NVIC Jaaroverzicht 2011 - UMC Utrecht

Figuur 11 toont de tien geneesmiddelen met het hoogste aantal blootstellingen bij personen van
13 jaar en ouder. Ook deze figuur bevat dezelfde geneesmiddelen als vorig jaar, al is de volgorde van
de middelen op enkele punten veranderd. Een geneesmiddel dat de laatste jaren aan een opmars bezig
is in de top tien, is het antipsychoticum quetiapine. Het aantal gemelde quetiapinevergiftigingen bij
personen van 13 jaar en ouder is gestegen van 839 in 2009 naar 1095 in 2011. Quetiapine is in
Nederland op de markt sinds eind jaren negentig van de
vorige eeuw. Het wordt voorgeschreven bij schizofrenie en
bipolaire stoornis. Figuur 12 toont het aantal blootstellingen
van mensen van alle leeftijden aan quetiapine sinds 2003,
onderverdeeld naar leeftijd. Het totale aantal blootstellingen
is toegenomen van 182 in 2003 naar 1215 in 2011; een
stijging van meer dan 500%. Na opname in het lichaam,
bindt quetiapine aan verschillende receptoren in het centraal zenuwstelsel. Via die receptoren
induceert het zijn therapeutische en toxische effecten. De meest voorkomende toxische effecten na
overdosering met quetiapine zijn bewustzijnsdaling (in ernstige gevallen tot coma), verwardheid,
effecten op het hart en daling van de bloeddruk. Verder kunnen onder andere convulsies, agitatie,
spraakstoornissen, en onderdrukking van de ademhaling optreden. Uit data van de Stichting
Farmaceutische Kengetallen (SFK) blijkt dat het gebruik van quetiapine, uitgedrukt in
standaarddagdoseringen, al jaren een vrijwel continue stijging vertoont. Uitgedrukt in het aantal
verstrekkingen, is quetiapine zelfs het meest gebruikte antipsychoticum in Nederland [SFK, 2011].
Het aantal overdoseringen met een geneesmiddel lijkt vaak gerelateerd te zijn aan de omvang van het
gebruik van dat middel. Het is dus niet verwonderlijk dat de stijging van het aantal
quetiapinevergiftigingen samenvalt met de toename van het therapeutisch gebruik van quetiapine.
1400
1200
1000
800
0 t/m 4 jaar
5 t/m 12 jaar
13 t/m 17 jaar
18 t/m 65 jaar
> 65 jaar
Onbekend
600
400
200
0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Figuur 12. Aantal blootstellingen aan quetiapine in de afgelopen jaren
Acute vergiftigingen bij mens en dier – Jaaroverzicht 2011 41