
B. Van Aken, R. Oyen, F.M. Vanhoenacker<br />
Testicular sarcoidosis<br />
JBR-BTR, 2011, 94: 199-201<br />
M. Eyselbergs, F.M. Vanhoenacker, D. Kools<br />
Hyperostotic meningioma mimicking skull<br />
osteoma<br />
Images in clinical radiology, JBR-BTR, 2011, 94: 222<br />
F.M. Vanhoenacker, K. Van Looveren, K. Trap, J. Desimpelaere,<br />
K. Wouters, P. Van Dyck, P.M. Parizel, A.M. De<br />
Schepper<br />
Grading and characterization of soft tissue tumors<br />
on magnetic resonance imaging: the value<br />
of an expert second opinion report<br />
Insights Imaging, jan <strong>2012</strong> / e-ISSN 1869-4101<br />
pp 102-103 / DOI: 10.1007/s10334-012-0151-6<br />
F.M. Vanhoenacker, P. Van Dyck, K.L. Verstraete<br />
MRI of the Postoperative knee (invited lecture),<br />
Erasmus Course on Magnetic Resonance Imaging, MRI<br />
of Joints, 16-20 jan. <strong>2012</strong>, p.91-105 / Editors: M. Shahabpour<br />
en M. De Maeseneer<br />
P. Van Dyck, J.L. Gielen, F.M. Vanhoenacker<br />
Normal variants and anatomical pitfalls (invited lecture)<br />
Erasmus Course on Magnetic Resonance Imaging, MRI<br />
of Joints, 16-20 jan. <strong>2012</strong>, p.81-82 / Editors: M. Shahabpour<br />
en M. De Maeseneer<br />
F.M. Vanhoenacker<br />
Beenmerg oedeem patroon<br />
EduRad 71, jan <strong>2012</strong>, sept 20, p.32-35<br />
ISBN/EAN 978-90-72806-77-2<br />
F.M. Vanhoenacker, K.L. Verstraete<br />
Injuries of the posterior corners of the knee<br />
Book of Proceedings, ESMRMB 2011, Oct 6-8, Liepzig<br />
p. 102-103 / DOI: 10.1007/s10334-011-0266-7<br />
Oftalmologie<br />
Info bij<br />
dr. Stefaan De Smedt, oogarts<br />
S. De Smedt, J. Nkurikiye, Y. Fonteyne, A. Hogewoning,<br />
M. Van Esbroeck, D. De Bacquer, S. Tuft, C. Gilbert, J.<br />
Delanghe, Ph. Kesteleyn<br />
Vernal Keratoconjunctivitis in School Cildren in<br />
Rwanda and Its Association with Socio-Economic<br />
Status: A Population-Based Survey<br />
Am. J. Trop. Med. Hyg., 85(4), 2011, pp. 711-717<br />
DOI: 10.4269/ajtmh.2011.11-0291<br />
S. De Smedt, J. Nkurikiye, Y. Fonteyne, D. De Bacquer,<br />
S. Tuft, C. Gilbert, Ph. Kesteleyn<br />
Topical ciclosporin in the treatment of vernal<br />
keratoconjunctivitis in Rwanda, Central Africa:<br />
a prospective, randomised, double-masked,<br />
controlled clinical trial<br />
BJO Online First, Oct 14, 2011<br />
DOI: 10.1136/bjophthalmol-2011-300415<br />
U kan de nieuwsflash van het Labo<br />
consulteren via onze website<br />
100-0-30-7 40% black<br />
www.azsint<strong>maart</strong>en.be<br />
onder de rubriek Professionals,<br />
subrubriek Publicaties.<br />
Eindredactie:<br />
dr. Frieda Matthys<br />
Verantwoordelijke uitgever:<br />
dhr. Jan Ennekens<br />
Vragen bij deze nieuwsbrief?<br />
Kristel De Wever<br />
communicatiedienst<br />
Leopoldstraat 2 - 2800 Mechelen<br />
015 40 96 84<br />
pr.azsint<strong>maart</strong>en@emmaus.be<br />
Vragen-opmerkingen-suggesties over<br />
de zorgverlening of diensten: mail naar<br />
azsint<strong>maart</strong>en@emmaus.be<br />
Het <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> overkoepelt<br />
3 campussen<br />
Campus Leopoldstraat<br />
Leopoldstraat 2, 2800 Mechelen<br />
015 40 95 11<br />
Campus Rooienberg<br />
Rooienberg 25, 2570 Duffel<br />
015 30 31 11<br />
Campus Zwartzustersvest<br />
Zwartzustersvest 47, 2800 Mechelen<br />
015 29 66 66<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong><br />
maakt deel uit<br />
van de vzw Emmaüs.<br />
Deze nieuwsbrief zenden wij u toe op basis van<br />
uw persoonlijke gegevens zoals opgenomen in<br />
onze bestanden. Het <strong>AZ</strong> <strong>Sint</strong>-<strong>Maarten</strong> respecteert<br />
uw privacy en we behandelen uw persoonsgegevens<br />
dan ook strikt vertrouwelijk en<br />
met de grootste omzichtigheid. Overeenkomstig<br />
de wet van 8 december 1992 betreffende de verwerking<br />
van persoonsgegevens kan u uw gegevens<br />
inkijken, verbeteren of verwijderen.<br />
16